Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kâim Bi-Emrillah (Arapça: القائم بأمر الله, romanize: el-Ḳâʿim Bi-ʾEmri'l-lâh), yirmi altıncı Abbasi halifesi.
| Kaim Bi-Emrillah القائم بأمر الله | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Abbâsî Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 1031-1075 | ||||
| Önce gelen | Kadir | ||||
| Sonra gelen | Muktadi | ||||
| Doğum | 1001 | ||||
| Ölüm | 1075 | ||||
| |||||
| Hanedan | Abbâsî Hanedanı | ||||
| Babası | Kadir | ||||
| Annesi | Bedru'd-Duca | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Yaşamı
1031'de babası olan Abbasi halifesi Kadir yerine halife olmuştur. Kaim 1031'den 1075'e kadar çok uzun bir dönem Abbâsî Hâlifeliği yapmıştır.
Bu halifelik dönemi içinde 1031'den 1055'te Selçuklu Hanedanı Sultanı Tuğrul Bey'in Bağdat'a girişine kadar Bağdat'ta gerçekte iktidar Büveyhîler'in "Emir-ül Ümera" unvanlı liderleri elinde idi. Bu 1031-105 döneminde Bağdat devamlı karışıklık içinde bulunmakta idi. Büveyhîler'in "Emir-ül Ümera"'ları çok kere ayaklanmacı şehir halkından korkup Bağdat'tan kaçmakta idiler ve şehir bu sıralarda idarecisiz kalmakta idi. Aynı dönemde Büveyhilerin Emir-ül Ümera unvanı taşıyan hükümdarları da değişmekte idi ve bunlar sırayla şunlar olmuştu:
- Behâüddevle 989-1012
- Sultânüddevle 1012-1021
- Müşerrefüddevle 1021-1025
- Celâlüddevle 1025-1044
- Ebû Kaliçar 1044-1048
- El-Meliku’r-Rahim 1048-1055
Halife Kaim ve bir önceki halife Kadir dönemi sosyal ve politik alanlarda kargaşalık dönemleri olmasına rağmen kültür alanında, özellikle Farsça edebiyat alanında, büyük gelişmelere sahne oldu. Özellikle Şii ve Fars asıllı Büveyhiler Farsçanın gelişmesine ve çok önemli bir edebiyat ortamı olmasına büyük destek sağladılar.
Bu dönemde Selçuklu Hanedanı devleti gelişmeye başlamıştı. Önce Horasan bölgesine yerleşip daha da güneye inip Karahanlıları ve Gaznelileri tehdide başladılar. 1032'den sonra Selçuk Bey'in torunları Tuğrul Bey ve Çağrı Bey bağımsızlıklarını elde etmeye giriştiler. 1035'te büyük bir Gazneli ordusunu yenerek Horasan içlerine doğru ilerlediler. 1037'de de Merv kentini ele geçirdiler. 1038'de Gaznelileri ikinci kez yendiler ve Nişabur kentine girerek bağımsızlıklarını ilan ettiler. Tuğrul Bey sultan sanıyla hükümdar ilan edildi ve Büyük Selçuklu Devleti de böylece kurulmuş oldu. Gazneliler ve Selçuklular arasından Mayıs 1040’ta yapılan Dandanakan Savaşı'nda Selçuklular Gaznelileri mağlup ederek Horasan ve Harezm'de egemen oldular ve bu savaşın sonra girişilen fetihlerle bütün İran'ı elleri altına aldıktan sonra Güney Kafkasya, Suriye ve Doğu Anadolu'ya sarktılar. Selçuklu Hanedanı ile Abbâsî Hâlifesi arasında ilişkiler Bağdat'ta güya hakim olan Büveyhîler aleyhinde gelişti.
1055'te Bağdat yine bir karmaşık durumda idi. Büveyhi yüksek idarecileri arasında büyük çatışma olmaktaydı. Deylemli ordu komutanı olan Al-Basadiri ile Büveyhîler tarafından tayin edilen Abbâsî Veziri birbiriyle çatışmaya girişmişlerdi. Büveyhîler'in komutanı Vezir'i Selçuklu Hanedanıı tutmakla suçlamaktaydı. Vezir ise Büveyhi komutanını Mısır'da bulunan Şii Fatimiler halifesini Bağdat'a getirip onu halife yapmak istediğini iddia etmekte idi. Çoğu Sünni olan Bağdat halkı Şii olan Büveyhi komutanı Al-Basasiri'ye ve Büveyhi Emir-ül Ümera El-Meliku’r-Rahim'e karşı ayaklanmaya geçtiler. Büveyhi idareciler şehirden kaçmayı tercih ettiler ve Halife Kaim tarafından şehirden sürgün cezasına çarptırıldılar.
Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey Mekke'ye hacca gitmek bahanesi ile büyük bir ordu ile Irak'a girdi ve halife Kaim'den Bağdat şehrini ziyaret etmek için izin istedi. Böylelikle Abbâsî Hâlifesi, Tuğrul Bey'in iyi niyetine inandı. Son Bağdat Büveyhi Emir-ül Ümera'sı da bu ziyareti kabul etti. Halife Kaim Tuğrul Beyi Sultan olarak tanıdı ve onun ismine Irak'ta camilerde hutbeler okundu. Birkaç gün sonra, hem halife Kaim hem de Büveyhi Emir-ül Ümerası'na, onları iktidardan uzaklaştırmayacağına dair, verdiği yeminlerden sonra Tuğrul Bey ordusu ile Bağdat'a girdi. Şehrin keşmekeş anarşisinden bıkan Bağdat halkı ve sulh ve sükunu sağlayacağına inanan devlet idarecileri ve ulema tarafından çok sevinçle karşılandı.
1056'da Abbâsî Hâlifesi Kâim Tuğrul Bey'in kardeşi olan Çağrı Bey'in kızı Hatice Arslan Hatun ile evlilik yaptı. Bundan sonra, (yani 1055'ten sonra) Bağdat'ta sulh ve sükun sağlandı ve asayiş elde edildi. 1063'te Tuğrul Bey ölüp yerine Büyük Selçuklu Devleti başına Alp Arslan sultan olduktan sonra ve 1072'de Melikşah döneminde de Selçuklu hükümdarları altında Bağdat'ta halife Kaim'in idaresi sulh ve sükun içinde devam etti ve bundan dolayı Bağdat bir ticaret ve kültür merkezi oldu. Ama bu dönemden Kaim hakkında çok az sayıda belge bulunmaktadır.
1058'de Bahreyn'de Kaim'in adına hutbe okutulması konusu üzerinde Abdülkays aşireti ile İsmâilîyye Karmatîlik mezhebinin savunucu devlet arasında büyük bir anlaşmazlık çıktı. Ebu Behlül Avvam'ın baş rolü oynadığı bir ayaklanma Karamatılık prensiplerine kurulup idare edilmekte olan Bahreyn hükûmeti idaresini sonunda ortadan kalkmasına neden oldu. En sonunda 1067'de Arabistan yarımadasında Lahsa bölgesinde Karamatı devletinin sona erip Uyuni emirliği kurulmuştur. 7.
Abbasi halifesi Kâ'im 1075'te 44 yıl süren bir halifelikten sonra öldü ve yerine Bağdat'ta Abbâsî Hâlifesi olarak torunu Muktadî halife oldu.
Kaynakça
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi
- ^ C.E.Bosworth "The Political and Dynastic History of the Iranian World", ed. J.A.Boyle (1968) The Cambridge History of İran', Cilt. 5, Cambridge:Cambridge University Press, s.48-. (İngilizce)
- ^ Curtis E. Larsen. (1984) Life and Land Use on the Bahrain Islands: The Geoarchaeology of an Ancient Society University Of Chicago Press, s.65 (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Hitti, Philip H. (çev. Salih Tuğ), (1968) Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (İV Cilt), İstanbul:Boğaziçi Yayınları.
- Üçok, Bahriye (1979) İslam Tarihi Emeviler-Abbasiler, Devlet Kitapları, Ankara: Milli Eğitim Basımevi (1.Basım:1968)
- Muir, Wiiliam (1924), The Caliphate, its rise, decline and fall, Edinburgh:John Grant Buveyhidler Henedani. Halifeler: Muti, Tai, Kadir ve Kaim 17 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişim:21.9.2010)
Kaim (Abbâsî halifesi) Doğumu: 1001 Ölümü: 1075 | ||
| Sünni İslam unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Kadir | Abbâsî Halifesi 1031-1075 | Sonra gelen Muktadi |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kaim Bi Emrillah Arapca القائم بأمر الله romanize el Ḳaʿim Bi ʾEmri l lah yirmi altinci Abbasi halifesi Kaim Bi Emrillah القائم بأمر اللهAbbasi HalifesiHukum suresi1031 1075Once gelenKadirSonra gelenMuktadiDogum1001Olum1075Tam adiEbu Cafer Kaim bin Emrullah Abdullah bin Ahmed el Kadir Billah el AbbasiHanedanAbbasi HanedaniBabasiKadirAnnesiBedru d DucaDiniSunni IslamYasami1031 de babasi olan Abbasi halifesi Kadir yerine halife olmustur Kaim 1031 den 1075 e kadar cok uzun bir donem Abbasi Halifeligi yapmistir Bu halifelik donemi icinde 1031 den 1055 te Selcuklu Hanedani Sultani Tugrul Bey in Bagdat a girisine kadar Bagdat ta gercekte iktidar Buveyhiler in Emir ul Umera unvanli liderleri elinde idi Bu 1031 105 doneminde Bagdat devamli karisiklik icinde bulunmakta idi Buveyhiler in Emir ul Umera lari cok kere ayaklanmaci sehir halkindan korkup Bagdat tan kacmakta idiler ve sehir bu siralarda idarecisiz kalmakta idi Ayni donemde Buveyhilerin Emir ul Umera unvani tasiyan hukumdarlari da degismekte idi ve bunlar sirayla sunlar olmustu Behauddevle 989 1012 Sultanuddevle 1012 1021 Muserrefuddevle 1021 1025 Celaluddevle 1025 1044 Ebu Kalicar 1044 1048 El Meliku r Rahim 1048 1055 Halife Kaim ve bir onceki halife Kadir donemi sosyal ve politik alanlarda kargasalik donemleri olmasina ragmen kultur alaninda ozellikle Farsca edebiyat alaninda buyuk gelismelere sahne oldu Ozellikle Sii ve Fars asilli Buveyhiler Farscanin gelismesine ve cok onemli bir edebiyat ortami olmasina buyuk destek sagladilar Bu donemde Selcuklu Hanedani devleti gelismeye baslamisti Once Horasan bolgesine yerlesip daha da guneye inip Karahanlilari ve Gaznelileri tehdide basladilar 1032 den sonra Selcuk Bey in torunlari Tugrul Bey ve Cagri Bey bagimsizliklarini elde etmeye giristiler 1035 te buyuk bir Gazneli ordusunu yenerek Horasan iclerine dogru ilerlediler 1037 de de Merv kentini ele gecirdiler 1038 de Gaznelileri ikinci kez yendiler ve Nisabur kentine girerek bagimsizliklarini ilan ettiler Tugrul Bey sultan saniyla hukumdar ilan edildi ve Buyuk Selcuklu Devleti de boylece kurulmus oldu Gazneliler ve Selcuklular arasindan Mayis 1040 ta yapilan Dandanakan Savasi nda Selcuklular Gaznelileri maglup ederek Horasan ve Harezm de egemen oldular ve bu savasin sonra girisilen fetihlerle butun Iran i elleri altina aldiktan sonra Guney Kafkasya Suriye ve Dogu Anadolu ya sarktilar Selcuklu Hanedani ile Abbasi Halifesi arasinda iliskiler Bagdat ta guya hakim olan Buveyhiler aleyhinde gelisti 1055 te Bagdat yine bir karmasik durumda idi Buveyhi yuksek idarecileri arasinda buyuk catisma olmaktaydi Deylemli ordu komutani olan Al Basadiri ile Buveyhiler tarafindan tayin edilen Abbasi Veziri birbiriyle catismaya girismislerdi Buveyhiler in komutani Vezir i Selcuklu Hanedanii tutmakla suclamaktaydi Vezir ise Buveyhi komutanini Misir da bulunan Sii Fatimiler halifesini Bagdat a getirip onu halife yapmak istedigini iddia etmekte idi Cogu Sunni olan Bagdat halki Sii olan Buveyhi komutani Al Basasiri ye ve Buveyhi Emir ul Umera El Meliku r Rahim e karsi ayaklanmaya gectiler Buveyhi idareciler sehirden kacmayi tercih ettiler ve Halife Kaim tarafindan sehirden surgun cezasina carptirildilar Selcuklu Sultani Tugrul Bey Mekke ye hacca gitmek bahanesi ile buyuk bir ordu ile Irak a girdi ve halife Kaim den Bagdat sehrini ziyaret etmek icin izin istedi Boylelikle Abbasi Halifesi Tugrul Bey in iyi niyetine inandi Son Bagdat Buveyhi Emir ul Umera si da bu ziyareti kabul etti Halife Kaim Tugrul Beyi Sultan olarak tanidi ve onun ismine Irak ta camilerde hutbeler okundu Birkac gun sonra hem halife Kaim hem de Buveyhi Emir ul Umerasi na onlari iktidardan uzaklastirmayacagina dair verdigi yeminlerden sonra Tugrul Bey ordusu ile Bagdat a girdi Sehrin kesmekes anarsisinden bikan Bagdat halki ve sulh ve sukunu saglayacagina inanan devlet idarecileri ve ulema tarafindan cok sevincle karsilandi 1056 da Abbasi Halifesi Kaim Tugrul Bey in kardesi olan Cagri Bey in kizi Hatice Arslan Hatun ile evlilik yapti Bundan sonra yani 1055 ten sonra Bagdat ta sulh ve sukun saglandi ve asayis elde edildi 1063 te Tugrul Bey olup yerine Buyuk Selcuklu Devleti basina Alp Arslan sultan olduktan sonra ve 1072 de Meliksah doneminde de Selcuklu hukumdarlari altinda Bagdat ta halife Kaim in idaresi sulh ve sukun icinde devam etti ve bundan dolayi Bagdat bir ticaret ve kultur merkezi oldu Ama bu donemden Kaim hakkinda cok az sayida belge bulunmaktadir 1058 de Bahreyn de Kaim in adina hutbe okutulmasi konusu uzerinde Abdulkays asireti ile Ismailiyye Karmatilik mezhebinin savunucu devlet arasinda buyuk bir anlasmazlik cikti Ebu Behlul Avvam in bas rolu oynadigi bir ayaklanma Karamatilik prensiplerine kurulup idare edilmekte olan Bahreyn hukumeti idaresini sonunda ortadan kalkmasina neden oldu En sonunda 1067 de Arabistan yarimadasinda Lahsa bolgesinde Karamati devletinin sona erip Uyuni emirligi kurulmustur 7 Abbasi halifesi Ka im 1075 te 44 yil suren bir halifelikten sonra oldu ve yerine Bagdat ta Abbasi Halifesi olarak torunu Muktadi halife oldu Kaynakca TDV Islam Ansiklopedisi C E Bosworth The Political and Dynastic History of the Iranian World ed J A Boyle 1968 The Cambridge History of Iran Cilt 5 Cambridge Cambridge University Press s 48 Ingilizce Curtis E Larsen 1984 Life and Land Use on the Bahrain Islands The Geoarchaeology of an Ancient Society University Of Chicago Press s 65 Ingilizce Dis baglantilarHitti Philip H cev Salih Tug 1968 Siyasi ve Kulturel Islam Tarihi IV Cilt Istanbul Bogazici Yayinlari Ucok Bahriye 1979 Islam Tarihi Emeviler Abbasiler Devlet Kitaplari Ankara Milli Egitim Basimevi 1 Basim 1968 Muir Wiiliam 1924 The Caliphate its rise decline and fall Edinburgh John Grant Buveyhidler Henedani Halifeler Muti Tai Kadir ve Kaim 17 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim 21 9 2010 Kaim Abbasi halifesi AbbasiDogumu 1001 Olumu 1075Sunni Islam unvanlariOnce gelen Kadir Abbasi Halifesi 1031 1075 Sonra gelen Muktadi