Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kıyı boyu sürüklenme, eğik gelen dalga yönüne bağlı olarak kıyı şeridine paralel bir kıyı boyunca çökeltilerin (kil, silt, çakıl taşları, kum ve shingle) taşınmasından oluşan jeolojik bir süreçtir. Eğik gelen rüzgar kıyı boyunca suyu sıkar ve böylece kıyıya paralel olarak hareket eden bir su akımı üretir. Longshore sapması, longshore akımı tarafından taşınan tortudur. Bu akım ve tortu hareketi, sörf bölgesi içinde meydana gelir.
1=plaj
2=deniz
3=kıyı boyu akım yönü
4=gelen dalga
5=çalkantı
6=dalganın geri çekilmesi
Plaj kumu, plajda eğik ve geri yıkama nedeniyle oluşur. suyu eğik bir açıyla ve yerçekimiyle sahile (çalkalama) gönderir, ardından suyu kıyı şeridine dik olan düz aşağı iniş borusuna (geri yıkama suyu) boşaltır. Böylece sahil kumu, günde birçok kez onlarca metre testere dişi tarzda aşağı doğru hareket edebilir. Bu işleme "plaj sürüklenmesi" denir, ancak bazı işçiler kumun sahile paralel hareketi nedeniyle bunu "uzun kıyı sürüklenmesinin" bir parçası olarak görmüşler.
Uzun kıyı kayması, tortuya bağlı olarak biraz farklı şekillerde çalıştığı için çok sayıda tortu boyutunu etkiler (örneğin, kumlu bir plajdan bir shingle plajındaki tortulardan uzun kıyı tortularının kayması arasındaki fark). Kum, dalgaların salınım kuvvetinden, dalgaların ve tortu hareketinin uzun kıyı akımından kaynaklanan tortu hareketinden büyük ölçüde etkilenir. Shingle plajları kumlu olanlardan çok daha dik olduğu için, dalma kırıcıların oluşması daha olasıdır ve uzun bir sörf bölgesinin eksikliği nedeniyle uzun kıyı taşımacılığının çoğunun eğik bölgede meydana gelmesine neden olur.
Genel aşamalar
Uzun kıyı sürüklenme formülleri
Uzun kıyı sürüklenmesi üreten faktörleri dikkate alan çok sayıda hesaplama vardır. Bu formülasyonlar:
- Bijker formülü (1967, 1971)
- Engelund ve Hansen formülü (1967)
- Ackers and White formülü (1973)
- Bailard ve Inman formülü (1981)
- Van Rijn formülü (1984)
- Watanabe formülü (1992)
Bu formüllerin hepsi, kıyı şeridi kayması üreten süreçlere farklı bir bakış sağlar. Bu formüllerde dikkate alınan en yaygın faktörler:
- Askılı ve yataklı yük taşımacılığı
- Dalgalar örn. Kırılma ve kırılma
- [ Kesme dalgaları veya uyguladığı akış dalgalarla ilişkili.
Kıyı şeridi değişiminin özellikleri
Sahil şeridi kayması kıyı şeridinin evriminde büyük bir rol oynamaktadır. Tortu arzı, rüzgar yönü veya herhangi bir kıyı etkisi değişikliği varmış gibi sahil şeridi kayması dramatik bir şekilde değişebilir. Bu da bir plaj sisteminin veya profilin oluşumunu ve evrimini etkileyebilir. Bu değişiklikler kıyı sistemindeki bir faktör nedeniyle gerçekleşmez, aslında kıyı sisteminde uzun kıyı sürüklenmesinin dağılımını ve etkisini etkileyebilecek çok sayıda değişiklik vardır. Bunlardan bazıları:
- Jeolojik değişimler; örneğin erozyon, kıyı şeridi değişimleri ve burunların ortaya çıkması.
- Hidrodinamik kuvvetlerdeki değişim; örneğin burun ve kıyı bankası ortamlarında dalga kırınımındaki değişiklik.
- Hidrodinamik etkilere; örneğin yeni gelgit girişlerinin ve deltaların sürüklenme üzerindeki etkisi.
- Tortu bütçesinde değişiklikler; örneğin, kıyı şeridinin sürüklenmeden çalkalanmaya hizalanması, tortu kaynaklarının tükenmesi.
- İnsanların müdahalesi; örneğin uçurum koruması, kasık, müstakil dalgakıranlar.
Tortu bütçesi
Sediman bütçe; sediman kaynakları ve lavaboları dikkate alır sisteme. Bu tortu, aşağıdakilerden oluşan kaynak ve lavabo örnekleri ile herhangi bir kaynaktan gelebilir:
- Nehirler
- lagünler
- Aşınan arazi kaynakları
- Yapay kaynaklar, örneğin beslenme
- Yapay lavabolar, örneğin madencilik / ekstraksiyon
- Açık deniz taşımacılığı
- Kıyıda tortu birikimi
- Topraklar boyunca güller
Bu tortu daha sonra kıyı sistemine girer ve kıyı şeridi sürüklenmesiyle taşınır. Kıyı sisteminde birlikte çalışan tortu bütçesi ve kıyı şeridi sürüklenmesine iyi bir örnek, uzun kıyı taşımacılığı ile taşınan kumu depolayan giriş ebb-gelgit sürgüleridir. Bu sistemler kum depolamanın yanı sıra diğer plaj sistemlerine de kum transfer edebilir veya geçirebilirler, bu nedenle giriş ebb-tidal (shoal) sistemleri tortu bütçesi için iyi bir kaynak ve lavabo sağlar.
Bir kıyı şeridi profili boyunca tortu birikmesi uygundur ; burada yerçekimi ve hidrolik kuvvetler, tanelerin denize doğru uzanan bir tortu dağılımındaki çökelme hızını belirler. Uzun kıyı, 90 ila 80 derece geri yıkamada gerçekleşir, bu nedenle dalga hattı ile dik açı olarak sunulur.
Doğal özellikler
Bu bölüm insanlar tarafından meydana gelmeyen kıyı boyu sürüklenme özelliklerinden oluşur.
Tükürükler
Uzun kıyı sapması, baskın sapma yönünün ve kıyı şeridinin aynı yönde saplanmadığı bir noktadan (örneğin nehir ağzı veya yeniden giriş) geçtiği zaman tükürmeler oluşur. Baskın sürüklenme yönünün yanı sıra, tükürmeler dalga tahrikli akımın gücü, dalga açısı ve gelen dalgaların yüksekliğinden etkilenir.
Tükürükler iki önemli özelliğe sahip yeryüzü biçimleridir, ilk özellik yukarı sürüklenme ucunda veya proksimal uçta yer alır (Hart ve ark., 2008). Proksimal uç sürekli olarak karaya bağlıdır (ihlal edilmedikçe) ve deniz ile bir haliç veya lagün arasında hafif bir “bariyer” oluşturabilir. İkinci önemli tükürme özelliği, karadan ayrılan ve bazı durumlarda değişen dalga yönlerinin etkisi nedeniyle karmaşık bir kanca şekli veya eğri alabilen aşağı sürüklenme ucu veya uzak uçtur.
Örneğin, Yeni Zelanda Canterbury'deki New Brighton tükürüğü, Waimakariri Nehri'nden kuzeye doğru uzun kıyı tortusu sürüklenmesiyle yaratıldı. Bu tükürük sistemi şu anda dengededir, ancak alternatif çökelme ve erozyon aşamalarından geçmektedir.
Engeller
Bariyer sistemleri hem proksimal hem de distal uçta toprağa bağlanır ve genellikle en aşağı kayma ucunda en geniştir. Bu bariyer sistemleri, Kaitorete Spit veya Hapua Gölü'nün etrafındaki Rakaia Nehri'nin ağzında olduğu gibi nehir-kıyı arayüzünde oluşan Ellesmere Gölü'nünki gibi bir haliç veya lagün sistemini kapsayabilir.
Canterbury, Yeni Zelanda'daki Kaitorete Spit, yeryüzü şeklinin her iki ucu da karaya bağlı olduğu, ancak tükürük olarak adlandırıldığı için genellikle tanım bariyerinin altına düşen bir bariyer / tükürük sistemidir. son 8.000 yıl. Bu sistem, Waimakariri Nehri'nin (şimdi kuzeye veya Bankalar Yarımadası'na akan) avulsiyonu, açık deniz koşullarının erozyonu ve aşamaları nedeniyle çok sayıda değişiklik ve dalgalanma geçirmiştir. Sistem, “tükürük” sisteminin doğu ucundan kıyı şeridinin sürmekte olan uzun kıyı taşımacılığı nedeniyle korunan bariyeri yarattığı 500 yıllık BP yıllarında daha fazla değişikliğe uğramıştır.
Gelgit girişleri
Uzun kıyı sürüklenme kıyılarındaki gelgit girişlerinin büyük çoğunluğu sel ve ebb kıyılarında tortu biriktirir. Ebb-deltaları aşırı derecede maruz kalan kıyılarda ve daha küçük alanlarda bodurlaşabilirken, sel veya delta bir koyda veya lagün sisteminde yer bulunduğunda taşkın deltalarının boyutu artacaktır. Gelgit girişleri, kıyı şeridinin bitişik kısımlarını etkileyen büyük miktarda malzeme için lavabo ve kaynak görevi görebilir.
Gelgit girişlerinin yapılandırılması, sanki bir giriş yapılandırılmamış çökeltiyse girişten geçebilir ve sahilin aşağı sürüklenme kısmında çubuklar oluşturabilir gibi uzun kıyı sürüklenmesi için de önemlidir. Bu aynı zamanda giriş büyüklüğüne, delta morfolojisine, tortu oranına ve geçiş mekanizmasına da bağlı olabilir. Kanal konumu varyansı ve miktarı, uzun kıyı sürüklenmesinin gelgit girişi üzerindeki etkisini de etkileyebilir.
Örneğin, Arcachon lagünü, Fransanın güney batısında uzun kıyı sürüklenme sedimanları için büyük kaynak ve lavabolar sağlayan gelgit giriş sistemidir. Uzun kıyı sürüklenme tortularının bu giriş sistemi üzerindeki etkisi, lagün girişlerinin sayısındaki ve bu girişlerin yerlerindeki değişiklikten büyük ölçüde etkilenmektedir. Bu faktörlerdeki herhangi bir değişiklik, büyük eğik çubukların şiddetli aşağı sürüklenme erozyonuna veya aşağı sürüklenme birikmesine neden olabilir.
İnsan etkileri
Bu bölüm, doğal olmayan bir şekilde meydana gelen uzun kıyı sürüklenme özelliklerinden oluşur ve bazı durumlarda (örneğin, kasnaklar, müstakil dalgakıranlar ) kıyı şeridi üzerindeki kıyı şeridinin etkilerini arttırmak için inşa edilmiştir, ancak diğer durumlarda uzun kıyı sürüklenmesi (limanlar ) gibi.
Erozyon önleyici setler
kıyı erozyonunu durdurmak ve genellikle intertidal bölgeyi geçmek için kıyı şeridi boyunca eşit aralıklarla yerleştirilen kıyı koruma yapılarıdır. Bu nedenle, groyne yapıları genellikle düşük net ve yüksek yıllık uzun kıyı kayması olan kıyılarda fırtına dalgalanmalarında ve kıyı boyunca daha fazla kaybolan tortuları korumak için kullanılır.
Groyne tasarımlarında aşağıdakilerden oluşan en yaygın üç tasarımla çok sayıda varyasyon vardır:
- dalga kaynaklı akımlarda veya kopan dalgalarda oluşan yıkıcı akışları dağıtan zig-zag groynes.
- Dalga kırınımı ile dalga yüksekliğini azaltan T kafalı kasnaklar.
- 'Y' kafa, balık kuyruğu groyne sistemi.
Yapay burunlar
Yapay burunlar plajlara veya koylara belirli bir miktar koruma sağlamak için oluşturulan kıyı koruma yapılarıdır. Sürülmemiş arazilerin oluşturulması, sürülmemiş arazinin yukarı sürüklenme tarafında tortuların birikmesini ve sürülmemiş arazinin aşağı sürüklenme ucunun ılımlı erozyonunu içermekle birlikte, bu, malzemenin plajlarda daha fazla birikmesine izin veren stabilize bir sistem tasarlamak için gerçekleştirilir. kıyı.
Yapay burunlar doğal birikim nedeniyle veya yapay beslenme ile ortaya çıkabilir.
Müstakil dalgakıranlar
Müstakil dalgakıranlar, fırtına koşullarında dezavantajı sağlamak için kumlu malzeme oluşturmak üzere oluşturulan kıyı koruma yapılarıdır. Fırtına koşullarında çekişe uyum sağlamak için müstakil dalgakıranların kıyı şeridiyle bağlantısı yoktur, bu da dalgakıran ve kıyı arasında akım ve tortu geçişine izin verir. Bu daha sonra yapının lee tarafında kum birikmesini teşvik eden düşük dalga enerjili bir bölge oluşturur.
Müstakil dalgakıranlar genellikle fırtına dalgalanmalarını karşılamak için sahil ve dalgakıran yapısı arasında malzeme hacmini oluşturmak için groynes ile aynı şekilde kullanılır.
Limanlar
Dünya genelinde limanların oluşturulması, uzun kıyı sürüklenmesinin doğal seyrini ciddi şekilde etkileyebilir. Limanlar kısa vadede kıyı şeridinin sürüklenmesi için bir tehdit oluşturmaz, aynı zamanda kıyı şeridi evrimine de bir tehdit oluştururlar. Bir liman veya limanın oluşturulmasının kıyı şeridi sürüklenmesinde en büyük etkisi, çökelme paternlerinin değiştirilmesidir ve bu da bir plaj veya kıyı sisteminin birikmesine ve / veya erozyonuna yol açabilir.
Örnek olarak, 19. yüzyılın sonlarında Yeni Zelanda'nın Timaru kentinde bir liman oluşturulması, Güney Canterbury kıyı şeridinde kıyı şeridi kaymasında önemli bir değişikliğe yol açtı. Sahil boyunca kuzeyden Waimataitai lagününe doğru uzanan kıyı şeridi sürüklenmesi yerine, limanın oluşturulması bu (kaba) tortuların sürüklenmesini engelledi ve bunun yerine Timaru'daki Güney sahilindeki limanın güneyine doğru keskinleşmelerine neden oldu. Bu tortunun güneye doğru birikmesi, bu nedenle Waimataitai lagününün (limanın kuzeyine) yakınındaki kıyılarda tortu eksikliğinin olması anlamına gelir ve bu da 1930'larda lageyi çevreleyen bariyerin kaybına yol açtı ve kısa süre sonra sonra lagünün kendisinin kaybı. Waimataitai lagününde olduğu gibi, şu anda Timaru limanının kuzeyinde bulunan Washdyke Lagünü erozyona uğrar ve sonunda kırılabilir ve başka bir lagün ortamının kaybına neden olabilir.
Kaynakça
- Atıflar
- ^ a b c d e f g h i j k l m n Reeve ve diğerleri, 2004
- ^ a b Entegre Yayıncılık. "Bijker formülü" . Tpub.com . Erişim tarihi: 2012-07-01 .
- ^ a b c d Brunn, 2005
- ^ a b Brunn, 2005, Michel ve Howa, 1997
- ^ a b c d e Hart ve ark., 2008
- ^ IPetersen ve diğ., 2008
- ^ a b Hart ve ark., 2008, Petersen ve ark., 2008
- ^ Kirk ve Lauder, 2000
- ^ a b c Soons ve diğerleri, 1997
- ^ a b c d Michel ve Howa, 1997
- Kitaplar
- Brunn, P.(ed) (2005). Port and coastal engineering developments in Science and technology. South Carolina: P.Brunn.
- Hart, D.E; Marsden, I; Francis, M (2008). "Chapter 20: Coastal systems". In Winterbourne, M; Knox, G.A; Marsden, I.D et al. Natural history of Canterbury (3rd edn). Canterbury University Press 30p. pp. 653–684.
- Kirk, R.M; Lauder, G.A (2000). "Significant coastal lagoon systems in the South Island, New Zealand". Science for conservation. DOC 46p. pp. 13–24.
- Michel, D; Howa, H.L (1997). "Morphodynamic behaviour of a tidal inlet system in a mixed-energy environment". Physical chemical earth 22. pp. 339–343.
- Peterson, D; Deigaard, R; Fredsoe, J (2008). "Modelling the morphology of sandy spits". Coastal engineering 55. pp. 671–684.
- Reeve, D; Chadwick, A; Fleming, C (2004). Coastal engineering-processes, theory and design practice. New York: Spon Press.
- Soons, J.M; Schulmeister, J; Holt, S (1997). "The Holocene evolution of a well nourished gravelly barrier and lagoon complex, Kaitorete "Spit", Canterbury, New Zealand". Marine Geology 26. pp. 69–90
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kiyi boyu suruklenme egik gelen dalga yonune bagli olarak kiyi seridine paralel bir kiyi boyunca cokeltilerin kil silt cakil taslari kum ve shingle tasinmasindan olusan jeolojik bir surectir Egik gelen ruzgar kiyi boyunca suyu sikar ve boylece kiyiya paralel olarak hareket eden bir su akimi uretir Longshore sapmasi longshore akimi tarafindan tasinan tortudur Bu akim ve tortu hareketi sorf bolgesi icinde meydana gelir Kiyi boyu suruklenme semasi 1 plaj 2 deniz 3 kiyi boyu akim yonu 4 gelen dalga 5 calkanti 6 dalganin geri cekilmesi Plaj kumu plajda egik ve geri yikama nedeniyle olusur suyu egik bir aciyla ve yercekimiyle sahile calkalama gonderir ardindan suyu kiyi seridine dik olan duz asagi inis borusuna geri yikama suyu bosaltir Boylece sahil kumu gunde bircok kez onlarca metre testere disi tarzda asagi dogru hareket edebilir Bu isleme plaj suruklenmesi denir ancak bazi isciler kumun sahile paralel hareketi nedeniyle bunu uzun kiyi suruklenmesinin bir parcasi olarak gormusler Uzun kiyi kaymasi tortuya bagli olarak biraz farkli sekillerde calistigi icin cok sayida tortu boyutunu etkiler ornegin kumlu bir plajdan bir shingle plajindaki tortulardan uzun kiyi tortularinin kaymasi arasindaki fark Kum dalgalarin salinim kuvvetinden dalgalarin ve tortu hareketinin uzun kiyi akimindan kaynaklanan tortu hareketinden buyuk olcude etkilenir Shingle plajlari kumlu olanlardan cok daha dik oldugu icin dalma kiricilarin olusmasi daha olasidir ve uzun bir sorf bolgesinin eksikligi nedeniyle uzun kiyi tasimaciliginin cogunun egik bolgede meydana gelmesine neden olur Genel asamalarUzun kiyi suruklenme formulleri Uzun kiyi suruklenmesi ureten faktorleri dikkate alan cok sayida hesaplama vardir Bu formulasyonlar Bijker formulu 1967 1971 Engelund ve Hansen formulu 1967 Ackers and White formulu 1973 Bailard ve Inman formulu 1981 Van Rijn formulu 1984 Watanabe formulu 1992 Bu formullerin hepsi kiyi seridi kaymasi ureten sureclere farkli bir bakis saglar Bu formullerde dikkate alinan en yaygin faktorler Askili ve yatakli yuk tasimaciligi Dalgalar orn Kirilma ve kirilma Kesme dalgalari veya uyguladigi akis dalgalarla iliskili Kiyi seridi degisiminin ozellikleri Sahil seridi kaymasi kiyi seridinin evriminde buyuk bir rol oynamaktadir Tortu arzi ruzgar yonu veya herhangi bir kiyi etkisi degisikligi varmis gibi sahil seridi kaymasi dramatik bir sekilde degisebilir Bu da bir plaj sisteminin veya profilin olusumunu ve evrimini etkileyebilir Bu degisiklikler kiyi sistemindeki bir faktor nedeniyle gerceklesmez aslinda kiyi sisteminde uzun kiyi suruklenmesinin dagilimini ve etkisini etkileyebilecek cok sayida degisiklik vardir Bunlardan bazilari Jeolojik degisimler ornegin erozyon kiyi seridi degisimleri ve burunlarin ortaya cikmasi Hidrodinamik kuvvetlerdeki degisim ornegin burun ve kiyi bankasi ortamlarinda dalga kirinimindaki degisiklik Hidrodinamik etkilere ornegin yeni gelgit girislerinin ve deltalarin suruklenme uzerindeki etkisi Tortu butcesinde degisiklikler ornegin kiyi seridinin suruklenmeden calkalanmaya hizalanmasi tortu kaynaklarinin tukenmesi Insanlarin mudahalesi ornegin ucurum korumasi kasik mustakil dalgakiranlar Tortu butcesi Sediman butce sediman kaynaklari ve lavabolari dikkate alir sisteme Bu tortu asagidakilerden olusan kaynak ve lavabo ornekleri ile herhangi bir kaynaktan gelebilir Nehirler lagunler Asinan arazi kaynaklari Yapay kaynaklar ornegin beslenme Yapay lavabolar ornegin madencilik ekstraksiyon Acik deniz tasimaciligi Kiyida tortu birikimi Topraklar boyunca guller Bu tortu daha sonra kiyi sistemine girer ve kiyi seridi suruklenmesiyle tasinir Kiyi sisteminde birlikte calisan tortu butcesi ve kiyi seridi suruklenmesine iyi bir ornek uzun kiyi tasimaciligi ile tasinan kumu depolayan giris ebb gelgit surguleridir Bu sistemler kum depolamanin yani sira diger plaj sistemlerine de kum transfer edebilir veya gecirebilirler bu nedenle giris ebb tidal shoal sistemleri tortu butcesi icin iyi bir kaynak ve lavabo saglar Bir kiyi seridi profili boyunca tortu birikmesi uygundur burada yercekimi ve hidrolik kuvvetler tanelerin denize dogru uzanan bir tortu dagilimindaki cokelme hizini belirler Uzun kiyi 90 ila 80 derece geri yikamada gerceklesir bu nedenle dalga hatti ile dik aci olarak sunulur Dogal ozelliklerBu bolum insanlar tarafindan meydana gelmeyen kiyi boyu suruklenme ozelliklerinden olusur Tukurukler Denize uzanan kara parcalari kuzey uctaki kiyi boyu suruklenme bittikten sonra olusmusturBuzul devri Uzun kiyi sapmasi baskin sapma yonunun ve kiyi seridinin ayni yonde saplanmadigi bir noktadan ornegin nehir agzi veya yeniden giris gectigi zaman tukurmeler olusur Baskin suruklenme yonunun yani sira tukurmeler dalga tahrikli akimin gucu dalga acisi ve gelen dalgalarin yuksekliginden etkilenir Tukurukler iki onemli ozellige sahip yeryuzu bicimleridir ilk ozellik yukari suruklenme ucunda veya proksimal ucta yer alir Hart ve ark 2008 Proksimal uc surekli olarak karaya baglidir ihlal edilmedikce ve deniz ile bir halic veya lagun arasinda hafif bir bariyer olusturabilir Ikinci onemli tukurme ozelligi karadan ayrilan ve bazi durumlarda degisen dalga yonlerinin etkisi nedeniyle karmasik bir kanca sekli veya egri alabilen asagi suruklenme ucu veya uzak uctur Ornegin Yeni Zelanda Canterbury deki New Brighton tukurugu Waimakariri Nehri nden kuzeye dogru uzun kiyi tortusu suruklenmesiyle yaratildi Bu tukuruk sistemi su anda dengededir ancak alternatif cokelme ve erozyon asamalarindan gecmektedir Engeller Bariyer sistemleri hem proksimal hem de distal ucta topraga baglanir ve genellikle en asagi kayma ucunda en genistir Bu bariyer sistemleri Kaitorete Spit veya Hapua Golu nun etrafindaki Rakaia Nehri nin agzinda oldugu gibi nehir kiyi arayuzunde olusan Ellesmere Golu nunki gibi bir halic veya lagun sistemini kapsayabilir Canterbury Yeni Zelanda daki Kaitorete Spit yeryuzu seklinin her iki ucu da karaya bagli oldugu ancak tukuruk olarak adlandirildigi icin genellikle tanim bariyerinin altina dusen bir bariyer tukuruk sistemidir son 8 000 yil Bu sistem Waimakariri Nehri nin simdi kuzeye veya Bankalar Yarimadasi na akan avulsiyonu acik deniz kosullarinin erozyonu ve asamalari nedeniyle cok sayida degisiklik ve dalgalanma gecirmistir Sistem tukuruk sisteminin dogu ucundan kiyi seridinin surmekte olan uzun kiyi tasimaciligi nedeniyle korunan bariyeri yarattigi 500 yillik BP yillarinda daha fazla degisiklige ugramistir Gelgit girisleri Uzun kiyi suruklenme kiyilarindaki gelgit girislerinin buyuk cogunlugu sel ve ebb kiyilarinda tortu biriktirir Ebb deltalari asiri derecede maruz kalan kiyilarda ve daha kucuk alanlarda bodurlasabilirken sel veya delta bir koyda veya lagun sisteminde yer bulundugunda taskin deltalarinin boyutu artacaktir Gelgit girisleri kiyi seridinin bitisik kisimlarini etkileyen buyuk miktarda malzeme icin lavabo ve kaynak gorevi gorebilir Gelgit girislerinin yapilandirilmasi sanki bir giris yapilandirilmamis cokeltiyse giristen gecebilir ve sahilin asagi suruklenme kisminda cubuklar olusturabilir gibi uzun kiyi suruklenmesi icin de onemlidir Bu ayni zamanda giris buyuklugune delta morfolojisine tortu oranina ve gecis mekanizmasina da bagli olabilir Kanal konumu varyansi ve miktari uzun kiyi suruklenmesinin gelgit girisi uzerindeki etkisini de etkileyebilir Ornegin Arcachon lagunu Fransanin guney batisinda uzun kiyi suruklenme sedimanlari icin buyuk kaynak ve lavabolar saglayan gelgit giris sistemidir Uzun kiyi suruklenme tortularinin bu giris sistemi uzerindeki etkisi lagun girislerinin sayisindaki ve bu girislerin yerlerindeki degisiklikten buyuk olcude etkilenmektedir Bu faktorlerdeki herhangi bir degisiklik buyuk egik cubuklarin siddetli asagi suruklenme erozyonuna veya asagi suruklenme birikmesine neden olabilir Insan etkileriBu bolum dogal olmayan bir sekilde meydana gelen uzun kiyi suruklenme ozelliklerinden olusur ve bazi durumlarda ornegin kasnaklar mustakil dalgakiranlar kiyi seridi uzerindeki kiyi seridinin etkilerini arttirmak icin insa edilmistir ancak diger durumlarda uzun kiyi suruklenmesi limanlar gibi UKErozyon onleyici setler kiyi erozyonunu durdurmak ve genellikle intertidal bolgeyi gecmek icin kiyi seridi boyunca esit araliklarla yerlestirilen kiyi koruma yapilaridir Bu nedenle groyne yapilari genellikle dusuk net ve yuksek yillik uzun kiyi kaymasi olan kiyilarda firtina dalgalanmalarinda ve kiyi boyunca daha fazla kaybolan tortulari korumak icin kullanilir Groyne tasarimlarinda asagidakilerden olusan en yaygin uc tasarimla cok sayida varyasyon vardir dalga kaynakli akimlarda veya kopan dalgalarda olusan yikici akislari dagitan zig zag groynes Dalga kirinimi ile dalga yuksekligini azaltan T kafali kasnaklar Y kafa balik kuyrugu groyne sistemi Yapay burunlar Yapay burunlar plajlara veya koylara belirli bir miktar koruma saglamak icin olusturulan kiyi koruma yapilaridir Surulmemis arazilerin olusturulmasi surulmemis arazinin yukari suruklenme tarafinda tortularin birikmesini ve surulmemis arazinin asagi suruklenme ucunun ilimli erozyonunu icermekle birlikte bu malzemenin plajlarda daha fazla birikmesine izin veren stabilize bir sistem tasarlamak icin gerceklestirilir kiyi Yapay burunlar dogal birikim nedeniyle veya yapay beslenme ile ortaya cikabilir Mustakil dalgakiranlar Mustakil dalgakiranlar firtina kosullarinda dezavantaji saglamak icin kumlu malzeme olusturmak uzere olusturulan kiyi koruma yapilaridir Firtina kosullarinda cekise uyum saglamak icin mustakil dalgakiranlarin kiyi seridiyle baglantisi yoktur bu da dalgakiran ve kiyi arasinda akim ve tortu gecisine izin verir Bu daha sonra yapinin lee tarafinda kum birikmesini tesvik eden dusuk dalga enerjili bir bolge olusturur Mustakil dalgakiranlar genellikle firtina dalgalanmalarini karsilamak icin sahil ve dalgakiran yapisi arasinda malzeme hacmini olusturmak icin groynes ile ayni sekilde kullanilir Limanlar Dunya genelinde limanlarin olusturulmasi uzun kiyi suruklenmesinin dogal seyrini ciddi sekilde etkileyebilir Limanlar kisa vadede kiyi seridinin suruklenmesi icin bir tehdit olusturmaz ayni zamanda kiyi seridi evrimine de bir tehdit olustururlar Bir liman veya limanin olusturulmasinin kiyi seridi suruklenmesinde en buyuk etkisi cokelme paternlerinin degistirilmesidir ve bu da bir plaj veya kiyi sisteminin birikmesine ve veya erozyonuna yol acabilir Ornek olarak 19 yuzyilin sonlarinda Yeni Zelanda nin Timaru kentinde bir liman olusturulmasi Guney Canterbury kiyi seridinde kiyi seridi kaymasinda onemli bir degisiklige yol acti Sahil boyunca kuzeyden Waimataitai lagunune dogru uzanan kiyi seridi suruklenmesi yerine limanin olusturulmasi bu kaba tortularin suruklenmesini engelledi ve bunun yerine Timaru daki Guney sahilindeki limanin guneyine dogru keskinlesmelerine neden oldu Bu tortunun guneye dogru birikmesi bu nedenle Waimataitai lagununun limanin kuzeyine yakinindaki kiyilarda tortu eksikliginin olmasi anlamina gelir ve bu da 1930 larda lageyi cevreleyen bariyerin kaybina yol acti ve kisa sure sonra sonra lagunun kendisinin kaybi Waimataitai lagununde oldugu gibi su anda Timaru limaninin kuzeyinde bulunan Washdyke Lagunu erozyona ugrar ve sonunda kirilabilir ve baska bir lagun ortaminin kaybina neden olabilir KaynakcaAtiflar a b c d e f g h i j k l m n Reeve ve digerleri 2004 a b Entegre Yayincilik Bijker formulu Tpub com Erisim tarihi 2012 07 01 a b c d Brunn 2005 a b Brunn 2005 Michel ve Howa 1997 a b c d e Hart ve ark 2008 IPetersen ve dig 2008 a b Hart ve ark 2008 Petersen ve ark 2008 Kirk ve Lauder 2000 a b c Soons ve digerleri 1997 a b c d Michel ve Howa 1997 KitaplarBrunn P ed 2005 Port and coastal engineering developments in Science and technology South Carolina P Brunn Hart D E Marsden I Francis M 2008 Chapter 20 Coastal systems In Winterbourne M Knox G A Marsden I D et al Natural history of Canterbury 3rd edn Canterbury University Press 30p pp 653 684 Kirk R M Lauder G A 2000 Significant coastal lagoon systems in the South Island New Zealand Science for conservation DOC 46p pp 13 24 Michel D Howa H L 1997 Morphodynamic behaviour of a tidal inlet system in a mixed energy environment Physical chemical earth 22 pp 339 343 Peterson D Deigaard R Fredsoe J 2008 Modelling the morphology of sandy spits Coastal engineering 55 pp 671 684 Reeve D Chadwick A Fleming C 2004 Coastal engineering processes theory and design practice New York Spon Press Soons J M Schulmeister J Holt S 1997 The Holocene evolution of a well nourished gravelly barrier and lagoon complex Kaitorete Spit Canterbury New Zealand Marine Geology 26 pp 69 90