Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kahverengi pelikan (Pelecanus occidentalis), pelikangiller (Pelecanidae) familyasından 8 pelikan türünün en küçüğü olan bir su kuşu türüdür. Amerika'da yaşayan bu kuş türü ABD'nin güney ve batı sahillerinde en iyi bilinen kuş türlerinden biridir. Batı Yarımkürede bulunan üç pelikan türünden biri olduğu gibi balıkları denize dalarak avlayan iki pelikan türünden biridir.
| Kahverengi pelikan | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 2.3) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Pelecanus occidentalis Linnaeus, 1766 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||
Taksonomi ve sınıflandırma
Kahverengi pelikanın beş alt türü tanınmaktadır:
- P. o. californicus, Ridgway, 1884, ABD'nin ve Meksika'nın batı kıyılarında,
- P. o. carolinensis, Gmelin, JF, 1789, Amerika'nın ılıman ve tropikal Atlantik kıyılarında,
- P. o. murphy, Wetmore, 1945, Kolombiya ve Ekvador'un batı kıyılarında,
- P. o. occidentalis, Linnaeus, 1766, Karayipler'de,
- P. o. urinator, Wetmore, 1945, Galapagos Adaları'nda yaşar.
Daha önceleri alt tür olarak tanınan Peru pelikanı (Pelecanus thagus) ayrı bir tür olarak sınıflandırılmaktadır.
Fiziksel özellikleri
Diğer kuşlara göre oldukça iri bir kuş olan kahverengi pelikan, diğer pelikan türleri arasında en küçükleridir. Uzunluğu 106 ila 137 cm, ağırlığı 2,75 ila 5,5 kg, kanat açıklığı da 1,83 ila 2,5 m arasında değişir. Yaşadığı bölgelerde çok kolay tanınabilen ve diğer kuşlardan ayırt edilebilen bir türdür. Tüm pelikanlar gibi çok uzun bir gagası ve avlanırken kepçe gibi kullandığı boğaz kesesi vardır. Gaga uzunluğu 28 ila 34,8 cm arasındadır. Başı beyaz renklidir ama genellikle erişkin kuşlarda hafif sarıya çalar. Gaga grimsi renktedir ancak üreme döneminde boğaz kesesi kızılımsı renge döner. Sırtı, arkası ve kuyruğu gri ve koyu kahverengi çizgilidir ve bazen paslı bir tondadır. Erişkin pelikanlarda göğüs ve karın siyah-kahverengi arasındadır ve bacaklar ile ayaklar siyah renklidir. Genç kuşlar da benzer renktedir ancak boyunları kahverengimsi-gri ve alt kısımları da beyaz renklidir.
Bu kui tüylerinin beyaz olmaması, daha küçük cüssesi ve havadan suya dalarak balık avlaması nedeniyle Amerika ak pelikanından kolaylıkla ayırt edilir. Peru pelikanının tüyleri de kahverengi pelikan ile benzerlik gösterir ama cüsse olarak görece daha büyüktür. Güney Amerika'nın Pasifik kıyılarında Peru pelikanı ile kahverengi pelikanın yaşadığı bölgeler örtüşmektedir.
Dağılımı ve yaşam alanı
Kahverengi pelikan Amerika'nın hem Atlantik hem de Pasifik kıyılarında yaşar. Atlantik ve Meksika Körfezi kıyısında Yeni İskoçya'dan Venezuela ve Amazon Nehri'nin ağzına kadar olan bölgede yaşar ancak Kuzey Carolina'nın kuzeyinde az sayıda rastlanır ve en önemli popülasyonu Meksika Körfezi kıyısındadır. Pasifik kıyısında ise Britanya Kolumbiyası'ndan Galapagos Adaları dahil olmak üzere Şili'nin merkezinin güneyine kadar olan bölgede yaşar. Pasifik'te Kaliforniya, Meksika ve Orta Amerika kıyılarında yaygındırlar. Erişkin olmayan kuşlar kıyılardan içerideki göllere de gidebilmektedir. Kıyıda daha kuzey bölgelerde üreme mevsimi geçiren Kuzey Amerika kuşları kışları daha güneye göç ederler. Mangrov bataklıklarında da yaygın olarak bulunurlar.
Davranış ve ekoloji
Pelikanlar yıl boyunca koloniler hâlinde yaşayan sosyal kuşlardır. Kemiklerinde ve derilerinin altında bulunan hava keseleri sayesinde su üstünde batmadan durabilirler ancak karada yürürken sakardırlar. Uçarken kafalarını omuzlarından geriye doğru çeker ve gagaları kıvrılmış olan boyunlarının üzerinde durur. Gruplar hâlinde V şeklinde uçabildikleri gibi daha çok tek sıra hâlinde su yüzeyine yakın olarak uçarlar.
Beslenme
Avlanırken yalıçapkınları gibi gagaları ilk olarak suya girecek şekilde dalarak avlanırlar. Daldıklarında kısa bir süre içinde tamamen suyun içine girer ve gagalarını kepçe olarak kullanıp balıkları avlarlar. Yüzeye çıktıklarında boğaz keselerine dolan suyu dışarı attıktan sonra kalan balıkları yutarlar. Dalarak avlanma tekniği yalnızca Peru pelikanında görülür, diğer pelikan türleri grup hâlinde yüzeye yakın uçarken su yüzeyinden geçen balıkları avlarlar ama suya dalmazlar. Genellikle martılar, korsanmartılar ve fregat kuşları gibi balıkla beslenen diğer kuşlar pelikanların avlarını çalabilirler.
Kahverengi pelikan daha çok balık ile beslense de amfibiler ve kabukluları da yerler.
Üreme
Kahverengi pelikan genellikle adacıklarda ve mangrovlarda koloni hâline yuva yapar. Erkek pelikanlar yuva yapılacak alanı seçtikten sonra dişileri çekmek için nümayişte bulunurlar. Erkek ve dişi çift oluşturduktan sonra aralarında açık iletişim durur. Genellikle mart ve nisan aylarında yuva yapmaya başlarlar. Koloni hâlindeki yuvalar ağaçların ve çalılıkların üzerinde olabildiği gibi kolay erişilemeyen adacıklarda yerde de olabilir. Ağaçlarda sazlıklar, otlar, saman ve çalı çırpıdan yapılan yuvalar dayanıksız gözükürler. Yerde yapılan yuvalar ise çok derin olmayan bir oyukta tüylerle kaplı ve çevresinde 10 ila 26 cm yüksekliğinde topraktan bir yükselti oluşturulmuş hâldedir. Kuluçkadan iki ila üç arası tüysüz yavru çıkar. Kuluçka süresi 28 ila 30 gün arasındadır. Hem erkek hem de dişi kuş yavruların bakımı ile ilgilenir. Yerdeki yavrular 35 günlük iken yuvada yürümeye başlar, ağaçlardaki yavrular ise 68 ila 88 günlüğe gelene kadar yuvayı terk etmezler. Yaklaşık 8 ila 10 ay boyunca ebeveynleri tarafından beslenen yavrular 70 kg'a kadar balık tüketirler. Genç kuşlar iki ila beş yıl arasında cinsel olgunluğa erişirler.
Korunma durumu ve tehditler
Kolonilerde bulunan yumurtalar ve yavrular ve nadiren de erişkin pelikanlar başka hayvanlar tarafından avlanır. Bunların arasında martılar, başta kel kartal olmak üzere yırtıcı kuşlar, tilkiler, kokarcalar ve vahşi kediler bulunur.Amerika aligatoru palazlanmış yavruları yiyebilmektedir. Koloniler adacıklarda olduğunda yaban hayvanları tarafından avlanma tehdidi azalmaktadır. Tüm pelikanlarda olduğu gibi kahverengi pelikanlarda turistler ve balıkçılar gibi insanların verdiği rahatsızlıklara karşı çok duyarlıdırlar ve ebeveynler böyle durumlarda yuvalarını terk edebilirler. Büyük cüsseleri nedeniyle yuvada olmayan erişkinler başka hayvanlar tarafından avlanmaz.
DDT ve dieldrin gibi pestisitler 1970'lerin başında ABD'deki kahverengi pelikan popülasyonunu oldukça tehdit etmiştir. DDT pelikan yumurtalarının kabuğunun incelmesine dolayısıyla da kolay kırılıp üreme oranının azalmasına neden olmaktadır. DDT kullanımı ABD'de 1972 yılından itibaren yasaklanmış ve cezaî müeyyideye tabi tutulmuştur. Bu dönemden sonra popülasyon sayısında artış gözlemlenmiştir. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) 1988 yılından beri kahverengi pelikanı asgari endişe altındaki türler altında listelemektedir. Popülasyonlarının 650.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir.
İnsan kültüründe yeri
Kahverengi pelikan Barbados ve Turks ve Caicos Adaları'nın ulusal kuşu, ABD'nin Louisiana eyaletinin de eyalet kuşudur. Louisiana'da bulunan Tulane Üniversitesi, Louisiana State Üniversitesi ve University of Louisiana at Lafayette'in armalarında kahverengi pelikan bulunur. Ayrıca West Indies Üniversitesinin armasında da yer alır. Pasifik Okyanusu'nda Avustralya yakınlarında geçen Kayıp Balık Nemo animasyon filminde kahverengi pelikan karakteri Nigel Geoffrey Rush tarafından seslendirilmiştir. Aslında Avustralya bölgesinde kahverengi pelikan bulunmaz yalnızca beyaz renkli Avustralya pelikanı bulunur.
NBA takımı New Orleans Pelicans'ın adı da kahverengi pelikandan gelmektedir.
Notlar
- ^ del Hoyo, J; Elliot, A; Sargatal, J (1996). Handbook of the Birds of the World. 3. Barselona: Lynx Edicions. ISBN .
- ^ Brown Pelican – Pelecanus occidentalis (PDF). U.S. Fish and Wildlife Service. 1 Kasım 2009. 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Temmuz 2014.
- ^ Dan A. Tallman, David L. Swanson, Jeffrey S. Palmer (2002). Birds of South Dakota (Hardcover bas.). Aberdeen, South Dakota: Midstates/Quality Quick Print. s. 11. ISBN .
- ^ a b . Smithsonian's Nationall Zoological Park
- ^ Brown Pelican 7 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Animal Files.
- ^ Brown Pelican 28 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Smithsonian Marine Station at Fort Pierce (2010-09-28).
- ^ Cappiello, Dina (12 Kasım 2009). "Brown pelicans off endangered species list". Associated Press. 6 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kahverengi pelikan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- List of birds protected by the Migratory Bird Treaty Act 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Field Guide Page on Flickr 8 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- California Brown Pelican Recovery Act18 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Brown Pelican Species Profile from the US Fish & Wildlife Service 2 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Brown Pelicans 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Documentary produced by Oregon Field Guide.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kahverengi pelikan Pelecanus occidentalis pelikangiller Pelecanidae familyasindan 8 pelikan turunun en kucugu olan bir su kusu turudur Amerika da yasayan bu kus turu ABD nin guney ve bati sahillerinde en iyi bilinen kus turlerinden biridir Bati Yarimkurede bulunan uc pelikan turunden biri oldugu gibi baliklari denize dalarak avlayan iki pelikan turunden biridir Kahverengi pelikanKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim PelecaniformesFamilya PelecanidaeCins PelecanusTur P occidentalisIkili adlandirmaPelecanus occidentalisLinnaeus 1766DagilimiTaksonomi ve siniflandirmaKahverengi pelikanin bes alt turu taninmaktadir P o californicus Ridgway 1884 ABD nin ve Meksika nin bati kiyilarinda P o carolinensis Gmelin JF 1789 Amerika nin iliman ve tropikal Atlantik kiyilarinda P o murphy Wetmore 1945 Kolombiya ve Ekvador un bati kiyilarinda P o occidentalis Linnaeus 1766 Karayipler de P o urinator Wetmore 1945 Galapagos Adalari nda yasar Daha onceleri alt tur olarak taninan Peru pelikani Pelecanus thagus ayri bir tur olarak siniflandirilmaktadir Fiziksel ozellikleriDiger kuslara gore oldukca iri bir kus olan kahverengi pelikan diger pelikan turleri arasinda en kucukleridir Uzunlugu 106 ila 137 cm agirligi 2 75 ila 5 5 kg kanat acikligi da 1 83 ila 2 5 m arasinda degisir Yasadigi bolgelerde cok kolay taninabilen ve diger kuslardan ayirt edilebilen bir turdur Tum pelikanlar gibi cok uzun bir gagasi ve avlanirken kepce gibi kullandigi bogaz kesesi vardir Gaga uzunlugu 28 ila 34 8 cm arasindadir Basi beyaz renklidir ama genellikle eriskin kuslarda hafif sariya calar Gaga grimsi renktedir ancak ureme doneminde bogaz kesesi kizilimsi renge doner Sirti arkasi ve kuyrugu gri ve koyu kahverengi cizgilidir ve bazen pasli bir tondadir Eriskin pelikanlarda gogus ve karin siyah kahverengi arasindadir ve bacaklar ile ayaklar siyah renklidir Genc kuslar da benzer renktedir ancak boyunlari kahverengimsi gri ve alt kisimlari da beyaz renklidir Bu kui tuylerinin beyaz olmamasi daha kucuk cussesi ve havadan suya dalarak balik avlamasi nedeniyle Amerika ak pelikanindan kolaylikla ayirt edilir Peru pelikaninin tuyleri de kahverengi pelikan ile benzerlik gosterir ama cusse olarak gorece daha buyuktur Guney Amerika nin Pasifik kiyilarinda Peru pelikani ile kahverengi pelikanin yasadigi bolgeler ortusmektedir Dagilimi ve yasam alaniKahverengi pelikan ucarken boynunu geriye ceker ve gagasini boynuna yaslar Kahverengi pelikan Amerika nin hem Atlantik hem de Pasifik kiyilarinda yasar Atlantik ve Meksika Korfezi kiyisinda Yeni Iskocya dan Venezuela ve Amazon Nehri nin agzina kadar olan bolgede yasar ancak Kuzey Carolina nin kuzeyinde az sayida rastlanir ve en onemli populasyonu Meksika Korfezi kiyisindadir Pasifik kiyisinda ise Britanya Kolumbiyasi ndan Galapagos Adalari dahil olmak uzere Sili nin merkezinin guneyine kadar olan bolgede yasar Pasifik te Kaliforniya Meksika ve Orta Amerika kiyilarinda yaygindirlar Eriskin olmayan kuslar kiyilardan icerideki gollere de gidebilmektedir Kiyida daha kuzey bolgelerde ureme mevsimi geciren Kuzey Amerika kuslari kislari daha guneye goc ederler Mangrov batakliklarinda da yaygin olarak bulunurlar Davranis ve ekolojiPelikanlar yil boyunca koloniler halinde yasayan sosyal kuslardir Kemiklerinde ve derilerinin altinda bulunan hava keseleri sayesinde su ustunde batmadan durabilirler ancak karada yururken sakardirlar Ucarken kafalarini omuzlarindan geriye dogru ceker ve gagalari kivrilmis olan boyunlarinin uzerinde durur Gruplar halinde V seklinde ucabildikleri gibi daha cok tek sira halinde su yuzeyine yakin olarak ucarlar Kahverengi pelikan suya dalarak avlanir Kahverengi pelikan ve yavrusu yuvalarindaBeslenme Avlanirken yalicapkinlari gibi gagalari ilk olarak suya girecek sekilde dalarak avlanirlar Daldiklarinda kisa bir sure icinde tamamen suyun icine girer ve gagalarini kepce olarak kullanip baliklari avlarlar Yuzeye ciktiklarinda bogaz keselerine dolan suyu disari attiktan sonra kalan baliklari yutarlar Dalarak avlanma teknigi yalnizca Peru pelikaninda gorulur diger pelikan turleri grup halinde yuzeye yakin ucarken su yuzeyinden gecen baliklari avlarlar ama suya dalmazlar Genellikle martilar korsanmartilar ve fregat kuslari gibi balikla beslenen diger kuslar pelikanlarin avlarini calabilirler Kahverengi pelikan daha cok balik ile beslense de amfibiler ve kabuklulari da yerler Ureme Kahverengi pelikan genellikle adaciklarda ve mangrovlarda koloni haline yuva yapar Erkek pelikanlar yuva yapilacak alani sectikten sonra disileri cekmek icin numayiste bulunurlar Erkek ve disi cift olusturduktan sonra aralarinda acik iletisim durur Genellikle mart ve nisan aylarinda yuva yapmaya baslarlar Koloni halindeki yuvalar agaclarin ve caliliklarin uzerinde olabildigi gibi kolay erisilemeyen adaciklarda yerde de olabilir Agaclarda sazliklar otlar saman ve cali cirpidan yapilan yuvalar dayaniksiz gozukurler Yerde yapilan yuvalar ise cok derin olmayan bir oyukta tuylerle kapli ve cevresinde 10 ila 26 cm yuksekliginde topraktan bir yukselti olusturulmus haldedir Kuluckadan iki ila uc arasi tuysuz yavru cikar Kulucka suresi 28 ila 30 gun arasindadir Hem erkek hem de disi kus yavrularin bakimi ile ilgilenir Yerdeki yavrular 35 gunluk iken yuvada yurumeye baslar agaclardaki yavrular ise 68 ila 88 gunluge gelene kadar yuvayi terk etmezler Yaklasik 8 ila 10 ay boyunca ebeveynleri tarafindan beslenen yavrular 70 kg a kadar balik tuketirler Genc kuslar iki ila bes yil arasinda cinsel olgunluga erisirler Korunma durumu ve tehditlerKolonilerde bulunan yumurtalar ve yavrular ve nadiren de eriskin pelikanlar baska hayvanlar tarafindan avlanir Bunlarin arasinda martilar basta kel kartal olmak uzere yirtici kuslar tilkiler kokarcalar ve vahsi kediler bulunur Amerika aligatoru palazlanmis yavrulari yiyebilmektedir Koloniler adaciklarda oldugunda yaban hayvanlari tarafindan avlanma tehdidi azalmaktadir Tum pelikanlarda oldugu gibi kahverengi pelikanlarda turistler ve balikcilar gibi insanlarin verdigi rahatsizliklara karsi cok duyarlidirlar ve ebeveynler boyle durumlarda yuvalarini terk edebilirler Buyuk cusseleri nedeniyle yuvada olmayan eriskinler baska hayvanlar tarafindan avlanmaz DDT ve dieldrin gibi pestisitler 1970 lerin basinda ABD deki kahverengi pelikan populasyonunu oldukca tehdit etmistir DDT pelikan yumurtalarinin kabugunun incelmesine dolayisiyla da kolay kirilip ureme oraninin azalmasina neden olmaktadir DDT kullanimi ABD de 1972 yilindan itibaren yasaklanmis ve cezai mueyyideye tabi tutulmustur Bu donemden sonra populasyon sayisinda artis gozlemlenmistir Dunya Doga ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligi IUCN 1988 yilindan beri kahverengi pelikani asgari endise altindaki turler altinda listelemektedir Populasyonlarinin 650 000 civarinda oldugu tahmin edilmektedir Kanatlarini kurutan kahverengi pelikanInsan kulturunde yeriKahverengi pelikan Barbados ve Turks ve Caicos Adalari nin ulusal kusu ABD nin Louisiana eyaletinin de eyalet kusudur Louisiana da bulunan Tulane Universitesi Louisiana State Universitesi ve University of Louisiana at Lafayette in armalarinda kahverengi pelikan bulunur Ayrica West Indies Universitesinin armasinda da yer alir Pasifik Okyanusu nda Avustralya yakinlarinda gecen Kayip Balik Nemo animasyon filminde kahverengi pelikan karakteri Nigel Geoffrey Rush tarafindan seslendirilmistir Aslinda Avustralya bolgesinde kahverengi pelikan bulunmaz yalnizca beyaz renkli Avustralya pelikani bulunur NBA takimi New Orleans Pelicans in adi da kahverengi pelikandan gelmektedir Notlar del Hoyo J Elliot A Sargatal J 1996 Handbook of the Birds of the World 3 Barselona Lynx Edicions ISBN 84 87334 20 2 Brown Pelican Pelecanus occidentalis PDF U S Fish and Wildlife Service 1 Kasim 2009 30 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 17 Temmuz 2014 Dan A Tallman David L Swanson Jeffrey S Palmer 2002 Birds of South Dakota Hardcover bas Aberdeen South Dakota Midstates Quality Quick Print s 11 ISBN 0 929918 06 1 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Smithsonian s Nationall Zoological Park Brown Pelican 7 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Animal Files Brown Pelican 28 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Smithsonian Marine Station at Fort Pierce 2010 09 28 Cappiello Dina 12 Kasim 2009 Brown pelicans off endangered species list Associated Press 6 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kahverengi pelikan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir List of birds protected by the Migratory Bird Treaty Act 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Field Guide Page on Flickr 8 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde California Brown Pelican Recovery Act18 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Brown Pelican Species Profile from the US Fish amp Wildlife Service 2 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Brown Pelicans 3 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Documentary produced by Oregon Field Guide