Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karpuz Çayı, Orta Toroslar'dan doğan, Akdeniz'e dökülen doğu Antalya akarsuyudur. Havza alanı 641 km2, debisi 4,2 m3/sn, uzunluğu 36 km'dir.
| Karpuz Çayı | |
|---|---|
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Türkiye, Antalya |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Orta Toroslar |
| Kaynak rakımı | 2.544 m |
| Ağız | Akdeniz |
| Ağız rakımı | 0 m |
| Uzunluk | 36 km |
| Havza alanı | 641 km2 |
| Debi | 4,2 m3/sn |
Genel durum
Karpuz Çayı'nın batısında Manavgat Nehri havzası, doğusunda Alara Çayı havzası bulunur. Çay havzasında Akseki, Manavgat ve Gündoğmuş ilçeleri yer alır. Kaynağını Torosların 2.544 m yükseklerinden alır. Cendeve ve Geriş köyleri arasında Uludere ile Murtiçi yakınlarında birkaç dereyi alır. Kızılkaya mahallesi ile Gürleğen Dağı arasında kanyon vadide akar, daha sonra Karpuz Çayı adını alır, Manavgat'ın doğusunda Uzunlar, Manavgat ile Taşkesiği, Manavgat arasından denize dökülür.
Akarsu yukarı çığırında dar ve derin vadiler oluştururken, aşağılarda geniş yataklı vadiler oluşturmuştur. Akarsuyun ağız bölümündeki lagün az su geldiği zamanlarda denizle bağlantısı kopmaktadır. Antalya–Konya kara yolunun Karpuz Çayı vadisini takiben, Akseki üzerinden geçer. Ahmetli Kanyonu dar ve derin yapısı ile dikkat çekmektedir.
Havza içinde şu köyler bulunur: Kızılot, Hacıobası, Uzunlar, Taşkesiği, Halitağalar, Tepeköy, Gençler, Gebece, Ahmetler, Gençler, Güçlüköy, Serinyaka, güçlüköyalan, Çiçekoluk, Murtiçi, Erenkaya, Taşlıca, Çukurköy, Mahmutlu, Çaltılıçukur, Karadere, Güneyyaka, Güzelsu, Sadıklar, Pınarbaşı.
Havzada yıllık ortalama yağış 1.107 mm, en düşük Temmuzda 2,7 mm, en fazla Aralıkta 246 mm yağış düşer.
Ahmetler Kanyonu
Ahmetler köyünün 2 km kuzeydoğuda, 350 m rakımda başlar, 7 km sonra 90 m rakımındaki Ahmetler köprüsünde sona erer. Kireçtaşından oluşan arazi fazla geçirgen olduğundan çay fazla su taşımaz. Yaz mevsiminde kanyondaki su kurumaktadır.
Deltası
Acısu ve Karpuz Çay'ın meydana getirdiği 51,4 km2 büyüklüğündeki Kızılot Deltası, tepeler ile çevrelenmiş, alçak kıyı vasfındadır. Ova bugünkü görünümünü son 6000 yıl içinde Holosen devrinde almıştır. Kıyı ovasında akarsu birikim şekilleri olarak, kopmuş menderesler, burun setti deposu ve eski akarsu yatakları görülür. Bu şekil izlerinin ovadaki tarım faaliyetlerine rağmen yok olmaması, uydu görüntülerinden seçilebilmesi yatak değişiminin taze olduğunun delidir. Bu değişiklikler son 2000 yıl içinde olmalıdır. Kıyılardan kum alınması ve bitki örtüsünün tahribi kıyı dinamiğini bozmaktadır. Bitki örtüsü yok edilen kıyı kumullarının yakındaki tarlaları ve yerleşmeleri tehdit etmektedir.
Akarsu kıyı alanında deniz yükselmesi ve alçalmasına bağlı 10, 20-30, 40-50, 70,80 m seviyelerinde kıyı taraçaları oluşturmuştur.
Canlı hayatı
Antalya havzasına endemik tür olan (Alburnus baliki) Karpuz Çayı'ndan ilin batısındaki Boğa Çayına kadar tüm akarsuların durgun alanlarında görülür. Çayda ayrıca sazan (Cyprinus carpio) türü de yaşamaktadır.
Kaynakça
- ^ Kantarcı, M. Doğan (2014). . docplayer.biz.tr. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.
- ^ . geziantalya.com. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- ^ a b Sabancı, Serkan (2016). (PDF). ankara.edu.tr. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.
- ^ a b Çiçek, İhsan vd. (2008). . Coğrafi Bilimler Dergisi. 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.
- ^ Küçük, Fahrettin; İkiz, Ramazan (2004). "Antalya Körfezi'ne Dökülen Akarsuların Balık Faunası" (PDF). E.Ü. Su Ürünleri Dergisi. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karpuz Cayi Orta Toroslar dan dogan Akdeniz e dokulen dogu Antalya akarsuyudur Havza alani 641 km2 debisi 4 2 m3 sn uzunlugu 36 km dir Karpuz CayiKonumUlke ler Turkiye AntalyaGenel bilgilerKaynak Orta ToroslarKaynak rakimi 2 544 mAgiz AkdenizAgiz rakimi 0 mUzunluk 36 kmHavza alani 641 km2Debi 4 2 m3 snGenel durumKarpuz Cayi nin batisinda Manavgat Nehri havzasi dogusunda Alara Cayi havzasi bulunur Cay havzasinda Akseki Manavgat ve Gundogmus ilceleri yer alir Kaynagini Toroslarin 2 544 m yukseklerinden alir Cendeve ve Geris koyleri arasinda Uludere ile Murtici yakinlarinda birkac dereyi alir Kizilkaya mahallesi ile Gurlegen Dagi arasinda kanyon vadide akar daha sonra Karpuz Cayi adini alir Manavgat in dogusunda Uzunlar Manavgat ile Taskesigi Manavgat arasindan denize dokulur Akarsu yukari cigirinda dar ve derin vadiler olustururken asagilarda genis yatakli vadiler olusturmustur Akarsuyun agiz bolumundeki lagun az su geldigi zamanlarda denizle baglantisi kopmaktadir Antalya Konya kara yolunun Karpuz Cayi vadisini takiben Akseki uzerinden gecer Ahmetli Kanyonu dar ve derin yapisi ile dikkat cekmektedir Havza icinde su koyler bulunur Kizilot Haciobasi Uzunlar Taskesigi Halitagalar Tepekoy Gencler Gebece Ahmetler Gencler Guclukoy Serinyaka guclukoyalan Cicekoluk Murtici Erenkaya Taslica Cukurkoy Mahmutlu Caltilicukur Karadere Guneyyaka Guzelsu Sadiklar Pinarbasi Havzada yillik ortalama yagis 1 107 mm en dusuk Temmuzda 2 7 mm en fazla Aralikta 246 mm yagis duser Ahmetler KanyonuAhmetler koyunun 2 km kuzeydoguda 350 m rakimda baslar 7 km sonra 90 m rakimindaki Ahmetler koprusunde sona erer Kirectasindan olusan arazi fazla gecirgen oldugundan cay fazla su tasimaz Yaz mevsiminde kanyondaki su kurumaktadir DeltasiAcisu ve Karpuz Cay in meydana getirdigi 51 4 km2 buyuklugundeki Kizilot Deltasi tepeler ile cevrelenmis alcak kiyi vasfindadir Ova bugunku gorunumunu son 6000 yil icinde Holosen devrinde almistir Kiyi ovasinda akarsu birikim sekilleri olarak kopmus menderesler burun setti deposu ve eski akarsu yataklari gorulur Bu sekil izlerinin ovadaki tarim faaliyetlerine ragmen yok olmamasi uydu goruntulerinden secilebilmesi yatak degisiminin taze oldugunun delidir Bu degisiklikler son 2000 yil icinde olmalidir Kiyilardan kum alinmasi ve bitki ortusunun tahribi kiyi dinamigini bozmaktadir Bitki ortusu yok edilen kiyi kumullarinin yakindaki tarlalari ve yerlesmeleri tehdit etmektedir Akarsu kiyi alaninda deniz yukselmesi ve alcalmasina bagli 10 20 30 40 50 70 80 m seviyelerinde kiyi taracalari olusturmustur Canli hayatiAntalya havzasina endemik tur olan Alburnus baliki Karpuz Cayi ndan ilin batisindaki Boga Cayina kadar tum akarsularin durgun alanlarinda gorulur Cayda ayrica sazan Cyprinus carpio turu de yasamaktadir Kaynakca Kantarci M Dogan 2014 docplayer biz tr 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2020 geziantalya com 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2016 a b Sabanci Serkan 2016 PDF ankara edu tr 22 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2020 a b Cicek Ihsan vd 2008 Cografi Bilimler Dergisi 14 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2020 Kucuk Fahrettin Ikiz Ramazan 2004 Antalya Korfezi ne Dokulen Akarsularin Balik Faunasi PDF E U Su Urunleri Dergisi 23 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Nisan 2020