Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
.
| Leonardo Loredan | |
|---|---|
| Leonardo Loredan portresi Ressam:Giovanni Bellini (1501 sonrası) | |
 | |
| Venedik Cumhuriyeti Doçesi (75.) Doge di Venezia | |
| Hüküm süresi | 2 Ekim 1501 – 21 Haziran 1521 19 yıl 8 ay 19 gün |
| Önce gelen | |
| Sonra gelen | Antonio Grimani |
| Doğum | 16 Kasım 1436 Venedik |
| Ölüm | 21 Haziran 1521 (yaş: 84) Venedik |
| Defin | Santi Giovanni ve Paolo Kilisesi, Venedik |
| Eş(ler)i | Morosina Giustinian |
| Babası | Gerolamo Loredan |
| Annesi | Donata Donato |
Leonardo Loredan (d. 16 Kasım 1436, Venedik - ö. 21 Haziran 1521, Venedik). 2 Ekim 1501 – 21 Haziran 1521 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 75'inci dükadır. Doçe 'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 14 Haziran 1456'da tahta çıktı. 19 yıl 8 ay 19 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 21 Haziran 1521'de 84 yaşında Venedik'te öldü.
Hayatı
Doçe olmadan önce
Leonardo Loredan 16 Kasım 1436'da Venedik'te "yeni zengin" olarak nitelenen bir sülaleye bağlı olan Gerolamo Loredan ile Donata Donato'nun oğlu olarak doğdu.
Eğitimini edebiyat üzerine yaptı. Sonra ticaret hayatına atıldı. Morosino Guistinian'la evlilik yaptı ve bu evlilikten 9 çocukları oldu.
Paralı zengin olması ve gayet derin bilgilere sahip olması dolayısıyla gayet keskin zekasını ve politikanın inceliklerini iyice kullanarak kendine kariyer olarak mütavazı bir devlet yöneticisi olmayı tercih etti. Doçe seçilmeden önce ancak kendini iyi tanıyanlar tarafından büyük politik yetenekleri olduğu bilinmekteydi ve diğer gözlemciler onu ikinci derece ve silik karakterli hiçbir politik durumda özel bir yönetme kabiliyeti ve başarısı göstermemiş bir devlet memuru olarak görmekteydiler.
Doçelik dönemi
Doçe seçilmesi
Leonardo Loredan'dan önce Doçe olan 20 Eylül 1501'de ölünce 41 seçmenden oluşan Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" yeni doçe seçmek için toplandı ve hemen oylamalara geçti. Leonardo Loredan'ın, pek çok kişi tarafından hiç beklenmediği halde ve genel bir sürpriz olarak 2 Ekim 1501'deki oylama sonucu seçmenlerinin çoğunluğunun oyları ile Doçe seçildiği ortaya çıktı. Bu beklenmedik sürpriz sonucun bazı tarihçiler (özellikle Venedikli Da Mosto sülalesi mensupları) Loredan'ın Seçmenler konseyi üyelerinin çoğunluğu ile akrabalık ilişkileri olmasına ve bu ilişkileri açıkça ortaya çıkarmadan gizliden kullanıp seçilmek için gerekli çoğunluğu sağladığına bağlamışlardır.
İlk yıllar : 1501-1503, Osmanlı Devleti ile savaş ve barış
Leonardo Loredan Doçe olduğu zaman Osmanlı Devleti ile Venedik arasında 1499'da başlayan savaş devam etmekte idi.
Daha önceki Doçe Agostino Barbarigo zamanında Sultan II. Beyazid'in saltanat dönemi içinde 1499'de 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı başlamıştı. Bu savaşta Doçe Agostino Barbarıgo döneminde Venedik Mora yarımadası sahillerinde İnebahtı kalesini; önemli iki üssü olan Koron ve Modon kalelerini ve Navarino kalesini Osmanlılara kaybetmişti.. Fakat 1499'da 1479'dan beri Osmanlılar elinde bulunan Kefalonya adasını ellerine geçirmişler ve Preveze'ye hücum ederek tersanesindeki kızakta Osmanlı gemilerini yakmışlardı .
Yine Doçe Agostino Barbarıgo döneminin tam sonunda Eylül 1501de Papa'nın aracılığıyla Venediklilerle Fransa müttefiklik anlaşması imzalamıştı. Doçe Loredan'ın Venedik'te hükûmet sürmeye başlamasının hemen akabinde Fransa Ege Denizi'ne bir donanma gönderip Midilli adasını kuşatmaya almıştı. Ama kalenin direnişini kırmada başarısız kalmıştı. 6 haftalık kuşatmadan sonra Fransa donanma gücü geri çekilmiş ve Mora'nın güneyindeki Çuha Adası açıklarına müthiş bir fırtınaya kapılmış ve Fransız filosu gemileri tümüyle batmış ve yalnızca birkaç yüz kişi kurtulabilmişti.
1501'de Loredan Doçe olduğundan sonra Osmanlı akıncıları Dalmaçya kıyılarına ve buradaki Venedik elindeki yerleşkelere akınlar tertip etmeye devam ettiler. Bu akınlara karşı Dalmaçya kıyılarını korumak hedefi ile Venedik Doçesi Loredan, Dıraç şehri ve limanını Osmanlılar adına eline geçirdi. Venedik'in Arnavutluk ile ilgisi böylece kesildi.
Venedikliler 1502 yılının başlarında (aynı Kefalonya adasına yaptıkları gibi) Lefkada - Ayamavra adasına bir çıkartma yaptılar. Adayı savunmakla görevli küçük yeniçeri müfrezesi Venediklilerle anlaşıp adayı vuruşmada teslim etti ve akabinde silahları ile adadan ayrılmalarına izin verildi. Kemal Reis Osmanlı donanması ile adaya gelip 30 Ağustos 1502 tarihinde Venediklileri adadan çıkardı.
Venedik Doçesi Loredan Osmanlılara karşı savaşın Venedik'e büyük yük olduğunu anlaşılmıştı. Bu savaş Venedik'in büyük asker insan gücü bulup kullanmasına ve devletin büyük parasal harcamalar yapmasına neden olup Venedik devlet hazinesinin boşalmasına sebep olmaktaydı. Venedik savaş halinde iken Venedik'in deniz ticari faaliyetinin durmuştu ve bu Venedik ekonomisine gayet büyük bir yük doğurmakta idi. Dalmaçya kıyılarındaki Venedik yerleşkelerinin hinderlandı olan alanların Osmanlılar eline geçmesi ile bu kıyıların ekonomisi de buhrana girmişti. Bütün bunları kayda alan Venedik devlet idaresi ve doçe Loredan Osmanlılar ile barış yapmaya karar verdi. Venedikliler barış müzakereleri için kalabalık bir müzakere kurulu kurdular ve bu kurul üyeleri 27 Eylül 1502'de İstanbul'a gelip Osmanlı devlet temsilcileri ile müzakerelere başladılar. 14 Aralık 1502 Osmanlı devleti ile Venedik Cumhuriyeti arasında 1502 sonunda "1502 İstanbul Ateşkes Muahadesi" olarak da anılan bir ateşkes anlaşması imzalandı. Bu muahade ile Osmanlılar eline geçmiş olan Mora kıyılarındaki eski Venedik kaleleri, Arnavutluk kıyıları ve Dıraç limanı ve kalesi Osmanlılar elinde kalacak, ama Kefalonya adası Venediklilere geçecekti.
Osmanlı akıncıları 1503'te yeniden akına geçip Kuzey İtalya'da Venedik topraklarını tehdit etmeye başladı. Bunu önlemek için Venedik Doçesi yine eski çareye başvurdu. 31 Ocak 1503'te Venedik ile Macaristan arasında eski anlaşmanın şartlarını devam ettiren yeni bir anlaşma imzalandı ve bu anlaşma ile daha önce Venedik'in Macaristan'a yapmış olduğu yıllık 124,000 Venedik altını tazminat ödemesine ek olarak yılda 30,000 Venedik altını da ek tazminat vermeyi kabul etti.
20 Mayıs 1503'da ise Osmanlı devleti Venedik Cumhuriyeti arasında 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı'nı sona erdiren bir barış anlaşması ("1503 İstanbul Barış Anlaşması") imzalandı. Bu anlaşma ile "1503 İstanbul Ateşkes Muahadesi"nde kabul edilen arazi şartları teyit edip onaylandı. Ayrıca Venedik bu savaştan önce Osmanlılara vermekte olduğu yıllık tazminatı tekrar vermeye başlamayı kabul etti. Venedik yeniden Osmanlılara yıllık tazminat olarak yılda 100,000 Venedik altını ödemeye başlayacaktı.
1504 yılında Venedik şehri bu savaşın zararlarını kapayamamıştı. Bu savaş zararlarını karşılamak için yeterli kaynak bulamayan Venedik ekonomisi o yıl büyük bir iktisadi buhran geçirdi.
Dördüncü İtalya Savaşı, 1508-1516
Venedik Cumhuriyeti Osmanlı devleti ile yaptığı barış ile Akdeniz'de sulh ve iyi ticaret yapma atmosferi bulduğunu sanmakta idi. Bunun yanında Venedik İtalya'nın anakarasında ki bulunan Terrafirma bölgesindeki komşularına ekonomik ve politik gücünü kullanarak aksi ekonomik etkilerde bulunmakta idi. Venedik'in Akdeniz'de ve Kuzey İtalya'da da Akdeniz barışı ile güçlenmesi Akdeniz'e ve Kuzey İtalya'ya yakın ilişkisi olan devletler arasında bu anlaşmazlık 1508-1516 arasında 8 yıl sürünen "Dördüncü İtalya Savaşları" adlı savaşın ortaya çıkmasına neden oldu.
Bu savaşlarda Doçe Leonardo Loredan'ın Doçe bulunduğu dönemde Venedik Cumhuriyeti ve Papa II. Julius'un başında olduğu Papalık Devleti, İmparator 'ın başında olduğu Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, II. Fernando'nun başında olduğu 1499-1504'te II. İtalya Savaşı'nda eline geçirdiği Napoli Krallığı; Aragon Krallığı ve İspanya Krallığı ile kral XII. Louis'in Fransa Krallığı'nı önemli roller oynadılar .
Bu savaşta etap etap savaşan müttefikler taraflarında değişmeler olduğu tarihçiler tarafından bilinmektedir. Ama bu savaşların kısım kısma bölünüp bölünmemesi tarihçiler arasında tartışmalıdır. Örneğin İngiliz tarihçisi John Julius Norris bu savaşaarı etap etap değil tek bir savaş olarak ele almaktadır. Diğer tarihçiler (Phillips ve Axelrod) bu çok grift savaşları etap etap ayırıp sınıflandırmaktadırlar. Venedik'in ve Doçe Leonardo Loredan'ın bu savaşa katkısı bu etap etap ele almakla daha açıkça incelenmesi mümkündür, Şu etaplar şöyle sıralanmıştır:
- 1508-1510: Cambrai Ligi Savaşı
- 1510-1514: Kutsal Lig Savaşı: Bu savaş etabı içinde bazıları Venedik'le ilişkisi az olan şu savaşlar bulunmaktadır:
- 1510 Ferrara Savaşı;
- 1511-1514: Esas Kutsal Lig Savaşı
- 1513: İngiltere-İskoçya Savaşı: Venedik'le ilişkisi az
- 1513-1514: İngiltere-Fransa Savaşı: Venedik'le ilişkisi az
- 1515-1516: Fransa Kralı I. François'nın Birinci İtalya Savaşı.
Cambrai Ligi Savaşı (1508-1510)
Bu önemli devletler ve diğer etkilenen küçük İtalyan prenslikleri Papa II. Julius'un gayretleri sonucunda aralarında müttefiklik yapmak için 10 Aralık 1508de 'nı imzaladılar. Kurulan bu müttefikliğe "Cambrai Ligi" adı verildi. Bu Cambrai Ligi devletlerinden Fransa, Kutsal Roma İmparatorluğu ve Papalık Venedik Cumhuriyeti'nin anakara İtalya'sındaki tüm gücünü parçalayıp hiçe indirmek hedefli idiler.
Venedik Cumhuriyeti bu müttefiklerin gücünü küçümsemiş; Cambrai Ligi'nin güçlü olduğunu geç anlamış ve gayet iyi olan Venedik diplomatik gücünü kendini müttefiklerin bir hücumundan savunmak için bir diplomatik kampanya açmaya kullanmamıştı. Düşmanı olan ve tek başına kalmış olan Venedik Cambrai Ligi'nin gücünü anlayınca genellikle paralı askerlerden oluşan 30,000 kişilik bir ordu kurdu ve Cambrai Ligi güçlerine karşı bu orduyla Venedik Cumhuriyeti arazileri korumayı planladı.
"Cambrai Ligi Savaşı" (veya "Dördüncü İtalya Savaşları" Birinci Etabı) 1508-1510 döneminde olup bu etapta Venedik Cumhuriyeti Cambrai Ligi devletlerine karşı tek başına savaşmak zorunda kaldı.
Bu "Dördüncü İtalya Savaşları" içinde bulunan diğer etaplardan 1513: İngilitere-İskoçya Savaşı ve 1513-1514: İngiltere-Fransa Savaşı Venedik Cumhuriyeti ve Venedik Doçesi Leonardo Loredan ile hemen hemen hiç ilişkili değildir.
"Cambrai Ligi Savaşı"'nda ilk gelişme 15 Nisan 1509'da Fransa Kralı XII. Louis komutasında bir Fransız ordusunun Milano'dan başlayarak Venedik Cumhuriyeti sınırlarına yürümesi ve Venedik Cumhuriyeti Terrafirma topraklarında ilerlemeye başlaması oldu. Venedik bu Fransız ordusuna karşı durmak için paralı asker birlikleri kurucusu, idarecisi ve komutanı olan iki Orsoni kuzenin (Bartolomeo d'Alviano ve Nicolo di Pitigliano) paralı ordusunu kiralamıştı. Bu iki komutan kuzen Fransız ordusu Adda Nehrini geçtiğinde direniş hakkında koordineli harekât yapacaklarına birbirleri ile çelişkiye düştüler. Pitigliano savaşa girmeyip güneye çekildi. Alvino Fransız ordusuna karşı gelip 14 Mayıs 1509'da 'ne girişti. Venedik paralı askerler ordusu ikiye bölündüğü için Alvino ordusu kısmı sayıca küçüktü ve bu ordu kısmı bu muharebede Fransız ordusu tarafından sarılıp imha edilip büyük bir mağlubiyete uğradı. Yenilen orduya destek vermeyip geri çekilen Pitiglione ordu kısmının paralı askerlerinin büyük kısmı ise mağlubiyet haberi kendilerine erişince birliklerini terk edip kaçtılar ve Pitiglione elinde kalan küçükçe bir birlikle Treviso'ya çekildi. Fransız ordusu daha önceden Venedik'in Terrafirma bölgesinde eline geçirmiş olduğu toprakları onlardan alarak ta 'ya kadar ilerledi. İmparator I.Maksimilyen de ordusu ile Fransız ordusunun girmediği Venedik arazilerine girip Padova, Verona ve Vicenza şehirlerini etrafını zaptetti. Papalık devleti ordusu ise Romagna bölgesini ve Ravenna'yı ele geçirdi. 'yi zaptetti. Papa II. Julius Venedik Cumhuriyeti'ne enterdi cezasını uygulayıp Tanrı'dan aldığı hak ile Hristiyan dininden çıkarttığını ilan etti; ve tüm Venedik Cumhuriyeti vatandaşları da Katolik Kilisesi tarafından aforoz edildi.
Terrafirma'yı eline geçiren imparatorluk güçleri bu Venedik arazisini yakıp yıkıp kana boyadılar. Bu ordular Venedik şehrine o kadar yaklaşmıştı ki bazı imparatorluk ordusu top mermileri Venedik deniz golü kıyılarına düştü. Bu Venedik'te genel bir panik yarattı. Ama Doçe Loredan bu panikten faydalanıp yeniden asker toplamaya ve harcama yapmak için vergi vermeye hazır olan halktan yeni vergiler toplamaya ve mali borçlanmalar bulmaya başladı.
Venedik Terrafirma şehirlerini işgal eden İmparatorluğun getirdiği idareciler çok tecrübesizdiler ve halka hunharca davranmaya başlamışlardı. Bu, işgal altındaki alanlarda halk isyanları çıkmasına neden oldu ve imparatorluğun asayiş sağlamak için geride bıraktığı güçler bu halk isyanlarını bastıramadılar. Temmuz ortasında Padova şehri halkı isyana geçti ve Paduva'ya Venedik yerel valisi (Provveditöre) tayin edilen ve Venedik ordusundan komutanı olduğu bir kısım süvari birlikleri ile. Andrea Gritti isyanci halka destek sağladı. Böylece 15 Temmuz'da Padova tekrar Vendeik kontrolü altına girdi. Buna karşılık vermek için Ağustos'ta İmparator I. Maksimilyan kendi ordusu ve İspanyol ve Fransiz takviye birlikleri ile yeni bir orduyu Trento'da topladı ve bu ordu ile Padova şehri isyancıları üzerine yürüdü. Fakat yavaş hareket ettiği için ancak Eylül ortasında Padova önüne gelebildi ve şehri kuşatmaya aldı. Bu gecikme dolayısı ile şehir Pitiglione komutası altında direnişe hazırlanmıştı. İmparatorluk ve Fransız topçuları şehir surlarında gedikler açtılar ise de direnme devam etti. Eylül sonunda sabri tükenen imparator I. Maksimilyan 30 Eylül'da ordusunun büyük bir kısmı ile kuşatmayı bırakıp Tirol'e geri çekildi.
Kasım ortasında Padova'dan ordusu ile çıkan Pitiglione imparatorluğun kuşatmaya devam için İtalya'da bıraktığı ordusu kısmını mağlup edip Vicenza, Este, Feltre ve Belluno şehirlerini tekrar Venedikliler eline geçirdi. Venedik ordusu Mantova Markisi II. Francesco Gonzaga komutasındaki Papalık Devleti ordusunu bir muharebede mağlup etti. Ama Verona direndiği için geri alınamadı. Po Nehri'ne girip bu nehir üzerinden Terrafirma içlerine gelen Angelo Trevisan komutası altında bulunan Venedik donanması kadırgalarla Ferrara'ya saldırdı ama 'nde Ferrara güçleri tarafından mağlup edilip 15 kadırga ve 2000 asker kaybettiler, Fakat Fransa Krallığı ordusunu yeniden harekâta geçmesi bu Venedik ilerlemesini durdurdu ve Pitiglione emrindeki ordu ile Padova'ya geri çekildi.
Kutsal Ligi Savaşı (1510-1519)
1510'da Dördüncü İtalya Savaşı'nın ikinci etabı olan Kutsal Lig Savaşı başladı. Bu savaş içinde bulunan "1510 Ferrara Savaşı" genellikle Ferrara Düklüğü ve Papalık Devleti arasında olmuştur. Venedik ve Doçe Leonard Loredan bu savaşla yakından ilişkili olmakla beraber, bu savaş Venedik savaşı değildi. 1513 İngiltere-İskoçya Savaşı ve 1513-1514: İngiltere-Fransa Savaşı da Venedik ve Doçe Leonard Loredan ile ilişkili değildir. Burada önemli olan kısım 1511-1514 Esas Kutsal Lig Savaşıdır.
Venedik Senatosu devleti toplayabileceği mali fon kaynaklarını ve askerlik yapmak için asker kaynaklarının tükendiğini görüp Papalık Devleti ile bir barış anlaşması yapıp o devletle müttefik olmak için fırsat aradı. Roma'ya bir Venedik heyeti göndererek Papa'nın hangi şartlarla buna yanaşacağı araştırıldı Papalık gayet sert şartlar uygulanmasını öngörmekteydi. Bunlar arasında şunlara vardi: Venedik Cumhuriyeti bundan sonra arazilerindeki kilise papazlarını ve kilise hiyerarşisini seçip tayin etme hakkını Papalık'a devredecekti. Papalık Venedik'te yaşayan her Papalık Devleti tebası üzerine Papalıka hukuki haklar verilecekti. Bu savaşın çıkmasına olan amil olan Romagna bölgesinde bazı şehirlerin ve arazilerin Venedik'in eline geçirilmesi geçersiz olup buraları Papalık Devleti'ne terkedilecekti. Bunlara ek olarak Venedik Papalık Devletine mühim bir miktarda harp tazminatı ödeyecekti. Venedik Senatosu bu şartları iki ay süren tartışmalı toplantılardan sonra 24 Şubat 1510'da kabul etti.
Fransa Venedik'le Papalık arasında barış olmasını hiçe sayarak Mart 1510'da Venedik'e karşı yeni bir saldırı başlattı. Ocak'ta Pitiglione vefat etmişti ve Venedik ordusu komutanlığı Andrea Gritti'ye geçmişti. Mayıs'ta harekâta geçen Fransız ordusu Vicenza'yı Venediklilerden tekrar aldı. Gritti Padova'ya çekilip o kalenin Fransız ordusu arfından çok olası olacak kuşatilmasi için hazırlıklar yapmaya başladı. Fakat İmparator I. Maksimilyen Fransa ordusuna takviye sağlamadı. Fransız Kralı XII. Louis ise danışmanı olan Amboise Kardinalı'nın ölümden çok etkilenip Padova'yı kuşatma planlarını bıraktı.
Bu sırada Papa II. Julius Fransa'nın İtalya'da bulunmasından tedirgin olmaktaydı. Fransa ile gayet yakın müttefik olan Ferrara Düklüğü ile Papalık Devleti arasında tuz tekeli üzerinde anlaşmazlık çıktı. Ferrara Düklüğü Papalık Devleti'ne bağlı bazı arazilere açıkça gözünü dikmişti ve hatta bazı arazileri zaten işgal etmişti. Papa, Ferrara'nın bu hareketine askeri olarak karşı koymaya karar verdi. Yeni bir Papalık ordusu kurmak için İsviçre'den paralı asker birlikleri toplamaya başladı. Bu yeni, İsviçreli paralı askerlerden oluşan Papalık ordusunu Milano'da bulunan Fransız ordu birlikleri üzerine yöneltti. Bu arada Papalık Devleti için müttefik aramaya başladı. Venedik Cumhuriyeti'ni Cambrai Ligi'nden geri kalan devletlere karşı Papalık ile müttefikliğe çağırdı.
1510'da Papa II. Jules ve yeni müttefiki olan Venedik'in paralı askerlerden (özellikle İsviçreli paralı askerlerden) oluşan güçleri, Cambrai Ligi içinde kalan müttefiklere karşı bu lig devletlerinin eline geçmiş olan İtalya'da Romanga bölgesini tekrar Papalık'a katmak için yeni savaşlar yapmaya başladılar. Ama genellikle bu harekâtın planlanması ve yönetimi Doçe Loredan ve Venedik tarafından değil, Papalık tarafından yapıldı Savaşın bu etapı epeyce karışık evrelerden geçti. Bu savaş etabı Doce Loredan öldükten sonra 23 Mart 1513'te Fransa ile Papalık-Venedik ittifakının Blois'ta bir antlaşma imzalanmasına kadar devam etti.
Doçe Loredan ve İtalya savaşı
İtalya Savaşı sırasında Venedik halkının Doçe Loredan'ın tutumu ve hareketleri hakkında görüşleri büyük bir değişme gösterdi. Bu savaşların başlangıcında Doçe ve Venedik Cumhuriyeti yönetimi Cambrai Ligi'nin önemini anlayamamıştı ve bu Ligi'in genişlemesine karşı hiçbir efektif diplomatik ve politik reaksiyon göstermemişti. Fakat "Cambrai Ligi Savaşı" (veya "Dördüncü İtalya Savaşları" Birinci Etabı)'nda Venedik Cumhuriyeti Terrafirma topraklarını kaybetmesi büyük bir şoke olmuştu. Bu dönemde Venedik Cumhuriyeti Cambrai Ligi devletlerine karşı tek başına savaşmak zorunda kaldığı için Doçe ve Venedik halkı ülkelerini savunmak için büyük gayretler gösterdiler. Loredan Venedik halkından büyük fedakarlık istedi ve halkın tümünün bu savaş aleyhinde seferber olmasını isteyerek Venedik halkını birleştirdi.
Savaşın Kutsal Ligi Savaşı etabında Venedik Papalık Devleti'ne büyük ödünler vererek bu devlet ile müttefikliğe girdi. Bu Venedik Senatosu'nda çok uzun süren tartışma ile geçebildi. Venedik'in yönetici konseyi "Onlar Konseyi" ve Doçe papalığın gayet sert olan isteklerine karşı devamlı olarak bunların geçici olduğu şartı ile Venedik'in bir zor altında bunları kabul ettiğini açıkça ifade etmekte idi.
Bu savaş geliştikçe günün kronik tarihçileri Doçe Loredanın görüşü ve tutumunun yavaş yavaş ama görülebilir şekilde değiştiğini ifade etmektedirler. 1609'dan sonraki dönemde Doçe Loredan kendi şahsi ve sülalesinin işleri ile daha çok ilgilenmeye başladığı ve devlet işleri yavaş yavaş bir kenara bıraktığı ifade edilmektedir. Bu nedenle aldığı kararlar ve uyguladığı politik tedbirlerinin gittikçe kendi ve sülalesi menfaatlerine uygunluğuna göre alınmaya başlandığı ifade edilmektedir. Bu değişme Venedik halkı tarafından da görülmekte idi. Bu nedenle başta gayet popüler Doçe olan Loredan savaş ilerleyip zaman geçtikçe popülerliğini kaybetti. Hele bu savaş etabının sonunda Papa ve Papalık Devleti'nin Venedik'in müttefiki olarak Fransa'yı yenmekte iken Fransa Kralı XII. Louis'le anlaşıp taraf değiştirmesi ve ilk etapta Venedik'in kaybettiği Terrafirma arazilerini Venedik'e geri verilmesine karşı çıkması Doçe Loredan ve Venedik yöneticilerini iyice şaşırtmıştı. Fakat Venedik yeniden diplomaside üstatlığını gösterdi. Doce Loredan savaşın son etapı için Venedik yeni Fransa kralı I. François ile Papalık Devleti aleyhinde müttefikliğe girdi. Bu yeni müttefikliğin sonucu, kaybedilmiş Terrafirm toprakları Venedik'e geçti. Birçok tarihçi bu savaşın son ermesi şartlarının Venedik'in doçesi Loredan'ın şahsi menfaatlerini üstün tutması tutumunun devam edişi olarak görmektedirler. Bu iddiaya neden bu savaşı bitiren antlaşmaya göre Papalık Devleti, savaş sırasında Loredan sülalesi aracılığı ile Venedik Cumhuriyeti tarafından Papalık Devleti'ne verilen gayet buyuk bir meblag olan 50,000 Venedik altını değerinde borcun hemen geri ödemesi gerekmekteydi.
Son yılları : 1518-1521
Savaşın sona ermesi ve belki de devlet yönetimine ve hayatına katkı yapmak için hayatının son dönemini yaşamasının avantajlarını kullandığını düşündüğü için Doçe'nin genel davranışlarının değişmesi, tüm Venedik cemiyetinde uygulanan ahlak kurallarının Venedik'in her tabaka vatandaşları tarafından daha gevşek kullanılmasına yol açtı. Bu sadece her tabaka halkın daha eğlence sever ve sefih bir hayat yaşamaya başlaması ile görülmemekte idi. İş ve ticaret hayatında büyük mali skandallar ortaya çıktı. Devlet yönetimde rüşvet, insan kayırma ve yakın akraba ve tanıdıklara özel ayrıcalıklar uygulanması olağan yönetim şekli haline gelmişti. Doçe Loredan oğulları ve ailesi için büyük imtiyazlar sağlayarak onların devletten şahsi kazançlar yapmaları maksimuma çıkarmalarına sebep oldu. Onların bu imtiyazlı mevkilerde iken kendilerine müracaat edenlere para karşılığı devlet işlerini kolaylaştırmaları tüm Venedik'te söylenti yaratan ve belgelenen olaylar oldu. Devlet idarecileri yeteneklerine göre değil imtiyazlı tanıdık ve bildik tavsiyelerine göre ve hatta rüşvet ile devlet işlerine tayin edilir oldular.
Fakat Doçe Leonardo Loredan'ın bu hoş hayatı uzun sürmedi ve Doçe ciddi sağlık sorunları yaşamaya başladı. 1514de bir kaza ile yere düşmesinden dolayı bacağından yaralandı ve bu yara iyileşmedi. Fakat Doçe devletin günlük yönetimi için konsey toplantılarına başkanlık etmeye devam etti. Eylül 1517 başında bir inme olduğu teşhis edilen ama açıkça ilan edilmeyen bir kriz geçirdi. 14 Haziran 1521den itibaren iyice bozulan sıhhati ve ateşinin yükselmesinde yüzünden günlük devlet yönetim toplantılarına gelemez oldu. Doçe'nin sağlığı hızla bozulmaya devam etti ve ayağının büyük parmağı kangren oldu. 19 Haziran'da kangren olan ayak parmakları ameliyatla kesildi. Fakat bu çare vermedi. 20 Haziran'da yüksek ateş dolayısıyla Doçe'nin gözleri görmez oldu ve dili gayet şişti ve o gün 20 Haziran 1521'de Doçe'nin vefat edeceği gayet iyi anlaşılmıştı; Doçe'nin Katolik papazı son nefes ayınını yaptı ve Doçe 84 yaşında iken hayata gözlerini yumdu. Doçenin ölümünün haberi ancak ertesi gün sabahın geç saatlerinde bazı mali alım-satım faaliyetleri yapılıp bitirildikten sonra oğlu ve Doçe'ye yakın devlet idarecileri tarafından halka ilan edilmiştir.
Cenazesi Santi Giovanni ve Paolo Kilisesi (yahut diğer adı ile San Zanipolo Bazilikası)'nda mimar Girolamo Grapiglia tasarımına göre yaptırılan anıt-mezara defin edilmiştir. Bu anıt-mezar heykeltıraş Girolamo Campagna tarafından hazırlanan Doçe Leonardo Loredan'ın heykelini de ihtiva etmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Bu madde kısmen Fransizca Wikipedia "Leonardo Loredan" maddesi kaynaklıdır: [1] 27 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
Dış kaynaklar
| Wikimedia Commons'ta Leonardo Loredan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Norwich, John Julius (1999) A History of Venice. New York: Vintage Books, (İngilizce)
- da Mosto, Andrea (1983), Dogi di Venezia nella vita pubblica e privata. Floransa:A. Martello (İtalyanca)
- Dumler, Helmut (2001), Venedig und die Dogen. Düsseldorf:Artemis & Winkler (Almanca)
Dış bağlantılar
- "Loredan, Leonardo" maddesi, Yayıncı:Treccani la Cultura Italiana, (2005) Dizionario Biografico degli Italiani - Cilt:65 Online:[2] 3 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İtalyanca)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: | Venedik Doçesi 1501 – 1521 | Sonra gelen: Antonio Grimani |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Leonardo LoredanLeonardo Loredan portresi Ressam Giovanni Bellini 1501 sonrasi Venedik Cumhuriyeti Docesi 75 Doge di VeneziaHukum suresi2 Ekim 1501 21 Haziran 1521 19 yil 8 ay 19 gunOnce gelenSonra gelenAntonio GrimaniDogum16 Kasim 1436 VenedikOlum21 Haziran 1521 yas 84 VenedikDefinSanti Giovanni ve Paolo Kilisesi VenedikEs ler iMorosina GiustinianBabasiGerolamo LoredanAnnesiDonata DonatoLeonardo Loredan armasi ve imzasi Leonardo Loredan d 16 Kasim 1436 Venedik o 21 Haziran 1521 Venedik 2 Ekim 1501 21 Haziran 1521 doneminde Venedik Cumhuriyeti ne Doce unvani ile devlet baskanligi yapan 75 inci dukadir Doce nun olumunden sonra yapilan secimden sonra 14 Haziran 1456 da tahta cikti 19 yil 8 ay 19 gun suren Venedik Cumhuriyeti Doce lik saltanatindan sonra 21 Haziran 1521 de 84 yasinda Venedik te oldu HayatiDoce olmadan once Leonardo Loredan 16 Kasim 1436 da Venedik te yeni zengin olarak nitelenen bir sulaleye bagli olan Gerolamo Loredan ile Donata Donato nun oglu olarak dogdu Egitimini edebiyat uzerine yapti Sonra ticaret hayatina atildi Morosino Guistinian la evlilik yapti ve bu evlilikten 9 cocuklari oldu Parali zengin olmasi ve gayet derin bilgilere sahip olmasi dolayisiyla gayet keskin zekasini ve politikanin inceliklerini iyice kullanarak kendine kariyer olarak mutavazi bir devlet yoneticisi olmayi tercih etti Doce secilmeden once ancak kendini iyi taniyanlar tarafindan buyuk politik yetenekleri oldugu bilinmekteydi ve diger gozlemciler onu ikinci derece ve silik karakterli hicbir politik durumda ozel bir yonetme kabiliyeti ve basarisi gostermemis bir devlet memuru olarak gormekteydiler Docelik donemi Leonardo Loredan bustu Heykeltiras Luigi Borro 1860 1861 Leonardo Loredan portresiRessam Vittore Carpaccio yak 1501 1505 Doce secilmesi Leonardo Loredan dan once Doce olan 20 Eylul 1501 de olunce 41 secmenden olusan Venedik Cumhuriyeti Doce Secmenler Konseyi yeni doce secmek icin toplandi ve hemen oylamalara gecti Leonardo Loredan in pek cok kisi tarafindan hic beklenmedigi halde ve genel bir surpriz olarak 2 Ekim 1501 deki oylama sonucu secmenlerinin cogunlugunun oylari ile Doce secildigi ortaya cikti Bu beklenmedik surpriz sonucun bazi tarihciler ozellikle Venedikli Da Mosto sulalesi mensuplari Loredan in Secmenler konseyi uyelerinin cogunlugu ile akrabalik iliskileri olmasina ve bu iliskileri acikca ortaya cikarmadan gizliden kullanip secilmek icin gerekli cogunlugu sagladigina baglamislardir Ilk yillar 1501 1503 Osmanli Devleti ile savas ve baris Leonardo Loredan Doce oldugu zaman Osmanli Devleti ile Venedik arasinda 1499 da baslayan savas devam etmekte idi Daha onceki Doce Agostino Barbarigo zamaninda Sultan II Beyazid in saltanat donemi icinde 1499 de 1499 1503 Osmanli Venedik Savasi baslamisti Bu savasta Doce Agostino Barbarigo doneminde Venedik Mora yarimadasi sahillerinde Inebahti kalesini onemli iki ussu olan Koron ve Modon kalelerini ve Navarino kalesini Osmanlilara kaybetmisti Fakat 1499 da 1479 dan beri Osmanlilar elinde bulunan Kefalonya adasini ellerine gecirmisler ve Preveze ye hucum ederek tersanesindeki kizakta Osmanli gemilerini yakmislardi Yine Doce Agostino Barbarigo doneminin tam sonunda Eylul 1501de Papa nin araciligiyla Venediklilerle Fransa muttefiklik anlasmasi imzalamisti Doce Loredan in Venedik te hukumet surmeye baslamasinin hemen akabinde Fransa Ege Denizi ne bir donanma gonderip Midilli adasini kusatmaya almisti Ama kalenin direnisini kirmada basarisiz kalmisti 6 haftalik kusatmadan sonra Fransa donanma gucu geri cekilmis ve Mora nin guneyindeki Cuha Adasi aciklarina muthis bir firtinaya kapilmis ve Fransiz filosu gemileri tumuyle batmis ve yalnizca birkac yuz kisi kurtulabilmisti 1501 de Loredan Doce oldugundan sonra Osmanli akincilari Dalmacya kiyilarina ve buradaki Venedik elindeki yerleskelere akinlar tertip etmeye devam ettiler Bu akinlara karsi Dalmacya kiyilarini korumak hedefi ile Venedik Docesi Loredan Dirac sehri ve limanini Osmanlilar adina eline gecirdi Venedik in Arnavutluk ile ilgisi boylece kesildi Venedikliler 1502 yilinin baslarinda ayni Kefalonya adasina yaptiklari gibi Lefkada Ayamavra adasina bir cikartma yaptilar Adayi savunmakla gorevli kucuk yeniceri mufrezesi Venediklilerle anlasip adayi vurusmada teslim etti ve akabinde silahlari ile adadan ayrilmalarina izin verildi Kemal Reis Osmanli donanmasi ile adaya gelip 30 Agustos 1502 tarihinde Venediklileri adadan cikardi Venedik Docesi Loredan Osmanlilara karsi savasin Venedik e buyuk yuk oldugunu anlasilmisti Bu savas Venedik in buyuk asker insan gucu bulup kullanmasina ve devletin buyuk parasal harcamalar yapmasina neden olup Venedik devlet hazinesinin bosalmasina sebep olmaktaydi Venedik savas halinde iken Venedik in deniz ticari faaliyetinin durmustu ve bu Venedik ekonomisine gayet buyuk bir yuk dogurmakta idi Dalmacya kiyilarindaki Venedik yerleskelerinin hinderlandi olan alanlarin Osmanlilar eline gecmesi ile bu kiyilarin ekonomisi de buhrana girmisti Butun bunlari kayda alan Venedik devlet idaresi ve doce Loredan Osmanlilar ile baris yapmaya karar verdi Venedikliler baris muzakereleri icin kalabalik bir muzakere kurulu kurdular ve bu kurul uyeleri 27 Eylul 1502 de Istanbul a gelip Osmanli devlet temsilcileri ile muzakerelere basladilar 14 Aralik 1502 Osmanli devleti ile Venedik Cumhuriyeti arasinda 1502 sonunda 1502 Istanbul Ateskes Muahadesi olarak da anilan bir ateskes anlasmasi imzalandi Bu muahade ile Osmanlilar eline gecmis olan Mora kiyilarindaki eski Venedik kaleleri Arnavutluk kiyilari ve Dirac limani ve kalesi Osmanlilar elinde kalacak ama Kefalonya adasi Venediklilere gececekti Osmanli akincilari 1503 te yeniden akina gecip Kuzey Italya da Venedik topraklarini tehdit etmeye basladi Bunu onlemek icin Venedik Docesi yine eski careye basvurdu 31 Ocak 1503 te Venedik ile Macaristan arasinda eski anlasmanin sartlarini devam ettiren yeni bir anlasma imzalandi ve bu anlasma ile daha once Venedik in Macaristan a yapmis oldugu yillik 124 000 Venedik altini tazminat odemesine ek olarak yilda 30 000 Venedik altini da ek tazminat vermeyi kabul etti 20 Mayis 1503 da ise Osmanli devleti Venedik Cumhuriyeti arasinda 1499 1503 Osmanli Venedik Savasi ni sona erdiren bir baris anlasmasi 1503 Istanbul Baris Anlasmasi imzalandi Bu anlasma ile 1503 Istanbul Ateskes Muahadesi nde kabul edilen arazi sartlari teyit edip onaylandi Ayrica Venedik bu savastan once Osmanlilara vermekte oldugu yillik tazminati tekrar vermeye baslamayi kabul etti Venedik yeniden Osmanlilara yillik tazminat olarak yilda 100 000 Venedik altini odemeye baslayacakti 1504 yilinda Venedik sehri bu savasin zararlarini kapayamamisti Bu savas zararlarini karsilamak icin yeterli kaynak bulamayan Venedik ekonomisi o yil buyuk bir iktisadi buhran gecirdi Dorduncu Italya Savasi 1508 1516 Venedik Cumhuriyeti Osmanli devleti ile yaptigi baris ile Akdeniz de sulh ve iyi ticaret yapma atmosferi buldugunu sanmakta idi Bunun yaninda Venedik Italya nin anakarasinda ki bulunan Terrafirma bolgesindeki komsularina ekonomik ve politik gucunu kullanarak aksi ekonomik etkilerde bulunmakta idi Venedik in Akdeniz de ve Kuzey Italya da da Akdeniz barisi ile guclenmesi Akdeniz e ve Kuzey Italya ya yakin iliskisi olan devletler arasinda bu anlasmazlik 1508 1516 arasinda 8 yil surunen Dorduncu Italya Savaslari adli savasin ortaya cikmasina neden oldu Bu savaslarda Doce Leonardo Loredan in Doce bulundugu donemde Venedik Cumhuriyeti ve Papa II Julius un basinda oldugu Papalik Devleti Imparator in basinda oldugu Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu II Fernando nun basinda oldugu 1499 1504 te II Italya Savasi nda eline gecirdigi Napoli Kralligi Aragon Kralligi ve Ispanya Kralligi ile kral XII Louis in Fransa Kralligi ni onemli roller oynadilar Bu savasta etap etap savasan muttefikler taraflarinda degismeler oldugu tarihciler tarafindan bilinmektedir Ama bu savaslarin kisim kisma bolunup bolunmemesi tarihciler arasinda tartismalidir Ornegin Ingiliz tarihcisi John Julius Norris bu savasaari etap etap degil tek bir savas olarak ele almaktadir Diger tarihciler Phillips ve Axelrod bu cok grift savaslari etap etap ayirip siniflandirmaktadirlar Venedik in ve Doce Leonardo Loredan in bu savasa katkisi bu etap etap ele almakla daha acikca incelenmesi mumkundur Su etaplar soyle siralanmistir 1508 1510 Cambrai Ligi Savasi 1510 1514 Kutsal Lig Savasi Bu savas etabi icinde bazilari Venedik le iliskisi az olan su savaslar bulunmaktadir 1510 Ferrara Savasi 1511 1514 Esas Kutsal Lig Savasi 1513 Ingiltere Iskocya Savasi Venedik le iliskisi az 1513 1514 Ingiltere Fransa Savasi Venedik le iliskisi az 1515 1516 Fransa Krali I Francois nin Birinci Italya Savasi Cambrai Ligi Savasi 1508 1510 Bu onemli devletler ve diger etkilenen kucuk Italyan prenslikleri Papa II Julius un gayretleri sonucunda aralarinda muttefiklik yapmak icin 10 Aralik 1508de ni imzaladilar Kurulan bu muttefiklige Cambrai Ligi adi verildi Bu Cambrai Ligi devletlerinden Fransa Kutsal Roma Imparatorlugu ve Papalik Venedik Cumhuriyeti nin anakara Italya sindaki tum gucunu parcalayip hice indirmek hedefli idiler Venedik Cumhuriyeti bu muttefiklerin gucunu kucumsemis Cambrai Ligi nin guclu oldugunu gec anlamis ve gayet iyi olan Venedik diplomatik gucunu kendini muttefiklerin bir hucumundan savunmak icin bir diplomatik kampanya acmaya kullanmamisti Dusmani olan ve tek basina kalmis olan Venedik Cambrai Ligi nin gucunu anlayinca genellikle parali askerlerden olusan 30 000 kisilik bir ordu kurdu ve Cambrai Ligi guclerine karsi bu orduyla Venedik Cumhuriyeti arazileri korumayi planladi Cambrai Ligi Savasi veya Dorduncu Italya Savaslari Birinci Etabi 1508 1510 doneminde olup bu etapta Venedik Cumhuriyeti Cambrai Ligi devletlerine karsi tek basina savasmak zorunda kaldi Bu Dorduncu Italya Savaslari icinde bulunan diger etaplardan 1513 Ingilitere Iskocya Savasi ve 1513 1514 Ingiltere Fransa Savasi Venedik Cumhuriyeti ve Venedik Docesi Leonardo Loredan ile hemen hemen hic iliskili degildir Cambrai Ligi Savasi nda ilk gelisme 15 Nisan 1509 da Fransa Krali XII Louis komutasinda bir Fransiz ordusunun Milano dan baslayarak Venedik Cumhuriyeti sinirlarina yurumesi ve Venedik Cumhuriyeti Terrafirma topraklarinda ilerlemeye baslamasi oldu Venedik bu Fransiz ordusuna karsi durmak icin parali asker birlikleri kurucusu idarecisi ve komutani olan iki Orsoni kuzenin Bartolomeo d Alviano ve Nicolo di Pitigliano parali ordusunu kiralamisti Bu iki komutan kuzen Fransiz ordusu Adda Nehrini gectiginde direnis hakkinda koordineli harekat yapacaklarina birbirleri ile celiskiye dustuler Pitigliano savasa girmeyip guneye cekildi Alvino Fransiz ordusuna karsi gelip 14 Mayis 1509 da ne giristi Venedik parali askerler ordusu ikiye bolundugu icin Alvino ordusu kismi sayica kucuktu ve bu ordu kismi bu muharebede Fransiz ordusu tarafindan sarilip imha edilip buyuk bir maglubiyete ugradi Yenilen orduya destek vermeyip geri cekilen Pitiglione ordu kisminin parali askerlerinin buyuk kismi ise maglubiyet haberi kendilerine erisince birliklerini terk edip kactilar ve Pitiglione elinde kalan kucukce bir birlikle Treviso ya cekildi Fransiz ordusu daha onceden Venedik in Terrafirma bolgesinde eline gecirmis oldugu topraklari onlardan alarak ta ya kadar ilerledi Imparator I Maksimilyen de ordusu ile Fransiz ordusunun girmedigi Venedik arazilerine girip Padova Verona ve Vicenza sehirlerini etrafini zaptetti Papalik devleti ordusu ise Romagna bolgesini ve Ravenna yi ele gecirdi yi zaptetti Papa II Julius Venedik Cumhuriyeti ne enterdi cezasini uygulayip Tanri dan aldigi hak ile Hristiyan dininden cikarttigini ilan etti ve tum Venedik Cumhuriyeti vatandaslari da Katolik Kilisesi tarafindan aforoz edildi Terrafirma yi eline geciren imparatorluk gucleri bu Venedik arazisini yakip yikip kana boyadilar Bu ordular Venedik sehrine o kadar yaklasmisti ki bazi imparatorluk ordusu top mermileri Venedik deniz golu kiyilarina dustu Bu Venedik te genel bir panik yaratti Ama Doce Loredan bu panikten faydalanip yeniden asker toplamaya ve harcama yapmak icin vergi vermeye hazir olan halktan yeni vergiler toplamaya ve mali borclanmalar bulmaya basladi Venedik Terrafirma sehirlerini isgal eden Imparatorlugun getirdigi idareciler cok tecrubesizdiler ve halka hunharca davranmaya baslamislardi Bu isgal altindaki alanlarda halk isyanlari cikmasina neden oldu ve imparatorlugun asayis saglamak icin geride biraktigi gucler bu halk isyanlarini bastiramadilar Temmuz ortasinda Padova sehri halki isyana gecti ve Paduva ya Venedik yerel valisi Provveditore tayin edilen ve Venedik ordusundan komutani oldugu bir kisim suvari birlikleri ile Andrea Gritti isyanci halka destek sagladi Boylece 15 Temmuz da Padova tekrar Vendeik kontrolu altina girdi Buna karsilik vermek icin Agustos ta Imparator I Maksimilyan kendi ordusu ve Ispanyol ve Fransiz takviye birlikleri ile yeni bir orduyu Trento da topladi ve bu ordu ile Padova sehri isyancilari uzerine yurudu Fakat yavas hareket ettigi icin ancak Eylul ortasinda Padova onune gelebildi ve sehri kusatmaya aldi Bu gecikme dolayisi ile sehir Pitiglione komutasi altinda direnise hazirlanmisti Imparatorluk ve Fransiz topculari sehir surlarinda gedikler actilar ise de direnme devam etti Eylul sonunda sabri tukenen imparator I Maksimilyan 30 Eylul da ordusunun buyuk bir kismi ile kusatmayi birakip Tirol e geri cekildi Kasim ortasinda Padova dan ordusu ile cikan Pitiglione imparatorlugun kusatmaya devam icin Italya da biraktigi ordusu kismini maglup edip Vicenza Este Feltre ve Belluno sehirlerini tekrar Venedikliler eline gecirdi Venedik ordusu Mantova Markisi II Francesco Gonzaga komutasindaki Papalik Devleti ordusunu bir muharebede maglup etti Ama Verona direndigi icin geri alinamadi Po Nehri ne girip bu nehir uzerinden Terrafirma iclerine gelen Angelo Trevisan komutasi altinda bulunan Venedik donanmasi kadirgalarla Ferrara ya saldirdi ama nde Ferrara gucleri tarafindan maglup edilip 15 kadirga ve 2000 asker kaybettiler Fakat Fransa Kralligi ordusunu yeniden harekata gecmesi bu Venedik ilerlemesini durdurdu ve Pitiglione emrindeki ordu ile Padova ya geri cekildi Kutsal Ligi Savasi 1510 1519 1510 da Dorduncu Italya Savasi nin ikinci etabi olan Kutsal Lig Savasi basladi Bu savas icinde bulunan 1510 Ferrara Savasi genellikle Ferrara Duklugu ve Papalik Devleti arasinda olmustur Venedik ve Doce Leonard Loredan bu savasla yakindan iliskili olmakla beraber bu savas Venedik savasi degildi 1513 Ingiltere Iskocya Savasi ve 1513 1514 Ingiltere Fransa Savasi da Venedik ve Doce Leonard Loredan ile iliskili degildir Burada onemli olan kisim 1511 1514 Esas Kutsal Lig Savasidir Venedik Senatosu devleti toplayabilecegi mali fon kaynaklarini ve askerlik yapmak icin asker kaynaklarinin tukendigini gorup Papalik Devleti ile bir baris anlasmasi yapip o devletle muttefik olmak icin firsat aradi Roma ya bir Venedik heyeti gondererek Papa nin hangi sartlarla buna yanasacagi arastirildi Papalik gayet sert sartlar uygulanmasini ongormekteydi Bunlar arasinda sunlara vardi Venedik Cumhuriyeti bundan sonra arazilerindeki kilise papazlarini ve kilise hiyerarsisini secip tayin etme hakkini Papalik a devredecekti Papalik Venedik te yasayan her Papalik Devleti tebasi uzerine Papalika hukuki haklar verilecekti Bu savasin cikmasina olan amil olan Romagna bolgesinde bazi sehirlerin ve arazilerin Venedik in eline gecirilmesi gecersiz olup buralari Papalik Devleti ne terkedilecekti Bunlara ek olarak Venedik Papalik Devletine muhim bir miktarda harp tazminati odeyecekti Venedik Senatosu bu sartlari iki ay suren tartismali toplantilardan sonra 24 Subat 1510 da kabul etti Fransa Venedik le Papalik arasinda baris olmasini hice sayarak Mart 1510 da Venedik e karsi yeni bir saldiri baslatti Ocak ta Pitiglione vefat etmisti ve Venedik ordusu komutanligi Andrea Gritti ye gecmisti Mayis ta harekata gecen Fransiz ordusu Vicenza yi Venediklilerden tekrar aldi Gritti Padova ya cekilip o kalenin Fransiz ordusu arfindan cok olasi olacak kusatilmasi icin hazirliklar yapmaya basladi Fakat Imparator I Maksimilyen Fransa ordusuna takviye saglamadi Fransiz Krali XII Louis ise danismani olan Amboise Kardinali nin olumden cok etkilenip Padova yi kusatma planlarini birakti Bu sirada Papa II Julius Fransa nin Italya da bulunmasindan tedirgin olmaktaydi Fransa ile gayet yakin muttefik olan Ferrara Duklugu ile Papalik Devleti arasinda tuz tekeli uzerinde anlasmazlik cikti Ferrara Duklugu Papalik Devleti ne bagli bazi arazilere acikca gozunu dikmisti ve hatta bazi arazileri zaten isgal etmisti Papa Ferrara nin bu hareketine askeri olarak karsi koymaya karar verdi Yeni bir Papalik ordusu kurmak icin Isvicre den parali asker birlikleri toplamaya basladi Bu yeni Isvicreli parali askerlerden olusan Papalik ordusunu Milano da bulunan Fransiz ordu birlikleri uzerine yoneltti Bu arada Papalik Devleti icin muttefik aramaya basladi Venedik Cumhuriyeti ni Cambrai Ligi nden geri kalan devletlere karsi Papalik ile muttefiklige cagirdi 1510 da Papa II Jules ve yeni muttefiki olan Venedik in parali askerlerden ozellikle Isvicreli parali askerlerden olusan gucleri Cambrai Ligi icinde kalan muttefiklere karsi bu lig devletlerinin eline gecmis olan Italya da Romanga bolgesini tekrar Papalik a katmak icin yeni savaslar yapmaya basladilar Ama genellikle bu harekatin planlanmasi ve yonetimi Doce Loredan ve Venedik tarafindan degil Papalik tarafindan yapildi Savasin bu etapi epeyce karisik evrelerden gecti Bu savas etabi Doce Loredan oldukten sonra 23 Mart 1513 te Fransa ile Papalik Venedik ittifakinin Blois ta bir antlasma imzalanmasina kadar devam etti Doce Loredan ve Italya savasi Italya Savasi sirasinda Venedik halkinin Doce Loredan in tutumu ve hareketleri hakkinda gorusleri buyuk bir degisme gosterdi Bu savaslarin baslangicinda Doce ve Venedik Cumhuriyeti yonetimi Cambrai Ligi nin onemini anlayamamisti ve bu Ligi in genislemesine karsi hicbir efektif diplomatik ve politik reaksiyon gostermemisti Fakat Cambrai Ligi Savasi veya Dorduncu Italya Savaslari Birinci Etabi nda Venedik Cumhuriyeti Terrafirma topraklarini kaybetmesi buyuk bir soke olmustu Bu donemde Venedik Cumhuriyeti Cambrai Ligi devletlerine karsi tek basina savasmak zorunda kaldigi icin Doce ve Venedik halki ulkelerini savunmak icin buyuk gayretler gosterdiler Loredan Venedik halkindan buyuk fedakarlik istedi ve halkin tumunun bu savas aleyhinde seferber olmasini isteyerek Venedik halkini birlestirdi Savasin Kutsal Ligi Savasi etabinda Venedik Papalik Devleti ne buyuk odunler vererek bu devlet ile muttefiklige girdi Bu Venedik Senatosu nda cok uzun suren tartisma ile gecebildi Venedik in yonetici konseyi Onlar Konseyi ve Doce papaligin gayet sert olan isteklerine karsi devamli olarak bunlarin gecici oldugu sarti ile Venedik in bir zor altinda bunlari kabul ettigini acikca ifade etmekte idi Bu savas gelistikce gunun kronik tarihcileri Doce Loredanin gorusu ve tutumunun yavas yavas ama gorulebilir sekilde degistigini ifade etmektedirler 1609 dan sonraki donemde Doce Loredan kendi sahsi ve sulalesinin isleri ile daha cok ilgilenmeye basladigi ve devlet isleri yavas yavas bir kenara biraktigi ifade edilmektedir Bu nedenle aldigi kararlar ve uyguladigi politik tedbirlerinin gittikce kendi ve sulalesi menfaatlerine uygunluguna gore alinmaya baslandigi ifade edilmektedir Bu degisme Venedik halki tarafindan da gorulmekte idi Bu nedenle basta gayet populer Doce olan Loredan savas ilerleyip zaman gectikce populerligini kaybetti Hele bu savas etabinin sonunda Papa ve Papalik Devleti nin Venedik in muttefiki olarak Fransa yi yenmekte iken Fransa Krali XII Louis le anlasip taraf degistirmesi ve ilk etapta Venedik in kaybettigi Terrafirma arazilerini Venedik e geri verilmesine karsi cikmasi Doce Loredan ve Venedik yoneticilerini iyice sasirtmisti Fakat Venedik yeniden diplomaside ustatligini gosterdi Doce Loredan savasin son etapi icin Venedik yeni Fransa krali I Francois ile Papalik Devleti aleyhinde muttefiklige girdi Bu yeni muttefikligin sonucu kaybedilmis Terrafirm topraklari Venedik e gecti Bircok tarihci bu savasin son ermesi sartlarinin Venedik in docesi Loredan in sahsi menfaatlerini ustun tutmasi tutumunun devam edisi olarak gormektedirler Bu iddiaya neden bu savasi bitiren antlasmaya gore Papalik Devleti savas sirasinda Loredan sulalesi araciligi ile Venedik Cumhuriyeti tarafindan Papalik Devleti ne verilen gayet buyuk bir meblag olan 50 000 Venedik altini degerinde borcun hemen geri odemesi gerekmekteydi Son yillari 1518 1521 Leonardo Loredan in anit mezari Santi Giovanni ve Paolo Kilisesi ndeAnit Mezari ustunde bulunan Doce Leonardo Loredan in heykeli Heykeltiras Girolamo Campagna Savasin sona ermesi ve belki de devlet yonetimine ve hayatina katki yapmak icin hayatinin son donemini yasamasinin avantajlarini kullandigini dusundugu icin Doce nin genel davranislarinin degismesi tum Venedik cemiyetinde uygulanan ahlak kurallarinin Venedik in her tabaka vatandaslari tarafindan daha gevsek kullanilmasina yol acti Bu sadece her tabaka halkin daha eglence sever ve sefih bir hayat yasamaya baslamasi ile gorulmemekte idi Is ve ticaret hayatinda buyuk mali skandallar ortaya cikti Devlet yonetimde rusvet insan kayirma ve yakin akraba ve tanidiklara ozel ayricaliklar uygulanmasi olagan yonetim sekli haline gelmisti Doce Loredan ogullari ve ailesi icin buyuk imtiyazlar saglayarak onlarin devletten sahsi kazanclar yapmalari maksimuma cikarmalarina sebep oldu Onlarin bu imtiyazli mevkilerde iken kendilerine muracaat edenlere para karsiligi devlet islerini kolaylastirmalari tum Venedik te soylenti yaratan ve belgelenen olaylar oldu Devlet idarecileri yeteneklerine gore degil imtiyazli tanidik ve bildik tavsiyelerine gore ve hatta rusvet ile devlet islerine tayin edilir oldular Fakat Doce Leonardo Loredan in bu hos hayati uzun surmedi ve Doce ciddi saglik sorunlari yasamaya basladi 1514de bir kaza ile yere dusmesinden dolayi bacagindan yaralandi ve bu yara iyilesmedi Fakat Doce devletin gunluk yonetimi icin konsey toplantilarina baskanlik etmeye devam etti Eylul 1517 basinda bir inme oldugu teshis edilen ama acikca ilan edilmeyen bir kriz gecirdi 14 Haziran 1521den itibaren iyice bozulan sihhati ve atesinin yukselmesinde yuzunden gunluk devlet yonetim toplantilarina gelemez oldu Doce nin sagligi hizla bozulmaya devam etti ve ayaginin buyuk parmagi kangren oldu 19 Haziran da kangren olan ayak parmaklari ameliyatla kesildi Fakat bu care vermedi 20 Haziran da yuksek ates dolayisiyla Doce nin gozleri gormez oldu ve dili gayet sisti ve o gun 20 Haziran 1521 de Doce nin vefat edecegi gayet iyi anlasilmisti Doce nin Katolik papazi son nefes ayinini yapti ve Doce 84 yasinda iken hayata gozlerini yumdu Docenin olumunun haberi ancak ertesi gun sabahin gec saatlerinde bazi mali alim satim faaliyetleri yapilip bitirildikten sonra oglu ve Doce ye yakin devlet idarecileri tarafindan halka ilan edilmistir Cenazesi Santi Giovanni ve Paolo Kilisesi yahut diger adi ile San Zanipolo Bazilikasi nda mimar Girolamo Grapiglia tasarimina gore yaptirilan anit mezara defin edilmistir Bu anit mezar heykeltiras Girolamo Campagna tarafindan hazirlanan Doce Leonardo Loredan in heykelini de ihtiva etmektedir Ayrica bakinizVenedik Cumhuriyeti Venedik doceleri listesiKaynakcaBu madde kismen Fransizca Wikipedia Leonardo Loredan maddesi kaynaklidir 1 27 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Fransizca Bu heykel gunumuzde Campo Santo Stefano da bulunan Palazzo Loredan da kurulu Panteon Veneto da bulunmaktadir Norwich John Julius 1999 A History of Venice New York Vintage Books ISBN 0 679 72197 5 Ingilizce Dis kaynaklarWikimedia Commons ta Leonardo Loredan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Norwich John Julius 1999 A History of Venice New York Vintage Books ISBN 0 679 72197 5 Ingilizce da Mosto Andrea 1983 Dogi di Venezia nella vita pubblica e privata Floransa A Martello Italyanca Dumler Helmut 2001 Venedig und die Dogen Dusseldorf Artemis amp Winkler ISBN 978 3538071162 Almanca Dis baglantilar Loredan Leonardo maddesi Yayinci Treccani la Cultura Italiana 2005 Dizionario Biografico degli Italiani Cilt 65 Online 2 3 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Italyanca Resmi unvanlarOnce gelen Venedik Docesi 1501 1521 Sonra gelen Antonio Grimani