Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Liçi (Litchi chinensis) (Çince: 荔枝 liçi), başlıca olarak Çin'in güneyinde yetişen bir meyve. Geçmişte kral meyvesi olarak anılmış olan bu meyve Çin'de vergi olarak da halktan toplanmıştır.
| Liçi | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Litchi chinensis Sonn. |
Morfolojik özellikleri
Liçi ağacı, yaklaşık 15-20 m boyuna ulaşan, dört mevsim yeşil kalan bir ağaçtır. Meyvesi 3–4 cm uzunluğunda, yaklaşık 3 cm çapındadır. Kabuğu pembemsi kırmızı renkli ve serttir. Acımsı olan ve yenilmeyen kabuğu, oldukça incedir ve kolayca soyulur. Meyvesi yarı saydam-beyaz, üzüme benzer yumuşak kıvamda ve tatlıdır. Çekirdeği yaklaşık 2 cm uzunluğunda, 1–15 cm çapında, sert ve parlak kahverengidir. Çekirdeği hafifçe zehirlidir[] ve yenilmez.
Yetişme dönemi
Liçi meyvesi, çiçek açmasından yaklaşık 100 gün sonra, Temmuz - Ekim ayları arasında olgunlaşır. Liçi, C vitamini açısından oldukça zengindir.
Yetiştiği coğrafya
Liçi meyvesi Çin dışında, Hindistan, Vietnam, Filipinler, İsrail, ABD'nin Teksas, Florida, Hawaii eyaletleri ve Kaliforniya eyaletinin kıyı kesimleri ve Endonezya'da da yetişir. Türkiye'de ise şu anda yalnızca Mersin ve ilçelerinde yetiştirilmektedir. Liçi kışın serin ancak dondan korunaklı yağışlı bir iklim yazın ise sıcak ve nem ister. Yetişkin bir liçi ağacı en fazla -4 dereceye kadar olan soğukları tolere edebilir.
Besin değeri
Liçinin toplam ağırlığının %60'ı yenilebilir. Liçinin doymuş yağ oranı düşüktür ve sodyum ile kolestrol bulunmamaktadır. Polifenol oranı bazı meyvelere nazaran daha yüksektir, bununla birlikte bir kap liçi meyvesi günlük kalori ihtiyacı 2000 kilokalori olan bir insanın çinko ihtiyacının %14'ünü, fosfor ihtiyacının %9'unu, potasyum ihtiyacının %6'sını karşılar.
Ortalama 9 liçi meyvesi bir yetişkinin günlük C vitamini ihtiyacını karşılar.
Liçi ve longanın besin değerleri açısından karşılaştırması
| Çeşit | Besin | Liçi (100 g) | Longan (100 g) |
|---|---|---|---|
| Proximates | Su | 81.76 g | 82.75 g |
| Enerji | 66 kcal | 60 kcal | |
| Protein | 0.83 g | 1.31 g | |
| Toplam lipidler (yağlar) | 0.44 g | 0.1 g | |
| Kül | 0.44 g | 0.7 g | |
| Karbonhidrat (Farklılıklarına göre) | 16.53 g | 15.14 g | |
| Lif (toplam diet lifleri) | 1.3 g | 1.1 g | |
| Şeker | 15.23 g | ||
| Mineral | Kalsium (Ca) | 5 mg | 1 mg |
| Demir (Fe) | 0.31 mg | 0.13 mg | |
| Magnezyum (Mg) | 10 mg | 10 mg | |
| Fosfor (P) | 31 mg | 21 mg | |
| Potasyum (K) | 171 mg | 266 mg | |
| Sodyum (Na) | 1 mg | ||
| Çinko (Zn) | 0.07 mg | 0.05 mg | |
| Bakır (Cu) | 0.148 mg | 0.169 mg | |
| Manganez (Mn) | 0.055 mg | 0.052 mg | |
| Selenyum (Se) | 0.6 mcg | ||
| Vitaminler | C Vitamini (toplam askorbik acid) | 71.5 mg | 84 mg |
| Tiamin | 0.011 mg | 0.031 mg | |
| Riboflavin | 0.065 mg | 0.14 mg | |
| Niasin | 0.603 mg | 0.3 mg | |
| B-6 Vitamini | 0.1 mg | ||
| Folate | 14 mcg | ||
| Kolin | 7.1 mg | ||
| E Vitamini (alpha-tocopherol) | 0.07 mg | ||
| K Vitamini (phylloquinone) | 0.4 mcg | ||
| Lipidler | Yağ Asitleri (toplam Doymuş) | 0.099 g | |
| 14:00 | 0.002 g | ||
| 16:00 | 0.07 g | ||
| 18:00 | 0.024 g | ||
| Yağ Asitleri (toplam tekli doymamış) | 0.12 g | ||
| 16:1 farklılaşmamış | 0.001 g | ||
| 18:1 farklılaşmamış | 0.119 g | ||
| Yağ Asitleri (toplam çoklu doymamış) | 0.132 g | ||
| 18:2 farklılaşmamış | 0.067 g | ||
| 18:3 farklılaşmamış | 0.065 g | ||
| Amino Asitler | Triptofan | 0.007 g | |
| Lizin | 0.041 g | 0.046 g | |
| Methionine | 0.009 g | 0.013 g | |
| Threonine | 0.034 g | ||
| Isoleucine | 0.026 g | ||
| Leucine | 0.054 g | ||
| Fenilalanin | 0.03 g | ||
| Tirozin | 0.025 g | ||
| Valin | 0.058 g | ||
| Arginine | 0.035 g | ||
| Histidin | 0.012 g | ||
| Alanin | 0.157 g | ||
| Aspartik asit | 0.126 g | ||
| Glutamik asit | 0.209 g | ||
| Glisin | 0.042 g | ||
| Prolin | 0.042 g | ||
| Serin | 0.048 g |
Kaynak:
Alt türleri
"Litchi chinensis"in iki alt türü vardır:
- Çin ve Hindiçin'de yetişen Litchi chinensis chinensis ile
- Endonezya ve Filipinler'de yetişen Litchi chinensis philippinensis.
Resim galerisi
-
![image]()
Liçinin kesitleri -
![image]()
Filizlenmekte olan bir liçi çekirdeği (3 aylık) -
![image]()
Liçi ağacı -
![image]()
Yeşermiş liçi salkımları -
![image]()
Genç bir liçi bitkisi
Kaynakça
- İngilizce Vikipedi
Dipnotlar
- ^ USDA. "Litchis, raw". Nutrition Data. 14 Nisan 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2009.
- ^ Pierre Brat, Stéphane Georgé, Annick Bellamy, Laure Du Chaffaut, Augustin Scalbert, Louise Mennen, Nathalie Arnault and Marie Josèphe Amiot (Eylül 2006). "Daily Polyphenol Intake in France from Fruit and Vegetables". The Journal of Nutrition. 136 (9). ss. 2368-2373. (PMID) 16920856.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lici Litchi chinensis Cince 荔枝 lici baslica olarak Cin in guneyinde yetisen bir meyve Gecmiste kral meyvesi olarak anilmis olan bu meyve Cin de vergi olarak da halktan toplanmistir LiciBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum Magnoliophyta Kapali tohumlular Sinif Magnoliopsida Iki cenekliler Takim SapindalesFamilya Sapindaceae Sabun agacigiller Cins LitchiTur L chinensisIkili adlandirmaLitchi chinensis Sonn Morfolojik ozellikleriLici agaci yaklasik 15 20 m boyuna ulasan dort mevsim yesil kalan bir agactir Meyvesi 3 4 cm uzunlugunda yaklasik 3 cm capindadir Kabugu pembemsi kirmizi renkli ve serttir Acimsi olan ve yenilmeyen kabugu oldukca incedir ve kolayca soyulur Meyvesi yari saydam beyaz uzume benzer yumusak kivamda ve tatlidir Cekirdegi yaklasik 2 cm uzunlugunda 1 15 cm capinda sert ve parlak kahverengidir Cekirdegi hafifce zehirlidir kaynak belirtilmeli ve yenilmez Yetisme donemiLici meyvesi cicek acmasindan yaklasik 100 gun sonra Temmuz Ekim aylari arasinda olgunlasir Lici C vitamini acisindan oldukca zengindir Yetistigi cografyaLici meyvesi Cin disinda Hindistan Vietnam Filipinler Israil ABD nin Teksas Florida Hawaii eyaletleri ve Kaliforniya eyaletinin kiyi kesimleri ve Endonezya da da yetisir Turkiye de ise su anda yalnizca Mersin ve ilcelerinde yetistirilmektedir Lici kisin serin ancak dondan korunakli yagisli bir iklim yazin ise sicak ve nem ister Yetiskin bir lici agaci en fazla 4 dereceye kadar olan soguklari tolere edebilir Besin degeriKabuklu ve kabugu soyulmus halde meyveler Licinin toplam agirliginin 60 i yenilebilir Licinin doymus yag orani dusuktur ve sodyum ile kolestrol bulunmamaktadir Polifenol orani bazi meyvelere nazaran daha yuksektir bununla birlikte bir kap lici meyvesi gunluk kalori ihtiyaci 2000 kilokalori olan bir insanin cinko ihtiyacinin 14 unu fosfor ihtiyacinin 9 unu potasyum ihtiyacinin 6 sini karsilar Ortalama 9 lici meyvesi bir yetiskinin gunluk C vitamini ihtiyacini karsilar Lici ve longanin besin degerleri acisindan karsilastirmasiCesit Besin Lici 100 g Longan 100 g Proximates Su 81 76 g 82 75 gEnerji 66 kcal 60 kcalProtein 0 83 g 1 31 gToplam lipidler yaglar 0 44 g 0 1 gKul 0 44 g 0 7 gKarbonhidrat Farkliliklarina gore 16 53 g 15 14 gLif toplam diet lifleri 1 3 g 1 1 gSeker 15 23 gMineral Kalsium Ca 5 mg 1 mgDemir Fe 0 31 mg 0 13 mgMagnezyum Mg 10 mg 10 mgFosfor P 31 mg 21 mgPotasyum K 171 mg 266 mgSodyum Na 1 mgCinko Zn 0 07 mg 0 05 mgBakir Cu 0 148 mg 0 169 mgManganez Mn 0 055 mg 0 052 mgSelenyum Se 0 6 mcgVitaminler C Vitamini toplam askorbik acid 71 5 mg 84 mgTiamin 0 011 mg 0 031 mgRiboflavin 0 065 mg 0 14 mgNiasin 0 603 mg 0 3 mgB 6 Vitamini 0 1 mgFolate 14 mcgKolin 7 1 mgE Vitamini alpha tocopherol 0 07 mgK Vitamini phylloquinone 0 4 mcgLipidler Yag Asitleri toplam Doymus 0 099 g14 00 0 002 g16 00 0 07 g18 00 0 024 gYag Asitleri toplam tekli doymamis 0 12 g16 1 farklilasmamis 0 001 g18 1 farklilasmamis 0 119 gYag Asitleri toplam coklu doymamis 0 132 g18 2 farklilasmamis 0 067 g18 3 farklilasmamis 0 065 gAmino Asitler Triptofan 0 007 gLizin 0 041 g 0 046 gMethionine 0 009 g 0 013 gThreonine 0 034 gIsoleucine 0 026 gLeucine 0 054 gFenilalanin 0 03 gTirozin 0 025 gValin 0 058 gArginine 0 035 gHistidin 0 012 gAlanin 0 157 gAspartik asit 0 126 gGlutamik asit 0 209 gGlisin 0 042 gProlin 0 042 gSerin 0 048 g Kaynak Alt turleri Litchi chinensis in iki alt turu vardir Cin ve Hindicin de yetisen Litchi chinensis chinensis ile Endonezya ve Filipinler de yetisen Litchi chinensis philippinensis Resim galerisiLicinin kesitleri Filizlenmekte olan bir lici cekirdegi 3 aylik Lici agaci Yesermis lici salkimlari Genc bir lici bitkisiKaynakcaIngilizce VikipediDipnotlar USDA Litchis raw Nutrition Data 14 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2009 Pierre Brat Stephane George Annick Bellamy Laure Du Chaffaut Augustin Scalbert Louise Mennen Nathalie Arnault and Marie Josephe Amiot Eylul 2006 Daily Polyphenol Intake in France from Fruit and Vegetables The Journal of Nutrition 136 9 ss 2368 2373 PMID 16920856 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link