Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Leb-i Havuz (Farsça: لب حوض; anlamı: gölet tarafından) veya Lyab-i Khauz, Buhara şehrinde hayatta kalan birkaç havuzdan (gölet) birini çevreleyen alanın adıdır. Sovyet dönemine kadar, şehrin ana su kaynağı olan birçok gölet vardı ancak hastalık yaydığı gerekçesiyle çoğunlukla 1920'ler ve 1930'larda dolduruldu. Leb-i Havuz, 16. ve 17. yüzyıllarda kurulan ve o zamandan beri önemli ölçüde değişmemiş olan muhteşem bir mimari topluluğun merkezi olduğu için hayatta kaldı. Üç tarafı göleti çevreleyen Lebb-i Havuz topluluğu, 'nden (1568-1569) (şehrin en büyüğü (havuzun kuzey tarafında)) ve tarafından inşa edilen iki dini yapıdan oluşur. Beghi: bir tekke (1620) (bir tekke Sufiler için bir konaklama mekanıdır) ve medrese (1622) (sırasıyla göletin batı ve doğu taraflarında yer almaktaydı). Küçük Qazi-e Kalyan (Kadı-yı Kalyan) Nasreddin medresesi (yıkılmıştır) daha önce Kukeldaş Medresesi'nin yanındaydı.
Tarihi
Bu topluluğun tarihi, önemli bir asil ve vezir olan ve aynı zamanda Buhara Emiri İmam Kuli Han'ın amcası olan Nadir Divan Bey ile yakından bağlantılıdır. Nadir Divan Bey, kendi adını taşıyan Khanaka'yı inşa ettiğinde, binanın yakınlarında eski bir Yahudi dulun sahip olduğu büyük bir arsa olduğu söylenir. (Buhara Yahudilerinin önemli bir bölümü burada yaşamaktaydı). Nadir Divan Bey, bu alanın bir gölet için mükemmel bir yer olacağına karar vermişti ancak dul, mülkünü satma teklifini reddetti. Sonra Nadir Divan Bey, Emir'in onu satışa zorlaması umuduyla İmam Kuli Han'ın önüne getirdi. Buhara Emiri konuyla ilgili bir müftü toplantısı yapılmasını emretti. Toplantı sonucunda, Müslüman hukuku uzmanları, dul kadının rızası dışında mülkünün satın alınması için yasal bir yol olmadığına karar verdiler; çünkü Yahudiler, Müslüman olmayanların ödediği cizyeyi ödedikleri takdirde Müslümanlar ile eşit haklara sahiptiler.
Bu yüzden Nadir Divan Bey, inatçı Yahudi'nin evine yakın küçük bir gölet inşa etmek zorunda kaldı. Ancak, çok pahalı olmasına rağmen, su, Yahudi dulun evinin hemen yanından akacak şekilde yeni havuzuna bir ark, bir sulama hendeği kazdı. Akansu, dulun evinin temellerini sarsmaya başladı. Kadın Nadir Divan Bey'e adalet için geldiğinde, Bey kadının evini adil bir fiyata satın almaya hazır olduğunu belirtti. Ancak kadın bu teklifi reddetti, onun yerine kendi koşullarını sundu. Buhara hükümdarları ona bir sinagog inşa etme izniyle başka bir toprak parçası verecekse mülkünden vazgeçeceğine söz verdi. Dul kadın Nadir Divan Bey'in kendisine daha sonra Yahudi mahallesi (Mahalli Kuma) olarak adlandırılan bir yerleşim bölgesinde kendisine ait bir arsa vermesi sözünü aldı.
Daha sonra Buhara'daki ilk sinagog ve büyük bir gölet inşa edildi. İnsanlar bu alana Farsçada "gölet" anlamına gelen Lyab-i Hauz demeye başladı. Yapım tarihi yaklaşık 1620'dir. Ancak halk hafızası hala başka bir sıfatı tutmaktadır – Haus-i Bazur, "zorla yapılmış".
Kukeldaş Medresesi
Medrese 1568-1569 yılında inşa edilmiştir ve topluluğun en eski binasıdır.
Nadir Divan Bey Tekkesi (1619/20)
Bu Khanaka (tekke) tepesinde bir kubbe bulunan dikdörtgen bir yapıdır. Bina iki yan giriş ile geleneksel olmayan dar ve yayvan ana kapıya sahiptir. Salon (zikirhane) mükemmel akustik özelliklere sahiptir. Salonun iç duvarları sıva kalıpları ile çevrili nişlerle gömülüdür. Konut alanı, binanın köşelerini ve yan dış duvarlarını kaplar. Ana giriş kapısının sonu, süslemedeki bazı çiçek unsurları hariç olmak üzere oldukça konservatif olarak yapılmıştır. Ana kapının kenarları epigrafi süslemelerle bezenmiştir. Khanaka'nın ana cephesi, duvarların bir düzeyinde kesilmiş kulelerle köşelidir.
Khanaka, yüzyıllar boyunca konumu ve büyüklüğü (kare salonun kenarı 11,2 m - 36,75 ft.) nedeniyle Buhara'nın önde gelen kültür ve dini merkezi oldu.
Nadir Divan Bey Medresesi (1622/23)
Divan Bey, Buhara Hanlığı'nda handan hemen sonraki görevi yürütenlere verilen bir unvandır. Nadir Divan Bey, Ashtarkhanid (Janid) hanedanının (1599'da kurulan) en güçlü hanı İmam Kuli Han (1611-1642) döneminde bu pozisyonda kaldı. Janid Hanedanlığı altındaki devlette İslam geleneğine olan bağlılık, önde gelen Şeybuni hanlarının zamanına göre sönüktü. Hükümdarlığın bu önemli özelliği çok geçmeden dikkat çekici mimari eğilimle ifade edilmeye başladı. 1619'da Semerkant'ı neredeyse bağımsız olarak yöneten Yalantuş Bey, Şer-Dor Medresesi'nin inşasına başlamıştı. Zengin renkli kaplama ve güneş tasvirleri, kaplanlar ve antiloplar, İslam dünyasında benzersiz olan sanatsal ifadeye öncü bir yaklaşım sunmuştur. Üç yıl içinde Nadir Divan Bey, kendi devrimci yapısını (Nadir Divan BeyMedresesi) inşa ederek Yalantuş Bey'i izlemişti. Giriş kapısında 2 anka kuşu, 2 şekilsiz beyaz geyik ve "güneşte adam" yüzü tasvir edilmiştir.
Magak-i Attari Camii
İlk sinagogun inşasından önce Yahudiler camilerde Müslümanlarla yer paylaşmaktaydılar. Bu camiye Magak-i Attari denirdi, yani "çukurdaki cami". Bazıları Buhara Yahudileri ve Müslümanların aynı anda birbirlerine aynı yerde ibadet ettiklerini söylemektedir. Diğer kaynaklar Yahudilerin Müslümanlardan sonra ibadetlerine devam ettiğini belirtmektedir.
Arap fethinden önce Magak-i Attari'nin yerinde bir çarşı vardı. İdoller, iksirler, baharatlar, attar (parfümler) ve diğer ürünler için kurulmuş olan bir pazardı. Bunun yanı sıra, eskiden bu yere yakın bir Ay Tapınağı (Mokh) vardı. Narshakhi, Buhara Tarihi adlı eserinde (yaklaşık 950), eski tapınağın adını "magok", yani "çukurdaki" olarak ifade etmiştir, yani o zaman bile yarısı etrafını çevreleyen toprak seviyesinin altına inşa edilen cami.
Diğer detaylar
Bugün Lyab-i Hauz, doğudan batıya uzanan ve asırlık ağaçların kenarına gömülmüş dik açılı bir gölettir (46 x 36 metre). Kenarları sarımsı kireç taşından büyük bloklardan yapılmış inen merdiven şeklinde düzenlenmiştir.
Yukarıda belirtildiği gibi Kukeldaş Medresesi Buhara'nın en büyüğüdür (80 x 60 metre). Kulbala Kukeldaş ('kardeş'), bu yapının kurucusu olan Emir'in koruyucu kardeşinin adıydı.
Nadir Divan Bey Medresesi başlangıçta kervansaray olarak inşa edilmiştir. Açılış töreninde İmam Kuli Han, beklenmedik bir şekilde sözde kervansarayın bir medrese olduğunu ilan etti. Bu yüzden Nadir Divan Bey, kervansaraya, sundurmalar, kapı (eyvan) ve köşeli kuleler ekleyerek yeniden düzenlemek zorunda kaldı. Ayrıca hücrelere sahip ek bir kat inşa etti.
Nadir Divan Bey Tekkesi, Lyab-i Hauz'un batı tarafındaki Nadir Divan Bey Medresesi'nin karşısında yer almaktadır.
Kaynakça
- ^ a b "Lyabi-Hauz | Caravanistan". Caravanistan (İngilizce). 4 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2018.
- ^ Central Asian Art. ISBN . 11 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2020.
- ^ "Бухоро Bukhara Бухара" На узбекском, английском и русском языках. Издательство "Узбекистан", Ташкент 2000
- ^ "The Khanaka of Nadir Divan-begi". 18 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014.
- ^ "Impact of Nadir Divan-begi". 18 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014.
- ^ История Узбекистана (XVI - первая половина XIX в.) Ташкент -"Укитувчи" -1995
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Leb i Havuz Farsca لب حوض anlami golet tarafindan veya Lyab i Khauz Buhara sehrinde hayatta kalan birkac havuzdan golet birini cevreleyen alanin adidir Sovyet donemine kadar sehrin ana su kaynagi olan bircok golet vardi ancak hastalik yaydigi gerekcesiyle cogunlukla 1920 ler ve 1930 larda dolduruldu Leb i Havuz 16 ve 17 yuzyillarda kurulan ve o zamandan beri onemli olcude degismemis olan muhtesem bir mimari toplulugun merkezi oldugu icin hayatta kaldi Uc tarafi goleti cevreleyen Lebb i Havuz toplulugu nden 1568 1569 sehrin en buyugu havuzun kuzey tarafinda ve tarafindan insa edilen iki dini yapidan olusur Beghi bir tekke 1620 bir tekke Sufiler icin bir konaklama mekanidir ve medrese 1622 sirasiyla goletin bati ve dogu taraflarinda yer almaktaydi Kucuk Qazi e Kalyan Kadi yi Kalyan Nasreddin medresesi yikilmistir daha once Kukeldas Medresesi nin yanindaydi Nadir Divan Bey Medresesi Lyab i HauzNadir Divan Bey TekkesiKukeldas MedresesiTarihiNadir Divan Bey Medresesi nde anka kusu Lyab i Hauz kulliyesinin bir parcasi Bu toplulugun tarihi onemli bir asil ve vezir olan ve ayni zamanda Buhara Emiri Imam Kuli Han in amcasi olan Nadir Divan Bey ile yakindan baglantilidir Nadir Divan Bey kendi adini tasiyan Khanaka yi insa ettiginde binanin yakinlarinda eski bir Yahudi dulun sahip oldugu buyuk bir arsa oldugu soylenir Buhara Yahudilerinin onemli bir bolumu burada yasamaktaydi Nadir Divan Bey bu alanin bir golet icin mukemmel bir yer olacagina karar vermisti ancak dul mulkunu satma teklifini reddetti Sonra Nadir Divan Bey Emir in onu satisa zorlamasi umuduyla Imam Kuli Han in onune getirdi Buhara Emiri konuyla ilgili bir muftu toplantisi yapilmasini emretti Toplanti sonucunda Musluman hukuku uzmanlari dul kadinin rizasi disinda mulkunun satin alinmasi icin yasal bir yol olmadigina karar verdiler cunku Yahudiler Musluman olmayanlarin odedigi cizyeyi odedikleri takdirde Muslumanlar ile esit haklara sahiptiler Bu yuzden Nadir Divan Bey inatci Yahudi nin evine yakin kucuk bir golet insa etmek zorunda kaldi Ancak cok pahali olmasina ragmen su Yahudi dulun evinin hemen yanindan akacak sekilde yeni havuzuna bir ark bir sulama hendegi kazdi Akansu dulun evinin temellerini sarsmaya basladi Kadin Nadir Divan Bey e adalet icin geldiginde Bey kadinin evini adil bir fiyata satin almaya hazir oldugunu belirtti Ancak kadin bu teklifi reddetti onun yerine kendi kosullarini sundu Buhara hukumdarlari ona bir sinagog insa etme izniyle baska bir toprak parcasi verecekse mulkunden vazgececegine soz verdi Dul kadin Nadir Divan Bey in kendisine daha sonra Yahudi mahallesi Mahalli Kuma olarak adlandirilan bir yerlesim bolgesinde kendisine ait bir arsa vermesi sozunu aldi Daha sonra Buhara daki ilk sinagog ve buyuk bir golet insa edildi Insanlar bu alana Farscada golet anlamina gelen Lyab i Hauz demeye basladi Yapim tarihi yaklasik 1620 dir Ancak halk hafizasi hala baska bir sifati tutmaktadir Haus i Bazur zorla yapilmis Kukeldas MedresesiKukeldas Medrese tavan detayi Medrese 1568 1569 yilinda insa edilmistir ve toplulugun en eski binasidir Nadir Divan Bey Tekkesi 1619 20 Bu Khanaka tekke tepesinde bir kubbe bulunan dikdortgen bir yapidir Bina iki yan giris ile geleneksel olmayan dar ve yayvan ana kapiya sahiptir Salon zikirhane mukemmel akustik ozelliklere sahiptir Salonun ic duvarlari siva kaliplari ile cevrili nislerle gomuludur Konut alani binanin koselerini ve yan dis duvarlarini kaplar Ana giris kapisinin sonu suslemedeki bazi cicek unsurlari haric olmak uzere oldukca konservatif olarak yapilmistir Ana kapinin kenarlari epigrafi suslemelerle bezenmistir Khanaka nin ana cephesi duvarlarin bir duzeyinde kesilmis kulelerle koselidir Khanaka yuzyillar boyunca konumu ve buyuklugu kare salonun kenari 11 2 m 36 75 ft nedeniyle Buhara nin onde gelen kultur ve dini merkezi oldu Nadir Divan Bey Medresesi 1622 23 Divan Bey Buhara Hanligi nda handan hemen sonraki gorevi yurutenlere verilen bir unvandir Nadir Divan Bey Ashtarkhanid Janid hanedaninin 1599 da kurulan en guclu hani Imam Kuli Han 1611 1642 doneminde bu pozisyonda kaldi Janid Hanedanligi altindaki devlette Islam gelenegine olan baglilik onde gelen Seybuni hanlarinin zamanina gore sonuktu Hukumdarligin bu onemli ozelligi cok gecmeden dikkat cekici mimari egilimle ifade edilmeye basladi 1619 da Semerkant i neredeyse bagimsiz olarak yoneten Yalantus Bey Ser Dor Medresesi nin insasina baslamisti Zengin renkli kaplama ve gunes tasvirleri kaplanlar ve antiloplar Islam dunyasinda benzersiz olan sanatsal ifadeye oncu bir yaklasim sunmustur Uc yil icinde Nadir Divan Bey kendi devrimci yapisini Nadir Divan BeyMedresesi insa ederek Yalantus Bey i izlemisti Giris kapisinda 2 anka kusu 2 sekilsiz beyaz geyik ve guneste adam yuzu tasvir edilmistir Magak i Attari CamiiIlk sinagogun insasindan once Yahudiler camilerde Muslumanlarla yer paylasmaktaydilar Bu camiye Magak i Attari denirdi yani cukurdaki cami Bazilari Buhara Yahudileri ve Muslumanlarin ayni anda birbirlerine ayni yerde ibadet ettiklerini soylemektedir Diger kaynaklar Yahudilerin Muslumanlardan sonra ibadetlerine devam ettigini belirtmektedir Arap fethinden once Magak i Attari nin yerinde bir carsi vardi Idoller iksirler baharatlar attar parfumler ve diger urunler icin kurulmus olan bir pazardi Bunun yani sira eskiden bu yere yakin bir Ay Tapinagi Mokh vardi Narshakhi Buhara Tarihi adli eserinde yaklasik 950 eski tapinagin adini magok yani cukurdaki olarak ifade etmistir yani o zaman bile yarisi etrafini cevreleyen toprak seviyesinin altina insa edilen cami Diger detaylarNadir Divan Bey Medresesi avlusu Bugun Lyab i Hauz dogudan batiya uzanan ve asirlik agaclarin kenarina gomulmus dik acili bir golettir 46 x 36 metre Kenarlari sarimsi kirec tasindan buyuk bloklardan yapilmis inen merdiven seklinde duzenlenmistir Yukarida belirtildigi gibi Kukeldas Medresesi Buhara nin en buyugudur 80 x 60 metre Kulbala Kukeldas kardes bu yapinin kurucusu olan Emir in koruyucu kardesinin adiydi Nadir Divan Bey Medresesi baslangicta kervansaray olarak insa edilmistir Acilis toreninde Imam Kuli Han beklenmedik bir sekilde sozde kervansarayin bir medrese oldugunu ilan etti Bu yuzden Nadir Divan Bey kervansaraya sundurmalar kapi eyvan ve koseli kuleler ekleyerek yeniden duzenlemek zorunda kaldi Ayrica hucrelere sahip ek bir kat insa etti Nadir Divan Bey Tekkesi Lyab i Hauz un bati tarafindaki Nadir Divan Bey Medresesi nin karsisinda yer almaktadir Kaynakca a b Lyabi Hauz Caravanistan Caravanistan Ingilizce 4 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Subat 2018 Central Asian Art ISBN 9781783107971 11 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2020 Buhoro Bukhara Buhara Na uzbekskom anglijskom i russkom yazykah Izdatelstvo Uzbekistan Tashkent 2000 The Khanaka of Nadir Divan begi 18 Ocak 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2014 Impact of Nadir Divan begi 18 Ocak 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2014 Istoriya Uzbekistana XVI pervaya polovina XIX v Tashkent Ukituvchi 1995Ayrica bakinizSamani Turbesi Po i Kalyan Ozbekistan da turizm