Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ken'an Rifâî Büyükaksoy, (1867, Selanik - 7 Temmuz 1950, İstanbul), Türk muallim, mutasavvıf, şairdir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında yaşayan İslâm âlimleri arasında önemli yeri olan bir mutasavvıftır. İslâmiyet'in ilk tarikatlarından biri olan Rıfâiyye'nin İstanbul kanadını kurmuş, tarikatın görüşlerini 20. yüzyılın modern hayat şartlarına göre yorumlamış, 1908 ile 1925 arasında tarikatın şeyhliğini yapmıştır.Osmanlı döneminde olduğu gibi cumhuriyet döneminde de, Türkiye'de pek çok entelektüel, yazar, edebiyatçı, sanatçıyı etkileyen Kenan Rifâî, 1925'te tekke ve zaviyelerin yasaklanmasını "Hakk'ın tasarrufu" olarak yorumlamıştır.
Ken'an Rifâî | |
|---|---|
| Doğum | 1867 Selanik |
| Ölüm | 7 Temmuz 1950 İstanbul,Türkiye |
| Eğitim | Darülfünun |
| Meslek | mutasavvıf |
Hayatı
Ailesi ve öğrenim yılları
1867'de Selanik'te dünyaya geldi. Babası Filibeli Hacı Hasan Bey’in oğlu Abdülhalim Bey, annesi Hatice Cenan Hanım'dır. Doğumu sırasında babasının memuriyeti nedeniyle ailesi Selanik'te bulunmaktaydı. Anne ve babası o küçük yaşta iken ayrıldı. Babası, bir süre doğu vilayetlerinde görev yaptıktan sonra İstanbul'a gelip Fatih’te Hırka-i Şerif Camii yakınında bir konağa yerleşti ve Posta Telgraf Nezareti'nde sicil başmüdürlüğü ve telgraf nâzırlığı görevini sürdürdü. Kenan Rifâî'nin yetiştirilmesini üstlenen annesi, onu manevî terbiye görmesi için Posta Nezareti'nde memurluk yapan Kadirî tarikatına mensup Edhem Efendi'ye emanet etti. Edhem Efendi, ölümüne kadar onu yalnız bırakmadı ve kendisine Kadirîlik'te icazet verdi.
Kenan Rifâî, dokuz yaşında iken Galatasaray Sultanisi'nde yatılı öğrenci olarak öğrenim görmeye başladı. Zihni Efendi, Muallim Naci, Muallim Feyzi, Recaizade Mahmud Ekrem gibi Türk hocalardan eğitim aldı. 1885'te Galatasaray'dan mezun oldu. Bâbıâlî Hariciye Kalemi’nde çalışmaya başlayan Rifâî, Acem Mektebi’nde tabiat dersleri öğretmenliği yaptı. Bir süre Posta Telgraf Nezareti’nde müşavir yardımcısı olarak çalıştı ve bir yandan da öğrenimine Darülfünun'un hukuk fakültesinde devam etti.
Meslek hayatı
Hukuk fakültesinden mezun olduktan hemen sonra, on dokuz yaşında Balıkesir Îdâdîsi müdürlüğüne tayin edildi. On bir ay kaldığı Balıkesir'de bir hocadan musiki ve ney dersleri aldı. Balıkesir'den sonra Adana, ardından Manastır, Kosova, Üsküp ve Trabzon maarif müdürlüklerine getirildi. Üsküp’teki görevi sırasında evlendi, bu evlilikten üç çocuk sahibi oldu. Manastır'da bulunduğu sırada Medine'ye gitmek için başvuruda bulundu. Birkaç yıl sonra Medine’de açılan İdâdî-î Hamîdiyye adlı yeni okulun müdürlüğüne tayin edildi. Medine'de dört yıl kaldıktan sonra İstanbul'a geri döndü ve Erkek Muallim Mektebi'nde Fransızca öğretmenliği, tedkîkât-ı ilmiyye üyeliği, Dârüşşafaka Lisesi müdürlüğü, meclîs-i maârif üyeliği gibi görevlerde bulundu. Bir ara ikinci defa Medîne'ye giderek kısa bir süre kaldı.
1925 yılında maarif vekâletinden emekliye ayrıldı, ancak on üç yıl boyunca Fener Rum Lisesi'nde Türkçe öğretmenliği yaparak meslek yaşamını sürdürdü.
Tasavvufî hayatı
Ken'an Rifâî, Medine'ye gitmeden önce mürşidi Edhem Efendi hayatını kaybetmişti. Dört yıl kaldığı Medine'de Seyyid Hamza er-Rifâî tekkesine devam ederek Rıfâîlik’te icazet ve hilafet aldı. O güne kadar Abdülhalim Ken'an olarak tanınırken bu devirden sonra Rıfâîliği başladı.
Medine'den İstanbul'a döndükten sonra Fatih'te kendi dergâhını açtı. Babasının konağının bahçesine yaptırdığı dergâhın planını Ekrem Hakkı Ayverdi çizdi. Dergâh, şeyhülislamların, şairlerin, aşıkların hatta papaz ve patriklerin gelip semâ ettikleri bir mekân oldu. Rifâî, bir yandan Darüşşafaka Lisesi müdürlüğünü sürdürürken bir yandan da dergâhında şeyh olarak hizmet gördü. Bu iki görevi birbirine karıştırmamak konusunda çok titiz davrandı.
1925 yılında tekkelerin kapatılmasından sonra Ümmü Ken'an Dergâhı, ailesi tarafından mesken olarak kullanılmaya başlandı. Ken'an Rifâî, “Onlar zaten kendilerini feshetmişlerdi” diyerek tekkelerin kapatılmasına ilişkin kanuna hiçbir tepki göstermedi ve Ümmü Kenan Dergâhı’nı “Bir gün tekrar açılacaktır, ama akademi olarak açılacaktır” diyerek kapattı. Ders ve sohbetlerine 1950 yılında vefâtına kadar evinde devam etti. Bu sohbetleri Sâmiha Ayverdi ve Samiha Cemâl Sargut yazıya aktarmıştır.
Yirminci yüzyılın ilk yarısında yaşayan sûfiler arasında önemli bir yer edinmiştir. Diş tabâbeti ve eczâcı mektepleri müdürü Server Hilmi Bey, Hattat Aziz Efendi, felsefeci Semiha Cemâl Hanım, damadı ve diş hekimi Ziya Cemâl Büyükaksoy, romancı ve filoloji doktoru Safiye Erol, mimar Ekrem Hakkı Ayverdi, edip, mütefekkir ve mutasavvıf Samiha Ayverdi onun öğrencileri arasındadır. Devrin şeyhülislâmlarından Haydarîzâde İbrâhim Efendi, Nesîmi Efendi ve Abdullah Efendi ile Mısır Keldânî Kilisesi Patrik Vekili Âbid Efendi de onun talebelerindendir.
Ölümü
Soyadı Kanunu gereği Büyükaksoy soyadını alan Ken'an Rifâî, 7 Temmuz 1950 tarihinde öldü. Cenazesi Merkez Efendi Camii avlusunda şadırvanla kabristan duvarı arasındaki bölüme defnedildi.
Eserleri
- Muktezâ-yı Hayât: Balıkesir’de bulunduğu sırada çeşitli Fransızca eserleri çevirerek hazırlamış olduğu fen ve tabiat bilgisi kitabıdır.
- Dünya'nın İnkılabı: Fransız astronom Camille Flammarion'dan tercüme bir eserdir.
- Rehber-i Sâlikîn: Tarikat usul ve adabına ilişkin bir risâledir.
- Tuhfe-i Ken'an: İmam Bûsirî’nin Ḳasîde-î Bürde başlıklı eserinin nazım şeklindeki tercümesidir.
- Ahmed-er Rifâî: Rufailik tarikatının pîri Ahmet-er Rifâî hakkında en geniş Türkçe eserdir. Eserin sadeleştirilmiş nüshâsı Cenân Vakfı tarafından neşredildi.
- İlâhiyât-ı Ken'an: İlâhîleri ve bestelerini bir araya getiren eserdir.
- Mesnevî-i Şerîf Şerhi: Kenan Rifâî'nin vefâtından sonra talebeleri Nihad Sâmi Banarlı, Sâmiha Ayverdi, Nezihe Araz, Safiye Erol'dan oluşan bir grubun çalışmalarıyla düzenlenmiş bir eserdir. Mevlânâ Celâleddîn-î Rûmî'nin Vesîlet-ün Necât başlıklı mesnevîsinin birinci cildinin şerhidir.
Kaynakça
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
- ^ a b . 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2012.
- ^ a b c d e . 17 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2012.
- ^ a b . 2 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2012.
- ^ "Seyyid Ahmed Er-Rifai 28 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Kitapyurdu"
- ^ "İlâhiyât-ı Ken'an 28 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Kitapyurdu"
| Wikimedia Commons'ta Ken'an Rifâî ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Dış bağlantılar
- TDV İslâm Ansiklopedisi'nde Ken'an Rifâî
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ken an Rifai Buyukaksoy 1867 Selanik 7 Temmuz 1950 Istanbul Turk muallim mutasavvif sairdir Yirminci yuzyilin ilk yarisinda yasayan Islam alimleri arasinda onemli yeri olan bir mutasavviftir Islamiyet in ilk tarikatlarindan biri olan Rifaiyye nin Istanbul kanadini kurmus tarikatin goruslerini 20 yuzyilin modern hayat sartlarina gore yorumlamis 1908 ile 1925 arasinda tarikatin seyhligini yapmistir Osmanli doneminde oldugu gibi cumhuriyet doneminde de Turkiye de pek cok entelektuel yazar edebiyatci sanatciyi etkileyen Kenan Rifai 1925 te tekke ve zaviyelerin yasaklanmasini Hakk in tasarrufu olarak yorumlamistir Ken an RifaiDogum1867 SelanikOlum7 Temmuz 1950 Istanbul TurkiyeEgitimDarulfununMeslekmutasavvifHayatiAilesi ve ogrenim yillari Ken an Rifai nin Fatih te yasadigi konak Subat 2017 1867 de Selanik te dunyaya geldi Babasi Filibeli Haci Hasan Bey in oglu Abdulhalim Bey annesi Hatice Cenan Hanim dir Dogumu sirasinda babasinin memuriyeti nedeniyle ailesi Selanik te bulunmaktaydi Anne ve babasi o kucuk yasta iken ayrildi Babasi bir sure dogu vilayetlerinde gorev yaptiktan sonra Istanbul a gelip Fatih te Hirka i Serif Camii yakininda bir konaga yerlesti ve Posta Telgraf Nezareti nde sicil basmudurlugu ve telgraf nazirligi gorevini surdurdu Kenan Rifai nin yetistirilmesini ustlenen annesi onu manevi terbiye gormesi icin Posta Nezareti nde memurluk yapan Kadiri tarikatina mensup Edhem Efendi ye emanet etti Edhem Efendi olumune kadar onu yalniz birakmadi ve kendisine Kadirilik te icazet verdi Kenan Rifai dokuz yasinda iken Galatasaray Sultanisi nde yatili ogrenci olarak ogrenim gormeye basladi Zihni Efendi Muallim Naci Muallim Feyzi Recaizade Mahmud Ekrem gibi Turk hocalardan egitim aldi 1885 te Galatasaray dan mezun oldu Babiali Hariciye Kalemi nde calismaya baslayan Rifai Acem Mektebi nde tabiat dersleri ogretmenligi yapti Bir sure Posta Telgraf Nezareti nde musavir yardimcisi olarak calisti ve bir yandan da ogrenimine Darulfunun un hukuk fakultesinde devam etti Meslek hayati Hukuk fakultesinden mezun olduktan hemen sonra on dokuz yasinda Balikesir Idadisi mudurlugune tayin edildi On bir ay kaldigi Balikesir de bir hocadan musiki ve ney dersleri aldi Balikesir den sonra Adana ardindan Manastir Kosova Uskup ve Trabzon maarif mudurluklerine getirildi Uskup teki gorevi sirasinda evlendi bu evlilikten uc cocuk sahibi oldu Manastir da bulundugu sirada Medine ye gitmek icin basvuruda bulundu Birkac yil sonra Medine de acilan Idadi i Hamidiyye adli yeni okulun mudurlugune tayin edildi Medine de dort yil kaldiktan sonra Istanbul a geri dondu ve Erkek Muallim Mektebi nde Fransizca ogretmenligi tedkikat i ilmiyye uyeligi Darussafaka Lisesi mudurlugu meclis i maarif uyeligi gibi gorevlerde bulundu Bir ara ikinci defa Medine ye giderek kisa bir sure kaldi 1925 yilinda maarif vekaletinden emekliye ayrildi ancak on uc yil boyunca Fener Rum Lisesi nde Turkce ogretmenligi yaparak meslek yasamini surdurdu Tasavvufi hayati Ken an Rifai Medine ye gitmeden once mursidi Edhem Efendi hayatini kaybetmisti Dort yil kaldigi Medine de Seyyid Hamza er Rifai tekkesine devam ederek Rifailik te icazet ve hilafet aldi O gune kadar Abdulhalim Ken an olarak taninirken bu devirden sonra Rifailigi basladi Medine den Istanbul a dondukten sonra Fatih te kendi dergahini acti Babasinin konaginin bahcesine yaptirdigi dergahin planini Ekrem Hakki Ayverdi cizdi Dergah seyhulislamlarin sairlerin asiklarin hatta papaz ve patriklerin gelip sema ettikleri bir mekan oldu Rifai bir yandan Darussafaka Lisesi mudurlugunu surdururken bir yandan da dergahinda seyh olarak hizmet gordu Bu iki gorevi birbirine karistirmamak konusunda cok titiz davrandi 1925 yilinda tekkelerin kapatilmasindan sonra Ummu Ken an Dergahi ailesi tarafindan mesken olarak kullanilmaya baslandi Ken an Rifai Onlar zaten kendilerini feshetmislerdi diyerek tekkelerin kapatilmasina iliskin kanuna hicbir tepki gostermedi ve Ummu Kenan Dergahi ni Bir gun tekrar acilacaktir ama akademi olarak acilacaktir diyerek kapatti Ders ve sohbetlerine 1950 yilinda vefatina kadar evinde devam etti Bu sohbetleri Samiha Ayverdi ve Samiha Cemal Sargut yaziya aktarmistir Ken an Rifai nin Merkez Efendi Turbesi haziresinde bulunan kabri Istanbul Yirminci yuzyilin ilk yarisinda yasayan sufiler arasinda onemli bir yer edinmistir Dis tababeti ve eczaci mektepleri muduru Server Hilmi Bey Hattat Aziz Efendi felsefeci Semiha Cemal Hanim damadi ve dis hekimi Ziya Cemal Buyukaksoy romanci ve filoloji doktoru Safiye Erol mimar Ekrem Hakki Ayverdi edip mutefekkir ve mutasavvif Samiha Ayverdi onun ogrencileri arasindadir Devrin seyhulislamlarindan Haydarizade Ibrahim Efendi Nesimi Efendi ve Abdullah Efendi ile Misir Keldani Kilisesi Patrik Vekili Abid Efendi de onun talebelerindendir Olumu Soyadi Kanunu geregi Buyukaksoy soyadini alan Ken an Rifai 7 Temmuz 1950 tarihinde oldu Cenazesi Merkez Efendi Camii avlusunda sadirvanla kabristan duvari arasindaki bolume defnedildi EserleriMukteza yi Hayat Balikesir de bulundugu sirada cesitli Fransizca eserleri cevirerek hazirlamis oldugu fen ve tabiat bilgisi kitabidir Dunya nin Inkilabi Fransiz astronom Camille Flammarion dan tercume bir eserdir Rehber i Salikin Tarikat usul ve adabina iliskin bir risaledir Tuhfe i Ken an Imam Busiri nin Ḳaside i Burde baslikli eserinin nazim seklindeki tercumesidir Ahmed er Rifai Rufailik tarikatinin piri Ahmet er Rifai hakkinda en genis Turkce eserdir Eserin sadelestirilmis nushasi Cenan Vakfi tarafindan nesredildi Ilahiyat i Ken an Ilahileri ve bestelerini bir araya getiren eserdir Mesnevi i Serif Serhi Kenan Rifai nin vefatindan sonra talebeleri Nihad Sami Banarli Samiha Ayverdi Nezihe Araz Safiye Erol dan olusan bir grubun calismalariyla duzenlenmis bir eserdir Mevlana Celaleddin i Rumi nin Vesilet un Necat baslikli mesnevisinin birinci cildinin serhidir KaynakcaBu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin a b 8 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2012 a b c d e 17 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Kasim 2012 a b 2 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2012 Seyyid Ahmed Er Rifai 28 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kitapyurdu Ilahiyat i Ken an 28 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kitapyurdu Wikimedia Commons ta Ken an Rifai ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Dis baglantilarTDV Islam Ansiklopedisi nde Ken an Rifai