Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kurtkale, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.
| Kurtkale | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Kurtkale Kurtkale'nin Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Çıldır |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 208 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
Kurtkale köyünün eski adı Mgeltsihe'dir. Gürcüce bir yer adı olan Mgeltsihe (მგელციხე), "kurt kale" anlamına gelir. Nitekim Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili de 1902 yılında Gürcüce Mgel-Tsihe ve Türkçe Kurt-Kala adının "kurt kalesi" anlamına geldiğini yazmıştır. Osmanlılar bu yerleşimi ve kaleyi ele geçirince, Gürcüce adını Türkçeye çevirerek Kurd Kal'ası (قورد قلعەسی) adıyla kaydetmiştir. Nitekim 1561-1587 arasındaki olayları konu alan Meshuri Davitnis Kronika (მესხური დავითნის ქრონიკა) adlı Gürcüce kaynakta Mgeltsihe (მგელ-ციხეს) olarak geçer. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Kurd Kala" (قورد قلعە) şeklinde yazılmış olan köyün adı zaman içinde Kurtkale'ye dönüşmüştür.
Mgeltsihe köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu yerleşimi ve aynı adı taşıyan kaleyi, zorlu bir kuşatmadan sonra, 1578 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde Mgeltsihe olarak bilinen kalenin dışındaki iki kilise de Osmanlı dönemi öncesinden kalmıştır.
Mgeltsihe köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Çıldır livasının aynı adlı nahiyesine bağlıydı. Kurd Kalası bu defterde hem yerleşimin hem de nahiyenin adı olarak geçer. Kurd Kalası nahiyesi, küçük bir idari birimdi ve 16 köyü kapsıyordu. Mgeltsihe köyü ise, tıpkı Mgeltsihe Kalesi gibi Gürcüler ile Osmanlılar arasındaki savaşta harabeye dönmüş, köy tamamen boşalmıştı. Osmanlı döneminde köy yeniden meskun hale gelmiştir.
Mgeltsihe köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. 1886 nüfus tespitinde Rus idaresinin Kurt-Kala (Курт-кала) şeklinde kaydettiği köy, Ardahan sancağının Çıldır kazasına bağlı Tshorostav (Tzkarostavi) nahiyesinin 13 köyünden biriydi. Bu nahiyenin idari merkezi Kanarbel köyüydü. Kurt-Kala köyünün nüfusu, 141'i erkek ve 127'si kadın olmak üzere, 27 hanede yaşayan 268 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.
Kurtkale köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Sovyet Rusya'nın Bolşevik hükûmeti 7 Mayıs 1920'de Gürcistan hükûmetiyle imzaladığı Moskova Antlaşması'yla da Ardahan bölgesini bağımsız Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından Ardahan bölgesi ve Kurtakale köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla, Kurtkale köyünü de kapsayan Ardahan bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.
Kurtkale köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de "Kurd Kala" (قورد قلعە) adıyla Kars vilayetinin Çıldır kazasının aynı adlı nahiyesine bağlıydı. Kurt Kala nahiyesi 15 köyü kapsıyordu. 1935 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahip olan köyün nüfusu 659 kişiden oluşuyordu. Kurtkale köyünün nüfusu 1965 yılında 1.009 kişiye çıkmıştı ve bu nüfus içinde sadece 308 kişi okuma yazma biliyordu. Bu tarihte Kurtkale bucağı 12 köyü kapsıyordu ve Kurtkale köyü bu bucağın idari merkeziydi. Nahiyenin nüfus ise 8.420 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 2.051 kişi okuma yazma biliyordu.
Kurtkale köyünde ünlü kale dışında, iki kilisenin varlığı bilinmektedir. Tek nefli bir yapı olan köy kilisesi büyük ölçüde ayaktadır ve duvar resimleri de parça parça günümüze ulaşmıştır. Kalenin yakınında, Kura Nehri’nin sağ kıyısında bir yamaçta ikinci bir köy kilisesi yer alır. Tek nefli bu kilise de büyük ölçüde ayaktadır.
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 82 km, Çıldır ilçe merkezine ise 40 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 208 |
| 2021 | 213 |
| 2020 | 228 |
| 2019 | 244 |
| 2018 | 272 |
| 2017 | 258 |
| 2016 | 275 |
| 2015 | 280 |
| 2014 | 282 |
| 2013 | 320 |
| 2012 | 322 |
| 2011 | 304 |
| 2010 | 317 |
| 2009 | 310 |
| 2008 | 328 |
| 2007 | 350 |
| 2000 | 550 |
| 1990 | 692 |
| 1985 | 909 |
Kaynakça
- ^ "Kurtkale, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Kurtkale Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ Ekvtime Takaişvili, Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri (Материалы по археологии Кавказа), Moskova, 1909, s. 59-60.
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 426". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2023.
- ^ "Ekvtime Takaişvili Üç Tarihsel Vakayiname (სამი ისტორიული ხრონიკა :ქართლის მოქცევისა,სუმბატისა ბაგრატიონების შესახებ და მესხური დავითნისა), Tiflis, 1890, s. 88". 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2024.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 764.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 258.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 75-60. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 436". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Genel Nüfus Sayımı 1937isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 357.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 221-223, .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Kurtkale, Çıldır için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kurtkale Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli bir koydur KurtkaleKoyArdahan in konumuKurtkaleKurtkale nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceCildirCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1532 mNufus 2022 Toplam208Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75110TarihceKurtkale koyunun eski adi Mgeltsihe dir Gurcuce bir yer adi olan Mgeltsihe მგელციხე kurt kale anlamina gelir Nitekim Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili de 1902 yilinda Gurcuce Mgel Tsihe ve Turkce Kurt Kala adinin kurt kalesi anlamina geldigini yazmistir Osmanlilar bu yerlesimi ve kaleyi ele gecirince Gurcuce adini Turkceye cevirerek Kurd Kal asi قورد قلعەسی adiyla kaydetmistir Nitekim 1561 1587 arasindaki olaylari konu alan Meshuri Davitnis Kronika მესხური დავითნის ქრონიკა adli Gurcuce kaynakta Mgeltsihe მგელ ციხეს olarak gecer 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Kurd Kala قورد قلعە seklinde yazilmis olan koyun adi zaman icinde Kurtkale ye donusmustur Mgeltsihe koyu tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Cavaheti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu yerlesimi ve ayni adi tasiyan kaleyi zorlu bir kusatmadan sonra 1578 yilinda Gurculerden ele gecirmistir Koyde Mgeltsihe olarak bilinen kalenin disindaki iki kilise de Osmanli donemi oncesinden kalmistir Mgeltsihe koyu 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli mufassal defterine gore Gurcistan Vilayeti icinde Cildir livasinin ayni adli nahiyesine bagliydi Kurd Kalasi bu defterde hem yerlesimin hem de nahiyenin adi olarak gecer Kurd Kalasi nahiyesi kucuk bir idari birimdi ve 16 koyu kapsiyordu Mgeltsihe koyu ise tipki Mgeltsihe Kalesi gibi Gurculer ile Osmanlilar arasindaki savasta harabeye donmus koy tamamen bosalmisti Osmanli doneminde koy yeniden meskun hale gelmistir Mgeltsihe koyu 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi 1886 nufus tespitinde Rus idaresinin Kurt Kala Kurt kala seklinde kaydettigi koy Ardahan sancaginin Cildir kazasina bagli Tshorostav Tzkarostavi nahiyesinin 13 koyunden biriydi Bu nahiyenin idari merkezi Kanarbel koyuydu Kurt Kala koyunun nufusu 141 i erkek ve 127 si kadin olmak uzere 27 hanede yasayan 268 kisiden olusuyordu Bu nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Kurtkale koyu Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Rusya nin bolgeden cekilmesinden bir sure sonra Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin sinirlari icinde kaldi Sovyet Rusya nin Bolsevik hukumeti 7 Mayis 1920 de Gurcistan hukumetiyle imzaladigi Moskova Antlasmasi yla da Ardahan bolgesini bagimsiz Gurcistan in bir parcasi olarak tanidi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin Tiflis hukumetine verdigi ultimatom uzerine Gurcu idaresinin cekilmesinin ardindan Ardahan bolgesi ve Kurtakale koyu fiilen Turkiye ye katildi Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin topraklarinin isgal edilmesinin ardindan Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Kurtkale koyunu de kapsayan Ardahan bolgesi Turkiye ye birakildi Kurtkale koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde de Kurd Kala قورد قلعە adiyla Kars vilayetinin Cildir kazasinin ayni adli nahiyesine bagliydi Kurt Kala nahiyesi 15 koyu kapsiyordu 1935 genel nufus sayiminda ayni idari konuma sahip olan koyun nufusu 659 kisiden olusuyordu Kurtkale koyunun nufusu 1965 yilinda 1 009 kisiye cikmisti ve bu nufus icinde sadece 308 kisi okuma yazma biliyordu Bu tarihte Kurtkale bucagi 12 koyu kapsiyordu ve Kurtkale koyu bu bucagin idari merkeziydi Nahiyenin nufus ise 8 420 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 2 051 kisi okuma yazma biliyordu Kurtkale koyunde unlu kale disinda iki kilisenin varligi bilinmektedir Tek nefli bir yapi olan koy kilisesi buyuk olcude ayaktadir ve duvar resimleri de parca parca gunumuze ulasmistir Kalenin yakininda Kura Nehri nin sag kiyisinda bir yamacta ikinci bir koy kilisesi yer alir Tek nefli bu kilise de buyuk olcude ayaktadir CografyaKoy Ardahan il merkezine 82 km Cildir ilce merkezine ise 40 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 2082021 2132020 2282019 2442018 2722017 2582016 2752015 2802014 2822013 3202012 3222011 3042010 3172009 3102008 3282007 3502000 5501990 6921985 909Kaynakca Kurtkale Turkey Page Ingilizce Fallingrain com 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Cildir Kurtkale Koy Nufusu Nufusune com 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 Ekvtime Takaisvili Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri Materialy po arheologii Kavkaza Moskova 1909 s 59 60 a b Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 426 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2023 Ekvtime Takaisvili Uc Tarihsel Vakayiname სამი ისტორიული ხრონიკა ქართლის მოქცევისა სუმბატისა ბაგრატიონების შესახებ და მესხური დავითნისა Tiflis 1890 s 88 24 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mart 2024 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 764 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 258 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 75 60 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Kars oblasti Sira no 436 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2023 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2021 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Genel Nufus Sayimi 1937 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 357 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 221 223 ISBN 9789941478178 a b YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarKurtkale Cildir icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft