Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jørn Oberg Utzon (d. 9 Nisan 1918, Kopenhag, Danimarka – ö. 28 Kasım 2008, Kopenhag, Danimarka), dünyaca ünlü Sydney Opera Binası’nı tasarlamış Danimarkalı bir mimar. Sydney Opera Binası 28 Haziran 2007 tarihinde Dünya mirası seçildiğinde, hayattayken eseri bu unvanı alan (Brezilyalı mimar Oscar Niemeyer'den sonra) ikinci tasarımcı oldu.
| Jørn Utzon | |
|---|---|
| Doğum | 9 Nisan 1918 Kopenhag, Danimarka |
| Ölüm | 28 Kasım 2008 (90 yaşında) Kopenhag, Danimarka |
| Alanı | Mimar |
| Etkin yıllar | 1949 - 2008 |
| Etkilendikleri | Alvar Aalto, Frank Lloyd Wright |
| Ünlü yapıtları | Sydney Opera Binası |
| Ödüller | |
| Pritzker Mimarlık Ödülü | |
Hayatının ilk dönemleri
Jørn Utzon, 9 Nisan 1918 tarihinde Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da, gemi mühendisi bir babanın oğlu olarak, dünyaya geldi. 1937 yılında Danimarka Kraliyet Sanat Akademisi’nde mimarlık okumaya başladı. Daha sonraları ünlü mimar Alvar Aalto ile çalıştı. Sonraları da Frank Lloyd Wright’in ABD’nin Arizona eyaletinde yer alan okulunu ziyaret etti. 1950 yılında Kopenhag’da kendi mimarlık ofisini açtı.
Sydney Opera Binası
Jørn Utzon, 1957 yılında Sydney Opera Binası için açılan mimarlık yarışmasını kazandı. Her ne kadar o güne kadar altı adet yarışmayı kazanmışsa da, bu yarışma uluslararası düzeyde kazandığı ilk yarışma oldu. Yarışmanın jüri üyelerinden ünlü mimar Eero Saarinen bu projeyi “dahiyane” olarak nitelendirerek başka hiçbir tasarımı onaylamayacağını duyurdu.
Jørn Utzon, yarışmayı kazanmasının ardından şematik tasarımda yer alan kabuk şekilleri geliştirmeye devam etti. Bu süreç içinde karşılaşttığı ilk büyük zorluk, iktidarda olan Cahill hükûmeti'ninin bu projeye bir an önce başlaması için kendisine baskı uygulaması oldu. Proje 1959 yılında Ove Arup ve Ortakları adlı bir şirkete ihale edildi ve 1959 yılında, Jørn Utzon Danimarka’da iken inşaata başlandı.
Oldukça zor bir şekle sahip olan kabukların nasıl inşa edileceği sorusu mühendisleri uzun bir süre zorladı. Bu sorun bizzat Jørn Utzon tarafından 1961 yılında önerilen bir yöntemle halledildi. 1965’li yıllarda Avustralya federal yönetiminin başına gelen Liberal Parti Başkanı bu projeye açıkça karşı çıkanlardandı. Kamu Hizmetleri Bakanlığı’na getirilen ise bu projeye başkanından da daha olumsuz yaklaşıyordu. Bakan ile çatışmalar yaşamaya başlayan mimar en sonunda Şubat 1966 tarihinde görevinden istifa etmek zorunda kaldı ve bir daha dönmemek üzere Avustralya'dan ayrıldı.
Hayatının son dönemleri
Jørn Utzon projeyi bırakmak zorunda kaldığı zaman projenin büyük kısmı, özellikle kabukların inşaatı tamamlanmıştı ve tüm masraflar sadece 22.9 milyon dolar civarındaydı. Orijinal tasarımdan son derece uzak olan yeni iç mimari projesi ise 103 milyon dolara maloldu. Syndey Opera Binası 1973 yılında tamamlandı ve Kraliçe II. Elizabeth tarafından kullanıma açıldı. Jørn Utzon davet edilmediği gibi isminden de açılış töreninde bahsedilmedi. Ancak 17 Mayıs 1985 tarihinde Jørn Utzon’a Avustralya’nın en önemli nişanlarından “Companion of the Order of Australia” verildi ve Sydney Opera Binası’nın özellikle giriş kısmınin yeniden tasarlanması için davet edildi.
2003 yılında ise mimarlık alanındaki en prestijli ödüllerden birisi kabul edilen Pritzker Mimarlık Ödülü’nü kazandı. Mart 2006 tarihinde Kraliçe II. Elizabeth, Jørn Utzon’un yeniden tasarladığı Sydney Opera Binası bölümlerinin açılışını yaptı. Sağlık durumu kötüye giden mimar, inşaat sürecinde Danimarka’dan Avustralya'ya gidemediği gibi, açılış törenine de katılamadı. Törene kendisi adına, mimar olan oğlu Jan Utzon katıldı. Sydney Opera Binası 28 Haziran 2007 tarihinde Dünya mirası listesine alındı.
Jørn Utzon, 29 Kasım 2008 günü uykusunda bir kalp krizi sonucu Kopenhag'da öldü. Öldüğünde 90 yaşında olan mimarın, geçmişte geçirdiğı birkaç kalp ameliyatı nedeniyle zaten zayıf düştüğü ve bu nedenle öldüğü bildirildi.
Önde gelen projeleri
- 1949–1951: Su Kulesi, Bornholm, Danimarka
- 1950–1952: Kendine Ait Müstakil Evi, , Danimarka
- 1953–1955: Middelboe Evi, , Danimarka
- 1956–1960: Kingo Evleri, , Danimarka
- 1954–1966: Elineberg Evleri, Helsingborg, İsveç (Erik ve Henry Andersson tarafından inşa edilmiştir)
- 1956–1958: Planetstaden Toplu Konutları, Lund, İsveç (Erik ve Henry Andersson tarafından inşa edilmiştir)
- 1956–1973: Sydney Opera Binası, Sidney, Avustralya
- 1959–1965: Fredensborghusene, , Danimarka
- 1959–1960: Melli Bankası, Tahran, İran
- 1962–1966: Hammershøj Sağlık Merkezi, , Danimarka (Birger Schmidt tarafından inşa edilmiştir)
- 1968–1976: Bagsværd Kilisesi, , Danimarka
- 1969: Espansiva inşaat sistemi, pre-fabrik aile evleri, Danimarka
- 1971–1973: Can Lis (Kendine ait müstakil ev), Majorca, İspanya
- 1972–1984: Kuveyt Ulusal Meclis Binası, Kuveyt şehri, Kuveyt
- 1985–1987: Paustian Mobilya Dükkânı, Kopenhag, Danimarka
- 1991–1994: Can Feliz, Majorca, İspanya
- 1989 Skagen Odde Doğa Merkezi, Danimarka (oğlu Jan Utzon tarafından 1999-2000 tarihleri arasında tamamlanmıştır)
Ödülleri
- 1978 RIBA Kraliye Altın Madalyası
- 1982 Alvar Aalto Madalyası
- 1992 Sir John Sulman Madalyası
- 1992 Wolf Ödülü
- 1998 Sonning Ödülü
- 2003 Pritzker Mimarlık Ödülü
Resim galerisi
Kaynakça
Dipnotlar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jorn Oberg Utzon d 9 Nisan 1918 Kopenhag Danimarka o 28 Kasim 2008 Kopenhag Danimarka dunyaca unlu Sydney Opera Binasi ni tasarlamis Danimarkali bir mimar Sydney Opera Binasi 28 Haziran 2007 tarihinde Dunya mirasi secildiginde hayattayken eseri bu unvani alan Brezilyali mimar Oscar Niemeyer den sonra ikinci tasarimci oldu Jorn UtzonDogum9 Nisan 1918 1918 04 09 Kopenhag DanimarkaOlum28 Kasim 2008 90 yasinda Kopenhag DanimarkaAlaniMimarEtkin yillar1949 2008EtkilendikleriAlvar Aalto Frank Lloyd WrightUnlu yapitlariSydney Opera BinasiOdullerPritzker Mimarlik OduluHayatinin ilk donemleriJorn Utzon 9 Nisan 1918 tarihinde Danimarka nin baskenti Kopenhag da gemi muhendisi bir babanin oglu olarak dunyaya geldi 1937 yilinda Danimarka Kraliyet Sanat Akademisi nde mimarlik okumaya basladi Daha sonralari unlu mimar Alvar Aalto ile calisti Sonralari da Frank Lloyd Wright in ABD nin Arizona eyaletinde yer alan okulunu ziyaret etti 1950 yilinda Kopenhag da kendi mimarlik ofisini acti Sydney Opera BinasiUtzon Sidney Opera Evi nin mimaridir Jorn Utzon 1957 yilinda Sydney Opera Binasi icin acilan mimarlik yarismasini kazandi Her ne kadar o gune kadar alti adet yarismayi kazanmissa da bu yarisma uluslararasi duzeyde kazandigi ilk yarisma oldu Yarismanin juri uyelerinden unlu mimar Eero Saarinen bu projeyi dahiyane olarak nitelendirerek baska hicbir tasarimi onaylamayacagini duyurdu Jorn Utzon yarismayi kazanmasinin ardindan sematik tasarimda yer alan kabuk sekilleri gelistirmeye devam etti Bu surec icinde karsilasttigi ilk buyuk zorluk iktidarda olan Cahill hukumeti ninin bu projeye bir an once baslamasi icin kendisine baski uygulamasi oldu Proje 1959 yilinda Ove Arup ve Ortaklari adli bir sirkete ihale edildi ve 1959 yilinda Jorn Utzon Danimarka da iken insaata baslandi Oldukca zor bir sekle sahip olan kabuklarin nasil insa edilecegi sorusu muhendisleri uzun bir sure zorladi Bu sorun bizzat Jorn Utzon tarafindan 1961 yilinda onerilen bir yontemle halledildi 1965 li yillarda Avustralya federal yonetiminin basina gelen Liberal Parti Baskani bu projeye acikca karsi cikanlardandi Kamu Hizmetleri Bakanligi na getirilen ise bu projeye baskanindan da daha olumsuz yaklasiyordu Bakan ile catismalar yasamaya baslayan mimar en sonunda Subat 1966 tarihinde gorevinden istifa etmek zorunda kaldi ve bir daha donmemek uzere Avustralya dan ayrildi Hayatinin son donemleriJorn Utzon projeyi birakmak zorunda kaldigi zaman projenin buyuk kismi ozellikle kabuklarin insaati tamamlanmisti ve tum masraflar sadece 22 9 milyon dolar civarindaydi Orijinal tasarimdan son derece uzak olan yeni ic mimari projesi ise 103 milyon dolara maloldu Syndey Opera Binasi 1973 yilinda tamamlandi ve Kralice II Elizabeth tarafindan kullanima acildi Jorn Utzon davet edilmedigi gibi isminden de acilis toreninde bahsedilmedi Ancak 17 Mayis 1985 tarihinde Jorn Utzon a Avustralya nin en onemli nisanlarindan Companion of the Order of Australia verildi ve Sydney Opera Binasi nin ozellikle giris kisminin yeniden tasarlanmasi icin davet edildi 2003 yilinda ise mimarlik alanindaki en prestijli odullerden birisi kabul edilen Pritzker Mimarlik Odulu nu kazandi Mart 2006 tarihinde Kralice II Elizabeth Jorn Utzon un yeniden tasarladigi Sydney Opera Binasi bolumlerinin acilisini yapti Saglik durumu kotuye giden mimar insaat surecinde Danimarka dan Avustralya ya gidemedigi gibi acilis torenine de katilamadi Torene kendisi adina mimar olan oglu Jan Utzon katildi Sydney Opera Binasi 28 Haziran 2007 tarihinde Dunya mirasi listesine alindi Jorn Utzon 29 Kasim 2008 gunu uykusunda bir kalp krizi sonucu Kopenhag da oldu Oldugunde 90 yasinda olan mimarin gecmiste gecirdigi birkac kalp ameliyati nedeniyle zaten zayif dustugu ve bu nedenle oldugu bildirildi Onde gelen projeleri1949 1951 Su Kulesi Bornholm Danimarka 1950 1952 Kendine Ait Mustakil Evi Danimarka 1953 1955 Middelboe Evi Danimarka 1956 1960 Kingo Evleri Danimarka 1954 1966 Elineberg Evleri Helsingborg Isvec Erik ve Henry Andersson tarafindan insa edilmistir 1956 1958 Planetstaden Toplu Konutlari Lund Isvec Erik ve Henry Andersson tarafindan insa edilmistir 1956 1973 Sydney Opera Binasi Sidney Avustralya 1959 1965 Fredensborghusene Danimarka 1959 1960 Melli Bankasi Tahran Iran 1962 1966 Hammershoj Saglik Merkezi Danimarka Birger Schmidt tarafindan insa edilmistir 1968 1976 Bagsvaerd Kilisesi Danimarka 1969 Espansiva insaat sistemi pre fabrik aile evleri Danimarka 1971 1973 Can Lis Kendine ait mustakil ev Majorca Ispanya 1972 1984 Kuveyt Ulusal Meclis Binasi Kuveyt sehri Kuveyt 1985 1987 Paustian Mobilya Dukkani Kopenhag Danimarka 1991 1994 Can Feliz Majorca Ispanya 1989 Skagen Odde Doga Merkezi Danimarka oglu Jan Utzon tarafindan 1999 2000 tarihleri arasinda tamamlanmistir Odulleri1978 RIBA Kraliye Altin Madalyasi 1982 Alvar Aalto Madalyasi 1992 Sir John Sulman Madalyasi 1992 Wolf Odulu 1998 Sonning Odulu 2003 Pritzker Mimarlik OduluResim galerisiSkagen Odde Doga Merkezi Danimarka 1989 Bagsvaerd Kilisesi Danimarka 1968 1976 KaynakcaDipnotlar