Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Stefan Ryniewicz (26 Aralık 1903, Ternopil – 9 Mart 1988, Buenos Aires) – Polonyalı diplomat, müsteşar ve 1938–1945 yıllarında Bern'deki Polonya Elçiliği Müsteşarı ve Misyon Şef Yardımcısı, "Bern grubu" olarak da adlandırılan, Yahudilere yasadışı Latin Amerika pasaportları düzenleyerek onları Holokost'tan kurtarma operasyonuna katılan “Ładoś Grubu” nun dört Polonyalı diplomatından biriydi. Ryniewicz, diğer ülkelerden diplomatların ikna edilmesinde önemli bir rol oynamıştır ve bu konuda Elçilik ile işbirliği yapan Yahudi örgütlerinin temsilcileriyle yazışmaları yürütmüştür. Muhtemelen, Emniyet Müdürü Heinrich Rothmund'u, tutuklanan Yahudi aktivistlere karşı harekete geçmemeye o ikna etmişti. Ayrıca, yasadışı pasaport çıkarmaktan serbest bırakılan ve daha sonra Yad Vaşem Enstitüsü tarafından Uluslararası Dürüstler Unvanı tanınan Peru Konsolosu José María Barreto'nun savunmasına başarısız bir müdahale girişiminde bulunmuştur.
Stefan Ryniewicz | |
|---|---|
 Stefan Ryniewicz | |
| Doğum | 26 Aralık 1903 Ternopil, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
| Ölüm | 9 Mart 1988 (84 yaşında) Buenos Aires, Arjantin |
| Milliyet | Polonya  |
| Meslek | diplomat |
| Evlilik | Zofia Zasadni |
| Ödüller |   |
Çocukluğu ve özel yaşamı
Lise eğitimini Lviv’de aldı. 1920'lerin sonlarında Zasadna’ların kızı Zofia ile evlendi. Evliliğinden iki oğlu oldu: Jan Chrystian (1931–1989) ve daha sonra Vanryn adını da kullanan Tomasz Maria (1934–1983). Halihazırda torunları Arjantin ve ABD'de yaşıyorlar.
Diplomatik kariyer
1928'de çalışmaya başladı, sonrasında 1933 yılına kadar Bern'deki Polonya Elçiliği’nde Konsolosluk Bölüm Yetkilisi olarak görev yaptı. Daha sonra Dışişleri Bakanı Józef Beck'in kabinesinde çalıştı. 1935 ve 1938 arasında Riga'da Konsolosluk Bölüm Yetkilisiydi. Bu görevini yürütürken Susiec yakınlarındaki uçak kazasında yaralandı (28 Aralık 1936). Aralık 1938'den Temmuz 1945'e kadar, önce Başkâtip olarak ve Nisan 1943'ten itibaren de Müsteşar olarak tekrar Bern'deki Polonya Cumhuriyeti Elçiliği’nde çalıştı.
Ładoś Grubu
Ryniewicz 1940–1945 yıllarında Polonya Elçisi Aleksander Ładoś’un Yardımcısı ve hedefi sahte Latin Amerika pasaportları düzenlemek olan Polonyalı diplomatlar ve Yahudi örgütlerin temsilcilerinin oluşturduğu gayri resmi bir birlik olan Ładoś Grubu faaliyetlerini gizlice yürüten dört diplomattan biriydi. Bu pasaportlar, işgal altındaki Polonya'daki Yahudi gettoların tasfiyesini sağladı – pasaport sahipleri imha kamplarına değil, sadece müttefik ülkelerde gözaltında tutulan Almanlarla mübadele için bekleyenlerin bulunduğu gözaltı kamplarına gönderildiler.
Pasaport defterleri Paraguay Fahri Konsolosu Bern’li noter Rudolf Hügli'den rüşvet karşılığı satın alındı. Daha sonra Elçiliğin Yahudi bir çalışanı olan Dr. Juliusz Kühl onları Thunstrasse No:21 adresteki konsolosluk bölümünün merkezine getirdi ve pasaportları burada Konstanty Rokicki doldurdu. İsimler ve fotoğrafların bulunduğu listelerin kaçırılması işini Büyükelçilik ile işbirliği yapan iki Yahudi örgüt olan RELICO’dan Abraham Silberschein ve Agudat Israel’in İsviçre şubesinden Chaim Eiss yürüttüler. Elçi Aleksander Ładoś ve yardımcısı olan Ryniewicz tüm operasyonun diplomatik olarak korunmasını sağladılar.
Büyük çaplı bir operasyon olmasına rağmen, bir yıldan fazla bir süre boyunca tam da yeraltı doğasını korumak mümkün oldu. Gazeteciler Zbigniew Parafianowicz ve Michał Potocki'ye göre Almanlar, Varşova gettosunda, tasfiyenin ardından, ellerinde son pasaport gönderisi kalmışken Ładoś grubunun peşine düştüler. Gestapo muhtemelen bu pasaportları Polonya Oteli skandalı adı verilen provokasyon için kullandı. 1943’te Hügli (suçlu bulundu) ve Juliusz Kühl’ü, Mayıs’ta Chaim Eiss’ı sorgulayan, 1943 sonbaharında Silberschein'i tutuklayan İsviçre Yabancılar Polisi daha öncesinde Ładoś Grubu’nun peşine düşmüştü. Ładoś grubunun nasıl çalıştığı hakkındaki bilgilerin çoğu dördünün tanıklıklarından elde edilmiştir.
Grubun düşmesinin ardından Ryniewicz, İsviçre'nin mültecilere yönelik politikasının ana mimarı olan İsviçre Emniyet Müdürü Heinrich Rothmund'a nüfuzunu kullandı. İnsani nedenleri olduğunu vurgulayarak konuyu itiraf etti ve muhatabı davayı kapatmaya ikna etti. Her ne kadar Rothmund beyanında "bu tür faaliyetlerin tehlikesi ve kabul edilemezliğine" karşı sert muhalefetini belirtmiş olsa da ("Ich habe ihm Gefährlichkeit und Unhalbarkeit von Pass Mänovern sehr energisch dargelegt."), Silberschein serbest bırakıldı ve Polonyalı diplomatlara yaptırım uygulanmadı. Elçi Ladoś'un İsviçre Dışişleri Bakanı Marcel Pilet-Golaz ile yaptığı eşzamanlı görüşmesi de konunun kapatılmasında etkili olmuş olabilir.
1943'ün sonunda Almanlar Fransa'daki Vittel kampında tutulan çok sayıda Paraguay pasaportu sahibini Auschwitz-Birkenau'ya sürdüler ve öldürdüler. O zaman, Polonya ve Kutsal Makam (Vatikan) Paraguay ve diğer ülkelerin yetkililerine müdahale ederek onlardan belgelerin geçici olarak tanınmasını talep ettiler ve bu tanımanın savaştan sonra sona erebileceğini belirttiler. Muhtemelen Paraguay'ın bu pasaportları geçerli kılması (Aralık 1943), Bergen-Belsen'deki gözaltı kampında bulunan yüzlerce pasaport sahibinin hayatını kurtarmıştır.
Ładoś Grubu sayesinde hayatta kalanların sayısı bilinmiyor. Agudat Israel'e göre, "yüzlerce" kişiden bahsetmek gerekir, kaldı ki Zbigniew Parafianowicz ve Michał Potocki hayatta kalanların sayısını 400 olarak tahmin etmektedir. Holokost sırasında hayatta kalma şansı çok az olanların büyük ölçüde dindar Yahudiler oldukları belirtilmelidir.
Latin Amerika pasaportları Varşova gettosunda yaygın olarak biliniyordu ve Władysław Szlengel'in “Pasaportlar” adlı şiirine konu olmuştu. Bununla birlikte, ortaya çıkmaları genellikle sadece Yahudi örgütlerinin (doğrudan tedarikçileri olan) faaliyetlerine bağlandı. Polonya Elçiliği’nin pasaportların düzenlenmesindeki katkısı meselesi sadece spekülasyon ve birkaç tarihi çalışmanın konusuydu. Ryniewicz ve Konstanty Rokicki'nin bu işteki payları, henüz 2017 Ağustos’unda kanıtlandı ve aynı zamanda Dziennik – Gazeta Prawna'da ve Daily Globe & Mail'de konu hakkında makaleleri yayınlandı.
Sürgünde Yaşam
Elçiliğin (Ładoś ve Kühl tarafından desteklenen) Geçici Ulusal Birlik Hükûmeti tarafından devralınması ile Ryniewicz istifa etti ve sürgündeki Polonya hükümetini seçti. Buna rağmen Ładoś ve Kühl ile iyi ilişkilerini sürdürdü. Hepsi hala, birlikte ticaret yapmaya çalıştıkları İsviçre'de yaşıyordu. Yolları, Kühl'un Kanada'ya, Ryniewicz ve Ładoś'nun Fransa'ya göç ettiği 1940'ların sonlarında ayrıldı. Daha sonraki yıllarda, Ryniewicz diğer görevlerinin yanı sıra Buenos Aires’te Polonya Kulübü (Club Polaco) Başkanlığı görevini de üstlendiği Arjantin’e yerleşti. Aynı zamanda, aralarında oto yıkamacılığının da bulunduğu kendi işleriyle uğraştı.
9 Mart 1988'de Buenos Aires'te öldü ve Boulogne mezarlığına defnedildi.
Nişanlar
- 1972 – Sürgündeki Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından verilen Subay Haçı Polonia Restituta Nişanı
- Virtus ve Fraternitas Madalyası – 2019, ölümünden sonra
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Sürgündeki Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Stanisław Ostrowski tarafından imzalanan belgede nişan için bir gerekçe bulunmamaktadır. Muhtemelen, Ładoś dönemi faaliyeti için değil, Polonya diasporası faaliyeti için verilmişti.
Kaynakça
- ^ (Lehçe). berno.msz.gov.pl. 28 Mart 2019. 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
- ^ Potocki, Michał (23 Ağustos 2018). (Lehçe). wiadomosci.dziennik.pl. 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ (Lehçe). thenews.pl. 5 Aralık 2018. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ List dziękczynny Harry’ego A. Goodmana z organizacji Agudas Israel, z 2 stycznia 1945, adresowany do MSZ RP w Londynie [oryginał w Instytucie gen. W. Sikorskiego w Londynie].
- ^ a b List S. Ryniewicza z 21 sierpnia 1944 r. informujący o uznaniu wystawianych paszportów przez Salwador.
- ^ Korespondencja z S. Ryniewicza z C. Eissem z 24 sierpnia 1943 r. oraz z A. Silberscheinem z 11 kwietnia 1944 r.
- ^ Notatka z rozmowy S. Ryniewicza z H. Rothmundem, 6 września 1943 r. [oryginał w Archiwum Federalnym w Bernie; sygn. E 4800 (A) 1967/111/328].
- ^ Notatka z rozmowy A. Ładosia z M. Pilet-Golazem, 13 października 1943 r. [oryginał w Archiwum Federalnym w Bernie; sygn. E 2809/1/3].
- ^ a b Michał Potocki, Zbigniew Parafianowicz (7 Ağustos 2017). (Lehçe). gazetaprawna.pl. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ (İngilizce). zchor.org. 31 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
- ^ (Lehçe). isap.sejm.gov.pl. 1972. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
- ^ "Prezydent wręczył Medale Virtus et Fraternitas" (Lehçe). prezydent.pl. 19 Temmuz 2019. 19 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
Daha fazlası
- Agnieszka Haska: „Proszę Pana Ministra o energiczną interwencję”. Aleksander Ładoś (1891–1963) i ratowanie Żydów przez Poselstwo RP w Bernie, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 11 (2015), s. 299–309.
- Stanisław Nahlik: Przesiane przez Pamięć, Kraków 2002.
- Michał Potocki, Zbigniew Parafianowicz: Tak polska ambasada ratowała Żydów. System berneński działał jak zegarek 8 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Gazeta Prawna, 2018. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Stefan Ryniewicz ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Stefan Ryniewicz 26 Aralik 1903 Ternopil 9 Mart 1988 Buenos Aires Polonyali diplomat mustesar ve 1938 1945 yillarinda Bern deki Polonya Elciligi Mustesari ve Misyon Sef Yardimcisi Bern grubu olarak da adlandirilan Yahudilere yasadisi Latin Amerika pasaportlari duzenleyerek onlari Holokost tan kurtarma operasyonuna katilan Lados Grubu nun dort Polonyali diplomatindan biriydi Ryniewicz diger ulkelerden diplomatlarin ikna edilmesinde onemli bir rol oynamistir ve bu konuda Elcilik ile isbirligi yapan Yahudi orgutlerinin temsilcileriyle yazismalari yurutmustur Muhtemelen Emniyet Muduru Heinrich Rothmund u tutuklanan Yahudi aktivistlere karsi harekete gecmemeye o ikna etmisti Ayrica yasadisi pasaport cikarmaktan serbest birakilan ve daha sonra Yad Vasem Enstitusu tarafindan Uluslararasi Durustler Unvani taninan Peru Konsolosu Jose Maria Barreto nun savunmasina basarisiz bir mudahale girisiminde bulunmustur Stefan RyniewiczStefan RyniewiczDogum26 Aralik 1903 1903 12 26 Ternopil Avusturya Macaristan ImparatorluguOlum9 Mart 1988 84 yasinda Buenos Aires ArjantinMilliyetPolonyaMeslekdiplomatEvlilikZofia ZasadniOdullerCocuklugu ve ozel yasamiLise egitimini Lviv de aldi 1920 lerin sonlarinda Zasadna larin kizi Zofia ile evlendi Evliliginden iki oglu oldu Jan Chrystian 1931 1989 ve daha sonra Vanryn adini da kullanan Tomasz Maria 1934 1983 Halihazirda torunlari Arjantin ve ABD de yasiyorlar Diplomatik kariyer1928 de calismaya basladi sonrasinda 1933 yilina kadar Bern deki Polonya Elciligi nde Konsolosluk Bolum Yetkilisi olarak gorev yapti Daha sonra Disisleri Bakani Jozef Beck in kabinesinde calisti 1935 ve 1938 arasinda Riga da Konsolosluk Bolum Yetkilisiydi Bu gorevini yuruturken Susiec yakinlarindaki ucak kazasinda yaralandi 28 Aralik 1936 Aralik 1938 den Temmuz 1945 e kadar once Baskatip olarak ve Nisan 1943 ten itibaren de Mustesar olarak tekrar Bern deki Polonya Cumhuriyeti Elciligi nde calisti Lados Grubu Ryniewicz 1940 1945 yillarinda Polonya Elcisi Aleksander Lados un Yardimcisi ve hedefi sahte Latin Amerika pasaportlari duzenlemek olan Polonyali diplomatlar ve Yahudi orgutlerin temsilcilerinin olusturdugu gayri resmi bir birlik olan Lados Grubu faaliyetlerini gizlice yuruten dort diplomattan biriydi Bu pasaportlar isgal altindaki Polonya daki Yahudi gettolarin tasfiyesini sagladi pasaport sahipleri imha kamplarina degil sadece muttefik ulkelerde gozaltinda tutulan Almanlarla mubadele icin bekleyenlerin bulundugu gozalti kamplarina gonderildiler Pasaport defterleri Paraguay Fahri Konsolosu Bern li noter Rudolf Hugli den rusvet karsiligi satin alindi Daha sonra Elciligin Yahudi bir calisani olan Dr Juliusz Kuhl onlari Thunstrasse No 21 adresteki konsolosluk bolumunun merkezine getirdi ve pasaportlari burada Konstanty Rokicki doldurdu Isimler ve fotograflarin bulundugu listelerin kacirilmasi isini Buyukelcilik ile isbirligi yapan iki Yahudi orgut olan RELICO dan Abraham Silberschein ve Agudat Israel in Isvicre subesinden Chaim Eiss yuruttuler Elci Aleksander Lados ve yardimcisi olan Ryniewicz tum operasyonun diplomatik olarak korunmasini sagladilar Buyuk capli bir operasyon olmasina ragmen bir yildan fazla bir sure boyunca tam da yeralti dogasini korumak mumkun oldu Gazeteciler Zbigniew Parafianowicz ve Michal Potocki ye gore Almanlar Varsova gettosunda tasfiyenin ardindan ellerinde son pasaport gonderisi kalmisken Lados grubunun pesine dustuler Gestapo muhtemelen bu pasaportlari Polonya Oteli skandali adi verilen provokasyon icin kullandi 1943 te Hugli suclu bulundu ve Juliusz Kuhl u Mayis ta Chaim Eiss i sorgulayan 1943 sonbaharinda Silberschein i tutuklayan Isvicre Yabancilar Polisi daha oncesinde Lados Grubu nun pesine dusmustu Lados grubunun nasil calistigi hakkindaki bilgilerin cogu dordunun tanikliklarindan elde edilmistir Grubun dusmesinin ardindan Ryniewicz Isvicre nin multecilere yonelik politikasinin ana mimari olan Isvicre Emniyet Muduru Heinrich Rothmund a nufuzunu kullandi Insani nedenleri oldugunu vurgulayarak konuyu itiraf etti ve muhatabi davayi kapatmaya ikna etti Her ne kadar Rothmund beyaninda bu tur faaliyetlerin tehlikesi ve kabul edilemezligine karsi sert muhalefetini belirtmis olsa da Ich habe ihm Gefahrlichkeit und Unhalbarkeit von Pass Manovern sehr energisch dargelegt Silberschein serbest birakildi ve Polonyali diplomatlara yaptirim uygulanmadi Elci Lados un Isvicre Disisleri Bakani Marcel Pilet Golaz ile yaptigi eszamanli gorusmesi de konunun kapatilmasinda etkili olmus olabilir 1943 un sonunda Almanlar Fransa daki Vittel kampinda tutulan cok sayida Paraguay pasaportu sahibini Auschwitz Birkenau ya surduler ve oldurduler O zaman Polonya ve Kutsal Makam Vatikan Paraguay ve diger ulkelerin yetkililerine mudahale ederek onlardan belgelerin gecici olarak taninmasini talep ettiler ve bu tanimanin savastan sonra sona erebilecegini belirttiler Muhtemelen Paraguay in bu pasaportlari gecerli kilmasi Aralik 1943 Bergen Belsen deki gozalti kampinda bulunan yuzlerce pasaport sahibinin hayatini kurtarmistir Lados Grubu sayesinde hayatta kalanlarin sayisi bilinmiyor Agudat Israel e gore yuzlerce kisiden bahsetmek gerekir kaldi ki Zbigniew Parafianowicz ve Michal Potocki hayatta kalanlarin sayisini 400 olarak tahmin etmektedir Holokost sirasinda hayatta kalma sansi cok az olanlarin buyuk olcude dindar Yahudiler olduklari belirtilmelidir Latin Amerika pasaportlari Varsova gettosunda yaygin olarak biliniyordu ve Wladyslaw Szlengel in Pasaportlar adli siirine konu olmustu Bununla birlikte ortaya cikmalari genellikle sadece Yahudi orgutlerinin dogrudan tedarikcileri olan faaliyetlerine baglandi Polonya Elciligi nin pasaportlarin duzenlenmesindeki katkisi meselesi sadece spekulasyon ve birkac tarihi calismanin konusuydu Ryniewicz ve Konstanty Rokicki nin bu isteki paylari henuz 2017 Agustos unda kanitlandi ve ayni zamanda Dziennik Gazeta Prawna da ve Daily Globe amp Mail de konu hakkinda makaleleri yayinlandi Surgunde YasamElciligin Lados ve Kuhl tarafindan desteklenen Gecici Ulusal Birlik Hukumeti tarafindan devralinmasi ile Ryniewicz istifa etti ve surgundeki Polonya hukumetini secti Buna ragmen Lados ve Kuhl ile iyi iliskilerini surdurdu Hepsi hala birlikte ticaret yapmaya calistiklari Isvicre de yasiyordu Yollari Kuhl un Kanada ya Ryniewicz ve Lados nun Fransa ya goc ettigi 1940 larin sonlarinda ayrildi Daha sonraki yillarda Ryniewicz diger gorevlerinin yani sira Buenos Aires te Polonya Kulubu Club Polaco Baskanligi gorevini de ustlendigi Arjantin e yerlesti Ayni zamanda aralarinda oto yikamaciliginin da bulundugu kendi isleriyle ugrasti 9 Mart 1988 de Buenos Aires te oldu ve Boulogne mezarligina defnedildi Nisanlar1972 Surgundeki Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaskani tarafindan verilen Subay Haci Polonia Restituta Nisani Virtus ve Fraternitas Madalyasi 2019 olumunden sonraAyrica bakinizLados GrubuNotlar Surgundeki Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaskani Stanislaw Ostrowski tarafindan imzalanan belgede nisan icin bir gerekce bulunmamaktadir Muhtemelen Lados donemi faaliyeti icin degil Polonya diasporasi faaliyeti icin verilmisti Kaynakca Lehce berno msz gov pl 28 Mart 2019 29 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2020 Potocki Michal 23 Agustos 2018 Lehce wiadomosci dziennik pl 22 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Lehce thenews pl 5 Aralik 2018 12 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2020 List dziekczynny Harry ego A Goodmana z organizacji Agudas Israel z 2 stycznia 1945 adresowany do MSZ RP w Londynie oryginal w Instytucie gen W Sikorskiego w Londynie a b List S Ryniewicza z 21 sierpnia 1944 r informujacy o uznaniu wystawianych paszportow przez Salwador Korespondencja z S Ryniewicza z C Eissem z 24 sierpnia 1943 r oraz z A Silberscheinem z 11 kwietnia 1944 r Notatka z rozmowy S Ryniewicza z H Rothmundem 6 wrzesnia 1943 r oryginal w Archiwum Federalnym w Bernie sygn E 4800 A 1967 111 328 Notatka z rozmowy A Ladosia z M Pilet Golazem 13 pazdziernika 1943 r oryginal w Archiwum Federalnym w Bernie sygn E 2809 1 3 a b Michal Potocki Zbigniew Parafianowicz 7 Agustos 2017 Lehce gazetaprawna pl 8 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Ingilizce zchor org 31 Agustos 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2020 Lehce isap sejm gov pl 1972 22 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2020 Prezydent wreczyl Medale Virtus et Fraternitas Lehce prezydent pl 19 Temmuz 2019 19 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Daha fazlasiAgnieszka Haska Prosze Pana Ministra o energiczna interwencje Aleksander Lados 1891 1963 i ratowanie Zydow przez Poselstwo RP w Bernie Zaglada Zydow Studia i Materialy 11 2015 s 299 309 Stanislaw Nahlik Przesiane przez Pamiec Krakow 2002 Michal Potocki Zbigniew Parafianowicz Tak polska ambasada ratowala Zydow System bernenski dzialal jak zegarek 8 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gazeta Prawna 2018 Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Stefan Ryniewicz ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur