Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Leyla Saz (d. 1850, İstanbul - ö. 6 Aralık 1936, İstanbul), Türk besteci, yazar, şair.
| Leyla Saz | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1850 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 6 Aralık 1936 (86 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Edirnekapı Şehitliği, İstanbul |
| Meslek | Besteci, yazar, şair |
| Evlilik | Giritli Sırrı Paşa (1869 ev.) |
| Çocuklar | Yusuf Razi Mehmet Vedat Nezihe Feride |
| Akrabalar | Hekim İsmail Paşa (babası) |
Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarına tanıklık etmiş, bu dönemde yaşanan kültürel geçiş sürecini eserlerine yansıtmış bir sanatçıdır. Osmanlı harem hayatını ve İmparatorluğun son döneminde kadınların yaşamını anlatan anıları değişik dillere çevrilip ilgi görmüştür. Tanınmış mimar Vedat Tek’in ve İstanbul’un işgal yıllarında şehremini (belediye başkanı) olarak görev yapmış Yusuf Razi Bel’in annesidir. “Yaslı gittim şen geldim" dizesiyle başlayan ünlü marşın ve "Seni sevda çiçeğim, tac-ı serim” (hicaz) gibi şarkıların bestecisidir.
Yaşamı
1850 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Annesi Nefise Hanım; babası, Osmanlı saray hekimlerinden Hekim İsmail Paşa'dır. Babasının sarayın harem bölümünün özel doktoru olarak görev yapması sonucu Leyla Hanım, ablası ile birlikte sarayda yaşadı; çocukluğunda yedi yılı sarayda geçti. Bu sırada sultan hanımların nedimeliğini yaptı; harem hayatını yakından tanıdı ve iyi bir eğitim gördü. Sarayda kaldığı dönemde ve 'den aldığı dersler ile Klasik Türk müziği alanında kendini geliştirdi, bestekârlık yeteneğini ilerletti; piyano dersi aldı. Sultan Abdülmecit’in ölümü üzerine 11 yaşında eve döndü.
Sultan Abdülmecit’in öldüğü yıl babası Girit’e vali olarak atanmıştı; onunla birlikte Girit’e gitti. Hanya’da geçen ilk gençliği sırasında Fransızca ve Rumca öğrendi; batı kültürünü yakından tanıdı; sarayda başladığı piyano eğitimini geliştirdi. Bir yandan da Giritli Kutbi Efendi’den Osmanlı şiirini öğrendi; ilk şiirini 14 yaşında yazdı.
Aydın’a vali olarak atanan babası ile bu kente giden Leyla Hanım; 19 yaşında iken Sırrı Efendi adlı gençle evlendi. Eşi, daha sonra “Giritli Sırrı Paşa” olarak anılacak bir devlet adamı, şair ve hattattır. 26 yıl süren evliliklerinden Yusuf Razi, Vedat (1873), Nezihe, Feride isimli çocukları dünyaya geldi. Eşinin görevleri nedeniyle Anadolu ve Balkanlar’da seyahat etti. Eşinin Bağdat valisi olduğu dönemde bir cariye ile ilişkisi olduğunu öğrenince o devirde bir kadın için boşanma çok zor olsa da padişahın izni ile eşinin yanına gitmedi ve böylece evliliğini bitirdi
1895’te İstanbul'a yerleşti; kendisini müziğe ve şiire adadı. Osmanlı’daki kadın hareketi içinde yer aldı. “Hanımlara Mahsus Gazete”’de yazılar yayımladı. Anılarını kaleme aldı. 70'li yaşlarında iken Bostancı semtinde bulunan köşkünün yanması ile notaları, şiirleri ve hatıra defterlerinin kül olunca eserlerini yeniden toparlama azmini gösterdi. Şiirlerini daha sonra “Solmuş Çiçekler” adlı kitapta bir araya getirdi (1928); anılarını yeniden yazdı.
1934’te Soyadı Kanunu’nun çıkmasından sonra “Saz” soyadını aldı.
Leyla Saz Hanım 6 Aralık 1936'da, İstanbul'da vefat etti. Edirnekapı Şehitliği’ne defnedildi.
Besteleri
İki yüze yakın bestesi vardır ancak Leyla Hanım'ın Bostancı'daki köşkü İstanbul'un işgali yıllarında yandığında bütün eşyaları, şiirlerinin çoğu ve hatıra defterleriyle birlikte bu beste notalarının çoğu da yandı. Günümüze 52 eseri gelebildi. Bu eserleri arasında Hicaz makamındaki 'Seni sevda çiçeğim, tac-ı serim' şarkısı vardır. Klasik eserlerin yanı sıra Cumhuriyetin ilk yıllarında çok sevilmiş olan “Yaslı Gittim Şen Geldim” marşının da bestecisidir.
Şiirleri
Şiir yazmaya 14 yaşında başlamış olan Leyla Hanım, Fıtnat Hanım ile birlikte dönemin mecmualarında açık imzası görülen ilk kadın şairlerdendir. Divan geleneğini takip ederek yazdığı şiirlerinin toplanabilen kısmı ilk kez 1928'de 'Solmuş Çiçekler' ismiyle yayımlanmıştır. Esere ünlü şair Abdülhak Hamit Tarhan bir önsöz yazmıştır. Klasik Osmanlı şiirlerinin yanı sıra sadeleştirilmiş bir Türkçe ile yazılmış şiirler de kaleme almıştır.
Anıları
Leyla Hanım ayrıca Harem ve Saray Adatı Kadimesi ismini verdiği, saray çevresini ve âdetlerini anlatan anılarıyla da ünlenmiştir. Bu anılar önce 1920-1922 yılları arasında Harem-i Hümayun ve Sultan Sarayları başlığı altında Vakit gazetesinde, daha sonra da, 1974 yılında Haremin İçyüzü ismiyle kitap olarak yayımlanmıştır. Bostancı yangınından sonra hafızadan yeniden yazmak zorunda kaldığı bu anılar Türkiye'de ilk yayınlanışlarından kısa bir süre sonra 1925'te, oğlu Yusuf Razi Bel tarafından Fransızcaya çevrilmiş, Claude Farrere'in önsözüyle Fransa'da, daha sonra da İngilizce olarak İngiltere'de yayınlanmıştır. Anılar iki bölümden oluşur. İlk bölümde Osmanlı sarayındaki harem hayatı; ikinci bölümde ise Saz'ın Osmanlı İmparatorluğunda 19. yüzyılda kadın yaşamına ilişkin gözlemleri anlatılır.
Bibliyografya
- Leyla Saz (2000). Anılar 19. Yüzyılda Saray Haremi . Cumhuriyet Kitapları.
Kaynakça
- Notlar
- ^ Eşinin Fransız olması dolayısıyla Soyadı Kanunu'nda "Bel" soyadını almıştır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Leyla Saz d 1850 Istanbul o 6 Aralik 1936 Istanbul Turk besteci yazar sair Leyla SazDogum1850 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum6 Aralik 1936 86 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriEdirnekapi Sehitligi IstanbulMeslekBesteci yazar sairEvlilikGiritli Sirri Pasa 1869 ev CocuklarYusuf Razi Mehmet Vedat Nezihe FerideAkrabalarHekim Ismail Pasa babasi Osmanli Imparatorlugu nun son donemi ve Turkiye Cumhuriyeti nin ilk yillarina taniklik etmis bu donemde yasanan kulturel gecis surecini eserlerine yansitmis bir sanatcidir Osmanli harem hayatini ve Imparatorlugun son doneminde kadinlarin yasamini anlatan anilari degisik dillere cevrilip ilgi gormustur Taninmis mimar Vedat Tek in ve Istanbul un isgal yillarinda sehremini belediye baskani olarak gorev yapmis Yusuf Razi Bel in annesidir Yasli gittim sen geldim dizesiyle baslayan unlu marsin ve Seni sevda cicegim tac i serim hicaz gibi sarkilarin bestecisidir YasamiLeyla Saz ve cocuklari Yusuf Razi Bel 1870 1947 Vedat Tek 1873 1942 Nezihe Beler ve Feride Ayni 1850 yilinda Istanbul da dunyaya geldi Annesi Nefise Hanim babasi Osmanli saray hekimlerinden Hekim Ismail Pasa dir Babasinin sarayin harem bolumunun ozel doktoru olarak gorev yapmasi sonucu Leyla Hanim ablasi ile birlikte sarayda yasadi cocuklugunda yedi yili sarayda gecti Bu sirada sultan hanimlarin nedimeligini yapti harem hayatini yakindan tanidi ve iyi bir egitim gordu Sarayda kaldigi donemde ve den aldigi dersler ile Klasik Turk muzigi alaninda kendini gelistirdi bestekarlik yetenegini ilerletti piyano dersi aldi Sultan Abdulmecit in olumu uzerine 11 yasinda eve dondu Sultan Abdulmecit in oldugu yil babasi Girit e vali olarak atanmisti onunla birlikte Girit e gitti Hanya da gecen ilk gencligi sirasinda Fransizca ve Rumca ogrendi bati kulturunu yakindan tanidi sarayda basladigi piyano egitimini gelistirdi Bir yandan da Giritli Kutbi Efendi den Osmanli siirini ogrendi ilk siirini 14 yasinda yazdi Aydin a vali olarak atanan babasi ile bu kente giden Leyla Hanim 19 yasinda iken Sirri Efendi adli gencle evlendi Esi daha sonra Giritli Sirri Pasa olarak anilacak bir devlet adami sair ve hattattir 26 yil suren evliliklerinden Yusuf Razi Vedat 1873 Nezihe Feride isimli cocuklari dunyaya geldi Esinin gorevleri nedeniyle Anadolu ve Balkanlar da seyahat etti Esinin Bagdat valisi oldugu donemde bir cariye ile iliskisi oldugunu ogrenince o devirde bir kadin icin bosanma cok zor olsa da padisahin izni ile esinin yanina gitmedi ve boylece evliligini bitirdi 1895 te Istanbul a yerlesti kendisini muzige ve siire adadi Osmanli daki kadin hareketi icinde yer aldi Hanimlara Mahsus Gazete de yazilar yayimladi Anilarini kaleme aldi 70 li yaslarinda iken Bostanci semtinde bulunan koskunun yanmasi ile notalari siirleri ve hatira defterlerinin kul olunca eserlerini yeniden toparlama azmini gosterdi Siirlerini daha sonra Solmus Cicekler adli kitapta bir araya getirdi 1928 anilarini yeniden yazdi 1934 te Soyadi Kanunu nun cikmasindan sonra Saz soyadini aldi Leyla Saz Hanim 6 Aralik 1936 da Istanbul da vefat etti Edirnekapi Sehitligi ne defnedildi BesteleriIki yuze yakin bestesi vardir ancak Leyla Hanim in Bostanci daki kosku Istanbul un isgali yillarinda yandiginda butun esyalari siirlerinin cogu ve hatira defterleriyle birlikte bu beste notalarinin cogu da yandi Gunumuze 52 eseri gelebildi Bu eserleri arasinda Hicaz makamindaki Seni sevda cicegim tac i serim sarkisi vardir Klasik eserlerin yani sira Cumhuriyetin ilk yillarinda cok sevilmis olan Yasli Gittim Sen Geldim marsinin da bestecisidir SiirleriSiir yazmaya 14 yasinda baslamis olan Leyla Hanim Fitnat Hanim ile birlikte donemin mecmualarinda acik imzasi gorulen ilk kadin sairlerdendir Divan gelenegini takip ederek yazdigi siirlerinin toplanabilen kismi ilk kez 1928 de Solmus Cicekler ismiyle yayimlanmistir Esere unlu sair Abdulhak Hamit Tarhan bir onsoz yazmistir Klasik Osmanli siirlerinin yani sira sadelestirilmis bir Turkce ile yazilmis siirler de kaleme almistir AnilariLeyla Hanim ayrica Harem ve Saray Adati Kadimesi ismini verdigi saray cevresini ve adetlerini anlatan anilariyla da unlenmistir Bu anilar once 1920 1922 yillari arasinda Harem i Humayun ve Sultan Saraylari basligi altinda Vakit gazetesinde daha sonra da 1974 yilinda Haremin Icyuzu ismiyle kitap olarak yayimlanmistir Bostanci yanginindan sonra hafizadan yeniden yazmak zorunda kaldigi bu anilar Turkiye de ilk yayinlanislarindan kisa bir sure sonra 1925 te oglu Yusuf Razi Bel tarafindan Fransizcaya cevrilmis Claude Farrere in onsozuyle Fransa da daha sonra da Ingilizce olarak Ingiltere de yayinlanmistir Anilar iki bolumden olusur Ilk bolumde Osmanli sarayindaki harem hayati ikinci bolumde ise Saz in Osmanli Imparatorlugunda 19 yuzyilda kadin yasamina iliskin gozlemleri anlatilir BibliyografyaLeyla Saz 2000 Anilar 19 Yuzyilda Saray Haremi ISBN 975 6747 18 8 Cumhuriyet Kitaplari Kaynakca a b 4 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2011 Notlar Esinin Fransiz olmasi dolayisiyla Soyadi Kanunu nda Bel soyadini almistir