Muallim Naci (Osmanlı Türkçesi: معلّم ناجى) (d. 1849, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu - ö. 12 Nisan 1893, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu), Türk yazar, şair, öğretmen ve eleştirmen.
Muallim Naci معلّم ناجى | |
---|---|
Muallim Naci | |
Doğum | Ömer 1849 İstanbul |
Ölüm | 12 Nisan 1893 (44 yaşında) İstanbul |
Meslek | Şair, yazar, lügatcı, öğretmen, eleştirmen |
Aruz veznini Türkçeye kusursuzca uygulamak için çalışmış bir Tanzimat dönemi şairidir. Eski ile bağları koparmadan yenileşmeyi savunmuş, edebiyat tarihinde “eski şiir”in temsilcisi sayılmıştır. Gerek edebiyat ve şiir hakkındaki eleştiri ve önerileri gerek Türk dilinin sorunları ve bunların çözümlerine yönelik düşünceleri ile edebiyat tarihinde yer edinmiş bir kişiliktir. Lugat-i Nâcî adlı Osmanlıca sözlüğü ile tanınır.
Hayatı
1849 yılında İstanbul'da Saraçhanebaşı semtinde doğdu. Asıl adı Ömer'dir. Babası saraç ustası Ali Bey, annesi Varnalı göçmen bir ailenin kızı olan Fatma Zehra Hanım’dır.
İlköğrenimine İstanbul’da başladı. Yedi yaşında iken babasının ölümü üzerine, dayısının yanına Varna'ya gitti. Düzenli bir öğrenim görme imkânı olmadığından çeşitli dersler alarak açığını kapatmaya çalıştı. Arapça ve Farsça öğrendi. Hattatlık ve hafızlığa çalıştıktan sonra Varna Rüştiyesinde öğretmenlik yaptı. Varna'da muallimlik yaptığı dönemde okuduğu Giritli Ali Aziz Efendi'nin Muhayyelât'taki bir hikâyenin ("Kıssa-i Nâcî-bi'llâh ve Şâhide") kahramanının adı olan "Naci"yi kendisine mahlas seçti.
Varna'da rüştiye mektebi açılıp Abdülhalim Efendi buraya muallim olarak tayin edilince o da ikinci muallimliğe getirildi (1867). Tuna gazetesinde şiir ve makaleleri yayımlandı.
Mutasarrıf Süleymaniyeli Mehmet Sait Paşa ile tanıştıktan sonra on yıldır sürdürdüğü öğretmenlikten ayrıldı, Paşa'nın özel katibi olarak Rumeli ve Anadolu'nun birçok kentini dolaştı. 1881’de Paşa ile Sakız Adası’na gitti. Üç sene kaldığı Sakız’da bir hayli şiir yazdı ve ilk görev gezisinden edindiği izlenimleri anlattı. Şiirlerinin bir kısmını Tercüman-ı Hakikat’e gönderdi. Sakız’da iken yazdığı şiirlerle ün kazandı. "Kuzu” (1881), ”Nusaybin Civarında Bir Vadi” (1882), “Dicle” (1883); bu dönemde Tercüman-ı Hakikat’te yayımlanan şiirlerinden bazılarıdır.
1883’te Sait Paşa ile birlikte İstanbul'a döndükten sonra Hariciye Nezaretinde çalıştı. Paşa Berlin’e atandığında onunla birlikte gitme teklifini reddetti ve Hariciye Nezareti’ndeki görevine devam etti. Kısa bir süre sonra memuriyetten istifa ederek gazetecilik yaşamına başladı.
1882'de birkaç arkadaşıyla birlikte Âfâk adlı bir edebiyat dergisi çıkardı. Yalnızca yedi sayı çıkan bu derginin her sayısında şiir ve nesirleri yer aldı.Ahmet Mithat Efendi’nin teklifi üzerine Tercüman-ı Hakikat gazetesinde edebiyat sayfasını yönetmeye başlayan Muallim Naci, 1884’te Ahmet Mithat'ın besteci kızı Mediha Hanım ile evlendi. Kayınpederi Ahmet Mithat’ın teşviki ile kısa zamanda Fransızca öğrendi.Tercüman-i Hakikat’te yayınladığı şiirler ve Fransızca’dan yaptığı çevirilerle kısa sürede şöhrete kavuştu. Genç şairlerin onun gazellerine yazdığı çok sayıda nazire ve tahmis, gazeteyi eski edebiyat taraftarlarının merkezi hâline getirdi.
İlk şiir kitabı Ateşpare’yi İstanbul’da yayımladı (1883). Kitapta, yeni teknikle yazdığı şiirlerini bir araya getirdi. “Naci” şöhretini bu sağladı. Gazel, şarkı, kıt’a, rubai ve benzeri divan tarzındaki şiirlerini toplayan “Şerrare” adlı kitabını 1884’te yayımladı.
Ahmet Mithat Efendi’nin yeni edebiyat taraftarı Recaizâde Mahmut Ekrem’in yazılarını gazetede yayımlaması üzerine arkadaşları ile birlikte gazeteyi terk etti (29 Ağustos 1885). Yazılarını Saadet, Vakit gibi gazetelerde sürdürdü. Şeyh Vasfî, Necib Nâdir ve Abdülkerim Sâbit ile beraber İmdâdü’l-midâd mecmuasını kurdu. 23 Kasım 1885’te, İmâdü’l-Midâd’da “Köylü Kızların Şarkısı” adlı şiiri yayımlandı. Bu şiir, Türk edebiyatının köyden bahseden ilk şiiri olarak kabul edilir.
Muallim Naci ile Recaizade Mahmut Ekrem ile aralarındaki görüş ayrılığı, Recaizade’nin Zemzeme adlı üç şiir kitabından üçüncüsünün ön sözünde yayımladığı görüşleri üzerine şiddetlendi. Muallim Naci, Ekrem’in edebi görüşlerine karşı Saadet gazetesinde çıkan cevaplarını “Demdeme” (1886) adı ile ayrıca yayımladı. Tarafların karşılıklı çok ağır suçlamalarda bulunduğu bu tartışma, sarayın müdahalesi ile sonlandı ve edebiyat tarihine “Zemzeme- Demdeme tartışması” olarak geçti.
Naci, Füruzan (1886) ve Sünbüle (1890) adlı iki şiir kitabı daha yayımladı. “Hamiyet-yahut- Masa Bin Eb'il-Gazan” adlı trajediyi ve sekiz yaşına kadar olan hatıralarını anlattığı “Ömer'in Çocukluğu” adlı eserini bastırdı. Ömer’in Çocukluğu; 1898’de Almancaya, 1914’te de Rusçaya çevrilmiştir.
Bir süre Mekteb-i Sultani, Mülkiye ve Mekteb-i Hukuk'ta dil ve edebiyat dersleri verdi. Yetiştirdiği öğrenciler arasında Tevfik Fikret ve Mehmet Akif de vardır. 1887-1888 yılları arasında “” adlı haftalık dergiyi çıkardı. Toplam elli sekiz sayı yayımlanan dergiyi, hemen hemen tek başına Muallim Naci hazırlıyordu. Mekteb-i Hukuk ile Mekteb-i Sultani'de okuttuğu edebiyat derslerinin özetlerine dergide geniş bir şekilde yer verdi.
1891’de “" adlı eseri üzerinde çalışmaya başladı. Türk dilinde kullanılan Arapça ve Farsça kelimeleri içeren bu sözlükte Türkçeye Batı dillerinden girmiş bazı kelimelere de yer verdi. Örnek olarak kendi şiirlerinden veya başka şairlerden çeşitli mısra ve beyitleri kullandı. Yazarın ölümü ile yarım kalan eseri, 1894'te arkadaşı Müstecabizâde İsmet tamamlamıştır.
Muallim Naci hayatının son yıllarında Gazi Ertuğrul Bey adlı manzum destanı kaleme aldı ve Sultan Abdülhamit’e sundu. Ertuğrul Gazi’nin Anadolu’daki mücadelelerini anlatan eserde “Türk” sözcüğünü kullanan şair, bir şiirde “Türk'üm.” ifadesini kullanan ilk şair olmuştur. Eseri çok beğenen Padişah, kendisini rütbe ve nişanla ödüllendirmiş, ona maaş bağlamış ve “Tarih-Nüvîs-i Selatin-i Âl-i Osman” ünvanını vermiştir. Padişah tarafından ayrıca Osmanlı tarihini kaleme almakla görevlendirilen yazar, zamanının büyük kısmını Osmanlı tarihini araştırmaya ayırarak Söğüt, Bilecik, Yenişehir, Bursa ve İzmit’te gezi yaparak geçirdi. Aniden rahatsızlanarak 1893 yılında hayatını kaybetti. II. Mahmut Türbesi haziresine gömüldü. Cenaze masrafları, II. Abdülhamit’in özel hazinesinden karşılanmıştır.Fatih ilçesinde, Karagümrük ile Balat bölgeleri arasında adını taşıyan bir ilköğretim okulu bulunmaktadır.
Görüşleri
Eski-yeni tartışmasını başlatarak adından uzun yıllar söz ettiren Muallim Naci, eski şiirin temsilcisi olarak isim yaptı. Yenilikçi şiirin bütün kuralları yıkan anlayışına şiddetle karşı çıktı. Eski şiirin bağlarından kopmadan yenileşmesi taraftarı idi. Abdülhak Hamit'i kendisine örnek almıştır.
Naci, divan edebiyatını gerçekçi olmaması nedeniyle eleştirmiştir. Eski ile yeni arasında bir denge kurmaya çalışan bir şairdir. Aruz veznini Türkçeye kusursuzca uygulamaya çalışan Muallim Naci, şiirde Türkçe kelimelerin gücünü ve yeterliliğini göstermesiyle Mehmet Akif ve Tevfik Fikret’e yol göstermiştir. Etkilediği şairler arasında Yahya Kemal de vardır.
Muallim Naci, Osmanlıcayı ayrı bir dil olarak görür ancak Türkçeyi, Osmanlıcadan ayırmaz. Dilde Türkçülüğü savunmuştur. Sade yazmaya özen göstermiş, halk dilinde kullanılmayan eski kelimeleri ahenk yaratmak için seçip kullanmıştır.
Eserleri
Şiirleri
Eleştiriler
| Anıları
Sözlük
Araştırmaları
| Mektupları
Oyun
|
Gazi Ertuğrul Bey
Kaynakça
- ^ (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2015.
- ^ Salâhi (Haz. Şimşekler, Nuri). . 29 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2017.
- ^ a b c d e Uçman, Abdullah (2005) “Muallim Naci”, Türkiye Diyanet Vakfi İslâm Ansiklopedisi. c.30 say.315-317 Online: [1] 5 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c (PDF). 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2015.
- ^ . 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2015.
- ^ a b c . 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2015.
- ^ Demir, Şükriye (2022). . Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 13 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2015.
- ^ . 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2015.
Dış kaynaklar
- Uçman, Abdullah (1999) "Muallim Naci" Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlilar Ansiklopedisi Cilt:3 sayfa:218-219, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık,
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Muallim Naci ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikisöz'de Muallim Naci ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Uçman, Abdullah (2005) "Muallim Naci", Türkiye Diyanet Vakfi İslâm Ansiklopedisi. c.30 say.315-317 Online: [2]5 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muallim Naci Osmanli Turkcesi معل م ناجى d 1849 Istanbul Osmanli Imparatorlugu o 12 Nisan 1893 Istanbul Osmanli Imparatorlugu Turk yazar sair ogretmen ve elestirmen Muallim Naci معل م ناجىMuallim NaciDogumOmer 1849 IstanbulOlum12 Nisan 1893 44 yasinda IstanbulMeslekSair yazar lugatci ogretmen elestirmenMuallim Naci nin II Mahmut turbesi haziresindeki mezariMuallim Naci nin II Mahmut turbesi haziresindeki mezari Aruz veznini Turkceye kusursuzca uygulamak icin calismis bir Tanzimat donemi sairidir Eski ile baglari koparmadan yenilesmeyi savunmus edebiyat tarihinde eski siir in temsilcisi sayilmistir Gerek edebiyat ve siir hakkindaki elestiri ve onerileri gerek Turk dilinin sorunlari ve bunlarin cozumlerine yonelik dusunceleri ile edebiyat tarihinde yer edinmis bir kisiliktir Lugat i Naci adli Osmanlica sozlugu ile taninir Hayati1849 yilinda Istanbul da Sarachanebasi semtinde dogdu Asil adi Omer dir Babasi sarac ustasi Ali Bey annesi Varnali gocmen bir ailenin kizi olan Fatma Zehra Hanim dir Ilkogrenimine Istanbul da basladi Yedi yasinda iken babasinin olumu uzerine dayisinin yanina Varna ya gitti Duzenli bir ogrenim gorme imkani olmadigindan cesitli dersler alarak acigini kapatmaya calisti Arapca ve Farsca ogrendi Hattatlik ve hafizliga calistiktan sonra Varna Rustiyesinde ogretmenlik yapti Varna da muallimlik yaptigi donemde okudugu Giritli Ali Aziz Efendi nin Muhayyelat taki bir hikayenin Kissa i Naci bi llah ve Sahide kahramaninin adi olan Naci yi kendisine mahlas secti Varna da rustiye mektebi acilip Abdulhalim Efendi buraya muallim olarak tayin edilince o da ikinci muallimlige getirildi 1867 Tuna gazetesinde siir ve makaleleri yayimlandi Mutasarrif Suleymaniyeli Mehmet Sait Pasa ile tanistiktan sonra on yildir surdurdugu ogretmenlikten ayrildi Pasa nin ozel katibi olarak Rumeli ve Anadolu nun bircok kentini dolasti 1881 de Pasa ile Sakiz Adasi na gitti Uc sene kaldigi Sakiz da bir hayli siir yazdi ve ilk gorev gezisinden edindigi izlenimleri anlatti Siirlerinin bir kismini Tercuman i Hakikat e gonderdi Sakiz da iken yazdigi siirlerle un kazandi Kuzu 1881 Nusaybin Civarinda Bir Vadi 1882 Dicle 1883 bu donemde Tercuman i Hakikat te yayimlanan siirlerinden bazilaridir 1883 te Sait Pasa ile birlikte Istanbul a dondukten sonra Hariciye Nezaretinde calisti Pasa Berlin e atandiginda onunla birlikte gitme teklifini reddetti ve Hariciye Nezareti ndeki gorevine devam etti Kisa bir sure sonra memuriyetten istifa ederek gazetecilik yasamina basladi 1882 de birkac arkadasiyla birlikte Afak adli bir edebiyat dergisi cikardi Yalnizca yedi sayi cikan bu derginin her sayisinda siir ve nesirleri yer aldi Ahmet Mithat Efendi nin teklifi uzerine Tercuman i Hakikat gazetesinde edebiyat sayfasini yonetmeye baslayan Muallim Naci 1884 te Ahmet Mithat in besteci kizi Mediha Hanim ile evlendi Kayinpederi Ahmet Mithat in tesviki ile kisa zamanda Fransizca ogrendi Tercuman i Hakikat te yayinladigi siirler ve Fransizca dan yaptigi cevirilerle kisa surede sohrete kavustu Genc sairlerin onun gazellerine yazdigi cok sayida nazire ve tahmis gazeteyi eski edebiyat taraftarlarinin merkezi haline getirdi Ilk siir kitabi Atespare yi Istanbul da yayimladi 1883 Kitapta yeni teknikle yazdigi siirlerini bir araya getirdi Naci sohretini bu sagladi Gazel sarki kit a rubai ve benzeri divan tarzindaki siirlerini toplayan Serrare adli kitabini 1884 te yayimladi Ahmet Mithat Efendi nin yeni edebiyat taraftari Recaizade Mahmut Ekrem in yazilarini gazetede yayimlamasi uzerine arkadaslari ile birlikte gazeteyi terk etti 29 Agustos 1885 Yazilarini Saadet Vakit gibi gazetelerde surdurdu Seyh Vasfi Necib Nadir ve Abdulkerim Sabit ile beraber Imdadu l midad mecmuasini kurdu 23 Kasim 1885 te Imadu l Midad da Koylu Kizlarin Sarkisi adli siiri yayimlandi Bu siir Turk edebiyatinin koyden bahseden ilk siiri olarak kabul edilir Muallim Naci ile Recaizade Mahmut Ekrem ile aralarindaki gorus ayriligi Recaizade nin Zemzeme adli uc siir kitabindan ucuncusunun on sozunde yayimladigi gorusleri uzerine siddetlendi Muallim Naci Ekrem in edebi goruslerine karsi Saadet gazetesinde cikan cevaplarini Demdeme 1886 adi ile ayrica yayimladi Taraflarin karsilikli cok agir suclamalarda bulundugu bu tartisma sarayin mudahalesi ile sonlandi ve edebiyat tarihine Zemzeme Demdeme tartismasi olarak gecti Naci Furuzan 1886 ve Sunbule 1890 adli iki siir kitabi daha yayimladi Hamiyet yahut Masa Bin Eb il Gazan adli trajediyi ve sekiz yasina kadar olan hatiralarini anlattigi Omer in Cocuklugu adli eserini bastirdi Omer in Cocuklugu 1898 de Almancaya 1914 te de Ruscaya cevrilmistir Bir sure Mekteb i Sultani Mulkiye ve Mekteb i Hukuk ta dil ve edebiyat dersleri verdi Yetistirdigi ogrenciler arasinda Tevfik Fikret ve Mehmet Akif de vardir 1887 1888 yillari arasinda adli haftalik dergiyi cikardi Toplam elli sekiz sayi yayimlanan dergiyi hemen hemen tek basina Muallim Naci hazirliyordu Mekteb i Hukuk ile Mekteb i Sultani de okuttugu edebiyat derslerinin ozetlerine dergide genis bir sekilde yer verdi 1891 de adli eseri uzerinde calismaya basladi Turk dilinde kullanilan Arapca ve Farsca kelimeleri iceren bu sozlukte Turkceye Bati dillerinden girmis bazi kelimelere de yer verdi Ornek olarak kendi siirlerinden veya baska sairlerden cesitli misra ve beyitleri kullandi Yazarin olumu ile yarim kalan eseri 1894 te arkadasi Mustecabizade Ismet tamamlamistir Muallim Naci hayatinin son yillarinda Gazi Ertugrul Bey adli manzum destani kaleme aldi ve Sultan Abdulhamit e sundu Ertugrul Gazi nin Anadolu daki mucadelelerini anlatan eserde Turk sozcugunu kullanan sair bir siirde Turk um ifadesini kullanan ilk sair olmustur Eseri cok begenen Padisah kendisini rutbe ve nisanla odullendirmis ona maas baglamis ve Tarih Nuvis i Selatin i Al i Osman unvanini vermistir Padisah tarafindan ayrica Osmanli tarihini kaleme almakla gorevlendirilen yazar zamaninin buyuk kismini Osmanli tarihini arastirmaya ayirarak Sogut Bilecik Yenisehir Bursa ve Izmit te gezi yaparak gecirdi Aniden rahatsizlanarak 1893 yilinda hayatini kaybetti II Mahmut Turbesi haziresine gomuldu Cenaze masraflari II Abdulhamit in ozel hazinesinden karsilanmistir Fatih ilcesinde Karagumruk ile Balat bolgeleri arasinda adini tasiyan bir ilkogretim okulu bulunmaktadir GorusleriEski yeni tartismasini baslatarak adindan uzun yillar soz ettiren Muallim Naci eski siirin temsilcisi olarak isim yapti Yenilikci siirin butun kurallari yikan anlayisina siddetle karsi cikti Eski siirin baglarindan kopmadan yenilesmesi taraftari idi Abdulhak Hamit i kendisine ornek almistir Naci divan edebiyatini gercekci olmamasi nedeniyle elestirmistir Eski ile yeni arasinda bir denge kurmaya calisan bir sairdir Aruz veznini Turkceye kusursuzca uygulamaya calisan Muallim Naci siirde Turkce kelimelerin gucunu ve yeterliligini gostermesiyle Mehmet Akif ve Tevfik Fikret e yol gostermistir Etkiledigi sairler arasinda Yahya Kemal de vardir Muallim Naci Osmanlicayi ayri bir dil olarak gorur ancak Turkceyi Osmanlicadan ayirmaz Dilde Turkculugu savunmustur Sade yazmaya ozen gostermis halk dilinde kullanilmayan eski kelimeleri ahenk yaratmak icin secip kullanmistir EserleriSiirleri Terkib i Bend i Muallim Naci 1874 Musa b Ebu l Gazan yahud Hamiyyet 1881 Atespare 1883 Serare 1884 Furuzan 1885 Sumbule 1889 Zatu n Nitakayn yahud Ibnu z Zubeyr 1889 Mir at i Beday 1903 Yadigar i Naci 1904 Elestiriler Muallim 1887 Demdeme 1886 Anilari Medrese Hatiralari 1885 Omer in Cocuklugu 1890 1969 Sozluk Lugat i Naci 1891 1978 Arastirmalari Osmanli Sairleri 1890 1986 Istilahat i Edebiyye 1890 1984 Esami 1890 Mektuplari Muhaberat ve Muhaverat 1884 Soyle Boyle 1884 Mektuplarim 1886 Oyun Heder olumunden sonra 1909 Gazi Ertugrul BeyKaynakca PDF 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Ocak 2015 Salahi Haz Simsekler Nuri 29 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan pdf arsivlendi Erisim tarihi 3 Nisan 2017 a b c d e Ucman Abdullah 2005 Muallim Naci Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi c 30 say 315 317 Online 1 5 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c PDF 3 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2015 5 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2015 a b c 5 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ocak 2015 Demir Sukriye 2022 Sakarya Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 13 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi 5 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2015 5 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2015 Dis kaynaklarUcman Abdullah 1999 Muallim Naci Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Cilt 3 sayfa 218 219 Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik ISBN 975 08 0071 0Dis baglantilarWikimedia Commons ta Muallim Naci ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikisoz de Muallim Naci ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Ucman Abdullah 2005 Muallim Naci Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi c 30 say 315 317 Online 2 5 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde