Kadri Cemilpaşa ya da Kadri Cemil Paşa (Burc), Cemilpaşazade Kadri, Zınar Silopi (Kürtçe: قادری جهمیل پاشا Qedrî Cemîl Paşa ya da Zinar Sîlopî; d. 1891 Diyarbekir - ö. 26 Kasım 1973 Şam), Kürt siyaset adamı.
1891'de Diyarbekir'in önde gelen ailelerinden Cemilpaşazade Fuad Bey'in oğlu olarak doğmuştur. 'nden mezun olduktan sonra İstanbul'a gidip İstanbul Sultanisi'ni bitirmiştir.
Kürt Talebe Hêvî Cemiyeti
1911'de ()'na kaydolmuştur. Bu dönemde amcası Ömer Cemilpaşa ve iki arkadaşları ile birlikte 'ni kurmuştur. Daha sonra öğrenim için Lozan'a gönderilmiş ve 1913'te amcazadesi Ekrem Cemilpaşa ve arkadaşlarıyla Hêvî Cemiyeti'nin şubesini açmıştır.
Ancak I. Dünya Savaşı'ndan dolayı İsviçre'yle olan posta hizmetlerinin aksatıldığı için aileden gelen parası da ulaşmaz olmuştur. O yüzden İstanbul'a dönmek zorunda kalmıştır. Aslerlik Şubesine başvurup süvari yedek subay okuluna kabul edilmiştir. Dört aylık eğitimden sorna Üçüncü Ordu'ya verilip Şark Cephesi'nde savaşmıştır. köyünde İkinci Süvari Fırkası kumandanı Mürsel tarafından Hesenan ve aşiretlerinden oluşturulan İhtiyat livası'na gönderilmiştir. O birliği dağıtılınca Ahla'taki 23. Nizamiye Süvari Alayı'na gönderilmiştir. Karadeniz Bölgesinde faaliyetini sürdüren Pontosçu çeteleriyle mücadele ettikten sonra Filistin Cephesi'nde görevlendirilmiştir. Ancak Amman'da İngilzlere esir düşerek bir buçuk yıl Mısır'da İskenderiye Seydbeşir esir kampında kalmıştır.
Sürgün
1925'te Şeyh Said İsyanı esnasında diğer Cemilpaşazadeler ile birlikte tutuklanıp İstiklal Mahkemesi'nde yargılanmıştır. Daha önce tartıştığı Revanduz'lu Kürt Ali Saip mahkemenin yargıcı olmuştur. Bu mahkemede beraat edildiyse de bir süre sonra Burdur'a sürgün edilmiştir. []
Hoybun
1929'de Diyarbekir'e döndükten sorna Hoybun örgütüyle ilişiki kurmuş ve aynı yıl Suriye'ye iltica etmiştir. Suriye'ye geçince Hoybun'a katılmış ve merkez yönetimine seçilmiştir. Bu dönemde Hoybun örgütü "Şimali Kürdistan'a bir taarruz harekâtı" planlamış ve Kadri Cemilpaşa "Dêrik-Mêrdîn" cephesinde görev almışsa da Fransız yönetimi Hoybun yöneticilerini Suriye'nin Kürt bölgelerınden Şam'da topladıkları için harekâta katılamamıştır.
1932'de Suriye'de kurulan Civata Arîkariyê Jibo Belengazên Kurd Li Cizîrê (Cezire Yoksul Kürtlere Yardım Derneği)'nin üyesi olmuştur. 1933'te Türkiye vatandaşlığından çıkarılmıştır. 1937'de Fransız yönetiminin Hıristiyanlar ve Kürtleri Araplara'a karşı kullanmak istediğinde buna yanaşmadığı için diğer Cemilpaşazadelerle birlikte Tüdmür'e sürülmüştür. 1934 ile 1939 yılları arasından Hoybun'un siyasi temsilciliğini yapmıştır. 1937'de Hoybun'un kurduğu "Civata Azadî û Yekîtiya Kurdan" (Kürtlerin Özgürlüğü ve Birliği Örgütü)'ın sorumlusu olmuştur.
Mahabad
Mahabad Cumhuriyeti'nin kurulması üzerine "Numayendê Hîzbê DKS [Hîzba Demokrata Kurdî ya Suriyê]" (Suriye Kürt Demokrat Partisi temsilcisi) sıfatıyla Mahabad'a gönderilmiştir. Süleymaniye yolundan İran'a giren Kadri Cemilpaşa Bukan'da Kürt kökenli Irak ordusu subaylarından 'la karşılamış ve onunla birlikte Mahabad'a gitmiştir.
Mahabad'da İran Kürdistan Demokrat Partisi (KDP-İ)'ne katılmış ve Kadı Muhammed'in emriyle Tebriz'deki Sovyet Genel Konsolosuluğunu ziyaret ederek Mahabad Cumhuriyeti'nin isteklerini Stalin'e bildirmek için yazılan metni teslim etmiştir. Ancak Mahabad Cumhuriyeti'nde herhangi görev verilmediği için kısa sürede Mahabad'ı terk etmiştir.
26 Kasım 1973'te Şam'da ölmüş ve Şam'da Heyy'ul Ekrad (Rukneddin) mahallesinin mezarlığına defnedilmiştir.
Cemilpaşazade Kasım Bey'in kızı Cavide Hanım ile evli olup çocuğu yoktu.
Eserler
- Zınar Silopi, Doza Kürdüstan, Stewr, Beyrut, 1969.
- Kadri Cemil Paşa (Haz.: Mehmet Bayrak), Doza Kurdistan: Kürt Milletinin 60 Yıllık Esaretten Kurtuluş Savaşı Hatıraları, İkinci basım, Öz-Ge Yayınları, Ankara, 1991.
Kaynakça
- Mehmet Kemal Işık (Torî), 'Kadri Cemil Paşa (Zinar Silopî)', Ünlü Kürt Bilgin ve Birinci Kuşak Aydınlar, Sorun Yayınları, İstanbul, Kasım 2000, , s. 157-159.
- Malmîsanij, Kürt Talabe-Hêvî Cemiyeti (1912-1922): İlk Legal Kürt Öğrenci Derneği, Avesta, İstanbul, 2002, .
- Malmîsanij, Diyarberkirli Cemilpaşazadeler ve Kürt Milliyetçiliği, Avesta, İstanbul, 2004, , s. 345-370.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kadri Cemilpasa ya da Kadri Cemil Pasa Burc Cemilpasazade Kadri Zinar Silopi Kurtce قادری جهمیل پاشا Qedri Cemil Pasa ya da Zinar Silopi d 1891 Diyarbekir o 26 Kasim 1973 Sam Kurt siyaset adami Oturan soldan saga Mehmet Ferit Cemiloglu Vecdi Osman Cemiloglu Kadri Cemilpasa Fuat Kadri Jamil Ekrem Cemilpasa Ayaktakiler soldan saga Mustafa Nuzhet Jamil in bakicisi Mustafa Nuzhet Jamil Bedri Jamil 1891 de Diyarbekir in onde gelen ailelerinden Cemilpasazade Fuad Bey in oglu olarak dogmustur nden mezun olduktan sonra Istanbul a gidip Istanbul Sultanisi ni bitirmistir Kurt Talebe Hevi Cemiyeti1911 de na kaydolmustur Bu donemde amcasi Omer Cemilpasa ve iki arkadaslari ile birlikte ni kurmustur Daha sonra ogrenim icin Lozan a gonderilmis ve 1913 te amcazadesi Ekrem Cemilpasa ve arkadaslariyla Hevi Cemiyeti nin subesini acmistir Ancak I Dunya Savasi ndan dolayi Isvicre yle olan posta hizmetlerinin aksatildigi icin aileden gelen parasi da ulasmaz olmustur O yuzden Istanbul a donmek zorunda kalmistir Aslerlik Subesine basvurup suvari yedek subay okuluna kabul edilmistir Dort aylik egitimden sorna Ucuncu Ordu ya verilip Sark Cephesi nde savasmistir koyunde Ikinci Suvari Firkasi kumandani Mursel tarafindan Hesenan ve asiretlerinden olusturulan Ihtiyat livasi na gonderilmistir O birligi dagitilinca Ahla taki 23 Nizamiye Suvari Alayi na gonderilmistir Karadeniz Bolgesinde faaliyetini surduren Pontoscu ceteleriyle mucadele ettikten sonra Filistin Cephesi nde gorevlendirilmistir Ancak Amman da Ingilzlere esir duserek bir bucuk yil Misir da Iskenderiye Seydbesir esir kampinda kalmistir Surgun1925 te Seyh Said Isyani esnasinda diger Cemilpasazadeler ile birlikte tutuklanip Istiklal Mahkemesi nde yargilanmistir Daha once tartistigi Revanduz lu Kurt Ali Saip mahkemenin yargici olmustur Bu mahkemede beraat edildiyse de bir sure sonra Burdur a surgun edilmistir kaynak belirtilmeli Hoybun1929 de Diyarbekir e dondukten sorna Hoybun orgutuyle ilisiki kurmus ve ayni yil Suriye ye iltica etmistir Suriye ye gecince Hoybun a katilmis ve merkez yonetimine secilmistir Bu donemde Hoybun orgutu Simali Kurdistan a bir taarruz harekati planlamis ve Kadri Cemilpasa Derik Merdin cephesinde gorev almissa da Fransiz yonetimi Hoybun yoneticilerini Suriye nin Kurt bolgelerinden Sam da topladiklari icin harekata katilamamistir 1932 de Suriye de kurulan Civata Arikariye Jibo Belengazen Kurd Li Cizire Cezire Yoksul Kurtlere Yardim Dernegi nin uyesi olmustur 1933 te Turkiye vatandasligindan cikarilmistir 1937 de Fransiz yonetiminin Hiristiyanlar ve Kurtleri Araplara a karsi kullanmak istediginde buna yanasmadigi icin diger Cemilpasazadelerle birlikte Tudmur e surulmustur 1934 ile 1939 yillari arasindan Hoybun un siyasi temsilciligini yapmistir 1937 de Hoybun un kurdugu Civata Azadi u Yekitiya Kurdan Kurtlerin Ozgurlugu ve Birligi Orgutu in sorumlusu olmustur MahabadMahabad Cumhuriyeti nin kurulmasi uzerine Numayende Hizbe DKS Hizba Demokrata Kurdi ya Suriye Suriye Kurt Demokrat Partisi temsilcisi sifatiyla Mahabad a gonderilmistir Suleymaniye yolundan Iran a giren Kadri Cemilpasa Bukan da Kurt kokenli Irak ordusu subaylarindan la karsilamis ve onunla birlikte Mahabad a gitmistir Mahabad da Iran Kurdistan Demokrat Partisi KDP I ne katilmis ve Kadi Muhammed in emriyle Tebriz deki Sovyet Genel Konsolosulugunu ziyaret ederek Mahabad Cumhuriyeti nin isteklerini Stalin e bildirmek icin yazilan metni teslim etmistir Ancak Mahabad Cumhuriyeti nde herhangi gorev verilmedigi icin kisa surede Mahabad i terk etmistir 26 Kasim 1973 te Sam da olmus ve Sam da Heyy ul Ekrad Rukneddin mahallesinin mezarligina defnedilmistir Cemilpasazade Kasim Bey in kizi Cavide Hanim ile evli olup cocugu yoktu EserlerZinar Silopi Doza Kurdustan Stewr Beyrut 1969 Kadri Cemil Pasa Haz Mehmet Bayrak Doza Kurdistan Kurt Milletinin 60 Yillik Esaretten Kurtulus Savasi Hatiralari Ikinci basim Oz Ge Yayinlari Ankara 1991 KaynakcaMehmet Kemal Isik Tori Kadri Cemil Pasa Zinar Silopi Unlu Kurt Bilgin ve Birinci Kusak Aydinlar Sorun Yayinlari Istanbul Kasim 2000 ISBN 975 431 111 0 s 157 159 Malmisanij Kurt Talabe Hevi Cemiyeti 1912 1922 Ilk Legal Kurt Ogrenci Dernegi Avesta Istanbul 2002 ISBN 975 8637 24 X Malmisanij Diyarberkirli Cemilpasazadeler ve Kurt Milliyetciligi Avesta Istanbul 2004 ISBN 975 8637 79 7 s 345 370