Kiel, Almanya'nın kuzeyinde bulunan, Schleswig-Holstein eyaletinin merkezi (1945) şehridir. Kiel Kanalı'nın doğu ucunda, Baltık Denizi'ndeki 'nun (Kieler Förde) her iki yakasında toprakları olan bir liman şehirdir.
Kiel | |
---|---|
Kiel | |
Bayrak Arma | |
Kiel | |
Ülke | Almanya |
Eyalet | Schleswig-Holstein |
İdare | |
• Belediye Başkanı | (SPD) |
Yüzölçümü | |
• Şehir | 118,6 km² |
Rakım | 5 m |
Nüfus (2019) | |
• Kent | 246,794 |
• Metropol | 643,594 |
Posta kodu | 24103–24159 |
Alan kodu | 0431 |
Plaka kodu | KI |
Resmî site www.kiel.de |
Tarihi
10. yüzyıla ait kaynaklarda adı Kyle biçiminde geçer. "Fiyort" ya da "kaynak" anlamına gelen bu kelimenin Anglosakson dilindeki kille’den (gemiler için güvenli yer) türediği sanılmaktadır. 1242'de kurulan belde, ortak bir ticarî savunma anlaşması olan ’nı kabul etti. 1284'te Hansa Birliği'ne katıldı ve 14. yüzyılda yeni ticaret ayrıcalıkları kazandı. 1773'te Danimarka'ya bağlandı. 1814'te burada imzalanan Kiel Antlaşması’yla Danimarka, Norveç'i İsveç'e bıraktı.
1866'da Schleswig-Holstein'ın geri kalan bölümüyle birlikte Prusya'ya geçen şehir, 1871'den sonra deniz üssü olarak önem kazandı. 1917'de eyalet merkezi oldu. 1918'deki devrim, Kielli denizcilerin ayaklanmasıyla başladı. Bu olay, tarihe Kiel İsyanı olarak geçti.
II. Dünya Savaşı'nda şehir, Müttefik Kuvvetler'ince yoğun biçimde bombalandı. Savaştan sonra yeniden inşa edilirken geniş yeşil alanlara yer verildi. Bu dönemde tamir edilen tarihî binalar arasında yaklaşık 1240'ta yapılmış Nikolaikirche (St. Nikolaus Kilisesi) ile Holstein-Gottorp düklerinin sarayı (y. 1280) sayılabilir; Çar III. Petro, bu sarayda doğmuştur.
II. Dünya Savaşı sırasında Kiel, büyük deniz üsleri ve Alman Reich gemi inşa merkezlerinden biri olarak kaldı. Mahallî sanayii de köle işçiler de çalıştırıldı. Bir deniz limanı olarak ve denizaltılar için üretim merkezi olarak II. Dünya Savaşı sırasında Müttefikler tarafından yoğun şekilde bombalandı. Bombalama yüzünden eski şehrin % 80'den fazlası, Merkezi yerleşim alanlarının % 72'si ve endüstriyel alanlarında % 83'ü yok oldu. Kiel, 23/24 Temmuz 1944 tarihinde RAF tarafından bombalandı ve şehre üç gün su verilmedi; tren ve otobüsler sekiz gün çalıştırılmadı ve bu üç hafta boyunca yemek pişirebilmek için gaz verilmedi. Diğer ağır şekilde bombalanan Alman şehirleri gibi bu şehir de savaştan sonra yeniden inşa edildi.
Eğitim ve kültür
1665'te kurulmuş olan Kiel 'nde Dünya ekonomisi üzerine çalışmalarıyla ünlü bir enstitü vardır. Üniversitenin eski binalarının yakınında bir sanat galerisi ile Almanya'nın en eski botanik bahçeleri bulunur. Yeni yapılar arasında da Belediye Tiyatrosu (1907), Belediye Binası (1911), sergi ve kongre salonu Ostseehalle (1950) ve yeni üniversite binaları sayılabilir.
Ekonomi
Kiel Kanalı'nın 1895'te açılmış olan havuzları dışında şehirde çok gelişmiş bir ticarî liman ve yat tesisleri bulunur. Şehrin doğu ve batı kıyıları arasında ulaşım sağlayan feribotlar, çevredeki balıkçı köyleri ile sayfiyelere de sefer yapar. Gemi ve makine yapımı başlıca sanayi kollarıdır. Ayrıca basımevleri, metal işleme tesisleri, bira ve tekstil fabrikaları vardır. Her haziranda düzenlenen (Kiel Haftası) uluslararası bir yelken yarışı ve kültür şenliğidir. Kiel'in nüfusu, 31 Mart 2007 tarihi itibarıyla 232.398'dir.
Taşımacılık
Kiel, Hamburg, Lübeck, Flensburg ve Danimarka'daki yerlere giden tren istasyonuna sahiptir.
Kiel, Baltık eyaletlerine yolcu ve yük taşıyan denizcilik şirketleri için önemli bir limandır.
Yolcular Kiel'den karşıya aşağıdaki şekilde geçer:
- Göteborg, İsveç (, 13½ saat, günlük)
- Oslo, Norveç (, 19½ saat, günlük)
- Klaipėda, Litvanya (, 21 saat, 6 defa her hafta için)
Yükler Kiel'den aşağıdaki şekilde taşınır:
- Sankt-Peterburg, Rusya (, haftada iki defa)
- Kaliningrad, Rusya (NSA, her hafta bir sefer)
Ünlü Kielliler
Fahrî hemşerilik beratı verilenler
Kiel kent yönetimi, kronolojik sırada listelenen şu kişilere fahri hemşerilik beratı vermiştir:
- 1841:
- 1843:
- 1863: -Holstein-Sonderburg-Glücksburg
- 1864:
- 1893:
- 1894:
- 1899:
- 1902:
- 1911:
- 1911:
- 1914:
- 1933: Paul von Hindenburg
- 1946:
- 1947: Dr. Max Planck
- 1950: Dr. Willy Anschütz
- 1954: Prof. Theodor Heuss
- 1974: Ida Hinz
- 1982: Dr.-Ing.
- 1996: Otto Schlenzka
- 2004: Prof. Dr. h.c. mult. Berthold Beitz
Adolf Hitler ve Erich Raedere verilen fahri hemşerilik beratı 1945'te geri alındı.
Kiel doğumlular
- 1728, , Rus Çarı
- 1809,
- 1810,
- 1814,
- 1841,
- 1844,
- 1844,
- 1850,
- 1851,
- 1852,
- 1858, Max Karl Ernst Ludwig Planck
- 1859,
- 1877, Dr.
- 1890,
- 1893,
- 1895,
- 1897,
- 1900, Ernst Busch
- 1901,
- 1903,
- 1904, Prof. Dr.
- 1905,
- 1907,
- 1909, Harro Schulze-Boysen
- 1910, Dr.
- 1910,
- 1912, Carl Friedrich von Weizsäcker
- 1912,
- 1913, Sigrid Hunke
- 1915,
- 1915,
- 1919, Willi Marxsen
- 1920,
- 1921,
- 1922,
- 1925,
- 1925,
- 1926,
- 1928, Dr.
- 1928,
- 1936, Prof. Dr.
- 1948,
- 1954,
- 1956, Axel Milberg
- 1962, Andreas Köpke
- 1964,
- 1971,
- 1974,
- 1941, Eric Braeden
Kiel'de Dünya'ya gelmeyen, ancak uzun süre şehirde yaşayıp üretimde bulunmuş ünlüler:
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Web kameradan Kiel görüntüleri 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kiel Almanya nin kuzeyinde bulunan Schleswig Holstein eyaletinin merkezi 1945 sehridir Kiel Kanali nin dogu ucunda Baltik Denizi ndeki nun Kieler Forde her iki yakasinda topraklari olan bir liman sehirdir KielSehirKielBayrakArmaKielUlkeAlmanyaEyaletSchleswig HolsteinIdare Belediye Baskani SPD Yuzolcumu Sehir118 6 km Rakim5 mNufus 2019 Kent246 794 Metropol643 594Posta kodu24103 24159Alan kodu0431Plaka koduKIResmi site www kiel deTarihi10 yuzyila ait kaynaklarda adi Kyle biciminde gecer Fiyort ya da kaynak anlamina gelen bu kelimenin Anglosakson dilindeki kille den gemiler icin guvenli yer turedigi sanilmaktadir 1242 de kurulan belde ortak bir ticari savunma anlasmasi olan ni kabul etti 1284 te Hansa Birligi ne katildi ve 14 yuzyilda yeni ticaret ayricaliklari kazandi 1773 te Danimarka ya baglandi 1814 te burada imzalanan Kiel Antlasmasi yla Danimarka Norvec i Isvec e birakti 1866 da Schleswig Holstein in geri kalan bolumuyle birlikte Prusya ya gecen sehir 1871 den sonra deniz ussu olarak onem kazandi 1917 de eyalet merkezi oldu 1918 deki devrim Kielli denizcilerin ayaklanmasiyla basladi Bu olay tarihe Kiel Isyani olarak gecti II Dunya Savasi nda sehir Muttefik Kuvvetler ince yogun bicimde bombalandi Savastan sonra yeniden insa edilirken genis yesil alanlara yer verildi Bu donemde tamir edilen tarihi binalar arasinda yaklasik 1240 ta yapilmis Nikolaikirche St Nikolaus Kilisesi ile Holstein Gottorp duklerinin sarayi y 1280 sayilabilir Car III Petro bu sarayda dogmustur II Dunya Savasi sirasinda Kiel buyuk deniz usleri ve Alman Reich gemi insa merkezlerinden biri olarak kaldi Mahalli sanayii de kole isciler de calistirildi Bir deniz limani olarak ve denizaltilar icin uretim merkezi olarak II Dunya Savasi sirasinda Muttefikler tarafindan yogun sekilde bombalandi Bombalama yuzunden eski sehrin 80 den fazlasi Merkezi yerlesim alanlarinin 72 si ve endustriyel alanlarinda 83 u yok oldu Kiel 23 24 Temmuz 1944 tarihinde RAF tarafindan bombalandi ve sehre uc gun su verilmedi tren ve otobusler sekiz gun calistirilmadi ve bu uc hafta boyunca yemek pisirebilmek icin gaz verilmedi Diger agir sekilde bombalanan Alman sehirleri gibi bu sehir de savastan sonra yeniden insa edildi Egitim ve kulturKiel deki Schleswig Holstein Eyalet Meclis binasi 1665 te kurulmus olan Kiel nde Dunya ekonomisi uzerine calismalariyla unlu bir enstitu vardir Universitenin eski binalarinin yakininda bir sanat galerisi ile Almanya nin en eski botanik bahceleri bulunur Yeni yapilar arasinda da Belediye Tiyatrosu 1907 Belediye Binasi 1911 sergi ve kongre salonu Ostseehalle 1950 ve yeni universite binalari sayilabilir EkonomiKiel Kanali nin 1895 te acilmis olan havuzlari disinda sehirde cok gelismis bir ticari liman ve yat tesisleri bulunur Sehrin dogu ve bati kiyilari arasinda ulasim saglayan feribotlar cevredeki balikci koyleri ile sayfiyelere de sefer yapar Gemi ve makine yapimi baslica sanayi kollaridir Ayrica basimevleri metal isleme tesisleri bira ve tekstil fabrikalari vardir Her haziranda duzenlenen Kiel Haftasi uluslararasi bir yelken yarisi ve kultur senligidir Kiel in nufusu 31 Mart 2007 tarihi itibariyla 232 398 dir TasimacilikKiel Hamburg Lubeck Flensburg ve Danimarka daki yerlere giden tren istasyonuna sahiptir Kiel Merkez istasyonu ic kisim Kiel Baltik eyaletlerine yolcu ve yuk tasiyan denizcilik sirketleri icin onemli bir limandir Kiel de feriler ve cruise gemileri Yolcular Kiel den karsiya asagidaki sekilde gecer Goteborg Isvec 13 saat gunluk Oslo Norvec 19 saat gunluk Klaipeda Litvanya 21 saat 6 defa her hafta icin Yukler Kiel den asagidaki sekilde tasinir Sankt Peterburg Rusya haftada iki defa Kaliningrad Rusya NSA her hafta bir sefer Unlu KiellilerFahri hemserilik berati verilenler Kiel kent yonetimi kronolojik sirada listelenen su kisilere fahri hemserilik berati vermistir Paul von Hindenburg1841 1843 1863 Holstein Sonderburg Glucksburg 1864 1893 1894 1899 1902 1911 1911 1914 1933 Paul von Hindenburg 1946 1947 Dr Max Planck 1950 Dr Willy Anschutz 1954 Prof Theodor Heuss 1974 Ida Hinz 1982 Dr Ing 1996 Otto Schlenzka 2004 Prof Dr h c mult Berthold Beitz Adolf Hitler ve Erich Raedere verilen fahri hemserilik berati 1945 te geri alindi Kiel dogumlular Max Karl Ernst Ludwig PlanckAndreas Kopke1728 Rus Cari 1809 1810 1814 1841 1844 1844 1850 1851 1852 1858 Max Karl Ernst Ludwig Planck 1859 1877 Dr 1890 1893 1895 1897 1900 Ernst Busch 1901 1903 1904 Prof Dr 1905 1907 1909 Harro Schulze Boysen 1910 Dr 1910 1912 Carl Friedrich von Weizsacker 1912 1913 Sigrid Hunke 1915 1915 1919 Willi Marxsen 1920 1921 1922 1925 1925 1926 1928 Dr 1928 1936 Prof Dr 1948 1954 1956 Axel Milberg 1962 Andreas Kopke 1964 1971 1974 1941 Eric Braeden Kiel de Dunya ya gelmeyen ancak uzun sure sehirde yasayip uretimde bulunmus unluler Ferdinand Tonnies Hans GeigerKaynakcaDis baglantilarWeb kameradan Kiel goruntuleri 27 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde