Konstantinopolis Balyosu, (Venedikçe: Bailo de Costantinopoli) ya da Baylos, Venedik Cumhuriyeti'nin Konstantinopolis'deki en üst diplomatik temsilcisidir. Osmanlı İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu dönemlerinde ilişkin devletlerin iletişimini yürütmüştür.
Venedik Konstantinopolis Balyosu "Bailo de Costantinopoli" | |
---|---|
"17. yüzyıla ait bir Baylos gravürü, muhtelemen Giacomo Querini" | |
Resmî ikamet | Venedik Sarayı |
Atayan | Venedik Doçesi |
Görev süresi | (2-3 yıl) |
Açılışı yapan | 1454 (Daimi Olarak) |
İlk sahibi | Bartolomeo Marcello (1454) (Daimi) |
Kaldırılma | 1797 |
Son sahibi | Francesco Vendramin (1796) |
Bağlılık | Venedik Cumhuriyeti |
Etimoloji
Balyos, elçi, aracı, ara bulucu anlamı taşıdığı gibi, aynı zamanda İstanbul'da görev yapan Venedik elçilerine verilen addır. Venedikçe Bailo kelimesi Latince kökenli olup baiulus kelimesinden türemiştir, bu kelimenin Latince anlamı ise hamal anlamına gelir. Türkçe de ise 'baylos', 'bālyōs yada bālyoz olarak kullanılır.
Tarihçesi
Bizans dönemi
Bizans İmparatoru I. Aleksios 1082'de bir ferman ile Venediklilere İstanbul'da bir mahalle vermiş ve imparatorluğun her tarafında ticaret yapma ayrıcalığı tanımıştı. Bizans İmparatorluğu ve Venedik arasında yapılan anlaşma gereği kimi kaynaklara göre 1288, kimi kaynaklara göre 1268'den itibaren İstanbul'da Venedik kolonisinin işlerini yürütmek ve ticari işlerle ilgilenmek üzere balyos unvanlı temsilciler görev yapmaya başladı. Balyosa, Venedik hükûmetinin atadığı, "Consiliarii" denen iki memur ve "Consilium Majus" denen, soylular arasından seçilmiş on iki kişinin oluşturduğu bir konsey eşlik etmiştir.
Osmanlı dönemi
1453 yılında İstanbul'un II. Mehmed komutasındaki Türk ordusu tarafından fethinin ardından Venedikliler ticaret kolonilerinin varlığını sürdürebilmek için Osmanlılar ile müzakere olanağı aradılar. Nihayet Venedik elçisi Bartolomeo Marcello'nun çabalarıyla 18 Nisan 1454 tarihinde bir ticaret anlaşması imzalandı. Bu anlaşma ile satılan mallarda %2 vergi ödenmesi koşuluyla Venedik ve Osmanlı tüccarlarının karşılıklı trafiğinde serbestlik sağlanmış ve Venedik Cumhuriyeti'ne İstanbul'da daimi elçi (balyos) bulundurma hakkı verilmiştir. İlk balyos Bartolomeo Marcello da bu tarihte seçilmiştir. Başlangıçta, bir yıl süreyle İstanbul'da daimi elçi olarak kalmalarına izin verilen balyosların kalış süreleri, 1479'da iki yıl olarak belirlenmiş, 1503'te ise bu süre üç yıla çıkartılmıştır. 1479 yılında Venedik ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan ve Venedikli tüccarlara ticari ayrıcalıklar tanıyan antlaşmaya göre konumları daha da pekişmiş ve Osmanlı topraklarındaki Venedikliler arasındaki davalara da hakimlik yapmaya başlamışlardır. Balyosların hükûmetlerine düzenli bir şekilde sundukları raporlar, Osmanlı ülkesindeki siyasi, ekonomik ve toplumsal yaşama dair diğer Avrupa ülkeleri için de başlıca kaynağı teşkil ederdi. 1797 yılında Venedik Cumhuriyeti'nin Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordularınca zapt edilip yıkılması Avusturya tarafından ilhakıyla bu müessese de tarihe karışmıştır.
Görevleri
Diplomatik görevleri
Balyos, odern bir büyükelçi gibi bulunduğu ülke hakkında bilgi toplamak,rapor yazmak, yanındaki memurları koardine etmek gibi görevleri yerine getirmekteydi.Bilgi toplarken Konstantinopolis’teki geniş venedik ağını kullanan balyoslar ayrıca bir casus ağı kurarak da bilgi toplayabiliyordu.Bu ağların içinde balyosa yakın kişiler,tüccarlar hatta Osmanlı’da önemli görevler yürütmüş kişilerde olabiliyordu. Venedik elçi raporları özellikle Osmanlı klasik döneminde birçok batı ülkesi için Osmanlı hakkında kaynak teşkil etmiş Osmanlı'ya ilişkin poltikalarını belirlemelerinde kritik rol oynamıştır.Bir Venedikli eğer Osmanlı topraklarında seyahat etmek isterse balyostan izin almak zorundaydı.Elçilik süresi biten ve Venedik'e dönen balyosun son önemli diplomatik görevi ise Venedik Senatosu huzurunda görevi sırasında yazdığı raporlardan oluşan sefaretnamesini okumasıydı.
Ticari ve siyasi görevleri
Balyos aynı zamanda Galata bölgesinde yaşayan Venedik'lilerin temsilcisi durumunda idi, bu temsiliciliği Ceneviz Podestra'sına denk olsa da Podestra kadar uzun süreler şehirde bulunmadığından siyasi etkisinden daha çok Venedik ticari failiyetlerini koruma amacı gütmekdeydi.Bu amacına yönelik olarak da sık sık Osmanlı yetkilileri ile Venedik ticaretine katkı vericek imtiyazlar için pazarlık yapmaktaydı.
Dini görevleri
Balyos'un dini görevelerinin başında kendi isteği ile Müslüman olmamış Hristiyan köleleri azad etmek gelirdi ancak Balyos Padişah'la olan dengeleri bozmamak adına bu görevini sınırlı olarak yapabilmekteydi.Sadece bu iş için ayrılmış bir btüçe vardı bu bütçe balyos'lar ya da Venedik'ten gelen Kilise bağışları üzerinden finanse ediliyordu.Bu sebeple birçok köle azad edilme umuduyla Balyos'a başvuruyordu.
Yaşamları
Venedik'in önemli ailelerinden seçilen Balyos'lar genellikle bekar olarak gelip bekar olarak şehirden ayrılırlardı. Evlenmemelerinin perde arkası tam olarak bilinmemekle beraber bunun Venedik iç polikasında evlilik yoluyla prestij elde etme şansından olmamak adına Venedik'e dönmelerini bekledikleri düşünülmektedir. Ayrıca Balyos olmak bu asil ailelerin mensupları için çok talep gören bir görev değildi. Bunun başlıca sebebi olarak Venedik'ten Konstantinopolis'e uzun gemi yolcuğu gösterilir çünkü bu yolculuk çeşitli hayati riskler barındırıyordu. Gönderilen bazı elçilerin yolculuğa bağlı ölümlerinden sonra Venedik senatosu gönderilen balyoslara bir doktorun eşlik etmesi kararını almıştır. Görevleri sırasında da riskler devam ediyordu, ticari olarak yoğun olan galata bölgesi salgınlara çok açık bir bölgeydi. Sağlık açısından sakıncalarına ek olarak balyosların çeşitli sebeplerden hapsedilmesi içten bile değildi fakat genelde bu ev hapsi oldukça sembolik ve rahattı, hatta balyos gerekliyse özellikle de dini bir sebeple evden çıkabiliyordu. Balyos'lar ekonomik sıkıntı çektiklerinde ki bu sıkça olurdu tüccarlardan borç alma yoluna giderlerdi ancak zamanla bu tüccarlar balyosun borçlarını zamanında ödememesini öne sürerek borç vermeyi reddetme yoluna gitmişlerdir. Balyos'lardan en çok talep gören hediye ise bir dönem özellikle yılan zehrine şifalı olduğuna inanılan Tin-i Mahtum idi. Bu, Limni adasındaki killi topraktan elde edilir ve hediye olarak sıkça dağıtılırdı.
Önemli balyoslar
Balyoslar diplomaside önemli rol oynadıkları gibi iki ülkenin iç siyasetinde de etkili olmuşlardır. Venedik'in önemli ailelerine mensup olan balyoslar görevlerini tamamladıktan sonra doçe seçilen Carlo Ruzzini ve Paolo Renier gibi balyoslar vardır.
Balyosun Korfu ziyareti
Giacomo Casanova ‘nın hatılarında Korfu ziyareti sırasında Dönemin Balyosu Francesco Venier‘in Europa adlı 72 topluk dev bir kalyonla Konstantinopolis’e giderken korfu adasına uğramasından bahsedilir. Korfu Provveditore’sinden daha yüksek rütbeye sahip olduğu için of the kaldığı süre boyunca kendi bayrağı yükseltilmiş ve Provveditore bayrağı aşağı çekilmiştir.
Balyos Hanı
İstanbul'da Venediklere tahsis edilen bölgede balyos ve maiyeti için birer ev tahsis edilmiş; balyos bu bölgede kendi yurttaşları arasında ikamet etmiştir. 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı'dan önce, Balyos Han'ın Galata'nın merkezine alınmıştır. Kıbrıs savaşından sonra ise bu bina kalıcı olarak balyos hanı olarak kullanılmaya başlamıştır. Beyoğlu'nda Venedik Sarayı olarak bilinen ve günümüzde İtalyan Konsolosluğu olarak kullanılan yapı, yüzyıllar boyunca balyosların ikametgahı olarak kullanılmıştır. Balyosların bu bölgeyi tercih etmesinin arkasında bölgenin merkeze uzaklığının bir sonucu olarak kuralların gevşek olması ve bazı yasaklanan ticari faaliyetlerin daha kolay yapılmasına olanak sağlaması olduğu düşünülür. Venedik'in ilhakından sonra bir dönem Avusturya Elçiliği olarak da kullanılmıştır.
Bibliyografya
- The Bailo in Constantinople: Crisis and Career in Venice's Early Modern Diplomatic Corps
- Goffman, Daniel. "Negoziare con lo stato del Rinascimento: l'impero ottomano e la nuova diplomazia" in The Early Modern Ottomans: Remapping the Empire. Ed. Virginia Aksan e Daniel Goffman. Cambridge University Press, 2007.
- Arbel, B. Nazioni commerciali - Ebrei e veneziani nel Mediterraneo orientale dell'inizio moderno. New York: EJ Brill, Leida, Paesi Bassi, 1995.
- From Adrianople to Constantinople: Venetian–Ottoman diplomatic missions, 1360-1453
- Faroqhi, S (1986). La presenza veneziana nell'impero ottomano (1600-1630). The Journal of European Economic History, 15 (2), pag. 345-384.
- Goffman, Daniel. "Negoziare con lo stato del Rinascimento: l'impero ottomano e la nuova diplomazia" in The Early Modern Ottomans: Remapping the Empire. Ed. Virginia Aksan e Daniel Goffman. Cambridge University Press, 2007.
- Nicol, Donald M. (1988). Bisanzio e Venezia: uno studio nelle relazioni diplomatiche e culturali . Cambridge: Cambridge University Press. ISBN Nicol, Donald M. Nicol, Donald M.
- Wirth, P. "Zum Verzeichnis Der Venezianischen Baili Von Konstantinopel." Byzantinische Zeitschrift, 54 : 2 (1961): 324-28
Kaynakça
- ^ a b Venetians in the Levant in the Age of Selīm I, 2013 sf.99-112
- ^ a b c d Özulu, Tuğba. "Venedik Sarayı Ve Yakın Çevresi: Tomtom Kaptan Sokağı Ve Postacılar Sokağı Yapıları". İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2011. 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016.
- ^ Dursteler 2001, p. 3.
- ^ The Memoirs of Jacques Casanova
Konuyla ilgili yayınlar
- MUMCU Serap, Venedik Baylosu’nun Defterleri, The Venetian Baylo's Registers (1589-1684) 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., collana Hilal, Edizioni Ca’ Foscari, Venedik, 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Konstantinopolis Balyosu Venedikce Bailo de Costantinopoli ya da Baylos Venedik Cumhuriyeti nin Konstantinopolis deki en ust diplomatik temsilcisidir Osmanli Imparatorlugu ve Bizans Imparatorlugu donemlerinde iliskin devletlerin iletisimini yurutmustur Venedik Konstantinopolis Balyosu Bailo de Costantinopoli 17 yuzyila ait bir Baylos gravuru muhtelemen Giacomo Querini Resmi ikametVenedik SarayiAtayanVenedik DocesiGorev suresi 2 3 yil Acilisi yapan1454 Daimi Olarak Ilk sahibiBartolomeo Marcello 1454 Daimi Kaldirilma1797Son sahibiFrancesco Vendramin 1796 BaglilikVenedik CumhuriyetiEtimolojiBalyos elci araci ara bulucu anlami tasidigi gibi ayni zamanda Istanbul da gorev yapan Venedik elcilerine verilen addir Venedikce Bailo kelimesi Latince kokenli olup baiulus kelimesinden turemistir bu kelimenin Latince anlami ise hamal anlamina gelir Turkce de ise baylos balyōsyadabalyozolarak kullanilir TarihcesiBizans donemi Yeni Venedik Balyos nun sehre girisi 17 yuzyil Bizans Imparatoru I Aleksios 1082 de bir ferman ile Venediklilere Istanbul da bir mahalle vermis ve imparatorlugun her tarafinda ticaret yapma ayricaligi tanimisti Bizans Imparatorlugu ve Venedik arasinda yapilan anlasma geregi kimi kaynaklara gore 1288 kimi kaynaklara gore 1268 den itibaren Istanbul da Venedik kolonisinin islerini yurutmek ve ticari islerle ilgilenmek uzere balyos unvanli temsilciler gorev yapmaya basladi Balyosa Venedik hukumetinin atadigi Consiliarii denen iki memur ve Consilium Majus denen soylular arasindan secilmis on iki kisinin olusturdugu bir konsey eslik etmistir Osmanli donemi 1453 yilinda Istanbul un II Mehmed komutasindaki Turk ordusu tarafindan fethinin ardindan Venedikliler ticaret kolonilerinin varligini surdurebilmek icin Osmanlilar ile muzakere olanagi aradilar Nihayet Venedik elcisi Bartolomeo Marcello nun cabalariyla 18 Nisan 1454 tarihinde bir ticaret anlasmasi imzalandi Bu anlasma ile satilan mallarda 2 vergi odenmesi kosuluyla Venedik ve Osmanli tuccarlarinin karsilikli trafiginde serbestlik saglanmis ve Venedik Cumhuriyeti ne Istanbul da daimi elci balyos bulundurma hakki verilmistir Ilk balyos Bartolomeo Marcello da bu tarihte secilmistir Baslangicta bir yil sureyle Istanbul da daimi elci olarak kalmalarina izin verilen balyoslarin kalis sureleri 1479 da iki yil olarak belirlenmis 1503 te ise bu sure uc yila cikartilmistir 1479 yilinda Venedik ile Osmanli Devleti arasinda imzalanan ve Venedikli tuccarlara ticari ayricaliklar taniyan antlasmaya gore konumlari daha da pekismis ve Osmanli topraklarindaki Venedikliler arasindaki davalara da hakimlik yapmaya baslamislardir Balyoslarin hukumetlerine duzenli bir sekilde sunduklari raporlar Osmanli ulkesindeki siyasi ekonomik ve toplumsal yasama dair diger Avrupa ulkeleri icin de baslica kaynagi teskil ederdi 1797 yilinda Venedik Cumhuriyeti nin Napolyon Bonapart komutasindaki Fransiz ordularinca zapt edilip yikilmasi Avusturya tarafindan ilhakiyla bu muessese de tarihe karismistir GorevleriDiplomatik gorevleri Balyos odern bir buyukelci gibi bulundugu ulke hakkinda bilgi toplamak rapor yazmak yanindaki memurlari koardine etmek gibi gorevleri yerine getirmekteydi Bilgi toplarken Konstantinopolis teki genis venedik agini kullanan balyoslar ayrica bir casus agi kurarak da bilgi toplayabiliyordu Bu aglarin icinde balyosa yakin kisiler tuccarlar hatta Osmanli da onemli gorevler yurutmus kisilerde olabiliyordu Venedik elci raporlari ozellikle Osmanli klasik doneminde bircok bati ulkesi icin Osmanli hakkinda kaynak teskil etmis Osmanli ya iliskin poltikalarini belirlemelerinde kritik rol oynamistir Bir Venedikli eger Osmanli topraklarinda seyahat etmek isterse balyostan izin almak zorundaydi Elcilik suresi biten ve Venedik e donen balyosun son onemli diplomatik gorevi ise Venedik Senatosu huzurunda gorevi sirasinda yazdigi raporlardan olusan sefaretnamesini okumasiydi Savas sonrasinda ticaretin ve Osmanli Imparatorlugu kapitulasyonlari nin yeniden baslamasi icin Venedik e verilen imtiyazlar 2 Ekim 1540 Ticari ve siyasi gorevleri Balyos ayni zamanda Galata bolgesinde yasayan Venedik lilerin temsilcisi durumunda idi bu temsiliciligi Ceneviz Podestra sina denk olsa da Podestra kadar uzun sureler sehirde bulunmadigindan siyasi etkisinden daha cok Venedik ticari failiyetlerini koruma amaci gutmekdeydi Bu amacina yonelik olarak da sik sik Osmanli yetkilileri ile Venedik ticaretine katki vericek imtiyazlar icin pazarlik yapmaktaydi Dini gorevleri Balyos un dini gorevelerinin basinda kendi istegi ile Musluman olmamis Hristiyan koleleri azad etmek gelirdi ancak Balyos Padisah la olan dengeleri bozmamak adina bu gorevini sinirli olarak yapabilmekteydi Sadece bu is icin ayrilmis bir btuce vardi bu butce balyos lar ya da Venedik ten gelen Kilise bagislari uzerinden finanse ediliyordu Bu sebeple bircok kole azad edilme umuduyla Balyos a basvuruyordu YasamlariVenedik in onemli ailelerinden secilen Balyos lar genellikle bekar olarak gelip bekar olarak sehirden ayrilirlardi Evlenmemelerinin perde arkasi tam olarak bilinmemekle beraber bunun Venedik ic polikasinda evlilik yoluyla prestij elde etme sansindan olmamak adina Venedik e donmelerini bekledikleri dusunulmektedir Ayrica Balyos olmak bu asil ailelerin mensuplari icin cok talep goren bir gorev degildi Bunun baslica sebebi olarak Venedik ten Konstantinopolis e uzun gemi yolcugu gosterilir cunku bu yolculuk cesitli hayati riskler barindiriyordu Gonderilen bazi elcilerin yolculuga bagli olumlerinden sonra Venedik senatosu gonderilen balyoslara bir doktorun eslik etmesi kararini almistir Gorevleri sirasinda da riskler devam ediyordu ticari olarak yogun olan galata bolgesi salginlara cok acik bir bolgeydi Saglik acisindan sakincalarina ek olarak balyoslarin cesitli sebeplerden hapsedilmesi icten bile degildi fakat genelde bu ev hapsi oldukca sembolik ve rahatti hatta balyos gerekliyse ozellikle de dini bir sebeple evden cikabiliyordu Balyos lar ekonomik sikinti cektiklerinde ki bu sikca olurdu tuccarlardan borc alma yoluna giderlerdi ancak zamanla bu tuccarlar balyosun borclarini zamaninda odememesini one surerek borc vermeyi reddetme yoluna gitmislerdir Balyos lardan en cok talep goren hediye ise bir donem ozellikle yilan zehrine sifali olduguna inanilan Tin i Mahtum idi Bu Limni adasindaki killi topraktan elde edilir ve hediye olarak sikca dagitilirdi Onemli balyoslar 1568 1573 yillari arasinda balyosluk yapan nun portresi Balyoslar diplomaside onemli rol oynadiklari gibi iki ulkenin ic siyasetinde de etkili olmuslardir Venedik in onemli ailelerine mensup olan balyoslar gorevlerini tamamladiktan sonra doce secilen Carlo Ruzzini ve Paolo Renier gibi balyoslar vardir 1771 1775 yillari arasinda Balyos luk sonrasinda ise Doce lik yapan Paolo RenierBalyosun Korfu ziyareti Giacomo Casanova nin hatilarinda Korfu ziyareti sirasinda Donemin Balyosu Francesco Venier in Europa adli 72 topluk dev bir kalyonla Konstantinopolis e giderken korfu adasina ugramasindan bahsedilir Korfu Provveditore sinden daha yuksek rutbeye sahip oldugu icin of the kaldigi sure boyunca kendi bayragi yukseltilmis ve Provveditore bayragi asagi cekilmistir Balyos HaniBalyos un ikamet ettigi elcilik 17 yuzyil Osmanli minyaturu Istanbul da Venediklere tahsis edilen bolgede balyos ve maiyeti icin birer ev tahsis edilmis balyos bu bolgede kendi yurttaslari arasinda ikamet etmistir 1499 1503 Osmanli Venedik Savasi dan once Balyos Han in Galata nin merkezine alinmistir Kibris savasindan sonra ise bu bina kalici olarak balyos hani olarak kullanilmaya baslamistir Beyoglu nda Venedik Sarayi olarak bilinen ve gunumuzde Italyan Konsoloslugu olarak kullanilan yapi yuzyillar boyunca balyoslarin ikametgahi olarak kullanilmistir Balyoslarin bu bolgeyi tercih etmesinin arkasinda bolgenin merkeze uzakliginin bir sonucu olarak kurallarin gevsek olmasi ve bazi yasaklanan ticari faaliyetlerin daha kolay yapilmasina olanak saglamasi oldugu dusunulur Venedik in ilhakindan sonra bir donem Avusturya Elciligi olarak da kullanilmistir BibliyografyaThe Bailo in Constantinople Crisis and Career in Venice s Early Modern Diplomatic Corps Goffman Daniel Negoziare con lo stato del Rinascimento l impero ottomano e la nuova diplomazia in The Early Modern Ottomans Remapping the Empire Ed Virginia Aksan e Daniel Goffman Cambridge University Press 2007 Arbel B Nazioni commerciali Ebrei e veneziani nel Mediterraneo orientale dell inizio moderno New York EJ Brill Leida Paesi Bassi 1995 From Adrianople to Constantinople Venetian Ottoman diplomatic missions 1360 1453 Faroqhi S 1986 La presenza veneziana nell impero ottomano 1600 1630 The Journal of European Economic History 15 2 pag 345 384 Goffman Daniel Negoziare con lo stato del Rinascimento l impero ottomano e la nuova diplomazia in The Early Modern Ottomans Remapping the Empire Ed Virginia Aksan e Daniel Goffman Cambridge University Press 2007 Nicol Donald M 1988 Bisanzio e Venezia uno studio nelle relazioni diplomatiche e culturali Cambridge Cambridge University Press ISBN Nicol Donald M Nicol Donald M Wirth P Zum Verzeichnis Der Venezianischen Baili Von Konstantinopel Byzantinische Zeitschrift 54 2 1961 324 28Kaynakca a b Venetians in the Levant in the Age of Selim I 2013 sf 99 112 a b c d Ozulu Tugba Venedik Sarayi Ve Yakin Cevresi Tomtom Kaptan Sokagi Ve Postacilar Sokagi Yapilari Istanbul Teknik Universitesi Fen Bilimleri Enstitusu Yuksek Lisans Tezi 2011 27 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2016 Dursteler 2001 p 3 The Memoirs of Jacques CasanovaKonuyla ilgili yayinlarMUMCU Serap Venedik Baylosu nun Defterleri The Venetian Baylo s Registers 1589 1684 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde collana Hilal Edizioni Ca Foscari Venedik 2014