Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kıbrıs Vakıflar İdaresi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde vakıfları denetleme ve çalışmalarını tetkik ile yükümlü idare. Genel müdürlüğünü Prof. Dr. Mustafa Tümer yapmaktadır.
| Kıbrıs Vakıflar İdaresi | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | 1571 |
| Tür | Vakıf |
| Merkez | Lefkoşa |
| Resmî diller | Türkçe |
| Genel Müdür | Mustafa Tümer |
| Resmî site | evkaf.org |
Tarihçe
Kuruluş tarihi resmî kaynaklarca Osmanlı İmparatorluğu tarafından Kıbrıs'ın fethine tekabül eden 1571 olarak ifade edilir. Adadaki vakıf hukukunun ve Kıbrıs Vakıflar İdaresinin başlangıç noktası, 15 Eylül 1570 tarihinde, Osmanlılarca yeni ele geçirilen Lefkoşa'da Ayasofya Katedrali'nin camiye çevrilmesinin ardından kılınan ilk cuma namazında Lala Mustafa Paşa tarafından adanın ilk vakfı olan Sultan Selim Vakfının kurulmasıdır. Osmanlı yönetiminin çoğunluğunda, adada yer alan çok sayıdaki vakıf yerli yönetim kurulları tarafından yönetildi, bunların denetimi ve kaydından o bölgenin kadısı sorumlu oldu. 1826'da Osmanlı İmparatorluğu'nda vakıf sisteminin yeniden düzenlenmesi çerçevesinde Evkaf-ı Hümayun Nezareti kuruldu. Adadaki vakıflar, merkezi idareyi temsilen Kıbrıs'ta tesis edilen Evkaf İdaresine bağlandı ve bu idarenin başına El-Hac Yusuf Efendi getirildi.
1878'de adanın Britanya egemenliğine devrini düzenleyen Kıbrıs Sözleşmesi çerçevesinde adadaki Osmanlı dini kurumları ve vakıfların yapısı korunsa da idaresinde Britanya yönetimine söz hakkı verildi. Bu bağlamda Vakıflar İdaresinin yönetiminde bir Osmanlı, bir de Britanya temsilcisi olması kararlaştırıldı; yönetim kurulu Osmanlı ve Britanya temsilcileri, müftü, Kıbrıs kadısı ve evkaf muhasebecisinden oluşacaktı. 1881'e dek Osmanlı yönetimi adaya vakıf temsilcisi atamadı, bu tarihte ise evkaf muhasebecisi Ahmet Hulusi Efendi temsilci olarak görevlendirildi. Bununla beraber daha sonra temsilci olarak başkalarının atanması sonucu Bâb-ı Âli'yle Britanya yönetimi arasında evkaf muhasebecisinin kim olacağına dair 20. yüzyıla dek süren bir anlaşmazlık yaşandı. 1914'te Kıbrıs'ın Britanya tarafından ilhakıyla beraber bu düzenleme ortadan kalktı, Vakıflar İdaresinin yönetimi Charles Sherwood ile daha önceleri idarede yer alıp adı yolsuzluğa karışmış, Britanya yönetiminin yönlendirmesindeki Musa İrfan Bey'e verildi.
Britanya idaresinde vakıfların Kıbrıs'taki gücünü zayıflatan gelişmeler yaşandı. Yönetim kuruluna Britanya temsilcisi olarak atanan Seager'ın tavsiyesi adadaki tüm vakıf mallarına koloni yönetimi tarafından el konması yönündeyse de, bu gerçekleştirilmedi. Bununla beraber, vakıfların gücünü azaltan çeşitli yasal düzenlemeler yapıldı. 1926'de geçirilen bir yasayla vakıfların vergi alma hakkı ortadan kaldırıldı, koloni yönetiminin bütçesinden vakıflara belli bir ödenek konuldu. Vakıf mallarının idari makamlarca gasp edilmesine göz yumuldu. Britanya yönetimi bunun yanında Vakıflar İdaresini Musa İrfan Bey gibi kendisine sadık Müslüman liderler ortaya çıkarmak için bir araç olarak görmekteydi. Bu nedenle vakıflar meselesi Kıbrıs Türk kamuoyunda en çok tartışılan konular arasında yer aldı.
Atatürk Devrimlerinin ardından adada oluşan seküler ve milliyetçi Türk elit kesim, koloni yönetiminin Evkaf aracılığıyla etki sahibi olmasına ve Kıbrıs Türk toplumsal hayatının merkezine Evkaf'ı yerleştirme çabasına karşı çıktı. Siyasetin gelenekçi kanadından gelen ve yıllarca Evkaf'ın idareciliğini yapan Sir Mehmet Münir'e 1948'de görevi bıraktırıldı. Özellikle 1950'lerden itibaren, Fazıl Küçük'ün toplumsal liderliğinde Vakıflar İdaresinin Kıbrıslı Türklere iade edilmesi için Britanya'ya baskılar yapıldı. Türkiye başbakanı Adnan Menderes'in de müdahalesiyle 1956'da Vakıflar İdaresi Kıbrıslı Türklere teslim edildi.
Kaynakça
- ^ "Kıbrıs Vakıfları'nın Kısa Tarihi". Kıbrıs Vakıflar İdaresi. 20 Mart 2024. 2 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mart 2024.
- ^ Yıldız, Netice (2009). "The Vakf Institution in Ottoman Cyprus". Michael, Michalis M.; Kappler, Matthias; Gavriel, Eftihios (Ed.). Ottoman Cyprus: A Collection of Studies on History and Culture. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. ss. 117-159. ISBN .
- ^ a b c Nevzat, Altay; Hatay, Mete (2009). "Politics, Society and the Decline of Islam in Cyprus: From the Ottoman Era to the Twenty-First Century". Middle Eastern Studies. 45 (6). ss. 911-933. doi:10.1080/00263200903268686. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2018.
- ^ Kara, Adem; Çelik, Cemil (2011). "Kıbrıs'ta Vakıf Yönetimi ve Denetimi Sorunu". History Studies. 3 (3). ss. 161-175.
Dış bağlantılar
- Kıbrıs Vakıflar İdaresi19 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kibris Vakiflar Idaresi Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde vakiflari denetleme ve calismalarini tetkik ile yukumlu idare Genel mudurlugunu Prof Dr Mustafa Tumer yapmaktadir Kibris Vakiflar IdaresiKurulus1571TurVakifMerkezLefkosaResmi dillerTurkceGenel MudurMustafa TumerResmi siteevkaf orgTarihceKurulus tarihi resmi kaynaklarca Osmanli Imparatorlugu tarafindan Kibris in fethine tekabul eden 1571 olarak ifade edilir Adadaki vakif hukukunun ve Kibris Vakiflar Idaresinin baslangic noktasi 15 Eylul 1570 tarihinde Osmanlilarca yeni ele gecirilen Lefkosa da Ayasofya Katedrali nin camiye cevrilmesinin ardindan kilinan ilk cuma namazinda Lala Mustafa Pasa tarafindan adanin ilk vakfi olan Sultan Selim Vakfinin kurulmasidir Osmanli yonetiminin cogunlugunda adada yer alan cok sayidaki vakif yerli yonetim kurullari tarafindan yonetildi bunlarin denetimi ve kaydindan o bolgenin kadisi sorumlu oldu 1826 da Osmanli Imparatorlugu nda vakif sisteminin yeniden duzenlenmesi cercevesinde Evkaf i Humayun Nezareti kuruldu Adadaki vakiflar merkezi idareyi temsilen Kibris ta tesis edilen Evkaf Idaresine baglandi ve bu idarenin basina El Hac Yusuf Efendi getirildi 1878 de adanin Britanya egemenligine devrini duzenleyen Kibris Sozlesmesi cercevesinde adadaki Osmanli dini kurumlari ve vakiflarin yapisi korunsa da idaresinde Britanya yonetimine soz hakki verildi Bu baglamda Vakiflar Idaresinin yonetiminde bir Osmanli bir de Britanya temsilcisi olmasi kararlastirildi yonetim kurulu Osmanli ve Britanya temsilcileri muftu Kibris kadisi ve evkaf muhasebecisinden olusacakti 1881 e dek Osmanli yonetimi adaya vakif temsilcisi atamadi bu tarihte ise evkaf muhasebecisi Ahmet Hulusi Efendi temsilci olarak gorevlendirildi Bununla beraber daha sonra temsilci olarak baskalarinin atanmasi sonucu Bab i Ali yle Britanya yonetimi arasinda evkaf muhasebecisinin kim olacagina dair 20 yuzyila dek suren bir anlasmazlik yasandi 1914 te Kibris in Britanya tarafindan ilhakiyla beraber bu duzenleme ortadan kalkti Vakiflar Idaresinin yonetimi Charles Sherwood ile daha onceleri idarede yer alip adi yolsuzluga karismis Britanya yonetiminin yonlendirmesindeki Musa Irfan Bey e verildi Britanya idaresinde vakiflarin Kibris taki gucunu zayiflatan gelismeler yasandi Yonetim kuruluna Britanya temsilcisi olarak atanan Seager in tavsiyesi adadaki tum vakif mallarina koloni yonetimi tarafindan el konmasi yonundeyse de bu gerceklestirilmedi Bununla beraber vakiflarin gucunu azaltan cesitli yasal duzenlemeler yapildi 1926 de gecirilen bir yasayla vakiflarin vergi alma hakki ortadan kaldirildi koloni yonetiminin butcesinden vakiflara belli bir odenek konuldu Vakif mallarinin idari makamlarca gasp edilmesine goz yumuldu Britanya yonetimi bunun yaninda Vakiflar Idaresini Musa Irfan Bey gibi kendisine sadik Musluman liderler ortaya cikarmak icin bir arac olarak gormekteydi Bu nedenle vakiflar meselesi Kibris Turk kamuoyunda en cok tartisilan konular arasinda yer aldi Ataturk Devrimlerinin ardindan adada olusan sekuler ve milliyetci Turk elit kesim koloni yonetiminin Evkaf araciligiyla etki sahibi olmasina ve Kibris Turk toplumsal hayatinin merkezine Evkaf i yerlestirme cabasina karsi cikti Siyasetin gelenekci kanadindan gelen ve yillarca Evkaf in idareciligini yapan Sir Mehmet Munir e 1948 de gorevi biraktirildi Ozellikle 1950 lerden itibaren Fazil Kucuk un toplumsal liderliginde Vakiflar Idaresinin Kibrisli Turklere iade edilmesi icin Britanya ya baskilar yapildi Turkiye basbakani Adnan Menderes in de mudahalesiyle 1956 da Vakiflar Idaresi Kibrisli Turklere teslim edildi Kaynakca Kibris Vakiflari nin Kisa Tarihi Kibris Vakiflar Idaresi 20 Mart 2024 2 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mart 2024 Yildiz Netice 2009 The Vakf Institution in Ottoman Cyprus Michael Michalis M Kappler Matthias Gavriel Eftihios Ed Ottoman Cyprus A Collection of Studies on History and Culture Wiesbaden Harrassowitz Verlag ss 117 159 ISBN 978 3 447 05899 5 a b c Nevzat Altay Hatay Mete 2009 Politics Society and the Decline of Islam in Cyprus From the Ottoman Era to the Twenty First Century Middle Eastern Studies 45 6 ss 911 933 doi 10 1080 00263200903268686 29 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mart 2018 Kara Adem Celik Cemil 2011 Kibris ta Vakif Yonetimi ve Denetimi Sorunu History Studies 3 3 ss 161 175 Dis baglantilarKibris Vakiflar Idaresi19 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde