Kafkas İslam Ordusu, Osmanlı Devleti'nin Mart-Ağustos 1918 tarihleri arasında kurduğu Doğu Ordular Grubu'na bağlı bir askeri birim. Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın emriyle ve tamamen Müslümanlardan oluşmuştur. I. Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cephesi'nde yer almıştır. Kağıt üstünde "ordu" olarak adlandırılsa da üç tümenden oluşması ve bu dönemde yoğun çatışmalarla eriyen Kafkas Ordular Grubunun ve 9. Ordu ile Şark Ordular Grubu'na bağlı bir kolordu olarak yapılandırılmıştır. Üç tümenden (12.000 - 14.000 kişi) oluşan orduya Azeri (5. tümen) ve Dağıstanlı (4. tümen) gönüllülerinin katılımıyla toplam 20.000 civarında bir güce erişmiştir.
Kafkas İslam Ordusu | |
---|---|
Osmanlı topçu bombardımanı, Bakü | |
Etkin | 10 Temmuz 1918 - 27 Ekim 1918 |
Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
Bağlılık | Osmanlı ordusu |
Sınıfı | Piyade |
Tipi | Kolordu |
Karargâh | Gence, Bakü |
Savaşları | I. Dünya Savaşı |
Komutanlar | |
Ünlü komutanları | Nuri Paşa (Killigil) |
Amacı
Enver Paşa'nın isteğiyle kargaşa içinde bulunan Azerbaycan ve Dağıstan'ı Rus işgalinden kurtararak bağımsızlıklarını ilan etmelerine yardımcı olmak, Kafkasya'da bulunan askerlere eğitim ve silah desteği vermek amacıyla kuruldu.
Osmanlı Devleti ile aralarında Azerbaycan Milli Şurası da bulunan yeni Kafkasya devletleri arasında 8 Haziran 1918 tarihinde Batum Antlaşması imzalandı. Batum Antlaşması'ndaki "dostluk ve karşılıklı yardım" maddesi gereğince Osmanlı Devleti, gerektiği takdirde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'ne silahlı yardım yapmayı kabul etti. Kafkaslardaki Müslüman halkına yönelik katliamların durdurulması için ve oradaki Türklere savaş yardımı yapmak içinAzerbaycan Milli Şurası'nın Başkanı Mehmed Emin Resulzade bu anlaşmanın 4. maddesine uygun olarak Osmanlı Devleti'nden askeri yardım istedi.
1918 yılı yapılanması
Kafkas İslam Ordusu (Kumandanı Nuri Killigil)
- 1. Kafkas Tümeni
- 2. Kafkas Tümeni
- 3. Kafkas Tümeni
- 5. Kafkas Tümeni (Mürsel Bakü)
Enver Paşa'nın kardeşi olan Nuri Paşa'nın komutanlığında, Azeri ve Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti vatandaşı Dağıstanlı gönüllülerden oluşmaktadır. Gönüllüler dahil 20.000 kişidir.
Azerbaycan'da ilk savaş Gence'deki Ermeni mahallesinde silahları toplarken çıktı. Kafkas İslam Ordusu Gence'den sonra Bakü'ye ilerlerken, 2 Nisan 1918'de Van'ı işgalden kurtarmış olan Ali İhsan Sabis Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu da İran sınırını geçerek 8 Haziran 1918'de Tebriz'e girdi.
Kafkas İslam Ordusu'na bağlı birlikler Bakü Muharebesi'ni kazanarak 15 Eylül 1918'de Bakü'ye girdi, bu savaşlarda 1130 Osmanlı askeri öldü. Ekim ayı başında bir Osmanlı müfrezesi de kuzeye ilerleyip Derbent'e ve Mahaçkale'ye girdi ve Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'ne askeri destek verdi.
Birliğin dağılması
Yıldırım Orduları Grubu'nun Filistin cephesinde Nablus Hezimetine uğraması ve sonrasında Edmund Allenby komutasındaki Büyük Britanya Ordusu'nun süratle ilerleyerek Şam ve Halep'i işgal etmesinden sonra Osmanlı Devleti ateşkes istemek zorunda kaldı. 30 Ekim tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi'ne göre Osmanlı Devleti'nin savaştan önceki sınırlarına çekilmesi gerektiğinden Kafkas İslam Ordusu 16 Kasım’da Bakü'yü terk etti ve 15 Aralık 1918 tarihinde Osmanlı askerlerinin Azerbaycan'dan çekilmesi tamamlandı. 1920 yılında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti bolşevik işgaline uğrayarak yıkıldı.
Kafkas İslam Ordusu'nun askeri kısmının çoğu Doğu Anadolu'ya döndüğünde 15. Kolordu'ya katıldı. Daha sonra komutanlığına Kâzım (Karabekir) Paşa'nın atanacağı bu kolordu ile Ali Fuat Paşa'nın Filistin Cephesinden salimen Ankara'ya getirdiği 20. kolordu, Türk Kurtuluş Savaşı başladığında silahlarını teslim etmeyen ve askerlerini de terhis etmemiş olarak işgalcilere karşı koyan iki güç odağı olmuşlardır.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Kafkas İslam Ordusu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ "KAFKAS İSLAM ORDUSU". 22 Kasım 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2009.
- ^ Süleymanov, Mehman. Qafgaz İslam Ordusu və Azərbaycan, Bakı, 1999. s.104-105
- ^ Kafkas İslam Ordusu'nun Bakü'yü Fethi[]
- ^ Karadeniz bakip Turkun bayragina&a=Taha Akyol&ver=42
- ^ Süleymanov, Mehman. Qafgaz İslam Ordusu və Azərbaycan, Bakı, 1999
- ^ Bəxtiyar Nəcəfov. Azərbaycan Demokratik Respublikası. Bakı. 1992. s.19
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kafkas Islam Ordusu Osmanli Devleti nin Mart Agustos 1918 tarihleri arasinda kurdugu Dogu Ordular Grubu na bagli bir askeri birim Harbiye Naziri Enver Pasa nin emriyle ve tamamen Muslumanlardan olusmustur I Dunya Savasi nda Kafkasya Cephesi nde yer almistir Kagit ustunde ordu olarak adlandirilsa da uc tumenden olusmasi ve bu donemde yogun catismalarla eriyen Kafkas Ordular Grubunun ve 9 Ordu ile Sark Ordular Grubu na bagli bir kolordu olarak yapilandirilmistir Uc tumenden 12 000 14 000 kisi olusan orduya Azeri 5 tumen ve Dagistanli 4 tumen gonullulerinin katilimiyla toplam 20 000 civarinda bir guce erismistir Kafkas Islam OrdusuOsmanli topcu bombardimani BakuEtkin10 Temmuz 1918 27 Ekim 1918Ulke Osmanli ImparatorluguBaglilik Osmanli ordusuSinifiPiyadeTipiKolorduKarargahGence BakuSavaslariI Dunya Savasi Baku MuharebesiKomutanlarUnlu komutanlariNuri Pasa Killigil AmaciKafkas Islam Ordusu kurmay subaylari ADC nin Saglik Bakani ve sivil elemanlari Yelizavetpol gunumuzdeki Gence Enver Pasa nin istegiyle kargasa icinde bulunan Azerbaycan ve Dagistan i Rus isgalinden kurtararak bagimsizliklarini ilan etmelerine yardimci olmak Kafkasya da bulunan askerlere egitim ve silah destegi vermek amaciyla kuruldu Osmanli Devleti ile aralarinda Azerbaycan Milli Surasi da bulunan yeni Kafkasya devletleri arasinda 8 Haziran 1918 tarihinde Batum Antlasmasi imzalandi Batum Antlasmasi ndaki dostluk ve karsilikli yardim maddesi geregince Osmanli Devleti gerektigi takdirde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ne silahli yardim yapmayi kabul etti Kafkaslardaki Musluman halkina yonelik katliamlarin durdurulmasi icin ve oradaki Turklere savas yardimi yapmak icinAzerbaycan Milli Surasi nin Baskani Mehmed Emin Resulzade bu anlasmanin 4 maddesine uygun olarak Osmanli Devleti nden askeri yardim istedi Baku Muharebesi Mavi Ingiliz Kuvvetleri Kirmizi Osmanli Kuvvetleri 1918 yili yapilanmasiKafkas Islam Ordusu Kumandani Nuri Killigil 1 Kafkas Tumeni 2 Kafkas Tumeni 3 Kafkas Tumeni 5 Kafkas Tumeni Mursel Baku Enver Pasa nin kardesi olan Nuri Pasa nin komutanliginda Azeri ve Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti vatandasi Dagistanli gonullulerden olusmaktadir Gonulluler dahil 20 000 kisidir Azerbaycan da ilk savas Gence deki Ermeni mahallesinde silahlari toplarken cikti Kafkas Islam Ordusu Gence den sonra Baku ye ilerlerken 2 Nisan 1918 de Van i isgalden kurtarmis olan Ali Ihsan Sabis Pasa komutasindaki Osmanli Ordusu da Iran sinirini gecerek 8 Haziran 1918 de Tebriz e girdi Kafkas Islam Ordusu na bagli birlikler Baku Muharebesi ni kazanarak 15 Eylul 1918 de Baku ye girdi bu savaslarda 1130 Osmanli askeri oldu Ekim ayi basinda bir Osmanli mufrezesi de kuzeye ilerleyip Derbent e ve Mahackale ye girdi ve Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti ne askeri destek verdi Birligin dagilmasiYildirim Ordulari Grubu nun Filistin cephesinde Nablus Hezimetine ugramasi ve sonrasinda Edmund Allenby komutasindaki Buyuk Britanya Ordusu nun suratle ilerleyerek Sam ve Halep i isgal etmesinden sonra Osmanli Devleti ateskes istemek zorunda kaldi 30 Ekim tarihinde imzalanan Mondros Mutarekesi ne gore Osmanli Devleti nin savastan onceki sinirlarina cekilmesi gerektiginden Kafkas Islam Ordusu 16 Kasim da Baku yu terk etti ve 15 Aralik 1918 tarihinde Osmanli askerlerinin Azerbaycan dan cekilmesi tamamlandi 1920 yilinda Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti bolsevik isgaline ugrayarak yikildi Kafkas Islam Ordusu nun askeri kisminin cogu Dogu Anadolu ya dondugunde 15 Kolordu ya katildi Daha sonra komutanligina Kazim Karabekir Pasa nin atanacagi bu kolordu ile Ali Fuat Pasa nin Filistin Cephesinden salimen Ankara ya getirdigi 20 kolordu Turk Kurtulus Savasi basladiginda silahlarini teslim etmeyen ve askerlerini de terhis etmemis olarak isgalcilere karsi koyan iki guc odagi olmuslardir Ayrica BakinizMart OlaylariKaynakcaWikimedia Commons ta Kafkas Islam Ordusu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir KAFKAS ISLAM ORDUSU 22 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2009 Suleymanov Mehman Qafgaz Islam Ordusu ve Azerbaycan Baki 1999 s 104 105 Kafkas Islam Ordusu nun Baku yu Fethi olu kirik baglanti Karadeniz bakip Turkun bayragina amp a Taha Akyol amp ver 42 Suleymanov Mehman Qafgaz Islam Ordusu ve Azerbaycan Baki 1999 Bextiyar Necefov Azerbaycan Demokratik Respublikasi Baki 1992 s 19