Peynirli, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
Peynirli | |
---|---|
![]() | |
![]() Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
![]() Peynirli Peynirli'nin Artvin'deki konumu | |
Ülke | |
İl | Artvin |
İlçe | Ardanuç |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 80,51 km² |
Rakım | 1532 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 237 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08390 |
Tarihçe
Peynirli köyünün eski adı Kaptahor'dur. Bu yer adı Türkçeye Gürcüce Kaptahori'den (კაპტახორი) girmiştir. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı tahrir defterinde ve Artvin vilyati üzerine 1927'de yayımlanmış olan Osmanlıca bir kaynakta köyün adı Kaptahor (قاپتاخور) olarak geçer. Ruslar ise, 1886 nüfus tespiti sırasında köyü iki adla, Kantahor / Kaptahor (Кантахор / Каптахор) olarak kaydetmiştir.
Kaptahori, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Erken ve geç Orta Çağ'da Gürcü devletleri yönetiminde olan köyü Osmanlılar 16. yüzyılın ortasında, Gürcülerden ele geçirdi. 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre köyün nüfusu 70 haneden (yaklaşık 350 kişi) oluşuyordu. Bu tarihte, sekizi boşalmış olmakla birlikte 58 köyü kapsıyan Ardanuç nahiyesinin nüfus açısından en büyük köylerinden biriydi. Bu defterde 64 hane Hristiyan, 6 hane Müslüman olarak kaydedilmiştir. Sonraki yirmi yıl içinde köyün nüfusu iyice azalmıştı ve 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre 25 haneye (yaklaşık 125) düşmüştür. Bu tarihte nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmiştir. Hristiyan 39 hane ile Müslüman 6 hanenin köyden göç ettiği bu kayıttan anlaşılmaktadır.
Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi tahsil etme amacıyla 1835 yılında gerçekleştirdiği nüfus tespitinde Kaptahori'de 58 hanede 159 erkek yaşıyordu. Bu tarihte Osmanlı idaresi sadece erkek nüfus tespit ediyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun 318 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Rus idaresinin 1886 yılında gerçekleştirdiği nüfus tespitinde 594 kişi kaydedilmiştir. Günümüzde de Şavlaturi (შავლათური), Çalati (ჭალათი), Karkeşeti (ქარქეშეთი), Salesavi (სალესავი), Agara (აგარა), Lomisagara (ლომისაგარა), Zvari (ზვარი), Çalisagara (ჭალისაგარა), Zemo Zvari (ზემო ზვარი), Kvemo Zvariani (ქვემო ზვარიანი), Datviçala (დათვიჭალა), Leketi (ლეკეთი) gibi Gürcüce yer adlarının hakim olduğu köyde nüfusun % 79,5'inin (472 kişi) "Türk", % 20,5'inin (122 kişi) "Kürt" olarak kaydedilmiş olması dikkat çekicidir. Müslüman olmuş Gürcüler "Türk" adıyla kaydedilirken, köye Kürt nüfusu yerleştirilmiş olmalıdır. Bu sırada Kaptahori, Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kazada Tanzoti nahiyesinin dört köyünden biriydi.
Kaptahori, Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra, bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında, Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcistan hükûmeti Artvin ve Ardahan bölgelerinden çekildi ve köy fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Kaptahori köyü Türkiye'ye bırakıldı.
Kaptahori, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında Artvin livasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı. "Kapdahor" adıyla kaydedilmiş olan köyün nüfusu 77 hanede yaşayan 317 kişiden oluşuyordu. 1886 yılındaki nüfusla kıyaslandığında, Kaptahori'nin nüfusunun iyice azalmış olduğu görülmektedir. Bununla birlikte Kaptahori'nin nüfus 1935 yılında 637 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu sırada köy, Rize ve Artvin vilayetlerinin yerine kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı.
Kaptahori / Kabdahor Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Peynirli olarak değiştirildi. 1904 yılında Klarceti ve Şavşeti bölgelerini gezen Nikolay Marr, Kaptahori'nin peyniriyle ünlü olduğunu ve uzak çevresinde bile bu peynirin bilindiğini yazmıştır. Köye bundan dolayı Peynirli adı verildiği anlaşılmaktadır. Adının değişmiş olmasına karşın, köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Peynirli (Kaptahor)" biçiminde geç döneme kadar resmi yayınlarda kullanılmıştır.
Peynirli köyünde, mahzen veya depo olarak kullanılan yeraltı yapıları, bir kayada savunma amaçlı iki yapı kalıntısı ve Eminağagil mahallesinde yarı yıkık bir kale bulunmaktadır.
Coğrafya
Peynirli köyü, Artvin il merkezine 58 km, Ardanuç ilçe merkezine 16 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2021 | 237 |
2020 | 242 |
2019 | 226 |
2018 | 229 |
2017 | 198 |
2016 | 206 |
2015 | 197 |
2014 | 212 |
2013 | 239 |
2012 | 207 |
2011 | 239 |
2010 | 246 |
2009 | 247 |
2008 | 233 |
2007 | 188 |
2000 | 363 |
1990 | 518 |
1985 | 642 |
Kaynakça
- ^ Rızvanoğlu, Mehmet Tuncer (2003). "Ardanuç İlçesinin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası (Doktora Tezi)". Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. s. 130.
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p . Nufusune.com. 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 105 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 116". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021.
- ^ a b ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 186 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 309" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 142, .
- ^ Nikolay Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri, Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 269 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 105, 148 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
Dış bağlantılar
- Peynirli, Ardanuç için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Peynirli Artvin ilinin Ardanuc ilcesine bagli bir koydur PeynirliKoyArtvin in Turkiye deki konumuPeynirliPeynirli nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceArdanucCografi bolgeKaradeniz BolgesiYuzolcumu Toplam80 51 km Rakim1532 mNufus 2021 Toplam237Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08390TarihcePeynirli koyunun eski adi Kaptahor dur Bu yer adi Turkceye Gurcuce Kaptahori den კაპტახორი girmistir Nitekim 1574 tarihli Osmanli tahrir defterinde ve Artvin vilyati uzerine 1927 de yayimlanmis olan Osmanlica bir kaynakta koyun adi Kaptahor قاپتاخور olarak gecer Ruslar ise 1886 nufus tespiti sirasinda koyu iki adla Kantahor Kaptahor Kantahor Kaptahor olarak kaydetmistir Kaptahori Orta Cag da Gurcistan in guneybati topraklarini olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Erken ve gec Orta Cag da Gurcu devletleri yonetiminde olan koyu Osmanlilar 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirdi 1574 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterine gore koyun nufusu 70 haneden yaklasik 350 kisi olusuyordu Bu tarihte sekizi bosalmis olmakla birlikte 58 koyu kapsiyan Ardanuc nahiyesinin nufus acisindan en buyuk koylerinden biriydi Bu defterde 64 hane Hristiyan 6 hane Musluman olarak kaydedilmistir Sonraki yirmi yil icinde koyun nufusu iyice azalmisti ve 1595 tarihli Defter i Mufassal i Liva i Ardanuc adli Osmanli tahrir defterine gore 25 haneye yaklasik 125 dusmustur Bu tarihte nufusun tamami Hristiyan olarak kaydedilmistir Hristiyan 39 hane ile Musluman 6 hanenin koyden goc ettigi bu kayittan anlasilmaktadir Osmanli idaresinin askere alma ve vergi tahsil etme amaciyla 1835 yilinda gerceklestirdigi nufus tespitinde Kaptahori de 58 hanede 159 erkek yasiyordu Bu tarihte Osmanli idaresi sadece erkek nufus tespit ediyordu Erkek sayisi kadar kadin eklenince koyun toplam nufusunun 318 kisiden olustugu ortaya cikar Rus idaresinin 1886 yilinda gerceklestirdigi nufus tespitinde 594 kisi kaydedilmistir Gunumuzde de Savlaturi შავლათური Calati ჭალათი Karkeseti ქარქეშეთი Salesavi სალესავი Agara აგარა Lomisagara ლომისაგარა Zvari ზვარი Calisagara ჭალისაგარა Zemo Zvari ზემო ზვარი Kvemo Zvariani ქვემო ზვარიანი Datvicala დათვიჭალა Leketi ლეკეთი gibi Gurcuce yer adlarinin hakim oldugu koyde nufusun 79 5 inin 472 kisi Turk 20 5 inin 122 kisi Kurt olarak kaydedilmis olmasi dikkat cekicidir Musluman olmus Gurculer Turk adiyla kaydedilirken koye Kurt nufusu yerlestirilmis olmalidir Bu sirada Kaptahori Artvin sancaginin okrug Ardanuc kazasina ucastok bagliydi Bu kazada Tanzoti nahiyesinin dort koyunden biriydi Kaptahori Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra bir sure bagimsiz Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 1921 yilinda Sovyet Rusya nin Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin verdigi ultimatom uzerine Gurcistan hukumeti Artvin ve Ardahan bolgelerinden cekildi ve koy fiilen Turkiye ye katildi 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Kaptahori koyu Turkiye ye birakildi Kaptahori 1922 yilinda Artvin livasinda yapilan nufus tespiti sirasinda Artvin livasinin Ardanuc nahiyesine bagliydi Kapdahor adiyla kaydedilmis olan koyun nufusu 77 hanede yasayan 317 kisiden olusuyordu 1886 yilindaki nufusla kiyaslandiginda Kaptahori nin nufusunun iyice azalmis oldugu gorulmektedir Bununla birlikte Kaptahori nin nufus 1935 yilinda 637 kisi olarak tespit edilmistir Bu sirada koy Rize ve Artvin vilayetlerinin yerine kurulmus olan Coruh vilayetinin Artvin kazasinin Ardanuc nahiyesine bagliydi Kaptahori Kabdahor Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Peynirli olarak degistirildi 1904 yilinda Klarceti ve Savseti bolgelerini gezen Nikolay Marr Kaptahori nin peyniriyle unlu oldugunu ve uzak cevresinde bile bu peynirin bilindigini yazmistir Koye bundan dolayi Peynirli adi verildigi anlasilmaktadir Adinin degismis olmasina karsin koyun eski adi yeni adiyla birlikte Peynirli Kaptahor biciminde gec doneme kadar resmi yayinlarda kullanilmistir Peynirli koyunde mahzen veya depo olarak kullanilan yeralti yapilari bir kayada savunma amacli iki yapi kalintisi ve Eminagagil mahallesinde yari yikik bir kale bulunmaktadir CografyaPeynirli koyu Artvin il merkezine 58 km Ardanuc ilce merkezine 16 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 2372020 2422019 2262018 2292017 1982016 2062015 1972014 2122013 2392012 2072011 2392010 2462009 2472008 2332007 1882000 3631990 5181985 642Kaynakca Rizvanoglu Mehmet Tuncer 2003 Ardanuc Ilcesinin Beseri ve Ekonomik Cografyasi Doktora Tezi Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu s 130 Ingilizce Fallingrain com 28 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Nufusune com 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2022 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 105 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 a b Klarceti Gurcuce Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 35 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 116 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Agustos 2021 a b Ardanuc kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Agustos 2021 Klarceti Gurcuce Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 186 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 3 cilt 2 cilt s 41 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Agustos 2021 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 309 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Agustos 2021 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye Istanbul 2010 Birinci basim 1927 s 142 ISBN 978 9944 197 52 6 Nikolay Marr Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 269 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 9789941434112 1980 Genel Nufus Sayimi Ankara 1981 PDF 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Agustos 2021 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 105 148 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 a b c d YerelNet org tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2022 Dis baglantilarPeynirli Ardanuc icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft