Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kürt İstiklâl Komitesi (Ekrem Cemilpaşa'ya göre, "Azadi", İhsan Nuri Paşa'ya göre, "Kürdistan Bağımsızlık Komitesi", Nuri Dersimi'ye göre, "Kürt İstiklâl Cemiyeti"), Kürt aşiret ve nüfuz sahiplerinin kurmuş olduğu, hedef olarak bağımsız bir Kürdistan seçilen Kürt gizli örgütü.
| Kürt İstiklâl Komitesi | |
|---|---|
| Kuruluş | 1923 |
| Lider(ler) | Cibranlı Halit ? |
| Amaç | Kürdistan |
| Etkin bölgeler | Türkiye |
| İdeoloji | Kürt milliyetçiliği |
Bu örgüt hakkında fazla bilgi yoktur. Dönemin siyasal koşulları nedeniyle üyeleri de gizli tutulmuştur. Cemiyete en büyük destek aşiret liderleri tarafından yapılmıştır bu yüzden cemiyetin önderlik kadrosu aşiret ileri gelenlerinden oluşmaktadır.[]
Cemiyetin Bazı Bilinen yöneticileri
- Cibranlı Halit, Kurucu / başkan
- Yusuf Ziya Bey, yönetici / üye
- Ali Rıza Bey yönetici / üye
- Faik Bey, yönetici / üye
- , yönetici / üye
- Seyyid Abdülkadir, üye
İdamlar
Cibranlı Halit 20 Aralık 1924'te Erzurum'da tutuklandı ve Süvari Tümen Komutan Vekili Albay Ferit Bey başkanlığında kurulan Bitlis Harp Divanı'nda yargılandı. Hıyanet-i Vataniye Kanunu gereğince verilen karar sonucu 14 Nisan 1925 saat 5.30'da Bitlis'te Yusuf Ziya Bey, Yusuf Ziya'nın kardeşi Teğmen Ali Rıza Bey, Yusuf Ziya'nın damadı Faik Bey ile ile birlikte kurşuna dizildi. Bitlis Harp Divanı tutanakları günümüze değin açıklanmamıştır.
Şeyh Said İsyanı
Şeyh Said'in damadı olan Cibranlı Halit'in ölümünden sonra Şeyh Said aynı amaçlar doğrultusunda bir örgüt yapılanması kurmuştur. Azadi Cemiyeti üyelerinin desteklediği ayaklanma, ordu tarafından bastırılmış ve ayaklanmanın sorumluları idam edilmiştir.
Kaynakça
Oğuz Aytepe, "Kürt İstiklal Komitesi", Tarih ve Toplum, 173, s. 45-49.
- Nuri Dersimi:Kürdistan Tarihinde Dersim, Halep, 1952, (Komkar Yayınları, Köln, 1988)
- Hıdır Göktaş: Kürtler, İsyan-Tenkil, İstanbul, 1991
- Faik Bulut: Dersim Raporları, İstanbul, 2005,
- Uğur Mumcu, Kürt - İslam Ayaklanması 1919-1925, Tekin Yayınları, İstanbul, 1991, s.33-40.
- Kadim Laçin, 'Koçgiri'siz Cumhuriyet', Mayıs 2009, www.kadimlacin.com,
- Ebubekir Hazim Tepeyran, Hatıralar, Pera Turizm ve Ticaret A.Ş.,1998
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kurt Istiklal Komitesi Ekrem Cemilpasa ya gore Azadi Ihsan Nuri Pasa ya gore Kurdistan Bagimsizlik Komitesi Nuri Dersimi ye gore Kurt Istiklal Cemiyeti Kurt asiret ve nufuz sahiplerinin kurmus oldugu hedef olarak bagimsiz bir Kurdistan secilen Kurt gizli orgutu Kurt Istiklal KomitesiKurulus1923Lider ler Cibranli Halit AmacKurdistanEtkin bolgelerTurkiyeIdeolojiKurt milliyetciligi Bu orgut hakkinda fazla bilgi yoktur Donemin siyasal kosullari nedeniyle uyeleri de gizli tutulmustur Cemiyete en buyuk destek asiret liderleri tarafindan yapilmistir bu yuzden cemiyetin onderlik kadrosu asiret ileri gelenlerinden olusmaktadir kaynak belirtilmeli Cemiyetin Bazi Bilinen yoneticileriCibranli Halit Kurucu baskan Yusuf Ziya Bey yonetici uye Ali Riza Bey yonetici uye Faik Bey yonetici uye yonetici uye Seyyid Abdulkadir uyeIdamlarCibranli Halit 20 Aralik 1924 te Erzurum da tutuklandi ve Suvari Tumen Komutan Vekili Albay Ferit Bey baskanliginda kurulan Bitlis Harp Divani nda yargilandi Hiyanet i Vataniye Kanunu geregince verilen karar sonucu 14 Nisan 1925 saat 5 30 da Bitlis te Yusuf Ziya Bey Yusuf Ziya nin kardesi Tegmen Ali Riza Bey Yusuf Ziya nin damadi Faik Bey ile ile birlikte kursuna dizildi Bitlis Harp Divani tutanaklari gunumuze degin aciklanmamistir Seyh Said IsyaniSeyh Said in damadi olan Cibranli Halit in olumunden sonra Seyh Said ayni amaclar dogrultusunda bir orgut yapilanmasi kurmustur Azadi Cemiyeti uyelerinin destekledigi ayaklanma ordu tarafindan bastirilmis ve ayaklanmanin sorumlulari idam edilmistir KaynakcaOguz Aytepe Kurt Istiklal Komitesi Tarih ve Toplum 173 s 45 49 Nuri Dersimi Kurdistan Tarihinde Dersim Halep 1952 Komkar Yayinlari Koln 1988 Hidir Goktas Kurtler Isyan Tenkil Istanbul 1991 Faik Bulut Dersim Raporlari Istanbul 2005 ISBN 975 6106 02 6 Ugur Mumcu Kurt Islam Ayaklanmasi 1919 1925 Tekin Yayinlari Istanbul 1991 s 33 40 ISBN 975 478 088 9 Kadim Lacin Kocgiri siz Cumhuriyet Mayis 2009 www kadimlacin com ISBN 9789562599 Ebubekir Hazim Tepeyran Hatiralar Pera Turizm ve Ticaret A S 1998 semskiasireti com 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Nisan 2012 Turkce Tahsin Sever 1925 Hareketi Azadi Cemiyeti Nubihar Istanbul 2022 genisletilmis ikinci baski s 272