Bu madde, uygun değildir.Ekim 2016) ( |
Psikolojide karar verme, bir fikrin veya hareketin mümkün diğer seçenek arasından seçilmesiyle sonuçlanan zihinsel (cognitive) bir işlem olarak dikkate alınır. Her karar verme işlemi bir hareketle sonuçlansın veya sonuçlanmasın, mutlaka nihai bir seçim ortaya koyar. Tanımlamak gerekirse, karar verme, karar verenin tercih ve değerlerine göre alternatifleri belirlemesi ve onlar arasından seçim yapmasıdır.
Genel değerlendirme
Karar verme, tatmin edici bir çözümle sonuçlanan bir problem çözme işlemi olarak görülebilir. Bu işlem kişisel ve/veya herkesçe bilinen bilgilere dayandığı için sonuç mantıklı veya mantıksız olabilir.
İnsanların kararları göz önünde bulundurularak ölçülen performansı bilimsel araştırmaların birkaç yönden araştırma konusu olmuştur:
- Psikolojik: insanların bireysel gereklilik, tercih ve değerleri göz önünde tutarak verdikleri kararları değerlendirmek
- Zihinsel: karar verme, çevresel faktörlerle iletişimi bütünleşmiş kesintisiz bir işlem olarak görülür.
- Olması gereken (): karar vermenin veya iletişimsel aklı göz önünde bulundurarak bireysel kararların analizi ve bunların neden olduğu sabit, değişimsiz seçimler
Karar vermenin büyük bir bölümü değerlendirilecek kriterlerle tanımlanan sınırlı alternatiflerin analizini içerir. Bundan sonraki görev alternatiflerin, karar veren tarafından ne kadar cezbedici olduklarına göre, sıralanması olabilir. Başka bir görev ise en iyi seçeneği bulmak veya hangisinin diğerlerine göre önceliği olduğunu belirlemektir. Bu görevlerde her seçenek aynı anda değerlendirilir. Bu tip problemleri çözmek ‘’çok-ölçütlü karar analizi (MCDA)‘’nin asıl yoğunlaştığı alanlardır. Karar vermenin bu alanı her ne kadar eski olsa da birçok araştırmacının ilgisini çekmiştir ve hala farklı MCDA tekniklerinin aynı veri üzerinde farklı sonuçlar vermesi nedeniyle sıklıkla tartışılır. ‘’Karar verme paradoksu’’nun çıkış noktası da budur.
Mantıksal karar vermek, uzmanlarının kendi bilgilerine dayanarak belirli bir alanda söz sahibi oldukları her bilim dalı için önemlidir. Örneğin, tıbbi karar verme genelde bir tanı koyma ve doğru tedavinin seçilmesinden oluşur. Ama günlük hayattaki kararlarımızda, çalışmalar gösteriyor ki, zaman baskısı, risk ve belirsizlik arttığında, uzmanlar sezgisel kararları mantıksal olanlara tercih ediyorlar. Daha önceden bilinen bilgilerin çağrışım yoluyla şu anki kararımızı etkilemesi, insanların karmaşık durumlarda karar vermesi için hızlı ve etkili bir yöntem olsa da diğer alternatiflerin değerlendirilmesini engeller.
Karar veren kişinin bulunduğu çevre karar verme sürecinde büyük bir etkiye sahiptir. Örneğin, kompleks bir çevre, bilişsel işlevleri etkileyen bir faktördür. Buradaki kompleks çevreden kasıt, çevreden durağan bir halin olmaması ve değişken olan birçok muhtemel durumun yer almasıdır. Colorado Üniversitesinde yapılan araştırmalara göre, kompleks çevrelerle yüksek bilişsel faaliyetler arasında bir ilişki gözlemlenmiş ve bu da verilecek olan kararın ortamdan etkilenebileceğini gösteriyor. Yapılan deney, odanın karmaşıklığını (complexity) odada var olan küçük araç gereç ve objelerle tanımlamış. Bu durumda basit bir oda, daha az ufak tefek eşya içeren oda anlamına geliyor. Deney sonuçlarına göre, bilişsel faaliyetler, çevresel karmaşıklıktan büyük bir ölçüde etkilenmiştir. Bu da demek oluyor ki insanlar böyle ortamlarda durum hakkında daha kolay düşünüp daha iyi kararlar veriyorlar.
Problem analizi
Problem analizi ile karar vermeyi birbirinden ayırt etmek önemlidir. Geleneksel olarak ilk önce problemin analiz edilmesi gerekliliği öne sürülmektedir, böylece problem analizi sürecinde bilgi toplama karar vermek için kullanılabilir.
Problem analizinin özellikleri
- Gerçekte olan sonuçlara karşı, olması gereken sonuçların performans analizi
- Problemler sadece performans standart sapmasıdır.
- Problemler eksiksiz olarak tanımlanmış ve betimlenmiş olmalıdır.
- Problemler ayırt edici ve özgün bir özellikteki değişiklikten kaynaklanır.
- Bir sebepten etkilenen ve etkilenmeyenler arasında ayrım yapmak için her zaman kullanılabilecek şeyler vardır.
- Problemlerin nedenleri problem analizinde bulunan ve konuyla ilgili olan değişikliklerden sonuç olarak çıkarılabilir.
- Bir problemin nedeni büyük ihtimalle bütün durumları tam olarak açıklayan nedendir.
Karar vermenin özellikleri
- İlk önce hedefler belirlenmelidir.
- Hedefler önem derecelerine göre sınıflandırılmalı ve yerleştirilmelidir.
- Alternatif eylemler geliştirilmelidir.
- Alternatifler bütün hedeflere göre değerlendirilmelidir.
- Bütün hedeflere ulaşabilen alternatif geçici olan karardır.
- Olası sonuçları artırmak için geçici karar değerlendirilir.
- Belirleyici eylemler yapılır. Ayrıca olumsuz sonuçların probleme dönüşmesini ve her iki sistemin de (problem analizi ve karar verme) tekrar en baştan başlamasını önlemek amacıyla da ek eylemlerde bulunulur.
- Adımlar genellikle karar verme modeline yol açan şeyler tarafından izlenir ve bu karar verme modeli ideal üretim planını belirlemek için kullanılan modeldir.
- Kargaşaya eşlik eden durumlarda, tahmin edilen ve ilgili kişiler tarafından yapılan kararlar için rol yapma yararlı olabilir.
Analiz paralizi
Analiz paralizi çok fazla analiz etme ya da çok fazla düşünme durumudur ve sonucu paralize eden böyle bir durumda karar asla verilemez ve eyleme geçilemez.
Aşırı bilgi yüklenmesi
Aşırı bilgi yüklenmesi, alınabilecek bilgi kapasitesi ve özümsememiz gereken parçalar arasındaki açıklıktır. Aşırı bilgi, karar vermeyi etkileyen problem sürecini ve görevlendirmesini etkiler. Crystal C. Hall ve meslektaşları çok fazla bilgiyle karşılaşılması durumunun kişilerin rasyonel karar alma yetilerini engellemesi anlamına gelen bilgi yanılmasını tanımlamışlardır.
Karar sonrası analizi
Eski kararları analiz etmek ve değerlendirmek karar vermeyi tamamlayan adımlardır. Ayrıca bakınız: Zihinsel Muhasebe ve İşlem Sonrası Dokümantasyonu
Günlük teknikler
Karar alma yöntemleri iki esas kategoriye ayrılır: grupça düşünülerek alınmış kararlar tekniği ve kişisel karar verme tekniği. Ayrıca kişisel karar alma tekniğini sıklıkla bir grup üzerinde de uygulanabilir.
Grup teknikleri
- Ortak karar verme "kazananlar" ve "kaybedenler" düşüncesinden kaçınmaya çalışır.
- Ortak verirken çoğunluğun onayı gereklidir, fakat azınlığın da karar verme eyleminde çoğunlukla anlaşması gerekir. Bir başka deyişle, eğer azınlık karar verme eyleminde izlenen yola muhalefet olursa, birlik, karar verme eyleminde karşı çıkılabilinecek özellikleri değiştirebilmesini gerektirir.
- Oylama bazlı metotlar:
- Çoğunluk grup üyelerinin yüzde ellisi veya daha fazlasının fikir birliğini oluşturmasını gerektirir. Sonuç olarak, çoğunluk eylemin gerçekleştirebilmesi için fikir birliğinden daha az ölçüt gerektirir.
- Çokluk; Çoğunluktan az sayıda olsalar bile en fazla desteği olan grubun tercihi sayılmasıdır.
- Aralıklı oylama olduğunda, herkese karar vermek için halihazırda bulunan bir ya da birden fazla seçenek verilir. Ortalama olarak en fazla karar verilmiş seçenek seçilir. Bu metodun, diğer oylamalardan daha az Bayesiyen teoremine göre en az derecede pişmanlık oluşturduğu deneysel olarak gösterilmiştir.
- Delfi Yöntemi, grupların uzmanlardan oluşan bir heyetin etkileşimli tahminlerini göz önünde bulundurarak karar vermesidir. Tamamen yapılandırılmış bir iletişim tekniği olan Delfi yöntemi, ortak çalışmaya dayalı tahmin etme amacıyla ortaya çıktıysa da politika oluşturmada da kullanılmaktadır.
- Dotmokrasi, “Dotmokrasi Kağıtları” denilen özel formlar kullanılarak uygulanan, en beğenilen seçeneklere farklı renklerdeki beneklerle (dot) işaretlenmesi yöntemdir. Bu yöntem birden fazla seçeneğe oy vermeyi mümkün kılar. Ayrıca, grupların ortaklaşa beyin fırtınası yapmasına ve onayladıkları sınırsız sayıda fikirlerin bir araya gelmesine olanak sağlar.
- Katılımlı karar verme, bir otoritenin karar verme aşamasına ortak bir karar için bir grup insanı dahil etmesiyle gerçekleşir. Karar mühendisliği, sistemin dinamiklerinde karar verme işleminin görsel haritasını kullanır ve bu işlemi, Büyük Veri Makine Öğrenmesi ve Uzmanlık Bilgisi tekniklerini kullanarak uygun gördüğü şekilde birleştirerek oluşturulmuş bir karar modelleme aracıyla otomatikleştirir.
Bireysel teknikler
- Kararsal denge kağıdı, Plato’nun “Protagoras”ı ve Benjamin Franklin tarafından önerildiği gibi, iki seçeneğin avantajlarını ve dezavantajlarını (fayda ve giderlerini, artılarını ve eksilerini) listeleme yöntemidir.
- Basit önceliklendirme, alternatifler arasından en yüksek ihtimal ile yarar sağlayacak öğeyi seçmektir. Bu yöntem farklı seçeneklere mal olan fırsatları göz önünde bulundurmayı içerebilir.
- Yetinmelik davranış, ilk kabul edilebilir bulununcaya kadar bütün alternatif yöntemleri araştırmaktır. Tersi ise maksimuma çıkarmadır, bu da, çoğu veya bütün alternatiflerin en iyisini bulmak için aramaktır.
- Otoriteye razı olma, uzman görüşü veya emirleri uygulanmasıdır.
- Otorite karşıtlığı: Güvenilmeyen otoritelerin tavsiye ettiğinin tam tersini uygulamaktır.
- Flipizm: Yazı-tura, iskambil kâğıtları, türlü kâğıt oyunları veya şansa ya da tesadüfe dayalı yöntemler veya dua etmek, tarot kartları, astroloji, kader, aydınlanmalar veya diğer türlü ilahi aydınlanmalara gibi inanışlarla karar vermedir, bir başka deyişle, batıl inançlar ve sözdebilimciliktir.
- Otomatikleştirilmiş karar desteği: Otomatikleştirilmiş kararlar için kriter oluşturmayla karar vermektir.
- Karar destekleme sistemi: Karışık kararlarla karşılaşıldığında veya üçüncü kişileri, kategorileri ya da kararı etkileyecek diğer faktörleri değerlendirirken karar verme yazılımını kullanmaktır.
Adımlar
Gofer
1980’lerde psikolog Leon Mann ve meslektaşları GOFER isimli bir karar verme yöntemi geliştirdiler. Leon ve meslektaşları GOFER’ ı özet olarak Teaching Decision Making To Adolescents kitabında gençlere öğrettiler. Yöntem, psikolog Irving Janis tarafından daha önce yapılan kapsamlı araştırmalara dayandırıldı. GOFER, karar verme aşaması olan beş kelimenin baş harflerinden oluşan bir sözcüktür (akronim).
- G (Goals/ Amaçlar): Değerleri ve hedefleri araştırmak
- O (Options/ Seçenekler): Alternatif eylemlerin geniş aralığını göz önünde bulundurmak
- F (Facts/ Gerçekler): Bilgi için araştırma yapmak
- E (Effects/ Etkiler): Seçeneklerin olumlu ve olumsuz sonuçlarını düşünmek
- R (Review/ İnceleme): Seçeneklerin nasıl uygulanacağını planlamak
Karar vermek (DECIDE)
Kristina Guo, altı bölümden oluşan “KARAR VERMEK” modelini 2008 yılında yayınladı
- D (Define/ Tanımlamak): Problemi tanımlamak
- E (Establish or Enumerate/ Belirlemek ya da Sıralamak): Bütün kriterleri belirtmek ya da sıralamak
- C (Consider or Collect/ Dikkate almak ya da Toparlamak): Bütün alternatifleri dikkate almak ya da toparlamak
- I (Identify/ Belirlemek): En iyi alternatifi belirlemek
- D (Develop/ Geliştirmek): Bir hareket planı geliştirmek ve uygulamak
- E (Evaluate/ Değerlendirmek): Çözümü değerlendirmek, denetlemek ve gerekli olduğunda geri bildirimi incelemek
Diğer
Galler, Swansea şehrindeki Singleton Hastanesi’nden Pam Brown, 2007 yılında karar verme yöntemini yedi aşamaya ayırdı.
- Amaçların ve sonuçların taslağını çıkarmak
- Veri toplamak
- Alternatifler geliştirmek (beyin fırtınası gibi)
- Her alternatifin artılarını ve eksilerini listelemek
- Karar vermek
- Kararı uygulamak için hemen harekete geçmek
- Kararda kusur bulmak ve bundan ders çıkarmak
Profesör John Pijanowski, 2009 yılında Arkansan Programı’nı tanımladı. Arkansas Programı, James Rest’in çalışmasına dayanan karar verme ahlakının sekiz aşamasını Arkansas Üniversitesi’nin etik müfredatı olarak kullandı.
- Zümre (Topluluk) Kurma: Problemlerin nasıl anlaşıldığını ve iletildiğini etkileyen ilişkiler, normlar, prosedürler oluşturmak ve bunları beslemek. Bu aşama ahlaki ikilemler sırasında öncelikli olarak meydana gelir.
- Algı: Varolan problemleri tanıma
- Yorumlama: Problem için rakip açıklamaları tanımlamak ve bu çıkarımların arkasındaki faktörleri değerlendirmek
- Karar (Yargı): Farklı olası hareketleri ya da cevapları derinlemesine incelemek ve hangisinin daha çok doğruluğunun kanıtlanılabilir olduğunu belirlemek
- Motivasyon: Dikkati hareketin ahlaki rotasından başka yöne çeken rakip bağlılıkları sorgulamak ve ardından, diğer bireysel, kurumsal ya da sosyal değerler üzerinden kendini ahlaki değerlere adamak
- Hareket: Daha çok doğrulanabilir kararları destekleyen hareketleri takip etmek
- Hareketteki yansıma
- Harekette devam eden yansıma
Grup evreleri
B. Aubrey Fisher’a göre, tüm grupsal karar vermelerde yer alan dört evre veya safha vardır:
- Oryantasyon (Alışma): Üyeler ilk kez tanışır ve birbirini tanımaya başlar.
- Çatışma: Grup üyeleri birbirlerine tanıdık hale gelirler, tartışırlar, küçük kavga ve tartışmalar oluşur. Grup üyeleri bunları er ya da geç çözümlerler.
- Oluşum: Grup belirsiz fikirler hakkında konuşarak bunları aydınlığa kavuşturur.
- Pekiştirme: Son olarak üyeler karar verirler ve verilen karar için doğrulama sağlarlar.
Bir grupta kritik normlar oluşturmak kararların kalitesini artırırken, çoğunluğun fikirleri(fikir birliği normları) bunu yapamaz.
Rasyonel ve irrasyonel karar verme
Ekonomi’de, eğer bireyler karar vermede rasyonel ve özgürse, bireylerin rasyonel seçim teorisine göre davranacağı düşünülür. Rasyonel seçim teorisine göre, bir birey, seçimlerini kendisini en iyi duruma getirecek şekilde verir, seçimlerinde bütün mevcut değerlendirmelerinin maliyetlerini ve yararlarını hesaba katarak. Bu değerlendirmelerin mantığı kişinin kendi görüşünü temsil eder, başka birinin bu kararı sorgulanabilir bulması, kararı mantıksız kılmaz.
Gerçeklikte, halbuki, kişinin karar verme kabiliyetlerine etki eden bazı faktörler vardır ve bu faktörler insanların mantıksız karar vermesine neden olabilir. Örneğin, aynı sorunla iki farklı durumda karşılaşıldığında insanların çelişkili kararlar vermeleri.
Bilişsel ve kişisel yanlılıklar
Yanlılıklar, karar verme işlemlerinde genellikle görülür. Aşağıda karar vermeye ve yargılamaya etki eden yanlılıklardan bazıları bulunmaktadır.
- Onay Yanlılığı: Kişilerin, alternatif sonuçları destekleyen gerçekleri görmezden gelerek mutlak gerçekleri destekleyen gerçeklere toplamaya olan yatkınlığıdır.
- Kanıt Arayışının Erken Bitimi: Kişiler, işe yarar gözüken ilk alternatifte karar kılmaya yatkındır.
- Bilişsel Süredurum: Kişilerin yeni koşullarla karşılaştığında, düşüncelerini bu koşullar karşısında değiştirmeye olan isteksizliğidir.
- Seçici Algı: Kişiler, önemsiz olduğunu düşündüğü bilgileri yoksayarlar. Bu durumun bir örneği, prefrontal korteksin seçici olarak aktifleşip kişiye uymayan görüşü önemsememesidir.
- Temenni Bazlı Düşünüş: Durumları belli bir şekilde -genellikle pozitif yönde- görme biçimi
- Seçim-Doğrulama Yanlılığı, kişilerin seçimlerine ve reddedilen seçeneklerine ait olan anılarını çarpıtarak seçimlerini daha cazibeli göstermeye çalışmasıdır.
- Yakındalık / Yenilik: Kişilerin, daha yakın zamanda elde edilen bilgilere daha çok önem vermeye yatkındır.
- Tekrarlama Yanlılığı: Kişinin, kendisine en sık ve en fazla değişik kaynaktan bildirilene inanma istekliliğidir.
- Referans Noktası Alma ve Uyarlama: Seçimlerin, önceki bilgiden referans alınıp sonraki bilgilerin şekillendirilmesinden etkilenmesi.
- Grup düşüncesi, kişilerin grup fikirlerine akran baskısıyla uymasıdır.
- Kaynak Güvenirliği Yanlılığı, kişinin karşısındakinin düşüncesini, ondan ya da onun ait olduğu grup veya organizasyondan haz etmemesinden kaynaklanan yanlılıktan dolayı reddetmesi.
- Artımlı Karar Verme ve Artan Bağımlılık: Kişiler, kararlarını bir işlemin küçük adımı olarak görürler. Bu durum bir dizi kararı beraberinde getirir. Bu yanlılık sıfır bazlı karar vermenin tezadıdır.
- Tutum Asimetrikliği: Kişiler başarılarını, becerilerini ve yetenekleri de dahil olmak üzere, içsel faktörlere atfederler, fakat başarısızlıklarını şans gibi dışsal faktörlerle açıklarlar. Bu ters yanlılık, kişilerin başkalarının başarılarını ya da başarısızlıklarını açıklarken görülür.
- Rol Tamamlama: Kişinin başkaları tarafından verilen kararlara uyumluluk göstermesidir.
- Belirsizliğin ve Kontrol Yanılsamasının Azımsanması: Kişilerin olayların üzerinde gerçekte olduğundan daha fazla etkilerinin olduğunu düşünmeye olan yatkınlığıdır.
- Çerçeveleme Yanlılığı: Bu yanlılıktan, numaralandırma ve verilerin farklı biçimlerde sunulmasıyla, örneğin verinin hem mutlak hem de göreceli ölçütlerle gösterilmesiyle kaçınılabilinir.
- Çökük-Bedel Yanılsaması, çerçeveleme yanlılığının özel bir alt dalıdır. Kişiler bir durum hakkında karar verirken, o duruma daha önce yaptıkları yatırımları düşünülürler. Örneğin, bir kişinin, kalması olası olan bir dersten çekilmekten, o derse çok emek verdiğini hissederek, vazgeçmesi.
- Beklenti Teorisi: Kişi, karar vermesi gereken bir durumla karşılaştığında, olası potansiyel kayıplarını göz önünde bulundurursa, kişi risk almaya daha yatkındır. Eğer, potansiyel kazançlar söz konusuysa kişi riskten kaçınmaya daha yatkındır. Tehdit veya fırsat unsurları içeren durumlarda, kişinin karar vermesini etkiler.
- İyimser Yatkınlık: Kişinin, gelecekteki pozitif olayların olma olasılığını yüksek tahmin etmeye, negatif olayların olma olasılığını azımsamaya olan yatkınlığıdır. Bu yanlı beklentiler, istenmeyen bilginin görmezden gelinmesiyle ortaya çıkan karşıt kanıta dayandırılarak oluşur ve sürdürülür. İyimser yanlılık, finanstan sağlığa çeşitli alanlarda, kişinin algısında ve karar vermesinde risk oluşturabilir.
- Sınıf Referanslı Tahmin: Geçmişteki bazı durumlara ve bu durumların sonuçlarını bakarak geleceği tahmin etmek. Bu metod, bilişsel yanlılıkları azaltmak ya da ortadan kaldırmak amacıyla kullanılır.
Kaynakça
- ^ s, values, and frames. New York; Cambridge, UK: Russell Sage Foundation; Cambridge University Press. p. 211. ISBN 0521621720. OCLC 42934579.
- ^ Triantaphyllou, Evangelos (2000). Multi-criteria decision making methods: a comparative study. Applied optimization. Dordrecht, Netherlands: . p. 320. doi:10.1007/978-1-4757-3157-6. ISBN .
- ^ a b Davidson, Alice Ware; Bar-Yam, Yaneer (2006) [2000]. "Environmental complexity: information for human–environment well-being" (PDF). In Bar-Yam, Yaneer; Minai, Ali.Unifying themes in complex systems. Berlin; New York: Springer. pp. 157–168.doi:10.1007/978-3-540-35866-4_16. ISBN .
- ^ Godfrey-Smith, Peter (2001). "Environmental complexity and the evolution of cognition" (PDF). In Sternberg, Robert J.; Kaufman, James C. The evolution of intelligence. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. pp. 223–250. ISBN 080583267X. OCLC 44775038.
- ^ Kepner, Charles Higgins; (1997) [1965]. The new rational manager: an updated edition for a new world (Updated ed.). Princeton, NJ: Princeton Research Press. OCLC 37666447.
- ^ Monahan, George E. (2000). Management decision making: spreadsheet modeling, analysis, and application. Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press. pp. 33–40. ISBN . OCLC 42921287
- ^ Armstrong, Jon Scott (2001). "Role playing: a method to forecast decisions". In Armstrong, Jon Scott. Principles of forecasting: a handbook for researchers and practitioners. International series in operations research & management science. Boston, MA: . pp. 15–30. doi:10.1007/978-0-306-47630-3_2.ISBN .
- ^ quoted in: Foley, John (30 October 1995). "Managing information: infoglut".. Archived from the original on 2001-02-22. Retrieved 2015-07-26.
- ^ Kutty, Ambalika D.; Kumar Shee, Himanshu; Pathak, R. D. (November 2007). "Decision-making: too much info!".Monash Business Review 3 (3): 8–9. doi:10.2104/mbr07056.
- ^ Hall, Crystal C.; Ariss, Lynn; Todorov, Alexander (July 2007). "The illusion of knowledge: when more information reduces accuracy and increases confidence".Organizational Behavior and Human Decision Processes 103 (2): 277–290.doi:10.1016/j.obhdp.2007.01.003
- ^ Franklin, Benjamin (1975) [1772]. "To Joseph Priestley". In Willcox, William Bradford.The papers of Benjamin Franklin: January 1 through December 31, 1772 19. New Haven:. pp. 299–300. ISBN . OCLC 310601.
- ^ Mann, Leon; Harmoni, Ros; Power, Colin (1991). "The GOFER course in decision making". In Baron, Jonathan; Brown, Rex V. Teaching decision making to adolescents. Hillsdale, NJ: . pp. 61–78. ISBN .OCLC 22507012. See also: Mann, Leon (July 1989). "Becoming a better decision maker". Australian Psychologist 24 (2): 141–155. doi:10.1080/00050068908259558
- ^ ; Mann, Leon (1977). Decision making: a psychological analysis of conflict, choice, and commitment. New York: . ISBN . OCLC 2542340
- ^ Guo, Kristina L. (June 2008). "DECIDE: a decision-making model for more effective decision making by health care managers". The Health Care Manager 27 (2): 118–127.doi:10.1097/01.HCM.0000285046.27290.90 PMID 18475113
- ^ Brown, Pam (November 29, 2007), Career coach: decision-making, Pulse, retrievedJuly 12, 2012 (subscription required)
- ^ Pijanowski, John (February 2009). "The role of learning theory in building effective college ethics curricula". Journal of College and Character 10 (3): 1–13. doi:10.2202/1940-1639.1088
- ^ Griffin, Emory A. (1991). "Interact system model of decision emergence of B. Aubrey Fisher" (PDF). A first look at communication theory (1st ed.). New York: McGraw-Hill. pp. 253–262. ISBN . OCLC 21973427.
- ^ Postmes, T; Spears, Russell; Cihangir, Sezgin (2001). "Quality of decision making and group norms". 80 (6): 918–930.doi:10.1037/0022-3514.80.6.918. PMID 11414374.
- ^ Schacter, Daniel L.; Gilbert, Daniel Todd; Wegner, Daniel M. (2011) [2009]. Psychology (2nd ed.). New York: Worth Publishers. ISBN 9781429237192. OCLC 755079969.
- ^ Blackhart, G. C.; Kline, J. P. (2005). "Individual differences in anterior EEG asymmetry between high and low defensive individuals during a rumination/distraction task" (PDF). Personality and Individual Differences 39 (2): 427–437. doi:10.1016/j.paid.2005.01.027.
- ^ Drake, R. A. (1993). "Processing persuasive arguments: 2. Discounting of truth and relevance as a function of agreement and manipulated activation asymmetry". Journal of Research in Personality 27 (2): 184–196. doi:10.1006/jrpe.1993.1013.
- ^ Chua, E. F.; Rand-Giovannetti, E.; Schacter, D. L.; Albert, M.; Sperling, R. A. (2004). "Dissociating confidence and accuracy: Functional magnetic resonance imaging shows origins of the subjective memory experience" (PDF). Journal of Cognitive Neuroscience 16 (7): 1131–1142. doi:10.1162/0898929041920568. PMID 15453969.
- ^ Plous, Scott (1993). The psychology of judgment and decision making. Philadelphia: Temple University Press. ISBN 0877229139. OCLC 26548229.
- ^ Perneger, Thomas V.; Agoritsas, Thomas (December 2011). "Doctors and patients' susceptibility to framing bias: a randomized trial". Journal of General Internal Medicine 26 (12): 1411–1417. doi:10.1007/s11606-011-1810-x. PMC 3235613. PMID 21792695.
- ^ a b Schacter, Daniel L.; Gilbert, Daniel Todd; Wegner, Daniel M. (2011) [2009]. Psychology (2nd ed.). New York: Worth Publishers. ISBN 9781429237192. OCLC 755079969.
- ^ Sharot, Tali (2011). The optimism bias: a tour of the irrationally positive brain (1st ed.). New York: Pantheon Books. ISBN 9780307378484. OCLC 667609433.
- ^ Sharot, Tali; Korn, Christoph W.; Dolan, Raymond J. (October 2011). "How unrealistic optimism is maintained in the face of reality". Nature Neuroscience 14 (11): 1475–1479. doi:10.1038/nn.2949. PMC 3204264. PMID 21983684.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ekim 2016 Psikolojide karar verme bir fikrin veya hareketin mumkun diger secenek arasindan secilmesiyle sonuclanan zihinsel cognitive bir islem olarak dikkate alinir Her karar verme islemi bir hareketle sonuclansin veya sonuclanmasin mutlaka nihai bir secim ortaya koyar Tanimlamak gerekirse karar verme karar verenin tercih ve degerlerine gore alternatifleri belirlemesi ve onlar arasindan secim yapmasidir Genel degerlendirmeKarar verme tatmin edici bir cozumle sonuclanan bir problem cozme islemi olarak gorulebilir Bu islem kisisel ve veya herkesce bilinen bilgilere dayandigi icin sonuc mantikli veya mantiksiz olabilir Insanlarin kararlari goz onunde bulundurularak olculen performansi bilimsel arastirmalarin birkac yonden arastirma konusu olmustur Psikolojik insanlarin bireysel gereklilik tercih ve degerleri goz onunde tutarak verdikleri kararlari degerlendirmek Zihinsel karar verme cevresel faktorlerle iletisimi butunlesmis kesintisiz bir islem olarak gorulur Olmasi gereken karar vermenin veya iletisimsel akli goz onunde bulundurarak bireysel kararlarin analizi ve bunlarin neden oldugu sabit degisimsiz secimler Karar vermenin buyuk bir bolumu degerlendirilecek kriterlerle tanimlanan sinirli alternatiflerin analizini icerir Bundan sonraki gorev alternatiflerin karar veren tarafindan ne kadar cezbedici olduklarina gore siralanmasi olabilir Baska bir gorev ise en iyi secenegi bulmak veya hangisinin digerlerine gore onceligi oldugunu belirlemektir Bu gorevlerde her secenek ayni anda degerlendirilir Bu tip problemleri cozmek cok olcutlu karar analizi MCDA nin asil yogunlastigi alanlardir Karar vermenin bu alani her ne kadar eski olsa da bircok arastirmacinin ilgisini cekmistir ve hala farkli MCDA tekniklerinin ayni veri uzerinde farkli sonuclar vermesi nedeniyle siklikla tartisilir Karar verme paradoksu nun cikis noktasi da budur Mantiksal karar vermek uzmanlarinin kendi bilgilerine dayanarak belirli bir alanda soz sahibi olduklari her bilim dali icin onemlidir Ornegin tibbi karar verme genelde bir tani koyma ve dogru tedavinin secilmesinden olusur Ama gunluk hayattaki kararlarimizda calismalar gosteriyor ki zaman baskisi risk ve belirsizlik arttiginda uzmanlar sezgisel kararlari mantiksal olanlara tercih ediyorlar Daha onceden bilinen bilgilerin cagrisim yoluyla su anki kararimizi etkilemesi insanlarin karmasik durumlarda karar vermesi icin hizli ve etkili bir yontem olsa da diger alternatiflerin degerlendirilmesini engeller Karar veren kisinin bulundugu cevre karar verme surecinde buyuk bir etkiye sahiptir Ornegin kompleks bir cevre bilissel islevleri etkileyen bir faktordur Buradaki kompleks cevreden kasit cevreden duragan bir halin olmamasi ve degisken olan bircok muhtemel durumun yer almasidir Colorado Universitesinde yapilan arastirmalara gore kompleks cevrelerle yuksek bilissel faaliyetler arasinda bir iliski gozlemlenmis ve bu da verilecek olan kararin ortamdan etkilenebilecegini gosteriyor Yapilan deney odanin karmasikligini complexity odada var olan kucuk arac gerec ve objelerle tanimlamis Bu durumda basit bir oda daha az ufak tefek esya iceren oda anlamina geliyor Deney sonuclarina gore bilissel faaliyetler cevresel karmasikliktan buyuk bir olcude etkilenmistir Bu da demek oluyor ki insanlar boyle ortamlarda durum hakkinda daha kolay dusunup daha iyi kararlar veriyorlar Problem analiziProblem analizi ile karar vermeyi birbirinden ayirt etmek onemlidir Geleneksel olarak ilk once problemin analiz edilmesi gerekliligi one surulmektedir boylece problem analizi surecinde bilgi toplama karar vermek icin kullanilabilir Problem analizinin ozellikleri Gercekte olan sonuclara karsi olmasi gereken sonuclarin performans analizi Problemler sadece performans standart sapmasidir Problemler eksiksiz olarak tanimlanmis ve betimlenmis olmalidir Problemler ayirt edici ve ozgun bir ozellikteki degisiklikten kaynaklanir Bir sebepten etkilenen ve etkilenmeyenler arasinda ayrim yapmak icin her zaman kullanilabilecek seyler vardir Problemlerin nedenleri problem analizinde bulunan ve konuyla ilgili olan degisikliklerden sonuc olarak cikarilabilir Bir problemin nedeni buyuk ihtimalle butun durumlari tam olarak aciklayan nedendir Karar vermenin ozellikleri Ilk once hedefler belirlenmelidir Hedefler onem derecelerine gore siniflandirilmali ve yerlestirilmelidir Alternatif eylemler gelistirilmelidir Alternatifler butun hedeflere gore degerlendirilmelidir Butun hedeflere ulasabilen alternatif gecici olan karardir Olasi sonuclari artirmak icin gecici karar degerlendirilir Belirleyici eylemler yapilir Ayrica olumsuz sonuclarin probleme donusmesini ve her iki sistemin de problem analizi ve karar verme tekrar en bastan baslamasini onlemek amaciyla da ek eylemlerde bulunulur Adimlar genellikle karar verme modeline yol acan seyler tarafindan izlenir ve bu karar verme modeli ideal uretim planini belirlemek icin kullanilan modeldir Kargasaya eslik eden durumlarda tahmin edilen ve ilgili kisiler tarafindan yapilan kararlar icin rol yapma yararli olabilir Analiz paralizi Analiz paralizi cok fazla analiz etme ya da cok fazla dusunme durumudur ve sonucu paralize eden boyle bir durumda karar asla verilemez ve eyleme gecilemez Asiri bilgi yuklenmesi Asiri bilgi yuklenmesi alinabilecek bilgi kapasitesi ve ozumsememiz gereken parcalar arasindaki acikliktir Asiri bilgi karar vermeyi etkileyen problem surecini ve gorevlendirmesini etkiler Crystal C Hall ve meslektaslari cok fazla bilgiyle karsilasilmasi durumunun kisilerin rasyonel karar alma yetilerini engellemesi anlamina gelen bilgi yanilmasini tanimlamislardir Karar sonrasi analizi Eski kararlari analiz etmek ve degerlendirmek karar vermeyi tamamlayan adimlardir Ayrica bakiniz Zihinsel Muhasebe ve Islem Sonrasi Dokumantasyonu Gunluk tekniklerKarar alma yontemleri iki esas kategoriye ayrilir grupca dusunulerek alinmis kararlar teknigi ve kisisel karar verme teknigi Ayrica kisisel karar alma teknigini siklikla bir grup uzerinde de uygulanabilir Grup teknikleri Ortak karar verme kazananlar ve kaybedenler dusuncesinden kacinmaya calisir Ortak verirken cogunlugun onayi gereklidir fakat azinligin da karar verme eyleminde cogunlukla anlasmasi gerekir Bir baska deyisle eger azinlik karar verme eyleminde izlenen yola muhalefet olursa birlik karar verme eyleminde karsi cikilabilinecek ozellikleri degistirebilmesini gerektirir Oylama bazli metotlar Cogunluk grup uyelerinin yuzde ellisi veya daha fazlasinin fikir birligini olusturmasini gerektirir Sonuc olarak cogunluk eylemin gerceklestirebilmesi icin fikir birliginden daha az olcut gerektirir Cokluk Cogunluktan az sayida olsalar bile en fazla destegi olan grubun tercihi sayilmasidir Aralikli oylama oldugunda herkese karar vermek icin halihazirda bulunan bir ya da birden fazla secenek verilir Ortalama olarak en fazla karar verilmis secenek secilir Bu metodun diger oylamalardan daha az Bayesiyen teoremine gore en az derecede pismanlik olusturdugu deneysel olarak gosterilmistir Delfi Yontemi gruplarin uzmanlardan olusan bir heyetin etkilesimli tahminlerini goz onunde bulundurarak karar vermesidir Tamamen yapilandirilmis bir iletisim teknigi olan Delfi yontemi ortak calismaya dayali tahmin etme amaciyla ortaya ciktiysa da politika olusturmada da kullanilmaktadir Dotmokrasi Dotmokrasi Kagitlari denilen ozel formlar kullanilarak uygulanan en begenilen seceneklere farkli renklerdeki beneklerle dot isaretlenmesi yontemdir Bu yontem birden fazla secenege oy vermeyi mumkun kilar Ayrica gruplarin ortaklasa beyin firtinasi yapmasina ve onayladiklari sinirsiz sayida fikirlerin bir araya gelmesine olanak saglar Katilimli karar verme bir otoritenin karar verme asamasina ortak bir karar icin bir grup insani dahil etmesiyle gerceklesir Karar muhendisligi sistemin dinamiklerinde karar verme isleminin gorsel haritasini kullanir ve bu islemi Buyuk Veri Makine Ogrenmesi ve Uzmanlik Bilgisi tekniklerini kullanarak uygun gordugu sekilde birlestirerek olusturulmus bir karar modelleme araciyla otomatiklestirir Bireysel teknikler Kararsal denge kagidi Plato nun Protagoras i ve Benjamin Franklin tarafindan onerildigi gibi iki secenegin avantajlarini ve dezavantajlarini fayda ve giderlerini artilarini ve eksilerini listeleme yontemidir Basit onceliklendirme alternatifler arasindan en yuksek ihtimal ile yarar saglayacak ogeyi secmektir Bu yontem farkli seceneklere mal olan firsatlari goz onunde bulundurmayi icerebilir Yetinmelik davranis ilk kabul edilebilir bulununcaya kadar butun alternatif yontemleri arastirmaktir Tersi ise maksimuma cikarmadir bu da cogu veya butun alternatiflerin en iyisini bulmak icin aramaktir Otoriteye razi olma uzman gorusu veya emirleri uygulanmasidir Otorite karsitligi Guvenilmeyen otoritelerin tavsiye ettiginin tam tersini uygulamaktir Flipizm Yazi tura iskambil kagitlari turlu kagit oyunlari veya sansa ya da tesadufe dayali yontemler veya dua etmek tarot kartlari astroloji kader aydinlanmalar veya diger turlu ilahi aydinlanmalara gibi inanislarla karar vermedir bir baska deyisle batil inanclar ve sozdebilimciliktir Otomatiklestirilmis karar destegi Otomatiklestirilmis kararlar icin kriter olusturmayla karar vermektir Karar destekleme sistemi Karisik kararlarla karsilasildiginda veya ucuncu kisileri kategorileri ya da karari etkileyecek diger faktorleri degerlendirirken karar verme yazilimini kullanmaktir AdimlarGofer 1980 lerde psikolog Leon Mann ve meslektaslari GOFER isimli bir karar verme yontemi gelistirdiler Leon ve meslektaslari GOFER i ozet olarak Teaching Decision Making To Adolescents kitabinda genclere ogrettiler Yontem psikolog Irving Janis tarafindan daha once yapilan kapsamli arastirmalara dayandirildi GOFER karar verme asamasi olan bes kelimenin bas harflerinden olusan bir sozcuktur akronim G Goals Amaclar Degerleri ve hedefleri arastirmak O Options Secenekler Alternatif eylemlerin genis araligini goz onunde bulundurmak F Facts Gercekler Bilgi icin arastirma yapmak E Effects Etkiler Seceneklerin olumlu ve olumsuz sonuclarini dusunmek R Review Inceleme Seceneklerin nasil uygulanacagini planlamakKarar vermek DECIDE Kristina Guo alti bolumden olusan KARAR VERMEK modelini 2008 yilinda yayinladi D Define Tanimlamak Problemi tanimlamak E Establish or Enumerate Belirlemek ya da Siralamak Butun kriterleri belirtmek ya da siralamak C Consider or Collect Dikkate almak ya da Toparlamak Butun alternatifleri dikkate almak ya da toparlamak I Identify Belirlemek En iyi alternatifi belirlemek D Develop Gelistirmek Bir hareket plani gelistirmek ve uygulamak E Evaluate Degerlendirmek Cozumu degerlendirmek denetlemek ve gerekli oldugunda geri bildirimi incelemekDiger Galler Swansea sehrindeki Singleton Hastanesi nden Pam Brown 2007 yilinda karar verme yontemini yedi asamaya ayirdi Amaclarin ve sonuclarin taslagini cikarmak Veri toplamak Alternatifler gelistirmek beyin firtinasi gibi Her alternatifin artilarini ve eksilerini listelemek Karar vermek Karari uygulamak icin hemen harekete gecmek Kararda kusur bulmak ve bundan ders cikarmak Profesor John Pijanowski 2009 yilinda Arkansan Programi ni tanimladi Arkansas Programi James Rest in calismasina dayanan karar verme ahlakinin sekiz asamasini Arkansas Universitesi nin etik mufredati olarak kullandi Zumre Topluluk Kurma Problemlerin nasil anlasildigini ve iletildigini etkileyen iliskiler normlar prosedurler olusturmak ve bunlari beslemek Bu asama ahlaki ikilemler sirasinda oncelikli olarak meydana gelir Algi Varolan problemleri tanima Yorumlama Problem icin rakip aciklamalari tanimlamak ve bu cikarimlarin arkasindaki faktorleri degerlendirmek Karar Yargi Farkli olasi hareketleri ya da cevaplari derinlemesine incelemek ve hangisinin daha cok dogrulugunun kanitlanilabilir oldugunu belirlemek Motivasyon Dikkati hareketin ahlaki rotasindan baska yone ceken rakip bagliliklari sorgulamak ve ardindan diger bireysel kurumsal ya da sosyal degerler uzerinden kendini ahlaki degerlere adamak Hareket Daha cok dogrulanabilir kararlari destekleyen hareketleri takip etmek Hareketteki yansima Harekette devam eden yansimaGrup evreleri B Aubrey Fisher a gore tum grupsal karar vermelerde yer alan dort evre veya safha vardir Oryantasyon Alisma Uyeler ilk kez tanisir ve birbirini tanimaya baslar Catisma Grup uyeleri birbirlerine tanidik hale gelirler tartisirlar kucuk kavga ve tartismalar olusur Grup uyeleri bunlari er ya da gec cozumlerler Olusum Grup belirsiz fikirler hakkinda konusarak bunlari aydinliga kavusturur Pekistirme Son olarak uyeler karar verirler ve verilen karar icin dogrulama saglarlar Bir grupta kritik normlar olusturmak kararlarin kalitesini artirirken cogunlugun fikirleri fikir birligi normlari bunu yapamaz Rasyonel ve irrasyonel karar vermeEkonomi de eger bireyler karar vermede rasyonel ve ozgurse bireylerin rasyonel secim teorisine gore davranacagi dusunulur Rasyonel secim teorisine gore bir birey secimlerini kendisini en iyi duruma getirecek sekilde verir secimlerinde butun mevcut degerlendirmelerinin maliyetlerini ve yararlarini hesaba katarak Bu degerlendirmelerin mantigi kisinin kendi gorusunu temsil eder baska birinin bu karari sorgulanabilir bulmasi karari mantiksiz kilmaz Gerceklikte halbuki kisinin karar verme kabiliyetlerine etki eden bazi faktorler vardir ve bu faktorler insanlarin mantiksiz karar vermesine neden olabilir Ornegin ayni sorunla iki farkli durumda karsilasildiginda insanlarin celiskili kararlar vermeleri Bilissel ve kisisel yanliliklarYanliliklar karar verme islemlerinde genellikle gorulur Asagida karar vermeye ve yargilamaya etki eden yanliliklardan bazilari bulunmaktadir Onay Yanliligi Kisilerin alternatif sonuclari destekleyen gercekleri gormezden gelerek mutlak gercekleri destekleyen gerceklere toplamaya olan yatkinligidir Kanit Arayisinin Erken Bitimi Kisiler ise yarar gozuken ilk alternatifte karar kilmaya yatkindir Bilissel Suredurum Kisilerin yeni kosullarla karsilastiginda dusuncelerini bu kosullar karsisinda degistirmeye olan isteksizligidir Secici Algi Kisiler onemsiz oldugunu dusundugu bilgileri yoksayarlar Bu durumun bir ornegi prefrontal korteksin secici olarak aktiflesip kisiye uymayan gorusu onemsememesidir Temenni Bazli Dusunus Durumlari belli bir sekilde genellikle pozitif yonde gorme bicimi Secim Dogrulama Yanliligi kisilerin secimlerine ve reddedilen seceneklerine ait olan anilarini carpitarak secimlerini daha cazibeli gostermeye calismasidir Yakindalik Yenilik Kisilerin daha yakin zamanda elde edilen bilgilere daha cok onem vermeye yatkindir Tekrarlama Yanliligi Kisinin kendisine en sik ve en fazla degisik kaynaktan bildirilene inanma istekliligidir Referans Noktasi Alma ve Uyarlama Secimlerin onceki bilgiden referans alinip sonraki bilgilerin sekillendirilmesinden etkilenmesi Grup dusuncesi kisilerin grup fikirlerine akran baskisiyla uymasidir Kaynak Guvenirligi Yanliligi kisinin karsisindakinin dusuncesini ondan ya da onun ait oldugu grup veya organizasyondan haz etmemesinden kaynaklanan yanliliktan dolayi reddetmesi Artimli Karar Verme ve Artan Bagimlilik Kisiler kararlarini bir islemin kucuk adimi olarak gorurler Bu durum bir dizi karari beraberinde getirir Bu yanlilik sifir bazli karar vermenin tezadidir Tutum Asimetrikligi Kisiler basarilarini becerilerini ve yetenekleri de dahil olmak uzere icsel faktorlere atfederler fakat basarisizliklarini sans gibi dissal faktorlerle aciklarlar Bu ters yanlilik kisilerin baskalarinin basarilarini ya da basarisizliklarini aciklarken gorulur Rol Tamamlama Kisinin baskalari tarafindan verilen kararlara uyumluluk gostermesidir Belirsizligin ve Kontrol Yanilsamasinin Azimsanmasi Kisilerin olaylarin uzerinde gercekte oldugundan daha fazla etkilerinin oldugunu dusunmeye olan yatkinligidir Cerceveleme Yanliligi Bu yanliliktan numaralandirma ve verilerin farkli bicimlerde sunulmasiyla ornegin verinin hem mutlak hem de goreceli olcutlerle gosterilmesiyle kacinilabilinir Cokuk Bedel Yanilsamasi cerceveleme yanliliginin ozel bir alt dalidir Kisiler bir durum hakkinda karar verirken o duruma daha once yaptiklari yatirimlari dusunulurler Ornegin bir kisinin kalmasi olasi olan bir dersten cekilmekten o derse cok emek verdigini hissederek vazgecmesi Beklenti Teorisi Kisi karar vermesi gereken bir durumla karsilastiginda olasi potansiyel kayiplarini goz onunde bulundurursa kisi risk almaya daha yatkindir Eger potansiyel kazanclar soz konusuysa kisi riskten kacinmaya daha yatkindir Tehdit veya firsat unsurlari iceren durumlarda kisinin karar vermesini etkiler Iyimser Yatkinlik Kisinin gelecekteki pozitif olaylarin olma olasiligini yuksek tahmin etmeye negatif olaylarin olma olasiligini azimsamaya olan yatkinligidir Bu yanli beklentiler istenmeyen bilginin gormezden gelinmesiyle ortaya cikan karsit kanita dayandirilarak olusur ve surdurulur Iyimser yanlilik finanstan sagliga cesitli alanlarda kisinin algisinda ve karar vermesinde risk olusturabilir Sinif Referansli Tahmin Gecmisteki bazi durumlara ve bu durumlarin sonuclarini bakarak gelecegi tahmin etmek Bu metod bilissel yanliliklari azaltmak ya da ortadan kaldirmak amaciyla kullanilir Kaynakca s values and frames New York Cambridge UK Russell Sage Foundation Cambridge University Press p 211 ISBN 0521621720 OCLC 42934579 Triantaphyllou Evangelos 2000 Multi criteria decision making methods a comparative study Applied optimization Dordrecht Netherlands p 320 doi 10 1007 978 1 4757 3157 6 ISBN 0792366077 a b Davidson Alice Ware Bar Yam Yaneer 2006 2000 Environmental complexity information for human environment well being PDF In Bar Yam Yaneer Minai Ali Unifying themes in complex systems Berlin New York Springer pp 157 168 doi 10 1007 978 3 540 35866 4 16 ISBN 9783540358640 Godfrey Smith Peter 2001 Environmental complexity and the evolution of cognition PDF In Sternberg Robert J Kaufman James C The evolution of intelligence Mahwah NJ Lawrence Erlbaum Associates pp 223 250 ISBN 080583267X OCLC 44775038 Kepner Charles Higgins 1997 1965 The new rational manager an updated edition for a new world Updated ed Princeton NJ Princeton Research Press OCLC 37666447 Monahan George E 2000 Management decision making spreadsheet modeling analysis and application Cambridge UK New York Cambridge University Press pp 33 40 ISBN 0521781183 OCLC 42921287 Armstrong Jon Scott 2001 Role playing a method to forecast decisions In Armstrong Jon Scott Principles of forecasting a handbook for researchers and practitioners International series in operations research amp management science Boston MA pp 15 30 doi 10 1007 978 0 306 47630 3 2 ISBN 0792379306 quoted in Foley John 30 October 1995 Managing information infoglut Archived from the original on 2001 02 22 Retrieved 2015 07 26 Kutty Ambalika D Kumar Shee Himanshu Pathak R D November 2007 Decision making too much info Monash Business Review 3 3 8 9 doi 10 2104 mbr07056 Hall Crystal C Ariss Lynn Todorov Alexander July 2007 The illusion of knowledge when more information reduces accuracy and increases confidence Organizational Behavior and Human Decision Processes 103 2 277 290 doi 10 1016 j obhdp 2007 01 003 Franklin Benjamin 1975 1772 To Joseph Priestley In Willcox William Bradford The papers of Benjamin Franklin January 1 through December 31 1772 19 New Haven pp 299 300 ISBN 0300018657 OCLC 310601 Mann Leon Harmoni Ros Power Colin 1991 The GOFER course in decision making In Baron Jonathan Brown Rex V Teaching decision making to adolescents Hillsdale NJ pp 61 78 ISBN 0805804978 OCLC 22507012 See also Mann Leon July 1989 Becoming a better decision maker Australian Psychologist 24 2 141 155 doi 10 1080 00050068908259558 Mann Leon 1977 Decision making a psychological analysis of conflict choice and commitment New York ISBN 0029161606 OCLC 2542340 Guo Kristina L June 2008 DECIDE a decision making model for more effective decision making by health care managers The Health Care Manager 27 2 118 127 doi 10 1097 01 HCM 0000285046 27290 90 PMID 18475113 Brown Pam November 29 2007 Career coach decision making Pulse retrievedJuly 12 2012 subscription required Pijanowski John February 2009 The role of learning theory in building effective college ethics curricula Journal of College and Character 10 3 1 13 doi 10 2202 1940 1639 1088 Griffin Emory A 1991 Interact system model of decision emergence of B Aubrey Fisher PDF A first look at communication theory 1st ed New York McGraw Hill pp 253 262 ISBN 0070227780 OCLC 21973427 Postmes T Spears Russell Cihangir Sezgin 2001 Quality of decision making and group norms 80 6 918 930 doi 10 1037 0022 3514 80 6 918 PMID 11414374 Schacter Daniel L Gilbert Daniel Todd Wegner Daniel M 2011 2009 Psychology 2nd ed New York Worth Publishers ISBN 9781429237192 OCLC 755079969 Blackhart G C Kline J P 2005 Individual differences in anterior EEG asymmetry between high and low defensive individuals during a rumination distraction task PDF Personality and Individual Differences 39 2 427 437 doi 10 1016 j paid 2005 01 027 Drake R A 1993 Processing persuasive arguments 2 Discounting of truth and relevance as a function of agreement and manipulated activation asymmetry Journal of Research in Personality 27 2 184 196 doi 10 1006 jrpe 1993 1013 Chua E F Rand Giovannetti E Schacter D L Albert M Sperling R A 2004 Dissociating confidence and accuracy Functional magnetic resonance imaging shows origins of the subjective memory experience PDF Journal of Cognitive Neuroscience 16 7 1131 1142 doi 10 1162 0898929041920568 PMID 15453969 Plous Scott 1993 The psychology of judgment and decision making Philadelphia Temple University Press ISBN 0877229139 OCLC 26548229 Perneger Thomas V Agoritsas Thomas December 2011 Doctors and patients susceptibility to framing bias a randomized trial Journal of General Internal Medicine 26 12 1411 1417 doi 10 1007 s11606 011 1810 x PMC 3235613 PMID 21792695 a b Schacter Daniel L Gilbert Daniel Todd Wegner Daniel M 2011 2009 Psychology 2nd ed New York Worth Publishers ISBN 9781429237192 OCLC 755079969 Sharot Tali 2011 The optimism bias a tour of the irrationally positive brain 1st ed New York Pantheon Books ISBN 9780307378484 OCLC 667609433 Sharot Tali Korn Christoph W Dolan Raymond J October 2011 How unrealistic optimism is maintained in the face of reality Nature Neuroscience 14 11 1475 1479 doi 10 1038 nn 2949 PMC 3204264 PMID 21983684