Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kırgız Kağanlığı (Kırgızca: Улуу Кыргыз Дөөлөтү; Çince: 黠戛斯汗國 ya da Kırgız hanlığı, 840 yılında Ötüken ve çevresini ele geçirerek merkezi Asya'da kurulan Türk devleti. 840 yılında Uygurlar'ı yıkan Kırgızlar, Uygur topraklarının ele geçirerek, Kırgız Kağanlığını kurdular.
Kırgız Kağanlığı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 693 - 704 - 840-1203 veya 1207 | |||||||||||
 9. yüzyılda topraklarının en büyük hali | |||||||||||
| Başkent | Kemjiket | ||||||||||
| Resmî dil(ler) | Eski Türkçe | ||||||||||
| Resmî din | Tengrizm Maniheizm | ||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Tarihi
Kırgız Kağanlığı'nın en eski kayıtları Tang Hanedanlığı döneminde yazılmıştır. Kırgızlar bu dönemde güvenilir yazılı kayıtlar tutmadılar.
Kırgız Kağanlığı, Güney Sibirya'daki 6 - 10 yüzyıllar döneminde var olan Barsbek Kagan'a dayanan Yenisei Kırgız'ın devletidir, Tien Shan'a 840'a kadar genişledi. Varlıklarının farklı dönemleri bağımsızlığı kaybetti. Kagan sadece Azho cinsinden temsilciler oldu. 840-925 arasında, Kırgız Kaganat gücünün zirvesindeydi. Bu süre, Akademisyen V. V. Bartold "Kırgız Büyük Güç Kaynakları" olarak adlandırılır.
6.-7. yüzyıllarda, bağımlı tayga halklarıyla Yenisey Kırgızı, vali Eliteber başkanlığındaki Orta Asya devletlerinin çevresel kaderini oluşturdu. VIII. yüzyılın başlarında, ilki Bars-bek olan yerel bekler ve inaller, kağan unvanını alarak kağanlıktan ayrılma ve kendi devletlerini kurma mücadelesine başladılar.
9. yüzyılda, tanrılaştırılmış bir Kagan klanı ile hızla genişleyen agresif bir bozkır imparatorluğu.
840 yılında bu devlet Uygur Kağanlığını yıkarak gücünü Tuva ve Moğolistan'a kadar genişletti. Uygurların kalıntılarını takip eden Yenisey Kırgızları, savaşlarla İrtiş ve Amur'a ulaştı, Doğu Türkistan vahalarını işgal etti. VV Bartold, tarihin bu dönemini "Kırgızların büyük gücü" olarak adlandırmıştır[5].
Yenisey Kırgızlarının batıya askeri-politik genişlemesi, Batı Sibirya'nın güneyindeki bozkır ve orman-bozkır bölgelerine ulaştı. Görünüşe göre Asya'nın kalbinden yeni gelenler, eski Ugrians-Magyarların Urallardan ayrılmasının nedeni oldular. Bu, Chelyabinsk bölgesinin güneyindeki arkeologların bulgularıyla kanıtlanmıştır ("Tyukhtyat" kültürünün mezarları) .
Kırgız Kağanlığı, modern Çin ve Moğolistan topraklarındaki son Türk imparatorluğudur.
M.Ö. 50'de Hiung-nu lideri Çi-çi Yabgu Çin'in kuzeyindeki Dinglingleri yendi. Ayrıca, ülkesinin merkezi olan Ordos'un 4.000 km batısında bulunan Gyangun ülkesini de fethetti. O zamanlar Kırgızlar Borohoro Dağlarında ve 'deki Manas Nehri vadisinde yaşıyorlardı. Sonuç olarak, Çin tarihçiliğinde Kırgız Kağanlığına "Gyegyesy" adı verilmiştir.
560'lardan 700'lere kadar büyük ölçüde Göktürklere bağlıydılar. Kırgız Kağan Bars Bek, Bilge Kağan'ın kayınbiraderiydi. Oğlu, Bars Bek'in 710'da Kapgan kağana yenilgisinden sonra Kırgızları yönetti. Göktürk çöküşünden sonra Uygurlara boyun eğdiler. Liderleri Bayan Çor Kağan Kırgız liderini öldürdü ve Bilge Tong Erkin (毗伽頓頡斤) adında yeni bir Kırgız kağanı atadı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Butanaev, V. I︠A︡.; Бутанаев, В. Я. (2000). Istorii︠a︡ eniseĭskikh kyrgyzov. Khudi︠a︡kov, I︠U︡. S. (I︠U︡liĭ Sergeevich), Худяков, Ю. С. (Юлий Сергеевич), Khakasskiĭ gosudarstvennyĭ universitet imeni N.F. Katanova. Institut istorii i prava., Хакасский государственный университет имени Н.Ф. Катанова. Институт истории и права. Abakan: Izd-vo Khakasskogo gosudarstvennogo universiteta im. N.F. Katanova. ss. 69. ISBN . OCLC 47206450.
- ^ Drompp, Michael. "The Yenisei Kyrgyz from Early Times to the Mongol Conquest" (İngilizce). 11 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ Drompp, Michael. "The Yenisei Kyrgyz from Early Times to the Mongol Conquest". 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Butanaev, V. I︠A︡.; Бутанаев, В. Я. (2000). Istorii︠a︡ eniseĭskikh kyrgyzov. I︠U︡. S. Khudi︠a︡kov, Ю. С. Худяков, Khakasskiĭ gosudarstvennyĭ universitet imeni N.F. Katanova. Institut istorii i prava, Хакасский государственный университет имени Н.Ф. Катанова. Институт истории и права. Abakan: Izd-vo Khakasskogo gosudarstvennogo universiteta im. N.F. Katanova. ISBN . OCLC 47206450.
- ^ Barfield, Thomas J. (1989). The perilous frontier : nomadic empires and China. Cambridge, Mass.: B. Blackwell. ISBN . OCLC 18629749.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kirgiz Kaganligi Kirgizca Uluu Kyrgyz Doolotү Cince 黠戛斯汗國 ya da Kirgiz hanligi 840 yilinda Otuken ve cevresini ele gecirerek merkezi Asya da kurulan Turk devleti 840 yilinda Uygurlar i yikan Kirgizlar Uygur topraklarinin ele gecirerek Kirgiz Kaganligini kurdular Kirgiz Kaganligi693 704 840 1203 veya 12079 yuzyilda topraklarinin en buyuk haliBaskentKemjiketResmi dil ler Eski TurkceResmi dinTengrizm ManiheizmHukumetMonarsiTarihce Kurulusu693 704 840 Dagilisi1203 veya 1207Onculler ArdillarUygur Kaganligi Liao HanedaniMogol imparatorluguTarihiKirgiz Kaganligi nin en eski kayitlari Tang Hanedanligi doneminde yazilmistir Kirgizlar bu donemde guvenilir yazili kayitlar tutmadilar Kirgiz Kaganligi Guney Sibirya daki 6 10 yuzyillar doneminde var olan Barsbek Kagan a dayanan Yenisei Kirgiz in devletidir Tien Shan a 840 a kadar genisledi Varliklarinin farkli donemleri bagimsizligi kaybetti Kagan sadece Azho cinsinden temsilciler oldu 840 925 arasinda Kirgiz Kaganat gucunun zirvesindeydi Bu sure Akademisyen V V Bartold Kirgiz Buyuk Guc Kaynaklari olarak adlandirilir 6 7 yuzyillarda bagimli tayga halklariyla Yenisey Kirgizi vali Eliteber baskanligindaki Orta Asya devletlerinin cevresel kaderini olusturdu VIII yuzyilin baslarinda ilki Bars bek olan yerel bekler ve inaller kagan unvanini alarak kaganliktan ayrilma ve kendi devletlerini kurma mucadelesine basladilar 9 yuzyilda tanrilastirilmis bir Kagan klani ile hizla genisleyen agresif bir bozkir imparatorlugu 840 yilinda bu devlet Uygur Kaganligini yikarak gucunu Tuva ve Mogolistan a kadar genisletti Uygurlarin kalintilarini takip eden Yenisey Kirgizlari savaslarla Irtis ve Amur a ulasti Dogu Turkistan vahalarini isgal etti VV Bartold tarihin bu donemini Kirgizlarin buyuk gucu olarak adlandirmistir 5 Yenisey Kirgizlarinin batiya askeri politik genislemesi Bati Sibirya nin guneyindeki bozkir ve orman bozkir bolgelerine ulasti Gorunuse gore Asya nin kalbinden yeni gelenler eski Ugrians Magyarlarin Urallardan ayrilmasinin nedeni oldular Bu Chelyabinsk bolgesinin guneyindeki arkeologlarin bulgulariyla kanitlanmistir Tyukhtyat kulturunun mezarlari Kirgiz Kaganligi modern Cin ve Mogolistan topraklarindaki son Turk imparatorlugudur M O 50 de Hiung nu lideri Ci ci Yabgu Cin in kuzeyindeki Dinglingleri yendi Ayrica ulkesinin merkezi olan Ordos un 4 000 km batisinda bulunan Gyangun ulkesini de fethetti O zamanlar Kirgizlar Borohoro Daglarinda ve deki Manas Nehri vadisinde yasiyorlardi Sonuc olarak Cin tarihciliginde Kirgiz Kaganligina Gyegyesy adi verilmistir 560 lardan 700 lere kadar buyuk olcude Gokturklere bagliydilar Kirgiz Kagan Bars Bek Bilge Kagan in kayinbiraderiydi Oglu Bars Bek in 710 da Kapgan kagana yenilgisinden sonra Kirgizlari yonetti Gokturk cokusunden sonra Uygurlara boyun egdiler Liderleri Bayan Cor Kagan Kirgiz liderini oldurdu ve Bilge Tong Erkin 毗伽頓頡斤 adinda yeni bir Kirgiz kagani atadi Ayrica bakinizKirgizlar Yenisey Kirgizlari Yenisey Yazitlari Nikolay KatanovKaynakca Butanaev V I A Butanaev V Ya 2000 Istorii a eniseĭskikh kyrgyzov Khudi a kov I U S I U liĭ Sergeevich Hudyakov Yu S Yulij Sergeevich Khakasskiĭ gosudarstvennyĭ universitet imeni N F Katanova Institut istorii i prava Hakasskij gosudarstvennyj universitet imeni N F Katanova Institut istorii i prava Abakan Izd vo Khakasskogo gosudarstvennogo universiteta im N F Katanova ss 69 ISBN 5 7810 0119 0 OCLC 47206450 Drompp Michael The Yenisei Kyrgyz from Early Times to the Mongol Conquest Ingilizce 11 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Haziran 2021 Drompp Michael The Yenisei Kyrgyz from Early Times to the Mongol Conquest 21 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2021 Butanaev V I A Butanaev V Ya 2000 Istorii a eniseĭskikh kyrgyzov I U S Khudi a kov Yu S Hudyakov Khakasskiĭ gosudarstvennyĭ universitet imeni N F Katanova Institut istorii i prava Hakasskij gosudarstvennyj universitet imeni N F Katanova Institut istorii i prava Abakan Izd vo Khakasskogo gosudarstvennogo universiteta im N F Katanova ISBN 5 7810 0119 0 OCLC 47206450 Barfield Thomas J 1989 The perilous frontier nomadic empires and China Cambridge Mass B Blackwell ISBN 1 55786 043 2 OCLC 18629749