Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kelt mitolojisi en yalın tanımıyla Kelt politeizminin mitolojisidir. Kelt politeizmi Demir Çağı Keltlerinin diniydi. Demir Çağı'ndaki diğer Avrupalılar gibi erken dönem Keltleri de politeistik mitoloji ve dinî yapıyı benimsemişlerdi. Kelt insanlarının içinde, Roma ile yakın iletişimi olan Galyalıların ve İber Yarımadasındaki Keltlerin mitolojileri Roma İmparatorluğu altında devam edememiş, daha sonra ise bu insanlar Hristiyan olmuş ve Kelt(ik) dillerini de kaybetmişlerdir. İronik bir şekilde bu insanların inanç ve geleneklerine dair bilgiler çeşitli Roma ve Hristiyan kaynakları sayesinde bugüne kadar ulaşmıştır. Bir başka açıdan ise, kendi politik veya lenguistik (dilsel) kimliklerini korumuş olan Keltler Demir Çağı'ndaki atalarının mitolojilerinin en azından artakalan küçük bir kısmını iletebilmişlerdir. Bu iletilebilmiş kısım genellikle Orta Çağ'da kaydedilmiş ve yazılmıştır.
Tarihi kaynaklar
Galya dilinde yazılmış materyallerin azlığı nedeniyle pagan Keltlerde okuma yazmanın pek yaygın olmadığı düşünülmektedir, her ne kadar Galya dilinin Yunan, Latin ve Kuzey İtalik alfabelerini kullanan bir yazı(lı) çeşidi de kullanılmış olsa da. Sezar Galyalılarda okuma yazmanın var olduğu belirtse de, bu halkın din adamları olan druidlerin dini öneme sahip çeşitli parçaları (ayetleri) yazarak kaydetmelerinin yasak olduğunu da belirtmiştir. (Sezar, De Bello Gallico 6.14)
Roma fethettiği yerlerde druidlerin gücünü bozmakla kalmadı, yaygın bir kitabe alışkanlığı getirdi; hatta Galya (bugünkü Fransa), Büyük Britanya ve diğer eskiden (veya hâlâ) Keltik konuşulan bölgelerde keşfedilmiş tanrılara dair kitabelerin çoğunluğunun Romalıların fethinden sonra yapıldığı ortaya çıkmıştır.
İrlanda ve bugünkü Galler'in bölümlerinde yaşayan erken dönemdeki Keltler ise kısa yazınları (çoğunlukla kişi isimleri) kaydetmek için Ogham alfabesini kullanmışlarsa da, Romalılar tarafından fethedilmemiş bölgelerde Hristiyanlık'ın gelişine ve yayılışına kadar daha sofistike yazınlar mevcut değildi. Aslında, bu yörelerin çoğu mitini ilk kaydedenler Hristiyan rahiplerdir, fakat pek tabii ki bu kayıtlarda çoğu orijinal dini anlamlar bulunmaz.
Kelt dini konusundaki kaynaklardan birisi de Keltler tarafından yapılmış veya Keltlere bağlı tapınaklardan geriye kalanlardır. Fakat burada şöyle bir sorun çıkmaktadır; bulguların da gösterdiği gibi heykellerden, motif ve figürlere kadar bulunan şeylerin çoğu Greko-Romen gelenekten esinlenmiştir bu nedenle özgün Kelt kültür ve mitine dair sağlam çıkarımlar yapmak zorlaşır. Yazınsal verilerin azlığı da ikonografiyi tanımlamak ve açıklamak için yeterli düzeyde değildir.
Julius Sezar'ın Kelt dini üzerine yorumları
Sezar'ın 'sunda Galya'nın Keltik tanrılarını konu alan bir metin vardır. Burada Sezar Galya'da tapılan beş baş tanrıyı zikreder (dönemin geleneğini takip ederek bu tanrıların Roma mitolojisindeki en denk figürlerinin isimleri ile) ve rollerini açıklar. Merkür (Mercury) içlerinden en önemlisidir ve birçok farklı temsili keşfedilmiştir. Merkür tüm sanatların yaratıcısı, kaynağı ve gezginler ile tüccarların koruyucusu olarak görülür. Ayrıca kâr ve ticaret konusunda da en büyük güç onundur. Galya'da bu tanrıdan sonra gelen dört tanrı ise (yine Roma'daki en denk tanrıların isimleriyle) Apollo, Mars, Jupiter ve Minerva'dır. Bu tanrılar konusunda Keltler de diğer topluluk ve kültürlerdekine benzer inançlara sahipti: Apollo hastalıkları def eder, Minerva yetenekleri arttırır, Jupiter göklere hükmeder ve Mars savaşı, savaşçılığı etkilerdi. Bu beşine ilaveten, Galyalıların kökenlerini Dis Pater'e bağladıklarını belirtir.
Dönemin tipik bir Romalısı olarak Sezar da bu tanrıların orijinal Keltik isimlerini yazmaktansa onları kendisinin denk veya eşit gördüğü Roma tanrılarının isimleriyle yazmıştır. Ayrıca ortaya koyduğu titiz küçük şemada yer alan denk tanrı ve görev/roller yaygın yazından biraz ilgisizdir. Yine de, tüm kısıtlamalarına rağmen, Sezar'ın küçük listesi kesin bir gözlem oluşunun yanı sıra faydalıdır da. Onun tanımlamaları var olan sözlü gelenek ile dengeli biçimde harmanlandığında kişi rahatlıkla bu tanrılarının rollerinin ve çevrelerinin ayrılığını hatırlayabilir.
Kelt mitolojisinin dalları
Kelt mitolojisi kendi içinde birkaç farklı alt gruba ayrılabilir. Bunların çoğu ile Keltik dillerinin dallarıyla denklik kurulabilir:
- Antik Keltler
- Antik Galya ve İngiltere tanrıları
- Godelik
- Adasal
Kelt tanrıları
Antik Keltlerin tanrıları
Her ne kadar, en yaygın olduğu zamanda, Kelt dünyası Batı ve Orta Avrupa'nın çoğunu kaplıyorduysa da, herhangi bir politik birlik veya belirli kültürel etkinin merkezi bir kaynağı vardır. Antik Keltlerin homojen olmayan bir kültürel çeşitlilik yaşadıkları söylenebilir. Sonuç itibarıyla, her ne kadar bazı belirli motifler (örneğin tanrı Lugh) Kelt dünyasının her tarafına nüfuz etmiş olsa da, Kelt dininin uygulama ve kaidelerinde büyük bir çeşitlilik vardı; uygulama ve kaideler her yerel grupta farklılık arz etmekteydi. Roma mitolojisindeki denkleri ile birlikte, toplamda 300'den fazla tanrıya dair bilgi içeren kitabeler bugüne kadar gelmiştir. Fakat çoğu , yerel veya kabilesel tanrılar, sadece küçük bir kısmı yaygın olarak tapınılan daha genel tanrılardır.
Bu antik tanrıların görev ve doğaları hakkında isimlerinden, kitabelerinin bulunduğu yerlerden, ikonografilerinden, onlarla denk olduğu düşünülmüş/yazılmış Roma tanrılarından ve daha sonra Kelt mitolojisinde yer almış benzer figürlerden bilgi edinilebilir.
İrlanda tanrıları
En eski mit parçaları İrlanda'dan, erken dönem Orta Çağ'da yazılmış yazmalardandır. Bunlar Hristiyanlar tarafından kaleme alındığı için, karakterlerin önceden sahip olduğu ilahi doğaları belirsizdir. Temel mit iki ilahi ırk olan ve arasındaki bir savaş hakkındadır. Bu mit (Mag Tuireadh Savaşı) metninin temelini oluşturmaktadır.
Galler tanrıları
Büyük Britanya'daki tanrılara dair bilgiler, Hristiyan bakış açısı nedeniyle karartılmış bir şekilde de olsa, Galler yazmalarından gelmiştir. Burada iki temel tanrılar grubu Dôn'un çocukları ve Llyr'in çocuklarıdır. Fakat bu grupların görevleri arasındaki farklılık ve ayrılık tam olarak belli değildir.
Dagda
Görünüşe göre Kelt panteonunun en önemi ve baş tanrısı Dagda'dır. İsminin anlamı "İyi Tanrı"dır ki burada iyi ahlâki anlamda değil de, her şeyde iyi olmak veya bir başka deyişle her şeyde (yani en) güçlü olmak anlamındadır. Eşi tanrıça Morrígan'dır. Dagda bir baba figürüdür, kabilenin koruyucusudur ve temel tanrıdır ki diğer eril Kelt tanrıları onun bazı değişikliklere uğramış formlarındandır. Kelt tanrıları genellikle herhangi bir şeyle belirlenmiş, ilişkilendirilmemiş karakterlerdi ve bu nedenle belki de düzgün bir panteondan çok bir kabile gibi görülmelidirler. Bir açıdan tüm Kelt tanrı ve tanrıçaları Yunan tanrı Apollo gibidirler, yani hiçbir belirli şeyin tanrısı olarak yalınca tanımlanamazlar.
Morrígan
Morrígan ("Büyük Tanrıça" veya "Hayalet Tanrıça" antik İrlandalı Keltlerin, üçlü (üçe ayrılmış) savaş tanrıçasıydı. Bütün olarak (üç parçası beraber) Morrigu olarak anılırdı, fakat parçalarına da Nemhain, Macha ve Badh denirdi. Bunların her biri savaşın bir yönünü temsil etmekteydi. Çoğunlukla bir karga veya kuzgun olarak görünürdü, fakat birçok farklı formu da alabilirdi, inek, kurt ve yılanbalığı dahil.
Belenus
Belenus daha çok bölgesel bir tanrıydı ve çoğunlukla kuzey İtalya ve Galik Akdeniz sahili boyunca ona tapınılırdı. Her şeyden öte bir tarım tanrısıydı. Ayrıca onunla özdeşleşmiş ("Bel[in] Ateşi") isimli büyük bir festival (bayram) da mevcuttu.
Onun gerçekten bir tanrı olarak tapınılıp tapınılmadığına dair hâlâ tartışmalar vardır. İsmi "parlak ve parlayan" gibi bir anlama sahiptir ve bazılarına göre 'o' sadece Beltaine bayramında yakılan büyük ateşleri temsil etmekteydi.
/Lug
Tanrı Lug'un Kelt dininde büyük bir alana nüfuz etmiş olduğu adının Galya'dan İrlanda'ya kadar Kelt dünyasının birçok bölgesinde anılmasından bellidir. Kelt mitlerine Lug genç bir adam olarak görünür. Mızrak ve sapan silahlarıdır. İrlanda'da (modern İrlanda dili ile lúnasa) isimli onun onuruna yapılan bir festival (bayram) bulunmaktadır.
Sezar'ın Roma mitolojisindeki Merkür'e denk gördüğü Lugh görünüm açısından ve detaylar yönünden Merkür ile birebir aynı sayılmasa da benzerdir. Merkür'den farklı olarak bir eşi de bulunur; Maia veya .
| Kelt dini serisinden |
|---|
 |
| Antik Kelt Dini |
| İrlanda Mitolojisi |
|
|
| Galler Mitolojisi |
| Ayrıca bakınız |
| |
Diğer tanrılar
Keltlerin taptığı ama bugün isimleri haricinde haklarında pek bir şey bilinmeyen birçok tanrı vardır. Bunlara Dagda'nın kızı tanrıça (veya Brigid), doğa tanrıçaları ve ve at tanrıça Epona dahildir. Ayrıca bereket tanrısı Damara, ve demirci tanrı gibi eril tanrılar da bunlara dahildir.
Tanrıçaların Kelt mitolojisinde Greko-Romen mitolojiden farklı bir yeri vardır; ilahi eş olarak tanrıları tamamlarlar. Bu kıtasal ikonografide de sık sık görülür. Eril eşlerini tamamlayıcı yönleri dışında bu tanrıçalar bereket ve mevsimsel döngü ile de ilişkilidir. Belirli, isimlendirilmiş tanrıçalar ile matres (anatanrıça) veya matronae arasında belirgin bir ayrım yapmak mümkün değildir. Ayrıca tanrıça ve matronaenin ilişkilendirilmiş olduğu belirli bölgeler vardır ve bu yerlerin genel olarak koruyucusudur.
Zoomorfizm
Kelto-Romen ikonografi yoğun biçimde hayvan betimlemesi içerir. Sıklıkla zoomorfik ve antropomorfik formların kombinasyonundan oluşan ilah betimlemeleri görülebilir. Belki de en sık betimlenen ve en tanınmış (boğa kaynaklı) boynuzlu tanrı imgesi dışında da çok çeşitli betimlemeler mevcuttur.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Lindemans, Micha F., "Fomorians". 30 Mart 1999 sürümü. Encyclopedia Mythica: Celtic mythology. 22 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ a b Lindemans, Micha F., "Dagda". 20 Temmuz 1999 sürümü. Encyclopedia Mythica: Celtic mythology. 8 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Lindemans, Micha F., "Dagda". 3 Mart 1997. Encyclopedia Mythica: Celtic mythology. 8 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Dee, Daniella, "Morrigan". 25 Temmuz 1999 sürümü. Encyclopedia Mythica: Celtic mythology. 1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ a b Lindemans, Micha F., "Belenus". 28 Ağustos 1999 sürümü. Encyclopedia Mythica: Celtic mythology. 5 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ a b Buchert, Dave, "Lugh". 22 Ekim 2000 sürümü. Encyclopedia Mythica: Celtic mythology. 9 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Lindemans, Micha F., "Epona". 25 Temmuz 1999 sürümü. Encyclopedia Mythica: Celtic mythology. 25 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Lindemans, Micha F., "Goibniu". 31 Temmuz 1997 sürümü. Encyclopedia Mythica: Celtic mythology. 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Lindemans, Micha F., "Matres". 29 Temmuz 1997 sürümü. Encyclopedia Mythica: Celtic mythology. 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- ^ Encyclopedia of Religion, Second Edition, Thomson Gale, s.1487, Celtic Religion: An Overview - Zoomorphic gods.
Kaynakça
- Encyclopedia of Religion, Second Edition, Thomson Gale, s.1478 - 1500, Celtic Religion
- Encyclopedia Mythica5 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 3 Temmuz 2007.
- de Vries, Jan, Keltische Religion (1961)
- Duval, Paul-Marie, Les Dieux de la Gaule, new ed. updated and enlarged (1976).
- Ellis, Peter Berresford, Dictionary of Celtic Mythology (Oxford Paperback Reference), Oxford University Press, (1994):
- Green, Miranda J. Dictionary of Celtic Myth and Legend New York: Thames and Hudson, 1992. .
- MacCana, Proinsias. Celtic Mythology. New York: Hamlyn, 1970. .
- Mac Cana, Proinsias, The Learned Tales of Medieval Ireland (Irish Literature - Studies), Dublin Institute for Advanced Studies (1980):
- MacKillop, James. Dictionary of Celtic Mythology. Oxford: Oxford University Press, 1998. .
- Matthews, John. Classic Celtic Fairy Tales. Blandford Books, 1997. .
- Monaghan, Patricia. The Red-Haired Girl from the Bog: The Landscape of Celtic Myth and Spirit.New World Library, 2002. .
- O'Rahilly, Thomas F. Early Irish History and Mythology (1946, reissued 1971)
- Rhys, John, Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom 3rd ed. (1898, reprinted 1979).
- Sjoestedt, M. L. Gods and Heroes of the Celts. 1949; translated by Myles Dillon. repr. Berkeley, CA: Turtle Press, 1990. .
- Stercks, Claude, Éléments de cosmogonie celtique (1986)
- Vendryès, Joseph, Ernest Tonnelat, and B.-O. Unbegaun Les Religions des Celtes, des Germains et des anciens Slaves (1948).
- Wood, Juliette The Celts: Life, Myth, and Art Thorsons Publishers (2002):
Dış bağlantılar
- Kelt mitolojisine ilişkin ansiklopedik bilgi (İngilizce)
- Galatlar: Anadolu Keltleri 4 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe ve İngilizce)
- Timeless Myths - Celtic Mythology 24 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . İrlanda ve Galler literatüründen bilgi ve hikâyeler barındırmaktadır (İngilizce)
- Gundestrup cauldron 21 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Gundestrup kazanı'nın detaylı tanımı ve anlatımı (İngilizce)
- (İngilizce)
- What we don't know about the Ancient Celts 21 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kelt mitolojisi en yalin tanimiyla Kelt politeizminin mitolojisidir Kelt politeizmi Demir Cagi Keltlerinin diniydi Demir Cagi ndaki diger Avrupalilar gibi erken donem Keltleri de politeistik mitoloji ve dini yapiyi benimsemislerdi Kelt insanlarinin icinde Roma ile yakin iletisimi olan Galyalilarin ve Iber Yarimadasindaki Keltlerin mitolojileri Roma Imparatorlugu altinda devam edememis daha sonra ise bu insanlar Hristiyan olmus ve Kelt ik dillerini de kaybetmislerdir Ironik bir sekilde bu insanlarin inanc ve geleneklerine dair bilgiler cesitli Roma ve Hristiyan kaynaklari sayesinde bugune kadar ulasmistir Bir baska acidan ise kendi politik veya lenguistik dilsel kimliklerini korumus olan Keltler Demir Cagi ndaki atalarinin mitolojilerinin en azindan artakalan kucuk bir kismini iletebilmislerdir Bu iletilebilmis kisim genellikle Orta Cag da kaydedilmis ve yazilmistir Tarihi kaynaklarGalya dilinde yazilmis materyallerin azligi nedeniyle pagan Keltlerde okuma yazmanin pek yaygin olmadigi dusunulmektedir her ne kadar Galya dilinin Yunan Latin ve Kuzey Italik alfabelerini kullanan bir yazi li cesidi de kullanilmis olsa da Sezar Galyalilarda okuma yazmanin var oldugu belirtse de bu halkin din adamlari olan druidlerin dini oneme sahip cesitli parcalari ayetleri yazarak kaydetmelerinin yasak oldugunu da belirtmistir Sezar De Bello Gallico 6 14 Roma fethettigi yerlerde druidlerin gucunu bozmakla kalmadi yaygin bir kitabe aliskanligi getirdi hatta Galya bugunku Fransa Buyuk Britanya ve diger eskiden veya hala Keltik konusulan bolgelerde kesfedilmis tanrilara dair kitabelerin cogunlugunun Romalilarin fethinden sonra yapildigi ortaya cikmistir Irlanda ve bugunku Galler in bolumlerinde yasayan erken donemdeki Keltler ise kisa yazinlari cogunlukla kisi isimleri kaydetmek icin Ogham alfabesini kullanmislarsa da Romalilar tarafindan fethedilmemis bolgelerde Hristiyanlik in gelisine ve yayilisina kadar daha sofistike yazinlar mevcut degildi Aslinda bu yorelerin cogu mitini ilk kaydedenler Hristiyan rahiplerdir fakat pek tabii ki bu kayitlarda cogu orijinal dini anlamlar bulunmaz Kelt dini konusundaki kaynaklardan birisi de Keltler tarafindan yapilmis veya Keltlere bagli tapinaklardan geriye kalanlardir Fakat burada soyle bir sorun cikmaktadir bulgularin da gosterdigi gibi heykellerden motif ve figurlere kadar bulunan seylerin cogu Greko Romen gelenekten esinlenmistir bu nedenle ozgun Kelt kultur ve mitine dair saglam cikarimlar yapmak zorlasir Yazinsal verilerin azligi da ikonografiyi tanimlamak ve aciklamak icin yeterli duzeyde degildir Julius Sezar in Kelt dini uzerine yorumlari Sezar in sunda Galya nin Keltik tanrilarini konu alan bir metin vardir Burada Sezar Galya da tapilan bes bas tanriyi zikreder donemin gelenegini takip ederek bu tanrilarin Roma mitolojisindeki en denk figurlerinin isimleri ile ve rollerini aciklar Merkur Mercury iclerinden en onemlisidir ve bircok farkli temsili kesfedilmistir Merkur tum sanatlarin yaraticisi kaynagi ve gezginler ile tuccarlarin koruyucusu olarak gorulur Ayrica kar ve ticaret konusunda da en buyuk guc onundur Galya da bu tanridan sonra gelen dort tanri ise yine Roma daki en denk tanrilarin isimleriyle Apollo Mars Jupiter ve Minerva dir Bu tanrilar konusunda Keltler de diger topluluk ve kulturlerdekine benzer inanclara sahipti Apollo hastaliklari def eder Minerva yetenekleri arttirir Jupiter goklere hukmeder ve Mars savasi savasciligi etkilerdi Bu besine ilaveten Galyalilarin kokenlerini Dis Pater e bagladiklarini belirtir Donemin tipik bir Romalisi olarak Sezar da bu tanrilarin orijinal Keltik isimlerini yazmaktansa onlari kendisinin denk veya esit gordugu Roma tanrilarinin isimleriyle yazmistir Ayrica ortaya koydugu titiz kucuk semada yer alan denk tanri ve gorev roller yaygin yazindan biraz ilgisizdir Yine de tum kisitlamalarina ragmen Sezar in kucuk listesi kesin bir gozlem olusunun yani sira faydalidir da Onun tanimlamalari var olan sozlu gelenek ile dengeli bicimde harmanlandiginda kisi rahatlikla bu tanrilarinin rollerinin ve cevrelerinin ayriligini hatirlayabilir Kelt mitolojisinin dallariKelt mitolojisi kendi icinde birkac farkli alt gruba ayrilabilir Bunlarin cogu ile Keltik dillerinin dallariyla denklik kurulabilir Antik KeltlerAntik Galya ve Ingiltere tanrilariGodelikIrlanda mitolojisiIskocya mitolojisi dd AdasalGaller mitolojisi Briton mitolojisiGundestrup kazaninin bir fotografi Kelt tanrilariAntik Keltlerin tanrilari Her ne kadar en yaygin oldugu zamanda Kelt dunyasi Bati ve Orta Avrupa nin cogunu kapliyorduysa da herhangi bir politik birlik veya belirli kulturel etkinin merkezi bir kaynagi vardir Antik Keltlerin homojen olmayan bir kulturel cesitlilik yasadiklari soylenebilir Sonuc itibariyla her ne kadar bazi belirli motifler ornegin tanri Lugh Kelt dunyasinin her tarafina nufuz etmis olsa da Kelt dininin uygulama ve kaidelerinde buyuk bir cesitlilik vardi uygulama ve kaideler her yerel grupta farklilik arz etmekteydi Roma mitolojisindeki denkleri ile birlikte toplamda 300 den fazla tanriya dair bilgi iceren kitabeler bugune kadar gelmistir Fakat cogu yerel veya kabilesel tanrilar sadece kucuk bir kismi yaygin olarak tapinilan daha genel tanrilardir Bu antik tanrilarin gorev ve dogalari hakkinda isimlerinden kitabelerinin bulundugu yerlerden ikonografilerinden onlarla denk oldugu dusunulmus yazilmis Roma tanrilarindan ve daha sonra Kelt mitolojisinde yer almis benzer figurlerden bilgi edinilebilir Irlanda tanrilari En eski mit parcalari Irlanda dan erken donem Orta Cag da yazilmis yazmalardandir Bunlar Hristiyanlar tarafindan kaleme alindigi icin karakterlerin onceden sahip oldugu ilahi dogalari belirsizdir Temel mit iki ilahi irk olan ve arasindaki bir savas hakkindadir Bu mit Mag Tuireadh Savasi metninin temelini olusturmaktadir Galler tanrilari Buyuk Britanya daki tanrilara dair bilgiler Hristiyan bakis acisi nedeniyle karartilmis bir sekilde de olsa Galler yazmalarindan gelmistir Burada iki temel tanrilar grubu Don un cocuklari ve Llyr in cocuklaridir Fakat bu gruplarin gorevleri arasindaki farklilik ve ayrilik tam olarak belli degildir Dagda Gorunuse gore Kelt panteonunun en onemi ve bas tanrisi Dagda dir Isminin anlami Iyi Tanri dir ki burada iyi ahlaki anlamda degil de her seyde iyi olmak veya bir baska deyisle her seyde yani en guclu olmak anlamindadir Esi tanrica Morrigan dir Dagda bir baba figurudur kabilenin koruyucusudur ve temel tanridir ki diger eril Kelt tanrilari onun bazi degisikliklere ugramis formlarindandir Kelt tanrilari genellikle herhangi bir seyle belirlenmis iliskilendirilmemis karakterlerdi ve bu nedenle belki de duzgun bir panteondan cok bir kabile gibi gorulmelidirler Bir acidan tum Kelt tanri ve tanricalari Yunan tanri Apollo gibidirler yani hicbir belirli seyin tanrisi olarak yalinca tanimlanamazlar Morrigan Morrigan Buyuk Tanrica veya Hayalet Tanrica antik Irlandali Keltlerin uclu uce ayrilmis savas tanricasiydi Butun olarak uc parcasi beraber Morrigu olarak anilirdi fakat parcalarina da Nemhain Macha ve Badh denirdi Bunlarin her biri savasin bir yonunu temsil etmekteydi Cogunlukla bir karga veya kuzgun olarak gorunurdu fakat bircok farkli formu da alabilirdi inek kurt ve yilanbaligi dahil Belenus Belenus daha cok bolgesel bir tanriydi ve cogunlukla kuzey Italya ve Galik Akdeniz sahili boyunca ona tapinilirdi Her seyden ote bir tarim tanrisiydi Ayrica onunla ozdeslesmis Bel in Atesi isimli buyuk bir festival bayram da mevcuttu Onun gercekten bir tanri olarak tapinilip tapinilmadigina dair hala tartismalar vardir Ismi parlak ve parlayan gibi bir anlama sahiptir ve bazilarina gore o sadece Beltaine bayraminda yakilan buyuk atesleri temsil etmekteydi Lug Tanri Lug un Kelt dininde buyuk bir alana nufuz etmis oldugu adinin Galya dan Irlanda ya kadar Kelt dunyasinin bircok bolgesinde anilmasindan bellidir Kelt mitlerine Lug genc bir adam olarak gorunur Mizrak ve sapan silahlaridir Irlanda da modern Irlanda dili ile lunasa isimli onun onuruna yapilan bir festival bayram bulunmaktadir Sezar in Roma mitolojisindeki Merkur e denk gordugu Lugh gorunum acisindan ve detaylar yonunden Merkur ile birebir ayni sayilmasa da benzerdir Merkur den farkli olarak bir esi de bulunur Maia veya Kelt dini serisindenKelt mitolojisiAntik Kelt DiniDruidler Bardlar Romano Ingiliz diniIrlanda Mitolojisi Galler MitolojisiMabinogion Ayrica bakinizKeltler Galya Galatya Bu kutu goruntuletartisdegistir Diger tanrilar Keltlerin taptigi ama bugun isimleri haricinde haklarinda pek bir sey bilinmeyen bircok tanri vardir Bunlara Dagda nin kizi tanrica veya Brigid doga tanricalari ve ve at tanrica Epona dahildir Ayrica bereket tanrisi Damara ve demirci tanri gibi eril tanrilar da bunlara dahildir Tanricalarin Kelt mitolojisinde Greko Romen mitolojiden farkli bir yeri vardir ilahi es olarak tanrilari tamamlarlar Bu kitasal ikonografide de sik sik gorulur Eril eslerini tamamlayici yonleri disinda bu tanricalar bereket ve mevsimsel dongu ile de iliskilidir Belirli isimlendirilmis tanricalar ile matres anatanrica veya matronae arasinda belirgin bir ayrim yapmak mumkun degildir Ayrica tanrica ve matronaenin iliskilendirilmis oldugu belirli bolgeler vardir ve bu yerlerin genel olarak koruyucusudur Zoomorfizm Kelto Romen ikonografi yogun bicimde hayvan betimlemesi icerir Siklikla zoomorfik ve antropomorfik formlarin kombinasyonundan olusan ilah betimlemeleri gorulebilir Belki de en sik betimlenen ve en taninmis boga kaynakli boynuzlu tanri imgesi disinda da cok cesitli betimlemeler mevcuttur Ayrica bakinizKelt politeizmi Irlanda mitolojisi Gundestrup kazani KeltNotlar Lindemans Micha F Fomorians 30 Mart 1999 surumu Encyclopedia Mythica Celtic mythology 22 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 a b Lindemans Micha F Dagda 20 Temmuz 1999 surumu Encyclopedia Mythica Celtic mythology 8 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Lindemans Micha F Dagda 3 Mart 1997 Encyclopedia Mythica Celtic mythology 8 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Dee Daniella Morrigan 25 Temmuz 1999 surumu Encyclopedia Mythica Celtic mythology 1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 a b Lindemans Micha F Belenus 28 Agustos 1999 surumu Encyclopedia Mythica Celtic mythology 5 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 a b Buchert Dave Lugh 22 Ekim 2000 surumu Encyclopedia Mythica Celtic mythology 9 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Lindemans Micha F Epona 25 Temmuz 1999 surumu Encyclopedia Mythica Celtic mythology 25 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Lindemans Micha F Goibniu 31 Temmuz 1997 surumu Encyclopedia Mythica Celtic mythology 30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Lindemans Micha F Matres 29 Temmuz 1997 surumu Encyclopedia Mythica Celtic mythology 30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 Encyclopedia of Religion Second Edition Thomson Gale s 1487 Celtic Religion An Overview Zoomorphic gods KaynakcaEncyclopedia of Religion Second Edition Thomson Gale s 1478 1500 Celtic Religion Encyclopedia Mythica5 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 3 Temmuz 2007 de Vries Jan Keltische Religion 1961 Duval Paul Marie Les Dieux de la Gaule new ed updated and enlarged 1976 Ellis Peter Berresford Dictionary of Celtic Mythology Oxford Paperback Reference Oxford University Press 1994 ISBN 0195089618 Green Miranda J Dictionary of Celtic Myth and Legend New York Thames and Hudson 1992 ISBN 0500279756 MacCana Proinsias Celtic Mythology New York Hamlyn 1970 ISBN 0600006476 Mac Cana Proinsias The Learned Tales of Medieval Ireland Irish Literature Studies Dublin Institute for Advanced Studies 1980 ISBN 1855001209 MacKillop James Dictionary of Celtic Mythology Oxford Oxford University Press 1998 ISBN 0192801201 Matthews John Classic Celtic Fairy Tales Blandford Books 1997 ISBN 0713727837 Monaghan Patricia The Red Haired Girl from the Bog The Landscape of Celtic Myth and Spirit New World Library 2002 ISBN 1577311906 O Rahilly Thomas F Early Irish History and Mythology 1946 reissued 1971 Rhys John Lectures on the Origin and Growth of Religion as Illustrated by Celtic Heathendom 3rd ed 1898 reprinted 1979 Sjoestedt M L Gods and Heroes of the Celts 1949 translated by Myles Dillon repr Berkeley CA Turtle Press 1990 ISBN 1851821791 Stercks Claude Elements de cosmogonie celtique 1986 Vendryes Joseph Ernest Tonnelat and B O Unbegaun Les Religions des Celtes des Germains et des anciens Slaves 1948 Wood Juliette The Celts Life Myth and Art Thorsons Publishers 2002 ISBN 0007640595Dis baglantilarKelt mitolojisine iliskin ansiklopedik bilgi Ingilizce Galatlar Anadolu Keltleri 4 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce ve Ingilizce Timeless Myths Celtic Mythology 24 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Irlanda ve Galler literaturunden bilgi ve hikayeler barindirmaktadir Ingilizce Gundestrup cauldron 21 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gundestrup kazani nin detayli tanimi ve anlatimi Ingilizce Ingilizce What we don t know about the Ancient Celts 21 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce