Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi (kısaca ARMM) Filipinler'in güneyinde Mindanao Adalar grubunda yer alan, Müslümanların çoğunlukta olduğu özerk bir bölgeydi. Özerk bölge Müslümanların çoğunlukta olduğu 5 ilden oluşur. Bu iller Basilan, Lanao del Sur, Maguindanao, Sulu ve Tawi-Tawi'dir . Cotabato Şehri her ne kadar kendi yetkisinin dışında olsa bile bölgesel başkentidir. Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi 21 Ocak 2019 yapılan halkoylamasında Bangsomoro Organik Yasası'nın onaylanmasından sonra yerini Bangsamoro Özerk Bölgesine bıraktı.
Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao (Filipince) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1989-2019 | |||||||||||
 Bayrak  Arma | |||||||||||
 Filipinler'deki konumu | |||||||||||
| Tür | |||||||||||
| Başkent | Cotabato (Hükûmetin geçici ve fiili makamı de jure hükûmet merkezi, (1995–2001) | ||||||||||
| Tarihî dönem | 1989–2019 | ||||||||||
| |||||||||||
| Nüfus | |||||||||||
• 2015 sayımı | 3,781,387 | ||||||||||
| |||||||||||
| Günümüzdeki durumu | Bangsamoro | ||||||||||
Coğrafik Konumu
Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi, Mindanao adası ve Sulu Takımadaları olmak üzere iki coğrafi alana ayrılır. Lanao del Sur ve Maguindanao illeri Mindanao adasında yer alır. Basilan, Sulu ve Tawi-Tawi illeri ise Sulu Takımadalarında bulunur.
Tarih
Filipinler tarihinin büyük bir kısmında, bölge ve Mindanao adasının çoğu bölümü kültürleri ve kimlikleri konusunda Filipinler'den ayrı bir gelişim süreci yaşadı. Bölge, 15. yüzyılda İspanyolların gelişine kadar Müslüman Filipinlilerin anayurduydu.Müslüman Arapların 1380'de Tawi-Tawi'ye gelmeleriyle beraber bölgede İslamiyet yayılmaya başladı. Bölgede 1457'de Sulu Sultanlığı 1515'te de Maguindanao Sultanlığı adıyla 2 İslam devleti kuruldu. Filipinler'in çoğu İspanyol hakimiyeti altındayken bu sultanlıklar bağımsızlıklarını ve düzenlerini korudu ve kuzeydeki sahil kasabalarına yapılan İspanyol taarruzlarını geri püskürttü. 19. yüzyılın son çeyreğine kadar İspanyol varlığı Sulu Sultanlığı tarafından resmen tanınmıyordu. Bölgede askeri karakolların bulunduğu alanlarla sınırlı zayıf bir İspanyol idaresi vardı. 1898 deki İspanya Amerika savaşını kaybeden İspanya 1898 Paris Antlaşmasıyla bölgeyi ABD'ye bıraktı. Bölgede yaşayan Müslümanlar 400 yıldan fazla bir süreden beri sırasıyla İspanyol Amerikalı Japon ve Filipin orduları ile mücadele etti.
Müslüman Mindanao Özerk Bölgesinin (ARMM) kurulması
Filipinler meclisi 1 Ağustos 1989 tarihinde Müslüman Mindanao özerk Bölgesinin kurulması için bir kanun çıkardı. Kanuna göre bölgedeki 13 il ve 10 şehirde yeni kurulacak özerk bölgeye katılıp katılmama konusunda halk oylaması yapılmasına karar verildi. Yapılan halk oylaması sonucunda Lanao del Sur, Maguindanao, Sulu ve Tawi-Tawi olmak üzere 4 il yeni kurulan özerk bölgeye katılma yönününde oy kullandı. Böylece özerk bölge Cotabato şehrinde 6 Kasım 1990'da yapılan törenle resmen tanındı ve Cotabato Şehri geçici başkent yapıldı. 14 Ağustos 2001 tarihinde yapılan halk oylaması sonucunda Basilan ili de özerk bölgeye katıldı. Bu karardan sonra Müslüman Mindanao Özerk bölgesindeki il sayısı beşe yükseldi.
Siyasi Bölümler
| № | İl | Merkez | Nüfusu (2015) | Yüzölçümü km² | Nüfus Yoğunluğu km²'ye |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Basilan | Lamitan | 346.579 | 1.103,50 | 310 |
| 2 | Lanao del Sur | Marawi | 1.045.429 | 3.872,89 | 270 |
| 3 | Maguindanao | Buluan | 1.173.933 | 4.871,60 | 240 |
| 4 | Sulu | Jolo | 824.731 | 1.600,40 | 520 |
| 5 | Tawi-Tawi | Bongao | 390.715 | 1.087,40 | 360 |
| Bütünü | 3.781.387 | 12.535,79 | 300 |
Siyaset
Yasama yetkisi
Bölge, bölgesel başkan (vali) tarafından yönetilir. Başkan ve başkan yardımcısı doğrudan yürütme kurulu tarafından seçilmiştir. Bölgesel kanunlar bölge meclisi tarafından çıkarılır ve meclis üyeleri tarafından kabul edilir. Oylama açıktan yapılır. Bölgesel seçimler genellikle Filipin Kongresinden çıkacak yasaya bağlı olarak genel seçimlerden (ulusal ve yerel) bir yıl sonra yapılır.
| Dönem | Bölge Valisi | Vali Yardımcısı |
|---|---|---|
| 1990-1993 | Benjamin Loong | |
| 1993-1996 | Lininding Pangandaman | Nabil Tan |
| 1996-2001 | Guimid P. Matalam | |
| 2001 | Alvarez Isnaji | |
| 2001-2005 | Parouk S. Hussin | Mahid M. Mutilan |
| 2005-2009 | Ansaruddin-Abdulmalik A. Adiong | |
| 2009-2011 | Ansaruddin-Abdulmalik A. Adiong | Reggie M. Sahali-Generale |
| 2011-2019 | Haroun Al-Rashid Lucman II |
Yürütme yetkisi
ARMM Valiliğinin, tek meclisli bir bölgesel yasama meclisi vardı. Her seçim bölgesi bu bölgesel meclise 3 temsilci gönderiyordu. Meclis 6'sı Lanao del Sur ( dahil), 6'sı Maguindanao, 6'sı Sulu, 3'ü Basilan ve 3'ü de Tawi-Tawi ilinden gönderilen toplam 24 temsilciden oluşuyordu.
Bölgesel Meclis ARMM Hükûmetinin yasama organıydı. Meclis üyeleri 3 yıllığına seçiliyordu. Bir üye üst üste en fazla 3 defa seçilebiliyordu. Bölgesel Yasama meclisi, dış ilişkiler, ulusal savunma ve güvenlik, posta servisi, para basma ve maliye ve para politikaları, adalet, karantina, gümrük ve tarife, vatandaşlık, vatandaşlığa kabul, göç ve sınır dışı etme, genel denetim, ulusal seçimler, denizcilik, kara ve hava taşımacılığı, iletişim, patentler, ticari markalar, ticari unvanlar ve telif hakları, dış ticaret ve İslamiyetle ilgili konuların dışındaki alanlarda yasama yetkisine sahipti. 2019 yılının Ocak ve Şubat aylarında yapılan halk oylamalarının ardından ardından Bölgesel Meclisin varlığı sona erdi. Bu meclisin yerine kurulan Bangsamoro Özerk Meclisi ilk toplantısını 29 Mart 2019'da gerçekleştirdi.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ocak 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Musluman Mindanao Ozerk Bolgesi kisaca ARMM Filipinler in guneyinde Mindanao Adalar grubunda yer alan Muslumanlarin cogunlukta oldugu ozerk bir bolgeydi Ozerk bolge Muslumanlarin cogunlukta oldugu 5 ilden olusur Bu iller Basilan Lanao del Sur Maguindanao Sulu ve Tawi Tawi dir Cotabato Sehri her ne kadar kendi yetkisinin disinda olsa bile bolgesel baskentidir Musluman Mindanao Ozerk Bolgesi 21 Ocak 2019 yapilan halkoylamasinda Bangsomoro Organik Yasasi nin onaylanmasindan sonra yerini Bangsamoro Ozerk Bolgesine birakti Musluman Mindanao Ozerk BolgesiRehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao Filipince 1989 2019Bayrak ArmaFilipinler deki konumuTurBaskentCotabato Hukumetin gecici ve fiili makami de jure hukumet merkezi 1995 2001 Tarihi donem1989 2019 Kurulusu1 Agustos 1989 Bangsamoro ya baglanmasi26 Subat 2019Nufus 2015 sayimi3 781 387Onculler ArdillarBangsamoroGunumuzdeki durumuBangsamoroCografik KonumuMusluman Mindanao Ozerk Bolgesi Mindanao adasi ve Sulu Takimadalari olmak uzere iki cografi alana ayrilir Lanao del Sur ve Maguindanao illeri Mindanao adasinda yer alir Basilan Sulu ve Tawi Tawi illeri ise Sulu Takimadalarinda bulunur TarihFilipinler tarihinin buyuk bir kisminda bolge ve Mindanao adasinin cogu bolumu kulturleri ve kimlikleri konusunda Filipinler den ayri bir gelisim sureci yasadi Bolge 15 yuzyilda Ispanyollarin gelisine kadar Musluman Filipinlilerin anayurduydu Musluman Araplarin 1380 de Tawi Tawi ye gelmeleriyle beraber bolgede Islamiyet yayilmaya basladi Bolgede 1457 de Sulu Sultanligi 1515 te de Maguindanao Sultanligi adiyla 2 Islam devleti kuruldu Filipinler in cogu Ispanyol hakimiyeti altindayken bu sultanliklar bagimsizliklarini ve duzenlerini korudu ve kuzeydeki sahil kasabalarina yapilan Ispanyol taarruzlarini geri puskurttu 19 yuzyilin son ceyregine kadar Ispanyol varligi Sulu Sultanligi tarafindan resmen taninmiyordu Bolgede askeri karakollarin bulundugu alanlarla sinirli zayif bir Ispanyol idaresi vardi 1898 deki Ispanya Amerika savasini kaybeden Ispanya 1898 Paris Antlasmasiyla bolgeyi ABD ye birakti Bolgede yasayan Muslumanlar 400 yildan fazla bir sureden beri sirasiyla Ispanyol Amerikali Japon ve Filipin ordulari ile mucadele etti Musluman Mindanao Ozerk Bolgesinin ARMM kurulmasi Filipinler meclisi 1 Agustos 1989 tarihinde Musluman Mindanao ozerk Bolgesinin kurulmasi icin bir kanun cikardi Kanuna gore bolgedeki 13 il ve 10 sehirde yeni kurulacak ozerk bolgeye katilip katilmama konusunda halk oylamasi yapilmasina karar verildi Yapilan halk oylamasi sonucunda Lanao del Sur Maguindanao Sulu ve Tawi Tawi olmak uzere 4 il yeni kurulan ozerk bolgeye katilma yonununde oy kullandi Boylece ozerk bolge Cotabato sehrinde 6 Kasim 1990 da yapilan torenle resmen tanindi ve Cotabato Sehri gecici baskent yapildi 14 Agustos 2001 tarihinde yapilan halk oylamasi sonucunda Basilan ili de ozerk bolgeye katildi Bu karardan sonra Musluman Mindanao Ozerk bolgesindeki il sayisi bese yukseldi Siyasi Bolumler Il Merkez Nufusu 2015 Yuzolcumu km Nufus Yogunlugu km ye1 Basilan Lamitan 346 579 1 103 50 3102 Lanao del Sur Marawi 1 045 429 3 872 89 2703 Maguindanao Buluan 1 173 933 4 871 60 2404 Sulu Jolo 824 731 1 600 40 5205 Tawi Tawi Bongao 390 715 1 087 40 360Butunu 3 781 387 12 535 79 300SiyasetYasama yetkisi Bolge bolgesel baskan vali tarafindan yonetilir Baskan ve baskan yardimcisi dogrudan yurutme kurulu tarafindan secilmistir Bolgesel kanunlar bolge meclisi tarafindan cikarilir ve meclis uyeleri tarafindan kabul edilir Oylama aciktan yapilir Bolgesel secimler genellikle Filipin Kongresinden cikacak yasaya bagli olarak genel secimlerden ulusal ve yerel bir yil sonra yapilir Donem Bolge Valisi Vali Yardimcisi1990 1993 Benjamin Loong1993 1996 Lininding Pangandaman Nabil Tan1996 2001 Guimid P Matalam2001 Alvarez Isnaji2001 2005 Parouk S Hussin Mahid M Mutilan2005 2009 Ansaruddin Abdulmalik A Adiong2009 2011 Ansaruddin Abdulmalik A Adiong Reggie M Sahali Generale2011 2019 Haroun Al Rashid Lucman IIYurutme yetkisi ARMM Valiliginin tek meclisli bir bolgesel yasama meclisi vardi Her secim bolgesi bu bolgesel meclise 3 temsilci gonderiyordu Meclis 6 si Lanao del Sur dahil 6 si Maguindanao 6 si Sulu 3 u Basilan ve 3 u de Tawi Tawi ilinden gonderilen toplam 24 temsilciden olusuyordu Bolgesel Meclis ARMM Hukumetinin yasama organiydi Meclis uyeleri 3 yilligina seciliyordu Bir uye ust uste en fazla 3 defa secilebiliyordu Bolgesel Yasama meclisi dis iliskiler ulusal savunma ve guvenlik posta servisi para basma ve maliye ve para politikalari adalet karantina gumruk ve tarife vatandaslik vatandasliga kabul goc ve sinir disi etme genel denetim ulusal secimler denizcilik kara ve hava tasimaciligi iletisim patentler ticari markalar ticari unvanlar ve telif haklari dis ticaret ve Islamiyetle ilgili konularin disindaki alanlarda yasama yetkisine sahipti 2019 yilinin Ocak ve Subat aylarinda yapilan halk oylamalarinin ardindan ardindan Bolgesel Meclisin varligi sona erdi Bu meclisin yerine kurulan Bangsamoro Ozerk Meclisi ilk toplantisini 29 Mart 2019 da gerceklestirdi Kaynakca Arsivlenmis kopya 6 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya PDF 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya PDF 4 Mart 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya 21 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya 14 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya 27 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya PDF 26 Subat 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya 30 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ocak 2020