Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Para aklama, çok genel tanımı ile, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin yasal olmayan kaynağının gizlenmesi amacıyla meşru bir kaynaktan elde edilmiş gelir gibi gösterilmesi yönündeki işlem ve eylemlerdir.
Kara para aklama aynı zamanda, kişilerin suçlarını gizleyebilmek veya suç gelirlerine yasal görüntü kazandırmak amacıyla, suçtan elde ettikleri malvarlığı değerlerinin niteliğini, kaynağını, yerini, durumunu, hareketini ve kime ait olduğunu saklama, örtme veya olduğundan farklı göstermelerine yönelik işlem ve faaliyetler şeklinde de tanımlanabilir.
Suçlular kara para aklarken iki gaye birden güder. Birinci gaye kara paranın elde edilmesi amacıyla işlenen öncül suçtan (predicate offence) uzaklaşmaktır. Çünkü büyük miktardaki ve çoğu kez nakit formundaki kara para, bu parayı elinde bulunduran için adeta suçun kanıtı niteliğindedir. Kişinin kanun uygulama birimlerince tespitini kolaylaştırır. Bu nedenle kara paranın bir an önce bu niteliğinden arındırılması, aklanması gerekir.
İkinci ve esas gaye ise, elde edilen kara paranın müsaderesinin önüne geçilmesi ve bu paranın rahat bir şekilde kullanılmasıdır. Çünkü suç örgütleri için suç geliri elde etmek temel saiktir. Yapılan araştırmalar, suç örgütleri için suç gelirinin ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır.
Kara para
Sözlük anlamı ile kara para, yasadışı yollardan sağlanan kazançtır. Kara para terimine karşılık olarak İngilizcede “dirty money” (kirli/kara para) veya “proceeds of crime” (suç geliri) terimleri kullanılmaktadır.
Avrupa Birliğinin aklama ve terörün finansmanı ile ilgili temel düzenlemesi olan ve Üçüncü Direktif olarak adlandırılan 2005/60 EC sayılı Direktifte “dirty money” ibaresi tercih edilmiştir. Ancak kara para ile aynı anlamı ifade etmek üzere suç geliri kavramının daha yaygın bir şekilde kullanılmaya başlandığı görülmektedir. Viyana Konvansiyonu olarak anılan Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (madde 1) ve Palermo Konvansiyonu olarak anılan Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nde (madde 2) suç geliri kavramı tercih edilmiştir.
Kara-para terimleri arasında bulunan para yıkama kavramı Mafya babası Al Capone'un yasadışı yolar ile elde ettiği paraları yasalık kazandırmak için çamaşırhaneler açması ve bu yolla bu paraları yasal yolla kazanmış gibi göstermesi ile ortaya çıkmıştır. Kara-para kavramının Dünya literatürüne girişi 1973 Watergate skandalı ile olmuştur.
Haksız ve gayrikanuni yollardan para yerine geçen her türlü kıymetli evrakla, mal ve gelirleri veya bir para biriminden diğer bir para birimine çevrilmesi de dahil, sözü edilen para, , mal ve gelirlerin birbirine dönüştürülmesinden elde edilen her türlü ve değer.
Uluslararası literatüre göre yasal olmasına rağmen kayıt dışı olan ekonomik faaliyetler kara para adıyla değil, gri para olarak adlandırılmaktadır.
Organize suç örgütlerinin istikrarlı bir politik ve ekonomik yapılanmanın olmadığı özellikle Güney Amerika, Orta Doğu ve Uzak Doğu ülkelerinde çok büyük rakamlarla ifade edilen kara paranın arzettiği tehlikeyi işaret etmek için'in İsviçre Daha Beyaz Yıkar adlı kitabında; ABD bankalarının net aktifleri 4.2 trilyon civarındadır ve her yıl resmi ve kayıtlı sektöre giren paranın % 10'nu kara-paradır. Bu para yaklaşık olarak ABD'nin savunma bütçesine eşittir. Yine bu rakam bütün Batı Avrupa ülkelerinin 1 yıllık petrol alımlarını karşılayacak bir boyuttadır. demektedir.
Kara-paraya karşı önlem alınmazsa 2020 yılında ABD Başkanı'nı mafya seçtirtecektir. (The Economist)
Para aklama kavramı, organize suç kavramıyla birlikte gelişmiştir. Yüzyılın başında ABD'de Al Capone'la mücadele eden FBI, ünlü gangsterin suçtan, özellikle de içki kaçakçılığından elde ettiği geliri sahip olduğu çok sayıdaki çamaşırhanenin "geliri" gibi göstererek akladığını tespit etmiş Al Capone'a her ne kadar organize suçtan ceza verilemese de bu sayede "" ceza verilmiş, bu arada çamaşırhanelerden esinlenen "para yıkama" ve "para aklama" kavramı yerleşmiştir.
Para aklama öncelikle gelir ile suç arasındaki bağın kopartılmasını gerektirir. Örneğin İngiltere'de eroin satışından elde edilen 1 milyon dolar olduğunu varsayıldığında, bu para İngiltere'de sisteme sokulacak olursa dikkat çekecek, bankaya 1 milyon dolar yatıran her kim olursa olsun paranın kaynağı sorulacaktır. Dolayısıyla para aklama mekanizmasında ilk sınır "şüpheli işlem" olarak adlandırılan para yatırma limitidir. Bu; şu anlama gelir, bankalar ya da finans kuruluşları kendilerine gelen belirli bir miktarın üzerindeki işlem talebini kimlik tespitiyle birlikte bildirmek zorundadır. Bu rakam 2 bin dolarla 50 bin dolar arasında ülkelere göre değişmektedir.
Para aklayıcılarının ilk yaptığı şey de paranın kaynağı ile ilişkisi kesmek için şüpheli işlem limitinin altında çok sayıda hareketle parayı aktarmaktır. Bunun için para küçük miktarlarda çok sayıda kişinin hesabına yatırılır. Bu paranın sisteme sokulduğu ilk aşamadır.
Kara Para aklama yöntemleri
Uyuşturucu kaçakçısı 20 bin dolarlık çeki, herhangi bir kurumda çek tahsildarı olarak çalışan arkadaşına verir. Bir çek tahsildarının elinde yüksek miktarda nakit bulundurması hiç de garipsenecek bir durum olmadığından ve bu kişinin günlük işlemler için sık sık bankaya gitmesi gerektiğinden, uyuşturucu tacirinin kara parası kolaylıkla sisteme dahil olur. Uyuşturucu kaçakçısı verdiği 20 bin dolar karşılığı 16 bin dolar alır. Kaçakçıya yapılan ödeme ise çek tahsildarının sıklıkla kullandığı formunda yapılır. 4 bin dolarlık fazlalık ise çek tahsildarına kalmaktadır. Bu aşamadan sonra uyuşturucu kaçakçısı, elindeki posta çeklerini bir kıyı bankasında daha önce açtırdığı hesaba aktarır. Bu sistem ile 20 milyon dolar bile aklanabilir. Ancak rakamın fazlalaşması durumunda birden fazla çek tahsildarının kullanılması yoluna gidilecektir.
Her piyango çekilişi sonrasında ya da lotoda tüm rakamların tahmin edilmesi durumunda, kara-para aklayıcısı büyük ikramiyenin kime çıktığını daha önceden öğrenir. O kişiye çıkan paradan daha fazla bir parayı bilet sahibine vererek piyango biletini ya da loto kağıdını ondan satın alır. Sonra bu kazanılan ikramiye parası daha önceden anlaşılmış olan bir banka müdürü ya da avukat aracılığı ile tahsil edilir. Böylece kara-para bir talih kuşu olarak uçar uçar ve bankacılık sektörünün gözü önünde aklanılmış bir hale gelir.
Atadan kalma eski yöntemler diye adlandırılan paravan şirketler kurmak, sahte ve şişirilmiş faturalar kullanmak, yabancı ülkelerde bloke edilen parayı teminat olarak göstererek yerel bankadan kredi almak, kumarhane işletmek, at yarışı gibi bahis işletmeleri açmak, vergi cenneti olan ülkelerden alınan kredi kartlarını kullanmak, nakit para ile büyük bina, malikane, turizm tesisi vb satın alımları yapmak, kıymetli tablo ve sanat eserlerini satın almak ve hediye etmek, kazanılan kara-paranın yurtdışına doğrudan kaçırılması, kara-parayı hisse senedi ve tahvil gibi kıymetli evraka dönüştürmek, serbest bölgelerdeki aşırı liberal bankacılık hizmetlerinden yararlanmak, turizm şirketleri kurup seyahat çekleriyle para transferi yapmak, nakit para ile taşınmazlar dışında büyük satın alımlar yapmak gibi uygulamalar internet ve sanal ortamın kullanılmasından önceki döneme ait yöntemlerdir. Borsadaki aracı kurumların % 20'ye yakınının içeriden kara-para aklamak isteyenlerle organik ve inorganik ilişki içinde bulunduğu iddiası da sıklıkla söylenilmektedir.
Mücadele Yolları
Özel sektörde kartel ve tröstleşme önlenilmeli ve vergisiz kazanç elden geldiğince ortadan kaldırılarak yeraltı ekonomisi azaltılmalıdır Üretimden kadar olan bütün basamaklarda vergi kaçırılması önlenmeli ve büyük oranlardaki para hareketlenmeleri izlenmelidir. Merkezi idare, temel bazı fonksiyonları dışındaki bütün görev ve yetkilerini yöresel yönetimlerle paylaşmalı ve hatta bu yetkilerini devretmelidir. Yerel yönetimler kendilerine bırakılan alanlarda tam yetkili olmalıdırlar. Bankacılık, vergi ve gümrük gibi ekonomi yönetimi ve denetimi ile doğrudan ilgili kurumlarla, suç araştırması ve soruşturması yapan kolluk kuvvetleri arasında sıkı bir işbirliği sağlanılmalı ve kurumlar arası bilgi paylaşımına zemin hazırlanılmalıdır. Medya organize suçlarla mücadeleye tam destek vermeli ve mafya mensuplarını efsaneleştirecek yayınlar yapmamalıdır.
Kaynakça
- ^ P.A. Schott, Reference Guide to Anti-Money Laundering and Combating the Financing of Terrorism, Second Edition and Supplement on Special Recommendation IX, Washington, The World Bank/IMF, p. I.1
- ^ Hasan Aykın, “Yenilenen Aklama Suçu Sonrasında Kara Paranın Ve Kara Para Aklayıcısı Olmanın Sınırları”, E-Yaklaşım Dergisi, Eylül 2009, Sayı 201.
- ^ a b Hasan AYKIN, Aklama ve Terörün Finansmanı İle Mücadelenin Küresel Boyutu, Maliye Bakanlığı SGB Yayın No:2010/406, Ankara, s.13.
- ^ Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, 2005.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Para aklama cok genel tanimi ile suctan elde edilen malvarligi degerlerinin yasal olmayan kaynaginin gizlenmesi amaciyla mesru bir kaynaktan elde edilmis gelir gibi gosterilmesi yonundeki islem ve eylemlerdir Kara para aklama ayni zamanda kisilerin suclarini gizleyebilmek veya suc gelirlerine yasal goruntu kazandirmak amaciyla suctan elde ettikleri malvarligi degerlerinin niteligini kaynagini yerini durumunu hareketini ve kime ait oldugunu saklama ortme veya oldugundan farkli gostermelerine yonelik islem ve faaliyetler seklinde de tanimlanabilir Suclular kara para aklarken iki gaye birden guder Birinci gaye kara paranin elde edilmesi amaciyla islenen oncul suctan predicate offence uzaklasmaktir Cunku buyuk miktardaki ve cogu kez nakit formundaki kara para bu parayi elinde bulunduran icin adeta sucun kaniti niteligindedir Kisinin kanun uygulama birimlerince tespitini kolaylastirir Bu nedenle kara paranin bir an once bu niteliginden arindirilmasi aklanmasi gerekir Ikinci ve esas gaye ise elde edilen kara paranin musaderesinin onune gecilmesi ve bu paranin rahat bir sekilde kullanilmasidir Cunku suc orgutleri icin suc geliri elde etmek temel saiktir Yapilan arastirmalar suc orgutleri icin suc gelirinin ne kadar onemli oldugunu ortaya koymaktadir Kara paraSozluk anlami ile kara para yasadisi yollardan saglanan kazanctir Kara para terimine karsilik olarak Ingilizcede dirty money kirli kara para veya proceeds of crime suc geliri terimleri kullanilmaktadir Avrupa Birliginin aklama ve terorun finansmani ile ilgili temel duzenlemesi olan ve Ucuncu Direktif olarak adlandirilan 2005 60 EC sayili Direktifte dirty money ibaresi tercih edilmistir Ancak kara para ile ayni anlami ifade etmek uzere suc geliri kavraminin daha yaygin bir sekilde kullanilmaya baslandigi gorulmektedir Viyana Konvansiyonu olarak anilan Uyusturucu ve Psikotrop Maddelerin Kacakciligina Karsi Birlesmis Milletler Sozlesmesi madde 1 ve Palermo Konvansiyonu olarak anilan Sinirasan Orgutlu Suclara Karsi Birlesmis Milletler Sozlesmesi nde madde 2 suc geliri kavrami tercih edilmistir Kara para terimleri arasinda bulunan para yikama kavrami Mafya babasi Al Capone un yasadisi yolar ile elde ettigi paralari yasalik kazandirmak icin camasirhaneler acmasi ve bu yolla bu paralari yasal yolla kazanmis gibi gostermesi ile ortaya cikmistir Kara para kavraminin Dunya literaturune girisi 1973 Watergate skandali ile olmustur Haksiz ve gayrikanuni yollardan para yerine gecen her turlu kiymetli evrakla mal ve gelirleri veya bir para biriminden diger bir para birimine cevrilmesi de dahil sozu edilen para mal ve gelirlerin birbirine donusturulmesinden elde edilen her turlu ve deger Uluslararasi literature gore yasal olmasina ragmen kayit disi olan ekonomik faaliyetler kara para adiyla degil gri para olarak adlandirilmaktadir Organize suc orgutlerinin istikrarli bir politik ve ekonomik yapilanmanin olmadigi ozellikle Guney Amerika Orta Dogu ve Uzak Dogu ulkelerinde cok buyuk rakamlarla ifade edilen kara paranin arzettigi tehlikeyi isaret etmek icin in Isvicre Daha Beyaz Yikar adli kitabinda ABD bankalarinin net aktifleri 4 2 trilyon civarindadir ve her yil resmi ve kayitli sektore giren paranin 10 nu kara paradir Bu para yaklasik olarak ABD nin savunma butcesine esittir Yine bu rakam butun Bati Avrupa ulkelerinin 1 yillik petrol alimlarini karsilayacak bir boyuttadir demektedir Kara paraya karsi onlem alinmazsa 2020 yilinda ABD Baskani ni mafya sectirtecektir The Economist Para aklama kavrami organize suc kavramiyla birlikte gelismistir Yuzyilin basinda ABD de Al Capone la mucadele eden FBI unlu gangsterin suctan ozellikle de icki kacakciligindan elde ettigi geliri sahip oldugu cok sayidaki camasirhanenin geliri gibi gostererek akladigini tespit etmis Al Capone a her ne kadar organize suctan ceza verilemese de bu sayede ceza verilmis bu arada camasirhanelerden esinlenen para yikama ve para aklama kavrami yerlesmistir Para aklama oncelikle gelir ile suc arasindaki bagin kopartilmasini gerektirir Ornegin Ingiltere de eroin satisindan elde edilen 1 milyon dolar oldugunu varsayildiginda bu para Ingiltere de sisteme sokulacak olursa dikkat cekecek bankaya 1 milyon dolar yatiran her kim olursa olsun paranin kaynagi sorulacaktir Dolayisiyla para aklama mekanizmasinda ilk sinir supheli islem olarak adlandirilan para yatirma limitidir Bu su anlama gelir bankalar ya da finans kuruluslari kendilerine gelen belirli bir miktarin uzerindeki islem talebini kimlik tespitiyle birlikte bildirmek zorundadir Bu rakam 2 bin dolarla 50 bin dolar arasinda ulkelere gore degismektedir Para aklayicilarinin ilk yaptigi sey de paranin kaynagi ile iliskisi kesmek icin supheli islem limitinin altinda cok sayida hareketle parayi aktarmaktir Bunun icin para kucuk miktarlarda cok sayida kisinin hesabina yatirilir Bu paranin sisteme sokuldugu ilk asamadir Kara Para aklama yontemleriUyusturucu kacakcisi 20 bin dolarlik ceki herhangi bir kurumda cek tahsildari olarak calisan arkadasina verir Bir cek tahsildarinin elinde yuksek miktarda nakit bulundurmasi hic de garipsenecek bir durum olmadigindan ve bu kisinin gunluk islemler icin sik sik bankaya gitmesi gerektiginden uyusturucu tacirinin kara parasi kolaylikla sisteme dahil olur Uyusturucu kacakcisi verdigi 20 bin dolar karsiligi 16 bin dolar alir Kacakciya yapilan odeme ise cek tahsildarinin siklikla kullandigi formunda yapilir 4 bin dolarlik fazlalik ise cek tahsildarina kalmaktadir Bu asamadan sonra uyusturucu kacakcisi elindeki posta ceklerini bir kiyi bankasinda daha once actirdigi hesaba aktarir Bu sistem ile 20 milyon dolar bile aklanabilir Ancak rakamin fazlalasmasi durumunda birden fazla cek tahsildarinin kullanilmasi yoluna gidilecektir Her piyango cekilisi sonrasinda ya da lotoda tum rakamlarin tahmin edilmesi durumunda kara para aklayicisi buyuk ikramiyenin kime ciktigini daha onceden ogrenir O kisiye cikan paradan daha fazla bir parayi bilet sahibine vererek piyango biletini ya da loto kagidini ondan satin alir Sonra bu kazanilan ikramiye parasi daha onceden anlasilmis olan bir banka muduru ya da avukat araciligi ile tahsil edilir Boylece kara para bir talih kusu olarak ucar ucar ve bankacilik sektorunun gozu onunde aklanilmis bir hale gelir Atadan kalma eski yontemler diye adlandirilan paravan sirketler kurmak sahte ve sisirilmis faturalar kullanmak yabanci ulkelerde bloke edilen parayi teminat olarak gostererek yerel bankadan kredi almak kumarhane isletmek at yarisi gibi bahis isletmeleri acmak vergi cenneti olan ulkelerden alinan kredi kartlarini kullanmak nakit para ile buyuk bina malikane turizm tesisi vb satin alimlari yapmak kiymetli tablo ve sanat eserlerini satin almak ve hediye etmek kazanilan kara paranin yurtdisina dogrudan kacirilmasi kara parayi hisse senedi ve tahvil gibi kiymetli evraka donusturmek serbest bolgelerdeki asiri liberal bankacilik hizmetlerinden yararlanmak turizm sirketleri kurup seyahat cekleriyle para transferi yapmak nakit para ile tasinmazlar disinda buyuk satin alimlar yapmak gibi uygulamalar internet ve sanal ortamin kullanilmasindan onceki doneme ait yontemlerdir Borsadaki araci kurumlarin 20 ye yakininin iceriden kara para aklamak isteyenlerle organik ve inorganik iliski icinde bulundugu iddiasi da siklikla soylenilmektedir Mucadele YollariOzel sektorde kartel ve trostlesme onlenilmeli ve vergisiz kazanc elden geldigince ortadan kaldirilarak yeralti ekonomisi azaltilmalidir Uretimden kadar olan butun basamaklarda vergi kacirilmasi onlenmeli ve buyuk oranlardaki para hareketlenmeleri izlenmelidir Merkezi idare temel bazi fonksiyonlari disindaki butun gorev ve yetkilerini yoresel yonetimlerle paylasmali ve hatta bu yetkilerini devretmelidir Yerel yonetimler kendilerine birakilan alanlarda tam yetkili olmalidirlar Bankacilik vergi ve gumruk gibi ekonomi yonetimi ve denetimi ile dogrudan ilgili kurumlarla suc arastirmasi ve sorusturmasi yapan kolluk kuvvetleri arasinda siki bir isbirligi saglanilmali ve kurumlar arasi bilgi paylasimina zemin hazirlanilmalidir Medya organize suclarla mucadeleye tam destek vermeli ve mafya mensuplarini efsanelestirecek yayinlar yapmamalidir Kaynakca P A Schott Reference Guide to Anti Money Laundering and Combating the Financing of Terrorism Second Edition and Supplement on Special Recommendation IX Washington The World Bank IMF p I 1 Hasan Aykin Yenilenen Aklama Sucu Sonrasinda Kara Paranin Ve Kara Para Aklayicisi Olmanin Sinirlari E Yaklasim Dergisi Eylul 2009 Sayi 201 a b Hasan AYKIN Aklama ve Terorun Finansmani Ile Mucadelenin Kuresel Boyutu Maliye Bakanligi SGB Yayin No 2010 406 Ankara s 13 Turk Dil Kurumu Turkce Sozluk 2005