Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Köprülü Mehmed Paşa (d. 1575 - ö. 31 Ekim 1661), IV. Mehmed Dönemi'nde 1656-1661 yılları arasında Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını yapmış bir bürokrattır. (Osmanlı İmparatorluğu'nun Duraklama Devri'nde) devleti idare etmiş, görev süresi boyunca yaşanan politik ve toplumsal karışıklıkların etkisini azaltmış ve Osmanlı İmparatorluğu'nun eski itibarını kazanmasında rol oynamıştır. Amasya’ya bağlı Köprü (Vezirköprü) kasabasından Ayşe Hanım’la evlenip bir süre orada yaşadığı için Köprülü olarak tanınmıştır.
| Köprülü Mehmed Paşa | |
|---|---|
 | |
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 15 Eylül 1656 - 31 Ekim 1661 | |
| Hükümdar | IV. Mehmed |
| Yerine geldiği | Boynuyaralı Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | Köprülü Fazıl Ahmed Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1578 Roshnik |
| Ölüm | 31 Ekim 1661 Edirne |
| Defin yeri | Divanyolu |
| Çocuk(lar) | Köprülü Fazıl Ahmed Paşa ve Köprülü Fazıl Mustafa Paşa |
IV. Mehmed tahta geçtiğinde henüz yedi yaşında olduğu için, devlet idaresinde Büyük Valide Kösem Sultan ve Küçük Valide Hatice Turhan Sultan etkili olmuştur. Valide sultanlar arasında yaşanan politik çekişmelerin ardından Hatice Turhan Sultan, Kösem Sultan'ı öldürtmüş ve Köprülü Mehmed Paşa ise bu dönemde sadrazam olmuştur.
Hayatı
Mehmed Paşa, 1578'de Arnavutluk'un Berat sancağının Roshnik köyünde doğmuştur. Gençliğinde İstanbul'a getirilerek saraya alınmıştır. Has odalı Hüsrev Ağa'ya bağlanarak büyük odalı zümresine dahil olmuştur. Sonrasında Hazine-i Amire'de görev almıştır. Kemankeş Kara Mustafa Paşa'nın zamanında mirahorluk rütbesini almıştır. Daha sonra Beylerbeyliği ile Şam'a vali tayin edilmiştir. 1650'de Kubbealtı veziri olmuştur. Aynı sene içerisinde on yedi gün Anadolu eyaleti valiliği yapmıştır. Sadrazamlığında kendisine rakip olabilecek devlet adamlarının rütbelerini alıp kendini güvene alan Sadrazam Gürcü Mehmed Paşa'nın kararıyla birlikte rütbesi alınarak Köstendil'e sürülmüştür.
İbşir Mustafa Paşa'nın himayesi ile Trablus'a vali tayin edilmiştir. Eskişehir'de karşılaştığı Boynuyaralı Mehmed Paşa ile birlikte İstanbul'a dönmüştür.
İstanbul'a döndüğü dönemde yakın dostlarından Mimar Koca Kasım Ağa, şair ve müzisyen Solakzade Mehmet Hemdemi ve Evliya Çelebi ile sohbet ediyor; devlet idaresi hakkındaki fikirlerini açıklıyordu. Mütevazı, mevki ve makamda gözü bulunmayan biri olarak tanınan Köprülü Mehmed Paşa, devletin içerisinde olduğu durumdan ızdırap duyuyor ve yakın arkadaşlarına devletin kurtarılması için yapılması gerektiğini düşündüğü şeyleri anlatıyordu.
Hatice Turhan Sultan'ın müşavirlerinden olan Mimar Koca Kasım Ağa, Köprülü'nün fikirlerini Valide Sultan'a anlatmış ve Köprülü'yü sadrazam olarak tavsiye etmiştir.
Valide Sultan, Köprülü ile görüştü ve onu sadrazam yapmak istediğini bildirdi. O esnada 78 yaşında olan Köprülü, kendisine geniş yetkiler verildiği ve aleyhine çalışanların sözlerine itibar edilmeyeceğine söz verildiği takdirde sadâret makamını kabul edeceğini bildirmiştir. İsteklerinin yerine getirilmesi üzerine 15 Eylül 1656'da sadrazamlığı kabul etmiştir.
Köprülü Mehmed Paşa, idareyi ele alır almaz derhal (iç karışıklıkları) bastırma yoluna gitmiş ve suçluları yakalatıp cezalandırmıştır. Tıpkı IV. Murad gibi Köprülü Mehmed Paşa da ordunun nizama sokulmadan devletin kargaşadan kurtarılamayacağına ve huzurun temin edilemeyeceğine inanmış, orduda nizamı bozanları da bu düşünceleriyle tasfiye ederek disiplini temin etmiştir.
İstanbul'daki karışıklıklarda, yeniçeri kıyafetine soktuğu Hristiyanlar vasıtası ile Müslüman ahaliyi zarara uğratan Rum patriğini idam ettirmiştir.
İstanbul'daki ulema sınıfı arasındaki kargaşayı önlemiş ve bu sınıfın huzurla hizmet görür hale gelmesini sağlamıştır.
Devlet bünyesinde asayişi muhafaza edip huzur ve intizamı temin ettikten sonra orduyu toplayarak sefere çıkmıştır. Çanakkale Boğazı'nı kapatmış olan Venediklilerin üzerine yürümüştür. Çanakkale Boğazı'ndaki Venedik ablukasını kaldırmıştır.
Kaptan Topal Mehmed Paşa'nın denizden, kendisinin ise karadan yaptığı taarruz neticesinde 19 Temmuz 1657'de kazanılan Çanakkale zaferiyle Venedik donanmasının Çanakkale Boğazı ablukasını kırmış ve Venedik işgali altındaki Bozcaada ve Limni adalarını geri almıştır.
1658'de Osmanlılara tâbi olmasına rağmen bağımsız hareket etmeye başlamış Erdel Prensliği'ne yönelmiş ve 1662'ye dek sürecek askerî harekâtlar sonucunda bu devlet üzerindeki Osmanlı hâkimiyetini pekiştirmiştir. Köprülü Mehmed Paşa 1658 yılında bizzat Osmanlı ordusunun başında sefere çıkarak Yanova'yı 1 Eylül 1658'de fethedip Osmanlı topraklarına katmayı başarmıştır.
1659 yılında Anadolu'daki Abaza Hasan Paşa İsyanı'nı bastırmış ve Anadolu'da huzuru temin etmiştir.
1661'de Edirne'de ölen Köprülü Mehmed Paşa, İstanbul'a getirilerek Divanyolu'ndaki türbesine defnedildi.
Kendisinden sonra oğulları Köprülü Fazıl Ahmed Paşa (1661-1676) ve Köprülü Fazıl Mustafa Paşa (1689-1691) sadrazam olarak devlete hizmet etmişlerdir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (2011), (Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), 6. Basım, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 414-418.
- Tektaş, Nazım, (2009), Sadrâzamlar - Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı. İstanbul: Çatı Kitapları.
Kaynakça
- ^ MÜCTEBA İLGÜREL, "KÖPRÜLÜ MEHMED PAŞA", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/koprulu-mehmed-pasa 22 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (22.10.2022).
- ^ "KÖSEM SULTAN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2024.
- ^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 163
- ^ "MEHMED PAŞA, Gürcü". TDV İslâm Ansiklopedisi. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2024.
- ^ "Köprülü Mehmet Paşa". www.vezirkopru.gov.tr. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Boynuyaralı Mehmed Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 15 Eylül 1656 - 31 Ekim 1661 | Sonra gelen: Köprülü Fazıl Ahmed Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Koprulu Mehmed Pasa d 1575 o 31 Ekim 1661 IV Mehmed Donemi nde 1656 1661 yillari arasinda Osmanli Devleti nin sadrazamligini yapmis bir burokrattir Osmanli Imparatorlugu nun Duraklama Devri nde devleti idare etmis gorev suresi boyunca yasanan politik ve toplumsal karisikliklarin etkisini azaltmis ve Osmanli Imparatorlugu nun eski itibarini kazanmasinda rol oynamistir Amasya ya bagli Kopru Vezirkopru kasabasindan Ayse Hanim la evlenip bir sure orada yasadigi icin Koprulu olarak taninmistir Koprulu Mehmed PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 15 Eylul 1656 31 Ekim 1661Hukumdar IV MehmedYerine geldigi Boynuyarali Mehmed PasaYerine gelen Koprulu Fazil Ahmed PasaKisisel bilgilerDogum 1578 RoshnikOlum 31 Ekim 1661 EdirneDefin yeri DivanyoluCocuk lar Koprulu Fazil Ahmed Pasa ve Koprulu Fazil Mustafa Pasa IV Mehmed tahta gectiginde henuz yedi yasinda oldugu icin devlet idaresinde Buyuk Valide Kosem Sultan ve Kucuk Valide Hatice Turhan Sultan etkili olmustur Valide sultanlar arasinda yasanan politik cekismelerin ardindan Hatice Turhan Sultan Kosem Sultan i oldurtmus ve Koprulu Mehmed Pasa ise bu donemde sadrazam olmustur HayatiMehmed Pasa 1578 de Arnavutluk un Berat sancaginin Roshnik koyunde dogmustur Gencliginde Istanbul a getirilerek saraya alinmistir Has odali Husrev Aga ya baglanarak buyuk odali zumresine dahil olmustur Sonrasinda Hazine i Amire de gorev almistir Kemankes Kara Mustafa Pasa nin zamaninda mirahorluk rutbesini almistir Daha sonra Beylerbeyligi ile Sam a vali tayin edilmistir 1650 de Kubbealti veziri olmustur Ayni sene icerisinde on yedi gun Anadolu eyaleti valiligi yapmistir Sadrazamliginda kendisine rakip olabilecek devlet adamlarinin rutbelerini alip kendini guvene alan Sadrazam Gurcu Mehmed Pasa nin karariyla birlikte rutbesi alinarak Kostendil e surulmustur Ibsir Mustafa Pasa nin himayesi ile Trablus a vali tayin edilmistir Eskisehir de karsilastigi Boynuyarali Mehmed Pasa ile birlikte Istanbul a donmustur Istanbul a dondugu donemde yakin dostlarindan Mimar Koca Kasim Aga sair ve muzisyen Solakzade Mehmet Hemdemi ve Evliya Celebi ile sohbet ediyor devlet idaresi hakkindaki fikirlerini acikliyordu Mutevazi mevki ve makamda gozu bulunmayan biri olarak taninan Koprulu Mehmed Pasa devletin icerisinde oldugu durumdan izdirap duyuyor ve yakin arkadaslarina devletin kurtarilmasi icin yapilmasi gerektigini dusundugu seyleri anlatiyordu Hatice Turhan Sultan in musavirlerinden olan Mimar Koca Kasim Aga Koprulu nun fikirlerini Valide Sultan a anlatmis ve Koprulu yu sadrazam olarak tavsiye etmistir Valide Sultan Koprulu ile gorustu ve onu sadrazam yapmak istedigini bildirdi O esnada 78 yasinda olan Koprulu kendisine genis yetkiler verildigi ve aleyhine calisanlarin sozlerine itibar edilmeyecegine soz verildigi takdirde sadaret makamini kabul edecegini bildirmistir Isteklerinin yerine getirilmesi uzerine 15 Eylul 1656 da sadrazamligi kabul etmistir Koprulu Mehmed Pasa idareyi ele alir almaz derhal ic karisikliklari bastirma yoluna gitmis ve suclulari yakalatip cezalandirmistir Tipki IV Murad gibi Koprulu Mehmed Pasa da ordunun nizama sokulmadan devletin kargasadan kurtarilamayacagina ve huzurun temin edilemeyecegine inanmis orduda nizami bozanlari da bu dusunceleriyle tasfiye ederek disiplini temin etmistir Istanbul daki karisikliklarda yeniceri kiyafetine soktugu Hristiyanlar vasitasi ile Musluman ahaliyi zarara ugratan Rum patrigini idam ettirmistir Istanbul daki ulema sinifi arasindaki kargasayi onlemis ve bu sinifin huzurla hizmet gorur hale gelmesini saglamistir Devlet bunyesinde asayisi muhafaza edip huzur ve intizami temin ettikten sonra orduyu toplayarak sefere cikmistir Canakkale Bogazi ni kapatmis olan Venediklilerin uzerine yurumustur Canakkale Bogazi ndaki Venedik ablukasini kaldirmistir Kaptan Topal Mehmed Pasa nin denizden kendisinin ise karadan yaptigi taarruz neticesinde 19 Temmuz 1657 de kazanilan Canakkale zaferiyle Venedik donanmasinin Canakkale Bogazi ablukasini kirmis ve Venedik isgali altindaki Bozcaada ve Limni adalarini geri almistir 1658 de Osmanlilara tabi olmasina ragmen bagimsiz hareket etmeye baslamis Erdel Prensligi ne yonelmis ve 1662 ye dek surecek askeri harekatlar sonucunda bu devlet uzerindeki Osmanli hakimiyetini pekistirmistir Koprulu Mehmed Pasa 1658 yilinda bizzat Osmanli ordusunun basinda sefere cikarak Yanova yi 1 Eylul 1658 de fethedip Osmanli topraklarina katmayi basarmistir 1659 yilinda Anadolu daki Abaza Hasan Pasa Isyani ni bastirmis ve Anadolu da huzuru temin etmistir 1661 de Edirne de olen Koprulu Mehmed Pasa Istanbul a getirilerek Divanyolu ndaki turbesine defnedildi Kendisinden sonra ogullari Koprulu Fazil Ahmed Pasa 1661 1676 ve Koprulu Fazil Mustafa Pasa 1689 1691 sadrazam olarak devlete hizmet etmislerdir Ayrica bakinizKoprulu ailesi Koprululer DevriDis baglantilarUzuncarsili Ismail Hakki 2011 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar 6 Basim Ankara Turk Tarih Kurumu 414 418 ISBN 9789751600141 Tektas Nazim 2009 Sadrazamlar Osmanli da Ikinci Adam Saltanati Istanbul Cati Kitaplari ISBN 9789758845000Kaynakca MUCTEBA ILGUREL KOPRULU MEHMED PASA TDV Islam Ansiklopedisi https islamansiklopedisi org tr koprulu mehmed pasa 22 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde 22 10 2022 KOSEM SULTAN TDV Islam Ansiklopedisi 14 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2024 Uzuncarsili I H Kutahya Sehri Istanbul Devlet Matbaasi 1932 s 163 MEHMED PASA Gurcu TDV Islam Ansiklopedisi 23 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2024 Koprulu Mehmet Pasa www vezirkopru gov tr 17 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2021 Siyasi goreviOnce gelen Boynuyarali Mehmed Pasa Osmanli Sadrazami 15 Eylul 1656 31 Ekim 1661 Sonra gelen Koprulu Fazil Ahmed Pasa