Juliusz Kühl (24 Haziran 1913, Sanok – 19 Şubat 1985, Florida), Polonyalı konsolosluk memuru, ekonomist ve Yahudi diasporası aktivisti, 1941–1943 yıllarında, Yahudileri Holokost'tan kurtarmak için topluca yasadışı Latin Amerika pasaportları düzenleyen Aleksander Ładoś önderliğindeki “Bern grubu” da denilen „Ładoś Grubu”nun etkin üyesi. Yahudi ve İsrail gazeteciliğinde, sıklıkla grup lideri olarak bahsedilir.
Juliusz Kühl | |
---|---|
Juliusz Kühl | |
Doğum | 24 Haziran 1913 Sanok, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
Ölüm | 19 Şubat 1985 (71 yaşında) Florida, ABD |
Milliyet | Polonya |
Mezun olduğu okul(lar) | Bern Üniversitesi |
Meslek | diplomat |
Evlilik | Yvonne Weill |
Ödüller | |
Kişisel yaşam
Juliusz Kühl, Sanok'ta ortodoks Yahudi bir ailede doğdu. Babasını erken yaşta kaybettikten sonra 1929'da annesinin gösterdiği çabalar sayesinde, Bern Üniversitesi'nde okumak üzere, İsviçre'deki akrabalarının yanına taşındı. 1939'da Polonya-İsviçre ticaret ilişkileri üzerine doktora tezini başarı ile savundu. Bu tez Polonya Elçiliği’nin dikkatini çekti, bu sayede II.Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra Polonya diplomatik misyonunda çalıştı.
1943'te Kühl, ona üç kız evlat veren Yvonne Weill ile evlendi. Kızlarından biri olan Evelyn Kühl, daha sonra Dünya Yahudi Kongresi'nin Genel Sekreteri olan (1986–2001 yıllarında) ’ın eşi oldu.
Ładoś Grubu
Juliusz Kühl 1940–1945 yıllarında, İsviçre'nin kendisinin diplomat statüsünü tanımamış olmasına rağmen, Polonya Cumhuriyeti Elçiliği’nin Konsolosluk Bölümü Muavini idi. 1941–1943 yıllarında Konsolos Konstanty Rokicki ile Elçi Aleksander Ładoś ve yardımcısı Stefan Ryniewicz'in desteğiyle Kühl, Yahudi örgütler aracılığıyla işgal altındaki Polonya'ya kaçak yollardan gönderilmek üzere birkaç bin Latin Amerika pasaportunun üretimine katıldı.
İsviçre polisinin raporlarına göre, Kühl, Paraguay'ın yolsuzluk yapan Fahri Konsolosundan rüşvet karşılığı satın alınan boş pasaport defterlerinin getirilmesinden, Konstanty Rokicki ise bu formları doldurmak ve onlara yasal görünüm vermekten sorumluydu. Aynı zamanda Kühl'ün ek bir rolü de, Elçilik ile işbirliği yapan Yahudi örgütlerle, özellikle etkin rol oynayan Montreux'dan Isaak ve Recha Sternbuch'un ailesi, Yahudi Savaş Mağdurlarına Yardım Komitesi (RELICO) ve ultra-ortodoksları bünyesinde barındıran uluslararası bir örgüt olan Agudat Israel ile sürekli temas halinde bulunmaktı.
Pasaportlar, Yahudi gettolarını imha kamplarına götürülmekten kurtarmak için kullanıldı. Pasaport sahipleri, Alman müttefiki devletlerin enterneleri ile takas edilecekleri Fransa'daki gözaltı kamplarına yönlendirildi. Gözaltında tutulanların bulunduğu ana toplanma merkezi Vittel ve Bergen-Belsen'deki kamplardı. Tarihçilere ve gazetecilere göre, en az yüzlerce insan Holokost’tan bu şekilde kurtuldu.
Faaliyetleri sırasında Kühl, İsviçre polisi tarafından iki kez sorguya çekildi ve sınır dışı edilme tehditleriyle karşı karşıya kaldı. İşten çıkartılması veya görevlerinden azledilmesi talepleri Elçi Ładoś tarafından defalarca reddedildi. Savaşın sonuna kadar, 1944'te Polonya Dışişleri Bakanlığı tarafından resmi olarak istihdam edilmiş olmasına rağmen, İsviçre Julius Kühl'ün diplomatik statüsünü tanımadı.
Kühl, Ładoś, Ryniewicz ve Rokicki ile birlikte Temmuz 1945'te Geçici Ulusal Birlik Hükûmeti’nin iktidarı devralmasıyla diplomatik hizmetten ayrıldı.
Savaş sonrası yaşam
Juliusz Kühl, 1945'ten sonra İsviçre'de kaldı ve burada ticari faaliyetlerde bulundu ve Ładoś ile birlikte Stanisław Mikołajczyk’ın Polonya Halk Partisi ile işbirliği yaptı. 1949'da Kanada'ya gitti. İlk başta saat ticareti ile uğraştı ve sonunda inşaat sektöründe başarılı bir girişimci oldu. 1980'de Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı ve burada Florida’nın Dade kentinde öldü.
Juliusz Kühl, ölümünden sonra ABD Holokost Anma Müzesi'ne ve Los Angeles Holokost Müzesi'ne iletilen, pasaport operasyonuna ilişkin yayımlanmamış bir biyografik not ve bir dizi seçilmiş belge bıraktı.
Tarih yazımında Juliusz Kühl
Juliusz Kühl'un faaliyetleri İsviçre ile ilgilenen bazı Holokost tarihçileri tarafından kapsamlı bir şekilde yazılmıştır. Genellikle “Ładoś grubu”nun kurucusu veya anahtar figürü olarak sunulmaktadır.
Kühl kendisini Polonya devlet mekanizmasının bir görevlisi olarak gördü ve pasaportlama işleminin Polonya hükümetinin genel talimatlarını yerine getirmekle yükümlü Ładoś’un emriyle gerçekleştirildiğini iddia etti.
Eylemin yeraltı yapısı ve Kühl'ün İsviçre Yahudi cemaati ile çok iyi temasları nedeniyle, Kühl'un operasyonun yaratıcısı ve lideri olduğu yaygın görüşü ortaya çıktı. Bu miti Mark MacKinnon Kühl'u 'Kanadalı Schindler' olarak göstererek doğrulamış oldu. Ancak Zbigniew Parafianowicz ve Michał Potocki, Kühl’un bu operasyonda yer alan dört diplomattan biri olduğu ve operasyonunun başında Ładoś’un bulunduğu yönünde onunla polemiğe giriyorlar. Ładoś ve Kühl'un birlikte hareket ettiklerini iddia eden Dr. Agnieszka Haska ortada bir görüş sergiliyor, ancak Ryniewicz ve Rokicki'nin rolünü ve pasaport oluşturma mekanizmasını es geçiyor.
Ödüller ve Nişanlar
2019 yılına kadar Kühl, faaliyetlerinden ötürü hiçbir şekilde ödüllendirilmedi ancak Agudat Israel’in sürgündeki Polonya hükümetine yazdığı mektubunda, Ładoś, Ryniewicz ve Rokicki ile birlikte, yüzlerce Yahudiyi kurtaranlardan biri olarak bahsedildi.
- Madalya Virtus ve Fraternitas – 2019, ölümünden sonra
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Michał Potocki, Zbigniew Parafianowicz (7 Ağustos 2017). "Polak na polecenie rządu ratował Żydów od Holokaustu. Świat się o tym nie dowiedział [TYLKO U NAS]" (Lehçe). gazetaprawna.pl. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ Potocki, Michał (23 Ağustos 2018). (Lehçe). wiadomosci.dziennik.pl. 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ (Lehçe). thenews.pl. 5 Aralık 2018. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ (Lehçe). 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ a b MacKinnon, Mark (7 Ağustos 2017). "'He should be as well known as Schindler': Documents reveal Canadian citizen Julius Kuhl as Holocaust hero" (İngilizce). theglobeandmail.com. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ (İngilizce). Los Angeles Museum of the Holocaust. 29 Ağustos 1944. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ (İngilizce). Los Angeles Museum of the Holocaust. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ Haska, Agnieszka (2015). "„Proszę Pana Ministra o energiczną interwencję". Aleksander Ładoś (1891–1963) i ratowanie Żydów przez Poselstwo RP w Bernie" (Lehçe). ss. 299-309. 14 Ekim 2019 tarihinde kaynağından .
- ^ Rada do spraw Ratowania Ludności Żydowskiej w Polsce do Referatu Żydowskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, L.Dz. 67/45, 12 stycznia 1945.
- ^ "Prezydent wręczył Medale Virtus et Fraternitas" (Lehçe). prezydent.pl. 19 Temmuz 2019. 19 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
Daha fazlası
- Agnieszka Haska: „Proszę Pana Ministra o energiczną interwencję”. Aleksander Ładoś (1891–1963) i ratowanie Żydów przez Poselstwo RP w Bernie, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 11 (2015), s. 299–309.
- Stanisław Nahlik: Przesiane przez Pamięć, Kraków 2002.
- Michał Potocki, Zbigniew Parafianowicz: Tak polska ambasada ratowała Żydów. System berneński działał jak zegarek 8 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Gazeta Prawna, 2018. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Juliusz Kuhl 24 Haziran 1913 Sanok 19 Subat 1985 Florida Polonyali konsolosluk memuru ekonomist ve Yahudi diasporasi aktivisti 1941 1943 yillarinda Yahudileri Holokost tan kurtarmak icin topluca yasadisi Latin Amerika pasaportlari duzenleyen Aleksander Lados onderligindeki Bern grubu da denilen Lados Grubu nun etkin uyesi Yahudi ve Israil gazeteciliginde siklikla grup lideri olarak bahsedilir Juliusz KuhlJuliusz KuhlDogum24 Haziran 1913 1913 06 24 Sanok Avusturya Macaristan ImparatorluguOlum19 Subat 1985 71 yasinda Florida ABDMilliyetPolonyaMezun oldugu okul lar Bern UniversitesiMeslekdiplomatEvlilikYvonne WeillOdullerKisisel yasamJuliusz Kuhl Sanok ta ortodoks Yahudi bir ailede dogdu Babasini erken yasta kaybettikten sonra 1929 da annesinin gosterdigi cabalar sayesinde Bern Universitesi nde okumak uzere Isvicre deki akrabalarinin yanina tasindi 1939 da Polonya Isvicre ticaret iliskileri uzerine doktora tezini basari ile savundu Bu tez Polonya Elciligi nin dikkatini cekti bu sayede II Dunya Savasi nin patlak vermesinden sonra Polonya diplomatik misyonunda calisti 1943 te Kuhl ona uc kiz evlat veren Yvonne Weill ile evlendi Kizlarindan biri olan Evelyn Kuhl daha sonra Dunya Yahudi Kongresi nin Genel Sekreteri olan 1986 2001 yillarinda in esi oldu Lados GrubuJuliusz Kuhl 1940 1945 yillarinda Isvicre nin kendisinin diplomat statusunu tanimamis olmasina ragmen Polonya Cumhuriyeti Elciligi nin Konsolosluk Bolumu Muavini idi 1941 1943 yillarinda Konsolos Konstanty Rokicki ile Elci Aleksander Lados ve yardimcisi Stefan Ryniewicz in destegiyle Kuhl Yahudi orgutler araciligiyla isgal altindaki Polonya ya kacak yollardan gonderilmek uzere birkac bin Latin Amerika pasaportunun uretimine katildi Isvicre polisinin raporlarina gore Kuhl Paraguay in yolsuzluk yapan Fahri Konsolosundan rusvet karsiligi satin alinan bos pasaport defterlerinin getirilmesinden Konstanty Rokicki ise bu formlari doldurmak ve onlara yasal gorunum vermekten sorumluydu Ayni zamanda Kuhl un ek bir rolu de Elcilik ile isbirligi yapan Yahudi orgutlerle ozellikle etkin rol oynayan Montreux dan Isaak ve Recha Sternbuch un ailesi Yahudi Savas Magdurlarina Yardim Komitesi RELICO ve ultra ortodokslari bunyesinde barindiran uluslararasi bir orgut olan Agudat Israel ile surekli temas halinde bulunmakti Pasaportlar Yahudi gettolarini imha kamplarina goturulmekten kurtarmak icin kullanildi Pasaport sahipleri Alman muttefiki devletlerin enterneleri ile takas edilecekleri Fransa daki gozalti kamplarina yonlendirildi Gozaltinda tutulanlarin bulundugu ana toplanma merkezi Vittel ve Bergen Belsen deki kamplardi Tarihcilere ve gazetecilere gore en az yuzlerce insan Holokost tan bu sekilde kurtuldu Faaliyetleri sirasinda Kuhl Isvicre polisi tarafindan iki kez sorguya cekildi ve sinir disi edilme tehditleriyle karsi karsiya kaldi Isten cikartilmasi veya gorevlerinden azledilmesi talepleri Elci Lados tarafindan defalarca reddedildi Savasin sonuna kadar 1944 te Polonya Disisleri Bakanligi tarafindan resmi olarak istihdam edilmis olmasina ragmen Isvicre Julius Kuhl un diplomatik statusunu tanimadi Kuhl Lados Ryniewicz ve Rokicki ile birlikte Temmuz 1945 te Gecici Ulusal Birlik Hukumeti nin iktidari devralmasiyla diplomatik hizmetten ayrildi Savas sonrasi yasamJuliusz Kuhl 1945 ten sonra Isvicre de kaldi ve burada ticari faaliyetlerde bulundu ve Lados ile birlikte Stanislaw Mikolajczyk in Polonya Halk Partisi ile isbirligi yapti 1949 da Kanada ya gitti Ilk basta saat ticareti ile ugrasti ve sonunda insaat sektorunde basarili bir girisimci oldu 1980 de Amerika Birlesik Devletleri ne tasindi ve burada Florida nin Dade kentinde oldu Juliusz Kuhl olumunden sonra ABD Holokost Anma Muzesi ne ve Los Angeles Holokost Muzesi ne iletilen pasaport operasyonuna iliskin yayimlanmamis bir biyografik not ve bir dizi secilmis belge birakti Tarih yaziminda Juliusz KuhlJuliusz Kuhl un faaliyetleri Isvicre ile ilgilenen bazi Holokost tarihcileri tarafindan kapsamli bir sekilde yazilmistir Genellikle Lados grubu nun kurucusu veya anahtar figuru olarak sunulmaktadir Kuhl kendisini Polonya devlet mekanizmasinin bir gorevlisi olarak gordu ve pasaportlama isleminin Polonya hukumetinin genel talimatlarini yerine getirmekle yukumlu Lados un emriyle gerceklestirildigini iddia etti Eylemin yeralti yapisi ve Kuhl un Isvicre Yahudi cemaati ile cok iyi temaslari nedeniyle Kuhl un operasyonun yaraticisi ve lideri oldugu yaygin gorusu ortaya cikti Bu miti Mark MacKinnon Kuhl u Kanadali Schindler olarak gostererek dogrulamis oldu Ancak Zbigniew Parafianowicz ve Michal Potocki Kuhl un bu operasyonda yer alan dort diplomattan biri oldugu ve operasyonunun basinda Lados un bulundugu yonunde onunla polemige giriyorlar Lados ve Kuhl un birlikte hareket ettiklerini iddia eden Dr Agnieszka Haska ortada bir gorus sergiliyor ancak Ryniewicz ve Rokicki nin rolunu ve pasaport olusturma mekanizmasini es geciyor Oduller ve Nisanlar2019 yilina kadar Kuhl faaliyetlerinden oturu hicbir sekilde odullendirilmedi ancak Agudat Israel in surgundeki Polonya hukumetine yazdigi mektubunda Lados Ryniewicz ve Rokicki ile birlikte yuzlerce Yahudiyi kurtaranlardan biri olarak bahsedildi Madalya Virtus ve Fraternitas 2019 olumunden sonraAyrica bakinizLados GrubuKaynakca Michal Potocki Zbigniew Parafianowicz 7 Agustos 2017 Polak na polecenie rzadu ratowal Zydow od Holokaustu Swiat sie o tym nie dowiedzial TYLKO U NAS Lehce gazetaprawna pl 8 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Potocki Michal 23 Agustos 2018 Lehce wiadomosci dziennik pl 22 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Lehce thenews pl 5 Aralik 2018 12 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Lehce 22 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2020 a b MacKinnon Mark 7 Agustos 2017 He should be as well known as Schindler Documents reveal Canadian citizen Julius Kuhl as Holocaust hero Ingilizce theglobeandmail com 8 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Ingilizce Los Angeles Museum of the Holocaust 29 Agustos 1944 6 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2020 Ingilizce Los Angeles Museum of the Holocaust 6 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2020 Haska Agnieszka 2015 Prosze Pana Ministra o energiczna interwencje Aleksander Lados 1891 1963 i ratowanie Zydow przez Poselstwo RP w Bernie Lehce ss 299 309 14 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Rada do spraw Ratowania Ludnosci Zydowskiej w Polsce do Referatu Zydowskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych L Dz 67 45 12 stycznia 1945 Prezydent wreczyl Medale Virtus et Fraternitas Lehce prezydent pl 19 Temmuz 2019 19 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Daha fazlasiAgnieszka Haska Prosze Pana Ministra o energiczna interwencje Aleksander Lados 1891 1963 i ratowanie Zydow przez Poselstwo RP w Bernie Zaglada Zydow Studia i Materialy 11 2015 s 299 309 Stanislaw Nahlik Przesiane przez Pamiec Krakow 2002 Michal Potocki Zbigniew Parafianowicz Tak polska ambasada ratowala Zydow System bernenski dzialal jak zegarek 8 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gazeta Prawna 2018 Erisim tarihi 16 Haziran 2020