Kumarcılar Hanı, halk arasında Seyyar Çalgıcılar Hanı ya da Kemaneciler Hanı olarak da bilinir,Kuzey Lefkoşa, KKTC'de, Asmaaltı Meydanı'nın kuzeyinde yer alan tarihi bir handır. Osmanlı döneminde adada inşa edilen 18 handan birisidir.Lefkoşa'daki hanlar içinde, Büyük Han'dan sonra gelen en büyük handır.
Genel bilgiler | |
---|---|
Durum | Aktif |
Mimari tarz | Osmanlı mimarisi |
Adres | Asmaaltı Sokak, Selimiye Mahallesi, Asmaaltı Sokak, No: 56 |
Şehir | Kuzey Lefkoşa |
Ülke | KKTC |
Koordinatlar | 35°10′38″K 33°21′46″D / 35.17722°K 33.36278°D |
Tamamlanma | 15, - 16. yy arası |
Sahip | Turizm ve Çevre Bakanlığı |
İşletmeci | Turizm ve Çevre Bakanlığı |
Konumu
Selimiye Mahallesi'ndeki Asmaaltı Sokak'ta, 56 numaralı binadır.
İsim
Hanın adının kökeniyle ilgili tartışmalar yaşanmıştır. 2016 yılında KKTC Turizm Bakanlığı tarafından hanın esas adının "Hımarcılar Hanı" ("eşekçiler" anlamında) olduğu ve bu yönde değiştirileceğiyle ilgili bir açıklama gelmiştir. Bu konuyla ilgili araştırma yapan arkeolog Tuncer Bağışkan, bu iddiayı ilk kez 1980'de 'dan işittiğini ve Altan'ın bu konuda herhangi bir kaynak olmadığını belirttiğini, kendisinin de şeriyye sicilleri incelemesi sonucu herhangi bir zaman hanın adının "Hımarcılar Hanı" olmadığını tespit ettiğini ifade etmiştir. Hanın ismine ait en eski belge olan, 31 Mart 1748 tarihli Kılıç Ali Paşa Vakfı'na ait vesikalarda hanın ismi "Han-ı Kumarî" ("Kumarî Han") olarak geçmektedir.Kıbrıs Vakıflar İdaresi Arşiv Müdürü Mustafa Kemal Kasapoğlu, buradaki "kumar"ın çağdaş Türkçedeki anlamını taşımadığını ve yine "semer" anlamında olduğunu dile getirmiş, bu doğrultuda hanın adını değiştirmeyi önermiştir.
Tarihi
İlk inşa tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Aynı mimari özelliklerin kullanıldığı Orta Çağ Venedik ya da Lüzinyan dönemine ait bir başka yapı, muhtemelen bir manastır üzerine 15.- 16. yüzyıllar arasında inşa edilmiş olabileceği tahmin edilmektedir. Vakıflar arşivindeki 16 numaralı Şer'iyye Sicili'nde yer alan 31 Mart 1748 tarihli bir belgede handan "Kumari" adı ile bahsedildiği görülmektedir. Hanın bu dönemde Kılıç Ali Paşa Vakfı'na ait olduğu görülmektedir. Yine, 1811 - 1836 yıllarına tarihlenen iki belgede han, "Kumarcı Hanı" adı ile anılmaktadır. 1881 yılında Horatio Herbert Kitchener tarafından çizilen bir haritada adından "Küçük Han" diye bahsettiği görülmektedir.
1748 yılında Kılıç Ali Paşa Vakfı'na ait olan han, zamanla Derviş Paşa'nın kardeşi Fuat Tüccarbaşı'na ait bir özel mülk haline gelir. 1950'li yıllarda Tüccarbaşılardan Mehmet İzzetbey ile Mehmet Asım Bey'in adına kayıtlı olduğu görülür.
1937-1957 yılları arasında ilk restorasyonu tamamlanır. Bu dönemde Antikalar Dairesi tarafından eski eser olarak tescil edilir.
1958-1963 yılları arasında varislerine yıllık 70 Kıbrıs Lirası kira ödenir.
Sürekli olarak el değiştiren hanın kullanım hakkı, 12 Temmuz 2011 tarihinde, Turizm ve Çevre Bakanlığı tarafından mal sahipleri Aziz Kent ve Behzat Azizbeyli'den 15 yıl süre ile devralınır.
Restorasyonun bütçesi Türkiye Cumhuriyeti Yardım Heyeti tarafından sağlanır. Restorasyon Eski Eserler ve Müzeler Dairesi ile Planlama ve İnşaat Dairesi'nin kontrolörlüğünde gerçekleştirilir. Turizm Planlama Dairesi Müdürülüğü tarafından 2016 yılında tamamlanır ve han hizmete açılır. Açılış törenine dönemin başbakanı Hüseyin Özgürgün, dönemin Turizm ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu, mal sahibi Aziz Kent ve birçok yetkili katılır. Restorasyon sırasında, Venedik dönemine ait olduğu düşünülen sahip bir duvar bulunur. Restorasyon sırasında elde edilen diğer tarihî eserler Eski Eserler ve Müzeler Dairesi tarafından restore edilmiştir. Bu eserler hanın çeşitli bölümlerinde sergilenmektedir.
Mimarisi
Tipik Osmanlı mimarisi özelliklerini sergilemektedir. Dörtgen bir plan üzerine inşa edilmiştir. İki katlıdır. İnşa edildiği ilk günlerde 52 odası bulunmakta iken günümüzde 44 odası kullanılmaktadır. Alt odalar eşya konulması için depo ve hayvanların konaklaması için ahır amaçlı; üst odalar ise yolcuların konaklaması amaçlı yatakhane olarak kullanılmıştır. Üst odalar beşik tonozludur. Ahşap revakların üstü kiremitle kaplıdır. Odalar mermer döşemelidir.
Günümüzde sivri kemerli, Gotik mimariyi çağrıştıran bir giriş kapısına sahip olsa da, bu kapının Osmanlı döneminde Osmanlı mimarisine uygun bir tarzda inşa edildiği, sonrasında Britanya sömürge yönetiminin restorasyonu sırasında yıkılarak hatalı olarak Gotik tarzda inşa edildiği fotoğraflarla belgelenmiştir. 2010'lardaki restorasyonu sırasında orijinal Osmanlı kemerinin yeniden yapılmasına yönelik talepler gelse de, sivri kemerli hâli muhafaza edilmiştir.
Kaynakça
- Genel
- ^ a b c d e . Lefkoşa Belediyesi. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2019.
- ^ a b c d e f g "KKTC'de Restore Edilen 500 Yıllık Kumarcılar Hanı Açıldı". Haberler. 24 Kasım 2016. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2019.
- ^ a b c Bağışkan, Tuncer (23 Şubat 2016). . Yenidüzen. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ a b "Kasapoğlu: "Kumarcılar Hanı, 'Kumari Han' olarak değiştirilebilir"". Kıbrıs Postası. 4 Mart 2018. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2019.
- Özel
- HAVVA ARSLANGAZİ (2007). Lefkoşa kent dokusunda mimari üsluplar. İstanbul: MARMARA ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kumarcilar Hani halk arasinda Seyyar Calgicilar Hani ya da Kemaneciler Hani olarak da bilinir Kuzey Lefkosa KKTC de Asmaalti Meydani nin kuzeyinde yer alan tarihi bir handir Osmanli doneminde adada insa edilen 18 handan birisidir Lefkosa daki hanlar icinde Buyuk Han dan sonra gelen en buyuk handir Kumarcilar HaniGenel bilgilerDurumAktifMimari tarzOsmanli mimarisiAdresAsmaalti Sokak Selimiye Mahallesi Asmaalti Sokak No 56SehirKuzey LefkosaUlkeKKTCKoordinatlar35 10 38 K 33 21 46 D 35 17722 K 33 36278 D 35 17722 33 36278Tamamlanma15 16 yy arasiSahipTurizm ve Cevre BakanligiIsletmeciTurizm ve Cevre BakanligiKonumuSelimiye Mahallesi ndeki Asmaalti Sokak ta 56 numarali binadir IsimHanin adinin kokeniyle ilgili tartismalar yasanmistir 2016 yilinda KKTC Turizm Bakanligi tarafindan hanin esas adinin Himarcilar Hani esekciler anlaminda oldugu ve bu yonde degistirilecegiyle ilgili bir aciklama gelmistir Bu konuyla ilgili arastirma yapan arkeolog Tuncer Bagiskan bu iddiayi ilk kez 1980 de dan isittigini ve Altan in bu konuda herhangi bir kaynak olmadigini belirttigini kendisinin de seriyye sicilleri incelemesi sonucu herhangi bir zaman hanin adinin Himarcilar Hani olmadigini tespit ettigini ifade etmistir Hanin ismine ait en eski belge olan 31 Mart 1748 tarihli Kilic Ali Pasa Vakfi na ait vesikalarda hanin ismi Han i Kumari Kumari Han olarak gecmektedir Kibris Vakiflar Idaresi Arsiv Muduru Mustafa Kemal Kasapoglu buradaki kumar in cagdas Turkcedeki anlamini tasimadigini ve yine semer anlaminda oldugunu dile getirmis bu dogrultuda hanin adini degistirmeyi onermistir TarihiIlk insa tarihi kesin olarak bilinmemektedir Ayni mimari ozelliklerin kullanildigi Orta Cag Venedik ya da Luzinyan donemine ait bir baska yapi muhtemelen bir manastir uzerine 15 16 yuzyillar arasinda insa edilmis olabilecegi tahmin edilmektedir Vakiflar arsivindeki 16 numarali Ser iyye Sicili nde yer alan 31 Mart 1748 tarihli bir belgede handan Kumari adi ile bahsedildigi gorulmektedir Hanin bu donemde Kilic Ali Pasa Vakfi na ait oldugu gorulmektedir Yine 1811 1836 yillarina tarihlenen iki belgede han Kumarci Hani adi ile anilmaktadir 1881 yilinda Horatio Herbert Kitchener tarafindan cizilen bir haritada adindan Kucuk Han diye bahsettigi gorulmektedir 1748 yilinda Kilic Ali Pasa Vakfi na ait olan han zamanla Dervis Pasa nin kardesi Fuat Tuccarbasi na ait bir ozel mulk haline gelir 1950 li yillarda Tuccarbasilardan Mehmet Izzetbey ile Mehmet Asim Bey in adina kayitli oldugu gorulur 1937 1957 yillari arasinda ilk restorasyonu tamamlanir Bu donemde Antikalar Dairesi tarafindan eski eser olarak tescil edilir 1958 1963 yillari arasinda varislerine yillik 70 Kibris Lirasi kira odenir Surekli olarak el degistiren hanin kullanim hakki 12 Temmuz 2011 tarihinde Turizm ve Cevre Bakanligi tarafindan mal sahipleri Aziz Kent ve Behzat Azizbeyli den 15 yil sure ile devralinir Restorasyonun butcesi Turkiye Cumhuriyeti Yardim Heyeti tarafindan saglanir Restorasyon Eski Eserler ve Muzeler Dairesi ile Planlama ve Insaat Dairesi nin kontrolorlugunde gerceklestirilir Turizm Planlama Dairesi Mudurulugu tarafindan 2016 yilinda tamamlanir ve han hizmete acilir Acilis torenine donemin basbakani Huseyin Ozgurgun donemin Turizm ve Cevre Bakani Fikri Ataoglu mal sahibi Aziz Kent ve bircok yetkili katilir Restorasyon sirasinda Venedik donemine ait oldugu dusunulen sahip bir duvar bulunur Restorasyon sirasinda elde edilen diger tarihi eserler Eski Eserler ve Muzeler Dairesi tarafindan restore edilmistir Bu eserler hanin cesitli bolumlerinde sergilenmektedir MimarisiTipik Osmanli mimarisi ozelliklerini sergilemektedir Dortgen bir plan uzerine insa edilmistir Iki katlidir Insa edildigi ilk gunlerde 52 odasi bulunmakta iken gunumuzde 44 odasi kullanilmaktadir Alt odalar esya konulmasi icin depo ve hayvanlarin konaklamasi icin ahir amacli ust odalar ise yolcularin konaklamasi amacli yatakhane olarak kullanilmistir Ust odalar besik tonozludur Ahsap revaklarin ustu kiremitle kaplidir Odalar mermer dosemelidir Gunumuzde sivri kemerli Gotik mimariyi cagristiran bir giris kapisina sahip olsa da bu kapinin Osmanli doneminde Osmanli mimarisine uygun bir tarzda insa edildigi sonrasinda Britanya somurge yonetiminin restorasyonu sirasinda yikilarak hatali olarak Gotik tarzda insa edildigi fotograflarla belgelenmistir 2010 lardaki restorasyonu sirasinda orijinal Osmanli kemerinin yeniden yapilmasina yonelik talepler gelse de sivri kemerli hali muhafaza edilmistir KaynakcaGenel a b c d e Lefkosa Belediyesi 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2019 a b c d e f g KKTC de Restore Edilen 500 Yillik Kumarcilar Hani Acildi Haberler 24 Kasim 2016 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2019 a b c Bagiskan Tuncer 23 Subat 2016 Yeniduzen 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2020 a b Kasapoglu Kumarcilar Hani Kumari Han olarak degistirilebilir Kibris Postasi 4 Mart 2018 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2019 OzelHAVVA ARSLANGAZI 2007 Lefkosa kent dokusunda mimari usluplar Istanbul MARMARA UNIVERSITESI TURKIYAT ARASTIRMALARI ENSTITUSU erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim