Kisporeti Kalesi veya Vejangeti Kalesi (Gürcüce: ქისპორეთის ციხე veya ვეჟანგეთის ციხე), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli kasabasına bağlı Demirçubuk (Sapaneti) mahallesinde Orta Çağ'dan kalma kaledir. Tarihsel kaynaklarda Vejangeti Kalesi olarak geçer. Kalenin bulunduğu Demirçubuk mahallesi 2002 yılından önce Bahçeli (eski adı Kisporeti) köyüne bağlı olduğu için Kisporeti Kalesi, Bahçeli Kalesi olarak da adlandırılmaktadır.
Erken orta çağdan kalma Kisporeti Kalesi | |
Diğer ad(lar) | Kisporot Kalesi |
---|---|
Genel bilgiler | |
Durum | Kısmen ayakta |
Tür | Kale |
Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
Konum | Bahçeli, Yusufeli, Artvin (il) |
Koordinatlar | 40°51′11″K 41°32′15″D / 40.85306°K 41.53750°D |
Tamamlanma | Orta Çağ |
Teknik ayrıntılar | |
Malzeme | Kireç harcı |
Zemin alanı | 21x18 metre |
Tarihçe
Kisporeti Kalesi, eski adı Kisporeti (ქისპორეთი / ქისფოროთი) olan bugün Bahçeli köyünün 2,4 kilometre kuzeybatısında, Parhali Deresi'nin sağ kıyısında Gürcü Bagrationi hanedanı tarafından inşa edildiği tahmin edilmektedir. Tarihsel Tao bölgesindeki bu yerleşim ve kaleyi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Kisporeti köyü Tortum sancağının Pertekrek nahiyesine bağlıydı ve nüfus 24 haneden oluşuyordu. Osmanlılar Gürcülerden ele geçirdiği ve köyle aynı adı taşıyan kaleyi onarmış ve kullanmışlardır. Kisporeti Kalesi 2001 yılında kültür varlığı olarak tescil edilmiştir.
Mimari
Kisporeti Kalesi, Parhali Deresi'nin sağ kıyısında, Sapaneti (Demirçubuk) mahallesinin yakınında yüksekçe kayalık bir tepenin üzerinde kireç harcı kullanılarak moloz taşlarla inşa edilmiştir. Sur duvarları bir kısmı ayakta olan kale, orta büyüklükte (21 × 18 m) bir yapıdır. Kalenin bir adet kulesi bulunmaktadır. Türkçeye Kisporot Kalesi şeklinde girmiş olan yapı, birkaç kez onarılmış ve Osmanlı döneminde de kullanılmıştır. Kalenin kareye yakın bir forma sahip olan kulesi (3,32 x 3,10 m) kuzey tarafta, kapısı ise güney tarafta yer alır. Surlar üzerinde dikdörtgen formlu burçlar bulunmaktadır. Güneydoğu köşesinde bir su sarnıcı bulunmaktadır. Kalenin yüksekçe kulesi günümüzde de ayaktadır.
Kaynakça
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 281, .
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 100 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c ""Bahçeli Köyü Kalesi - Artvin" - Türkiye Kültür Portalı". 19 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Haziran 2023.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 100. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 136, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kisporeti Kalesi veya Vejangeti Kalesi Gurcuce ქისპორეთის ციხე veya ვეჟანგეთის ციხე tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Yusufeli kasabasina bagli Demircubuk Sapaneti mahallesinde Orta Cag dan kalma kaledir Tarihsel kaynaklarda Vejangeti Kalesi olarak gecer Kalenin bulundugu Demircubuk mahallesi 2002 yilindan once Bahceli eski adi Kisporeti koyune bagli oldugu icin Kisporeti Kalesi Bahceli Kalesi olarak da adlandirilmaktadir Kisporeti KalesiErken orta cagdan kalma Kisporeti KalesiDiger ad lar Kisporot KalesiGenel bilgilerDurumKismen ayaktaTurKaleMimari tarzGurcu mimarisiKonumBahceli Yusufeli Artvin il Koordinatlar40 51 11 K 41 32 15 D 40 85306 K 41 53750 D 40 85306 41 53750TamamlanmaOrta CagTeknik ayrintilarMalzemeKirec harciZemin alani21x18 metreTarihceKisporeti Kalesi eski adi Kisporeti ქისპორეთი ქისფოროთი olan bugun Bahceli koyunun 2 4 kilometre kuzeybatisinda Parhali Deresi nin sag kiyisinda Gurcu Bagrationi hanedani tarafindan insa edildigi tahmin edilmektedir Tarihsel Tao bolgesindeki bu yerlesim ve kaleyi Osmanlilar 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir 1574 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterine gore Kisporeti koyu Tortum sancaginin Pertekrek nahiyesine bagliydi ve nufus 24 haneden olusuyordu Osmanlilar Gurculerden ele gecirdigi ve koyle ayni adi tasiyan kaleyi onarmis ve kullanmislardir Kisporeti Kalesi 2001 yilinda kultur varligi olarak tescil edilmistir MimariKisporeti Kalesi Parhali Deresi nin sag kiyisinda Sapaneti Demircubuk mahallesinin yakininda yuksekce kayalik bir tepenin uzerinde kirec harci kullanilarak moloz taslarla insa edilmistir Sur duvarlari bir kismi ayakta olan kale orta buyuklukte 21 18 m bir yapidir Kalenin bir adet kulesi bulunmaktadir Turkceye Kisporot Kalesi seklinde girmis olan yapi birkac kez onarilmis ve Osmanli doneminde de kullanilmistir Kalenin kareye yakin bir forma sahip olan kulesi 3 32 x 3 10 m kuzey tarafta kapisi ise guney tarafta yer alir Surlar uzerinde dikdortgen formlu burclar bulunmaktadir Guneydogu kosesinde bir su sarnici bulunmaktadir Kalenin yuksekce kulesi gunumuzde de ayaktadir Kaynakca a b Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 281 ISBN 9789941478178 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 100 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 a b c Bahceli Koyu Kalesi Artvin Turkiye Kultur Portali 19 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Haziran 2023 Tao Gurcuce Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 100 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 Taner Artvinli Yusufeli Kulliyati Istanbul 2013 2 cilt I cilt s 136 ISBN 9786058624818