Kişniş, kinzi ya da aşotu (Coriandrum sativum), maydanozgiller (Apiaceae) familyasından, yaprakları maydanozu andıran, 20-60 santimetre yüksekliğinde, tüysüz, bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Bu bitkinin baharat olarak kullanılan kurutulmuş meyvesi veya tohumuna da kişniş adı verilir. Kişniş sözcüğü Türkçeye Farsçadan geçmiştir. Anavatanı Akdeniz ülkeleridir. Güneybatı Asya ve Kuzey Afrika'da yetişir.
Kişniş | ||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Coriandrum sativum Carolus Linnaeus |
Çoğu insan kişnişi ekşi, limon/misket limonu tadına sahip olarak algılar, ancak yapılan bir ankette katılımcıların yaklaşık dörtte biri kişniş yapraklarının tadını bulaşık deterjanı gibi algılamıştır. Bunun sebebi koku veren maddelerden sabunsu hissi üretebilen bazı özel aldehitleri tespit eden bir gene bağlıdır.
Morfolojik özellikleri
Yumuşak, tüysüz bir bitkidir. 60 cm boya ulaşabilir. Yenen meyveleri 3–5 mm çapında top şeklindedir.
Kullanımı
Baharatı kişniş bitkisinin küre biçimli sarımsı yeşilden, açık kahverengine kadar değişen renklerdeki meyvelerinin kurutulması ya da öğütülmesiyle elde edilir. Ayrıca bitkinin taze yaprakları salatalarda ve kökleri de baharat olarak kullanılır. Ferahlatıcı hoş bir kokusu, tatlımsı baharlı ve meyvemsi bir lezzeti vardır. Et yemeklerinde ve zeytinyağlı dolmalara çeşni katmak için kullanılan yaprakları, yakıcı bir tat verir. Köfte baharının ana maddesidir.
"Buhur şekeri" olarak da adlandırılan renkli şekerle kaplanmış kişniş tohumu düğünlerde misafirlere ikram edilir.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2015.
- ^ "Türk Dil Kurumu Sözlük". Türk Dil Kurumu.
- ^ Eriksson, Nicholas; Wu, Shirley; Do, Chuong B.; Kiefer, Amy K.; Tung, Joyce Y.; Mountain, Joanna L.; Hinds, David A.; Francke, Uta (29 Kasım 2012). "A genetic variant near olfactory receptor genes influences cilantro preference". Flavour. 1 (1): 22. doi:10.1186/2044-7248-1-22. ISSN 2044-7248.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kisnis kinzi ya da asotu Coriandrum sativum maydanozgiller Apiaceae familyasindan yapraklari maydanozu andiran 20 60 santimetre yuksekliginde tuysuz bir yillik ve otsu bir bitkidir Bu bitkinin baharat olarak kullanilan kurutulmus meyvesi veya tohumuna da kisnis adi verilir Kisnis sozcugu Turkceye Farscadan gecmistir Anavatani Akdeniz ulkeleridir Guneybati Asya ve Kuzey Afrika da yetisir KisnisBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeKlad Angiosperms Kapali tohumlular Klad Eudicots Iki cenekliler Klad Core eudicotsKladKladTakim ApialesFamilya Apiaceae Maydonozgiller Cins CoriandrumTur C sativumIkili adlandirmaCoriandrum sativum Carolus Linnaeus Cogu insan kisnisi eksi limon misket limonu tadina sahip olarak algilar ancak yapilan bir ankette katilimcilarin yaklasik dortte biri kisnis yapraklarinin tadini bulasik deterjani gibi algilamistir Bunun sebebi koku veren maddelerden sabunsu hissi uretebilen bazi ozel aldehitleri tespit eden bir gene baglidir Morfolojik ozellikleriYumusak tuysuz bir bitkidir 60 cm boya ulasabilir Yenen meyveleri 3 5 mm capinda top seklindedir KullanimiKisnisin yapisiHer birinin boyutlari yaklasik 3 5 mm x 5 mm olan kisnis tohumlari Baharati kisnis bitkisinin kure bicimli sarimsi yesilden acik kahverengine kadar degisen renklerdeki meyvelerinin kurutulmasi ya da ogutulmesiyle elde edilir Ayrica bitkinin taze yapraklari salatalarda ve kokleri de baharat olarak kullanilir Ferahlatici hos bir kokusu tatlimsi baharli ve meyvemsi bir lezzeti vardir Et yemeklerinde ve zeytinyagli dolmalara cesni katmak icin kullanilan yapraklari yakici bir tat verir Kofte baharinin ana maddesidir Buhur sekeri olarak da adlandirilan renkli sekerle kaplanmis kisnis tohumu dugunlerde misafirlere ikram edilir Kaynakca Arsivlenmis kopya 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2015 Turk Dil Kurumu Sozluk Turk Dil Kurumu Eksik ya da bos url yardim erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Eriksson Nicholas Wu Shirley Do Chuong B Kiefer Amy K Tung Joyce Y Mountain Joanna L Hinds David A Francke Uta 29 Kasim 2012 A genetic variant near olfactory receptor genes influences cilantro preference Flavour 1 1 22 doi 10 1186 2044 7248 1 22 ISSN 2044 7248