Latgalce veya Latgalya dili (latgalīšu volūda), Letonya'nın bölgesinde konuşulan bir . Latgalcenin Letonca etkisinde kalmış ayrı bir dil mi yoksa Letoncanın bir lehçesi mi olduğu tartışılmalıdır. Latgalce ile Letonca arasında karşılıklı anlaşılabilirlik bulunmaktadır. Letonya'daki dil otoriteleri, Latgalceyi Letoncanın temelini oluşturan eski bir Letonca formu olarak kabul etmektedir. Letonya halkının %8,8'i günlük olarak Latgalce konuşmaktadır.
Latgalya dili | |
---|---|
latgalīšu volūda | |
Ana dili olanlar | Letonya, Rusya |
Bölge | Baltık |
Konuşan sayısı | 150.000-200.000 (tarih gerekli) |
Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
Yazı sistemi | Latin alfabesi (Latgalya alfabesi) |
Dil kodları | |
ISO 639-3 | ltg |
Letonya'da günlük Latgalce kullanan kişilerin oranlarını gösteren harita |
Sınıflandırma
Latgalce, Baltık dillerinin doğu koluna mensup ılımlı inflected bir dildir. Slav dillerinin özelliklerini de görmek mümkündür.
Tarih
Latgalya dili 18 ve 19. yüzyıllarda Letoncanın geliştirilmesiyle geri planda kaldı. Bundan daha önce Latgalyaca din kitapları ve romanlar vardı. Rus İmparatorluğu zamanında dilleri yasaklandı. Ancak yine de kaçak Katolik din kitapları basılarak İskandinavya çevresinde dağıtılıyordu. 1865'te çıkan bir isyan sonrası 1904'te bu yasak kaldırıldı ve Latgalya dilindeki edebiyat büyük bir gelişme gösterdi. Gramer kitapları, roman, gazete gibi yayımlar basıldı. 1920-1934 arası İncil çevrildi.
1934'te öncülüğünde gerçekleşen bir darbeyle dil duraklamaya uğradı. Sovyet egemenliğinin ortadan kalkmasıyla Letonya'da az da ola dillerini daha iyi korudular. Günümüz de de bu dil konuşulmaktadır.
Coğrafi Dağılım
Latgalce, yaklaşık 150.000 kişi tarafından konuşulur. Letonya'da konuşurlar Latgale bölgesi ile Riga şehrinde yoğunlaşmıştır. Letonya dışında Rusya, Litvanya'da da konuşulur.
Latgalya alfabesi
A a [a] | Ā ā [ā] | B b [be] | C c [ce] | Č č [če] | D d [de] | E e [e] |
Ē ē [ē] | F f [ef] | G g [ge] | Ģ ģ [ģe] | H h [he] | I i [i] | Y y [y] |
Ī ī [ī] | J j [je] | K k [ka] | Ķ ķ [ķe] | L l [el] | Ļ ļ [eļ] | M m [em] |
N n [en] | Ņ ņ [eņ] | O o [o] | Ō ō [ō] | P p [pe] | R r [er] | S s [es] |
Š š [eš] | T t [te] | U u [u] | Ū ū [ū] | V v [ve] | Z z [ze] | Ž ž [že] |
Latgalce metin örneği
Tik skrytuļam ruodīs: iz vītys jis grīžās,
A brauciejam breinums, kai tuoli ceļš aizvess , Tai vuorpsteite cīši pret sprāduoju paušās,
Jei naatteik - vacei gi dzejis gols zvaigznes.
Pruots naguorbej ramu, juos lepneibu grūžoj,
Vys jamās pa sovam ļauds pasauli puormeit,
Bet nak jau sevkuram vīns kuorsynoj myužu
I ramaņu jumtus līk īguodu kuormim.
Na vysim tai sadar kai kuošam ar speini,
Sirds narymst i nabeidz par sātmalim tiemiet,
A pruots rauga skaitejs pa rokstaudža zeimem,
Kai riedeits, kod saulei vieļ vaiņuku jieme.
(Armands Kūceņš'in Şiiri)
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Latgalce veya Latgalya dili latgalisu voluda Letonya nin bolgesinde konusulan bir Latgalcenin Letonca etkisinde kalmis ayri bir dil mi yoksa Letoncanin bir lehcesi mi oldugu tartisilmalidir Latgalce ile Letonca arasinda karsilikli anlasilabilirlik bulunmaktadir Letonya daki dil otoriteleri Latgalceyi Letoncanin temelini olusturan eski bir Letonca formu olarak kabul etmektedir Letonya halkinin 8 8 i gunluk olarak Latgalce konusmaktadir Latgalya dililatgalisu voludaAna dili olanlarLetonya RusyaBolgeBaltikKonusan sayisi150 000 200 000 tarih gerekli Dil ailesiHint Avrupa Baltik Slav dilleriBaltikDogu BaltikLatgalya diliYazi sistemiLatin alfabesi Latgalya alfabesi Dil kodlariISO 639 3ltgLetonya da gunluk Latgalce kullanan kisilerin oranlarini gosteren haritaSiniflandirmaLatgalce Baltik dillerinin dogu koluna mensup ilimli inflected bir dildir Slav dillerinin ozelliklerini de gormek mumkundur TarihLatgalya dili 18 ve 19 yuzyillarda Letoncanin gelistirilmesiyle geri planda kaldi Bundan daha once Latgalyaca din kitaplari ve romanlar vardi Rus Imparatorlugu zamaninda dilleri yasaklandi Ancak yine de kacak Katolik din kitaplari basilarak Iskandinavya cevresinde dagitiliyordu 1865 te cikan bir isyan sonrasi 1904 te bu yasak kaldirildi ve Latgalya dilindeki edebiyat buyuk bir gelisme gosterdi Gramer kitaplari roman gazete gibi yayimlar basildi 1920 1934 arasi Incil cevrildi 1934 te onculugunde gerceklesen bir darbeyle dil duraklamaya ugradi Sovyet egemenliginin ortadan kalkmasiyla Letonya da az da ola dillerini daha iyi korudular Gunumuz de de bu dil konusulmaktadir Cografi DagilimLatgalce yaklasik 150 000 kisi tarafindan konusulur Letonya da konusurlar Latgale bolgesi ile Riga sehrinde yogunlasmistir Letonya disinda Rusya Litvanya da da konusulur Latgalya alfabesiA a a A a a B b be C c ce C c ce D d de E e e E e e F f ef G g ge G g ge H h he I i i Y y y i i i J j je K k ka k k ke L l el L l el M m em N n en N n en O o o Ō ō ō P p pe R r er S s es S s es T t te U u u u u u V v ve Z z ze Z z ze Latgalce metin ornegiTik skrytulam ruodis iz vitys jis grizas A brauciejam breinums kai tuoli cels aizvess Tai vuorpsteite cisi pret spraduoju pausas Jei naatteik vacei gi dzejis gols zvaigznes Pruots naguorbej ramu juos lepneibu gruzoj Vys jamas pa sovam lauds pasauli puormeit Bet nak jau sevkuram vins kuorsynoj myuzu I ramanu jumtus lik iguodu kuormim Na vysim tai sadar kai kuosam ar speini Sirds narymst i nabeidz par satmalim tiemiet A pruots rauga skaitejs pa rokstaudza zeimem Kai riedeits kod saulei viel vainuku jieme Armands Kucens in Siiri Kaynakca Anderson Stephen R 2012 Languages a very short introduction 1 bas Oxford B K Oxford University Press ISBN 978 0199590599