Schleswig-Holstein (Frizce: Slaswik-Holstiinj, Danca: Slesvig-Holsten), Almanya'nın en kuzeydeki eyaletidir. Güneyde Hamburg eyaletinden, kuzeyde Danimarka'ya kadar uzanır ve Jutland Yarımadasının güney yarısını kaplar. Yüzölçümü 15.729 km'dir. Doğuda Baltık Denizi, batıda Kuzey Denizi, güneydoğuda da Mecklenburg-Vorpommern eyaleti ile çevrilidir. Yönetim merkezi Kiel'dir.
Schleswig-Holstein | |
---|---|
![]() Bayrak ![]() Arma | |
![]() | |
Ülke | |
Başkent | Kiel |
İdare | |
• Başbakan | |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 15,763.17 km² |
Nüfus (31 Aralık 2020) | |
• Toplam | 2,910,875 |
• Yoğunluk | 199/km² |
Zaman dilimi | (OAS) |
• Yaz (YSU) | (OAYS) |
Resmî site schleswig-holstein.de |
Tarihçe
Schleswig ve Holstein tarih boyunca Danimarka, İsveç, Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu, Prusya ve Avusturya arasında anlaşmazlık konusu oldu ve bölgede zaman zaman iç çatışmalar yaşandı. 12. yüzyılda düklük olan Schleswig, 1864'e değin Danimarka'ya bağlı kaldı. Daha bağımsız bir gelişme gösteren ise önce kontluk, 1474'ten sonra da düklük olarak Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu'na bağlandı ve 1815'ten sonra yeni kurulan Alman Konfederasyonu'na katıldı.
(1840'larda) bölgedeki ulusal azınlıkların hakları, Danimarka krallık ailesinin veraset hakları ve Danimarka'nın iki düklükteki çıkarları gibi sorunlar nedeniyle bu iki bölge, Almanya'da önderliği ele geçirmek isteyen Prusya'yla Avusturya arasında çekişme konusu oldu. 'yla (1866) tek bir eyalet olarak Prusya'ya bağlandı. Ama bölgede yaşayan Almanlar ayrı bir Alman devleti kurmak istediğinden, birleşme çeşitli sorunlara yol açtı. Versailles Antlaşması uyarınca 1920'de yapılan halk oylamasıyla, farklı ulusların yaşadığı bölgelere uygun düşen sınırlar çizildi ve Schleswig bölgesinin kuzeyi (şimdi Danimarka'nın Güney Jutland ili) Danimarka'ya bağlandı. Schleswig-Holstein II. Dünya Savaşı'ndan sonra eyalet statüsü kazandı ve ilk eyalet meclisi 1947'de göreve başladı.
Coğrafya
Eyalet yüzey şekilleri bakımından doğu, orta ve batı olmak üzere üç bölgeye ayrılabilir. Genç oluşan doğudaki tepelerde, çok sayıda göl vardır. Bu yöre, kil, mil ve kum karışımı toprağıyla Almanya'nın en verimli bölgesidir. Eyaletin ortasındaki eski buzultaşlarından oluşan dağlık bölge ise ancak iki yüzyıldan beri işlenebilen verimsiz topraklarla kaplıdır.
Schleswig-Holstein, Gulf Stream'in etkisinde olduğundan kışlar ve yazlar ılık geçer. Ortalama yıllık sıcaklık 8 °C'dir. Nem ve yağış oranının (yılda ortalama 76 mm) yüksekliği, bitkilerin gelişmesine elverişli bir ortam yaratmıştır. Buna karşılık sert rüzgârlar, toprağın üst tabakasının aşınmasına ve kurumasına neden olmaktadır.
İdari bölümler
Schleswig-Holstein 11 ilçe ve 4 büyük şehirden oluşmaktadır.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh6THpNM0wwdHlaV2x6WlY5VFkyaHNaWE4zYVdjdFNHOXNjM1JsYVc0dWMzWm5MelF3TUhCNExVdHlaV2x6WlY5VFkyaHNaWE4zYVdjdFNHOXNjM1JsYVc0dWMzWm5MbkJ1Wnc9PS5wbmc=.png)
İlçe | Otomobil plakası | İdari merkez | |
---|---|---|---|
![]() | HEI | Heide (Holstein) | |
![]() | RZ | (Ratzeburg) | |
![]() | NF | Husum | |
![]() | OH | (Eutin) | |
![]() | (ve Helgoland) | PI | Pinneberg |
![]() | PLÖ | Plön | |
![]() | RD | Rendsburg | |
![]() | SL | Schleswig | |
![]() | SE | Bad Segeberg | |
![]() | IZ | (Itzehoe) | |
![]() | OD | Bad Oldesloe | |
Bağımsız sehirler | |||
![]() | Flensburg | FL | |
![]() | Kiel | KI | |
![]() | Lübeck | HL | |
![]() | Neumünster | NMS |
Demografik yapı
Halkın çoğu kentlerde yaşar. En kalabalık kentler, eyaletin yönetim ve sanayi merkezi olan Kiel ile Lübeck, Neumünster ve Flensburg'dur. II. Dünya Savaşı'nın sonunda ordu birliklerinin bölgeden çekilmesi, 1 milyonun üzerinde insanın buraya yerleştirilmesi ve çoğu doğudan gelen göçmenler toplumsal sorunlara ve nüfusun savaş öncesine göre yaklaşık iki kat artmasına neden olmuştur. Nüfus, 30 Temmuz 2005 itibarıyla 2.828.986'dir.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlsTDJWa0wwd2xRek1sUWtOaVpXTnJYMGh2YkhOMFpXNTBiM0l1YW5Cbkx6TXdNSEI0TFV3bFF6TWxRa05pWldOclgwaHZiSE4wWlc1MGIzSXVhbkJuLmpwZw==.jpg)
Dil ve din
Aşağı Almancanın Holstein lehçesi bölgede hâlâ konuşulmaktadır. Eyaletin kuzeyindeki Danca konuşan azınlığın kendi okulları vardır. 2000 yılı tarihli istatistiklere göre eyalet nüfusunun yüzde 63,8'i Protestan, yüzde 6,1'i ise Katolik Kilisesi'ne mensuptur. Resmî verilere göre eyalette yaşayan Müslüman sayısı 25.000'dir.
Ekonomi
Başlıca tarımsal ürünler buğday, şekerkamışı ve patatestir. Hayvancılık ve mandıracılık eyalete bitkisel ürünlerden daha fazla gelir sağlar. Eyaletteki orman varlığı çok zengin olmamakla birlikte, başka bölgelerdeki ormanları oluşturan fidanların çoğu burada yetiştirildiğinden, Schleswig-Holstein "Alman ormanlarının beşiği" olarak anılır.
Sanayinin eyalet ekonomisindeki payı gitgide artmaktadır. Başlıca sanayi dalları makine, , kâğıt, dokuma ve üretimi ile gemi yapımıdır. Turizm gelişme yolundadır.
Uzun kıyı şeridi ve stratejik konumu nedeniyle eyalet yüzyıllar boyunca açısından önem taşımıştır. Baltık kıyısındaki fiyortlarda eyaletin büyük liman kentleri olan Kiel, Lübeck ve Flensburg yer alır. Eyaleti boydan boya geçen Kiel Kanalı Kuzey Deniziyle Baltık Denizini birleştirir. Hamburg yakınlarındaki (Kaltenkirchen)'de uçakların inebileceği büyük bir havaalanı yapılmaktadır.
Eğitim ve kültür
Eğitim düzeyinin çok yüksek olduğu eyaletteki başlıca yükseköğretim kurumu Kiel Üniversitesi'dir (1665). 1964'te Lübeck'te bir tıp fakültesi açılmıştır. Eyalette ayrıca iki öğretmen okulu ile çeşitli yükseköğretim kurumları vardır. Yetişkinlerin eğitimine ve kütüphanelere eskiden beri büyük önem verilmektedir. Eyalette yaklaşık 50 müze bulunur. Avrupa'nın en eski ekonomik araştırma merkezlerinden biri olan Kiel'deki 'nün siyasal iktisat alanında çok büyük bir kütüphanesi vardır.
Başlıca yerleşim yerleri
Kent/ Yerleşim | İdari merkezi/İli | Nüfus (31 Aralık 2000) | Nüfus (30 Eylül 2006) |
---|---|---|---|
Kiel | Kiel | 232.612 | 234.358 |
Lübeck | Lübeck | 213.399 | 211.281 |
Flensburg | Flensburg | 84.281 | 86.479 |
Neumünster | Neumünster | 79.831 | 78.177 |
(Norderstedt) | Segeberg | 71.523 | 71.550 |
Elmshorn | Pinneberg | 47.391 | 48.267 |
Pinneberg | Pinneberg | 39.423 | 41.778 |
(Itzehoe) | Steinburg | 33.549 | 33.049 |
Wedel | Pinneberg | 32.060 | 31.956 |
Ahrensburg | Stormarn | 29.117 | 30.094 |
(Geesthacht) | Herzogtum Lauenburg | 29.106 | 29.450 |
Rendsburg | Rendsburg-Eckernförde | 29.321 | 28.489 |
(Henstedt-Ulzburg) | Segeberg | 24.950 | 26.340 |
Reinbek | Stormarn | 24.570 | 25.688 |
Bad Oldesloe | Stormarn | 23.314 | 24.094 |
(Schleswig) | Schleswig-Flensburg | 25.093 | 24.077 |
Eckernförde | Rendsburg-Eckernförde | 23.304 | 23.117 |
Husum | Nordfriesland | 20.994 | 20.800 |
Heide | Dithmarschen | 20.530 | 20.721 |
(Quickborn) | Pinneberg | 19.875 | 20.188 |
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Schleswig-Holstein ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmi web sitesi 16 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar