Kaşupça, Kaşubça veya Keşupça (Kaşupça: kaszëbsczi jãzëk, Lehçe: język kaszubski), bir Batı-Slav dili olup Silezyaca ve Lehçe ile birlikte alt grubuna dahildir. Çoğu araştırmacı tarafından ise kendi başına müstakil bir dil olarak kabul edilse de umumiyetle Lehçenin bir diyalekti olarak telakki olunur.
Kaşupça | |
---|---|
kaszëbsczi | |
Ana dili olanlar | Polonya |
Bölge | |
Etnisite | Keşublar ve Lehler |
Konuşan sayısı | 87600 (2021 ) |
Dil ailesi | |
Yazı sistemi | Latin |
Dil kodları | |
ISO 639-2 | csb |
ISO 639-3 | csb |
Polonya, 2005 yılında etnik-azınlık dili olan Kaşupçayı resmî olarak tanımıştır. 2012 yılında 108.000 kişi, 2021 yılında 87.600 kişi Kaşupçayı ev dili (ana dili) olarak kullanmaktadır. Günümüzün standart Lehçesine benzer bir dil olmakla beraber Aşağı Almanca ve tükenmiş bir dil olan Polapça(Batı İslav) ve Eski Prusya dili(Batı Baltık) dillerinden de etkinlenmiştir. Pomeranca lisanının son bakiyesidir.
Günümüzde iki farklı formu vardır. Bunlar, bilhassa kırsal kesimde kullanılan Vülger Keşupçası ve başta eğitim faaliyetlerinde kullanılan Edebî Keşupçadır.
(18.12.1870 - 29.03.1937) tarafından 20.yy başlarında yaptığı araştırmalar neticesinde Keşupçayı üç ana lehçeye ayırır. Bunlar:
- Kuzey Keşupça lehçesi
- Orta Keşupça lehçesi
- Güney Keşupça lehçesi
Bazı araştırmacılar ise her bir bölgenin kendi lehçesine sahip olduğunu iddia eder. Bu tasnife göre lehçeler şu şekildedir:
- Bilacki lehçesi
- Slowinski lehçesi
- Kabatkow lehçesi
- Zaborski lehçesi
- Tucholski and Krajniacki lehçesi (Bu iki lehçe Wielkopolski lehçesinin bir geçiş formu olarak da düşünülür ve resmiyette ikisi de Wielkopolski lehçesinden sayılır.)
Alfabe
Keşup Alfabesi
Büyük harf | Küçük harf | Harflerin adı
| Telaffuz |
---|---|---|---|
A | a | a | /a/ |
Ą | ą | ą | //, // |
à | ã | ã | //, // (, ) |
B | b | bé | /b/ |
C | c | cé | /ts/ |
D | d | dé | /d/ |
E | e | e | /ɛ/ |
É | é | é | Bazı lehçelerde /e/, idir, /ɨ/ kelime sonlarında bulunur, /ɨ/ şehrinden şehrine kadarki bölgede bulunur |
Ë | ë | szwa | /ə/ |
F | f | éf | /f/ |
G | g | gé | |
H | h | ha | |
I | I | i | |
J | j | jot | |
K | k | ka | |
L | l | él | |
Ł | ł | éł | , [l] |
M | m | ém | |
N | n | én | |
Ń | ń | éń | , |
O | o | o | |
Ò | ò | ò | |
Ó | ó | ó | , (Güney lehçeleri) |
Ô | ô | ô | , (Batı lehçeleri), (), (güney lehçeleri) |
P | p | pé | |
R | r | ér | |
S | s | és | |
T | t | té | |
U | u | u | |
Ù | ù | ù | |
W | w | wé | |
Y | y | igrek | |
Z | z | zet | |
Ż | ż | żet |
- Aşağıda Keşup dilindeki konsonantların cetveli
Dudaksıl/Labial | Dişsil/Dental | Dişyuvasıl/Alveolar | Artdamaksıl/Velar | |||
---|---|---|---|---|---|---|
m | n | ɲ | ||||
p | t | k | ||||
b | d | ɡ | ||||
ts | tʃ | (tɕ) | ||||
dz | dʒ | (dʑ) | ||||
Sürtünmeli/Fricative | f | s | ʃ | (ɕ) | x | |
v | z | ʒ | (ʑ) | |||
titrek/trill | () | |||||
l | j | w | ||||
titrek/trill | r |
- Aşağıdaki kullanılan digraflar ve tigraflar
Digraf | Fonemik değer(ler) | Digraf/trigraf (sesli harften önce) | Fonemik değer(ler) |
---|---|---|---|
ch | /x/ | ni | /ɲ/ |
cz | /tʃ/, /tɕ/ | ||
dz | /dz/ (/ts/) | ||
dż | /dʒ/, /dʑ/ (/tʃ/, /tɕ/) | ||
rz | /ʐ/ ~ // (/ʂ/) | ||
sz | /ʃ/ |
Kaynakça
- ^ url=https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6494/10/1/1/wstepne_wyniki_nsp_2021_w_zakresie_struktury_narodowo-etnicznej_oraz_jezyka_kontaktow_domowych.pdf 3 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym". isap.sejm.gov.pl. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ "Lekhitic languages | Slavic, Baltic & Germanic | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ Barbour, Stephen; Carmichael, Cathie, (Ed.) (2002). Language and nationalism in Europe. 1. publ. in paperback. Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ United States. Immigration Commission (1907-1910); Dillingham, William P. (William Paul); Folkmar, Daniel; Folkmar, Elnora (Cuddeback) 1863-1930 (1911). Dictionary of races or peoples . University of California Libraries. Washington, Govt. Print. Off.
- ^ (PDF). web.archive.org. 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ (PDF). web.archive.org. 31 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ "Kaszubi.pl". www.kaszubi.pl. 2 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ Dubisz, Stanisław; Karaś, Halina; Kolis, Nijola (1995). Dialekty i gwary polskie. Wyd. 1. Warszawa: Wiedza Powszechna. ISBN .
Dil ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kasupca Kasubca veya Kesupca Kasupca kaszebsczi jazek Lehce jezyk kaszubski bir Bati Slav dili olup Silezyaca ve Lehce ile birlikte alt grubuna dahildir Cogu arastirmaci tarafindan ise kendi basina mustakil bir dil olarak kabul edilse de umumiyetle Lehcenin bir diyalekti olarak telakki olunur KasupcakaszebscziAna dili olanlar PolonyaBolgeEtnisiteKesublar ve LehlerKonusan sayisi87600 2021 Dil ailesiHint Avrupa Balto SlavSlavBati SlavPomeranca KasupcaYazi sistemiLatinDil kodlariISO 639 2csbISO 639 3csb2012 ve 2002 sayimlarina gore Kesupca Pomeranya Voyvodaligi Polonya 2005 yilinda etnik azinlik dili olan Kasupcayi resmi olarak tanimistir 2012 yilinda 108 000 kisi 2021 yilinda 87 600 kisi Kasupcayi ev dili ana dili olarak kullanmaktadir Gunumuzun standart Lehcesine benzer bir dil olmakla beraber Asagi Almanca ve tukenmis bir dil olan Polapca Bati Islav ve Eski Prusya dili Bati Baltik dillerinden de etkinlenmistir Pomeranca lisaninin son bakiyesidir Gunumuzde iki farkli formu vardir Bunlar bilhassa kirsal kesimde kullanilan Vulger Kesupcasi ve basta egitim faaliyetlerinde kullanilan Edebi Kesupcadir Diyalektler20 yy basinda Kesupcanin diyalektlerinin haritasi 18 12 1870 29 03 1937 tarafindan 20 yy baslarinda yaptigi arastirmalar neticesinde Kesupcayi uc ana lehceye ayirir Bunlar Kuzey Kesupca lehcesi Orta Kesupca lehcesi Guney Kesupca lehcesi Bazi arastirmacilar ise her bir bolgenin kendi lehcesine sahip oldugunu iddia eder Bu tasnife gore lehceler su sekildedir Bilacki lehcesi Slowinski lehcesi Kabatkow lehcesi Zaborski lehcesi Tucholski and Krajniacki lehcesi Bu iki lehce Wielkopolski lehcesinin bir gecis formu olarak da dusunulur ve resmiyette ikisi de Wielkopolski lehcesinden sayilir AlfabeKesup Alfabesi Buyuk harf Kucuk harf Harflerin adi TelaffuzA a a a A a a o ũ A a a a ɛ B b be b C c ce ts D d de d E e e ɛ E e e Bazi lehcelerde e ɨj idir ɨ kelime sonlarinda bulunur i ɨ sehrinden sehrine kadarki bolgede bulunurE e szwa e F f ef f G g ge ɡ H h ha x I I i i J j jot j K k ka k L l el l L l el w l M m em m N n en n N n en ɲ n O o o ɔ O o o wɛ o o o o u Guney lehceleri O o o ɞ ɛ Bati lehceleri ɔ o u guney lehceleri P p pe p R r er r S s es s T t te t U u u u U u u wu W w we v Y y igrek i Z z zet z Z z zet ʒ Asagida Kesup dilindeki konsonantlarin cetveliKesupca sessiz fonemlerin cetveli Dudaksil Labial Dissil Dental Disyuvasil Alveolar Artdamaksil Velarm n ɲp t kb d ɡts tʃ tɕ dz dʒ dʑ Surtunmeli Fricative f s ʃ ɕ xv z ʒ ʑ titrek trill l j wtitrek trill rAsagidaki kullanilan digraflar ve tigraflarDigraf Fonemik deger ler Digraf trigraf sesli harften once Fonemik deger ler ch x ni ɲ cz tʃ tɕ dz dz ts dz dʒ dʑ tʃ tɕ rz ʐ ʂ sz ʃ Kaynakca url https stat gov pl download gfx portalinformacyjny pl defaultaktualnosci 6494 10 1 1 wstepne wyniki nsp 2021 w zakresie struktury narodowo etnicznej oraz jezyka kontaktow domowych pdf 3 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r o mniejszosciach narodowych i etnicznych oraz o jezyku regionalnym isap sejm gov pl 11 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2023 Lekhitic languages Slavic Baltic amp Germanic Britannica www britannica com Ingilizce 10 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2023 Barbour Stephen Carmichael Cathie Ed 2002 Language and nationalism in Europe 1 publ in paperback Oxford Oxford University Press ISBN 978 0 19 823671 9 United States Immigration Commission 1907 1910 Dillingham William P William Paul Folkmar Daniel Folkmar Elnora Cuddeback 1863 1930 1911 Dictionary of races or peoples University of California Libraries Washington Govt Print Off PDF web archive org 4 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2023 PDF web archive org 31 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Ekim 2023 Kaszubi pl www kaszubi pl 2 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2023 Dubisz Stanislaw Karas Halina Kolis Nijola 1995 Dialekty i gwary polskie Wyd 1 Warszawa Wiedza Powszechna ISBN 978 83 214 0989 4 Dil ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz