Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Moldovca/Rumence: Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ veya Republica Sovietică Socialistă Moldovenească; Rusça: Молда́вская Сове́тская Социалисти́ческая Респу́блика, Moldavskaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika), kısaca Moldova SSC veya MSSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biriydi.
Moldova SSC Молдавская Советская Социалистическая Республика Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ Republica Sovietică Socialistă Moldovenească Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1940-1991 | |||||||||||||
Moldova SSC'nin Sovyetler Birliği'ndeki yeri (kırmızı). | |||||||||||||
Başkent | Kişinev | ||||||||||||
Yaygın dil(ler) | Rusça Moldovca | ||||||||||||
Hükûmet | Eski Sovyet ülkeleri | ||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||||
• Toplam | 33.843 km2 | ||||||||||||
Nüfus | |||||||||||||
• Sayılan | 4.337.600 | ||||||||||||
|
Romanya'dan ayrılan Moldova devleti 1940 yılında Sovyetler Birliği'ne katılan son cumhuriyetlerden biri olarak Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adını aldı. Ancak Haziran 1941'de Sovyet topraklarına saldıran Nazi Almanyası ile ittifak halinde hareket eden Romanya'daki hükûmetin işgaline maruz kaldı. 1944 yılında Kızıl Ordu tarafından yeniden Sovyetler Birliği'ne katıldı.
Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği'nin güneybatısında kısmen Balkanlarda yer alan tarihi Besarabya toprakları üzerine kurulmuştu. Bu topraklar oldukça verimli olduğu için ülke Sovyetler Birliği'nin tarımsal üretiminde önemli bir yere sahipti.
Gorbaçov'un perestroyka ve glasnost adı verilen reform politikalarıyla birlikte Sovyet rejiminin yıkılma tehlikesi üzerine 17 Mart 1991'de birliği kurtarmak için yapılan referanduma (bkz. 1991 Sovyetler Birliği referandumu) bağımsızlık yanlısı Moldova hükûmeti katılmak istemedi. Ancak Moldova Sovyet meclisi seçim sandıkları oluşturarak halkı oy kullanmaya çağırdı. Moldova referandumu meşru kabul etmeyen 6 Sovyet cumhuriyeti içinde en yüksek katılımın olduğu devlet oldu. Referandumdan çıkan % 98.72 oranında Sovyetler Birliği'nde kalma yönündeki oy oranına rağmen hükûmet sonuçları meşru kabul etmedi. 19 Ağustos'ta Moskova'da gerçekleşen darbe girişimi de referandum sonucuna göre yapılması planlanan yenilenmiş birlik anlaşmasının iptal edilmesine sebep oldu ve Moldova 27 Ağustos 1991 tarihinde Bağımsızlık Bildirgesi'ni ilan ederek Sovyetler Birliği'nden ayrıldı. Resmi bağımsızlığını kazandıktan sonra ismi Moldova oldu.
Moldova halkı Rumenler ile tarihi ve kültürel bağlara sahip olmasına karşın Sovyetlerden ayrıldıktan sonra Romanya ile birleşmeyi kabul etmedi. Bağımsızlığın ilanından sonra 2014 yılına kadar yapılan tüm seçimlerde Moldova Komünist Partisi galip geldi ve ülke bu parti tarafından yönetildi. 2014 yılında yapılan seçimlerde de Komünist Parti'den ayrılanların kurduğu Sosyalist Parti birinci geldi.
Nüfus
Etnik Grup | 1941 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Moldovalı | 1,620,800 | 68.8% | 1,886,566 | 65.4% | 2,303,916 | 64.6% | 2,525,687 | 63.9% | 2,794,749 | 64.5% |
Rumen | - | - | 1,663 | 0.06% | 1,581 | 1,657 | 2,477 | 0.06% | ||
Ukraynalı | 261 200 | 11.1% | 420,820 | 14.6% | 506,560 | 14.2% | 560,679 | 14.2% | 600,366 | 13.8% |
Rus | 158,100 | 6.7% | 292,930 | 10.2% | 414,444 | 11.6% | 505,730 | 12.8% | 562,069 | 13.0% |
Yahudi | - | - | 95,107 | 3.2% | 98,072 | 2.7% | 80,127 | 2.0% | 65,672 | 1.5% |
Gagavuz | 115,700 | 4.9% | 95,856 | 3.3% | 124,902 | 3.5% | 138,000 | 3.5% | 153,458 | 3.5% |
Bulgar | 177,700 | 7.5% | 61,652 | 2.1% | 73,776 | 2.1% | 80,665 | 2.0% | 88,419 | 2.0% |
Çingene | - | - | 7,265 | 0.2% | 9,235 | 0.2% | 10,666 | 0.3% | 11,571 | 0.3% |
Diğer | 23,200 | 1.0% | 22,618 | 0.8% | 43,768 | 1.1% | 48,202 | 1.2% | 56,579 | 1.3% |
Toplam | 2,356,700 | 2,884,477 | 3,568,873 | 3,949,756 | 4,335,360 |
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Moldovca Rumence Republika Sovetike Sochialiste Moldovenyaske veya Republica Sovietică Socialistă Moldovenească Rusca Molda vskaya Sove tskaya Socialisti cheskaya Respu blika Moldavskaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika kisaca Moldova SSC veya MSSC 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birligi ni olusturan 15 cumhuriyetten biriydi Moldova SSCMoldavskaya Sovetskaya Socialisticheskaya Respublika Republika Sovetike Sochialiste Moldovenyaske Republica Sovietică Socialistă Moldovenească Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti1940 1991BayrakMilli mars Moldova SSC MarsiMoldova SSC nin Sovyetler Birligi ndeki yeri kirmizi BaskentKisinevYaygin dil ler Rusca MoldovcaHukumetEski Sovyet ulkeleriTarihce Kurulusu1940 Kurulus2 Agustos 1940 Yikilis27 Agustos 1991 Dagilisi1991Yuzolcumu Toplam33 843 km2Nufus Sayilan4 337 600Onculler ArdillarRomanya KralligiMoldova Ozerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti MoldovaTransdinyester Romanya dan ayrilan Moldova devleti 1940 yilinda Sovyetler Birligi ne katilan son cumhuriyetlerden biri olarak Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adini aldi Ancak Haziran 1941 de Sovyet topraklarina saldiran Nazi Almanyasi ile ittifak halinde hareket eden Romanya daki hukumetin isgaline maruz kaldi 1944 yilinda Kizil Ordu tarafindan yeniden Sovyetler Birligi ne katildi Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Sovyetler Birligi nin guneybatisinda kismen Balkanlarda yer alan tarihi Besarabya topraklari uzerine kurulmustu Bu topraklar oldukca verimli oldugu icin ulke Sovyetler Birligi nin tarimsal uretiminde onemli bir yere sahipti Gorbacov un perestroyka ve glasnost adi verilen reform politikalariyla birlikte Sovyet rejiminin yikilma tehlikesi uzerine 17 Mart 1991 de birligi kurtarmak icin yapilan referanduma bkz 1991 Sovyetler Birligi referandumu bagimsizlik yanlisi Moldova hukumeti katilmak istemedi Ancak Moldova Sovyet meclisi secim sandiklari olusturarak halki oy kullanmaya cagirdi Moldova referandumu mesru kabul etmeyen 6 Sovyet cumhuriyeti icinde en yuksek katilimin oldugu devlet oldu Referandumdan cikan 98 72 oraninda Sovyetler Birligi nde kalma yonundeki oy oranina ragmen hukumet sonuclari mesru kabul etmedi 19 Agustos ta Moskova da gerceklesen darbe girisimi de referandum sonucuna gore yapilmasi planlanan yenilenmis birlik anlasmasinin iptal edilmesine sebep oldu ve Moldova 27 Agustos 1991 tarihinde Bagimsizlik Bildirgesi ni ilan ederek Sovyetler Birligi nden ayrildi Resmi bagimsizligini kazandiktan sonra ismi Moldova oldu Moldova halki Rumenler ile tarihi ve kulturel baglara sahip olmasina karsin Sovyetlerden ayrildiktan sonra Romanya ile birlesmeyi kabul etmedi Bagimsizligin ilanindan sonra 2014 yilina kadar yapilan tum secimlerde Moldova Komunist Partisi galip geldi ve ulke bu parti tarafindan yonetildi 2014 yilinda yapilan secimlerde de Komunist Parti den ayrilanlarin kurdugu Sosyalist Parti birinci geldi NufusMoldova SSC de nufusun evrimi ve etnik yapisi 1940 1989 Etnik Grup 1941 1959 1970 1979 1989Moldovali 1 620 800 68 8 1 886 566 65 4 2 303 916 64 6 2 525 687 63 9 2 794 749 64 5 Rumen 1 663 0 06 1 581 1 657 2 477 0 06 Ukraynali 261 200 11 1 420 820 14 6 506 560 14 2 560 679 14 2 600 366 13 8 Rus 158 100 6 7 292 930 10 2 414 444 11 6 505 730 12 8 562 069 13 0 Yahudi 95 107 3 2 98 072 2 7 80 127 2 0 65 672 1 5 Gagavuz 115 700 4 9 95 856 3 3 124 902 3 5 138 000 3 5 153 458 3 5 Bulgar 177 700 7 5 61 652 2 1 73 776 2 1 80 665 2 0 88 419 2 0 Cingene 7 265 0 2 9 235 0 2 10 666 0 3 11 571 0 3 Diger 23 200 1 0 22 618 0 8 43 768 1 1 48 202 1 2 56 579 1 3 Toplam 2 356 700 2 884 477 3 568 873 3 949 756 4 335 360Kaynakca V V Kembrovskiy E M Zagorodnaya Naselenie soyuznyh respublik Moscow Statistika 1977 p 192 Soviet 1959 1970 1979 and 1989 population censa