Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marie Skłodowska Curie (Lehçe telaffuz: ; Fransızca telaffuz: ; doğum Maria Salomea Skłodowska, d. 7 Kasım 1867 – ö. 4 Temmuz 1934), radyoaktivite alanında öncü araştırmalar yapmış ve bu araştırmaları sonucunda Nobel Ödülü'ne layık görülmüş Polonyalı-Fransız fizikçi ve kimyagerdir.
 Marie Curie | |
|---|---|
 Marie Curie, y. 1920 | |
| Doğum | Maria Salome Skłodowska 7 Kasım 1867 Varşova, Polonya |
| Ölüm | 4 Temmuz 1934 (66 yaşında) Haute-Savoie, Fransa |
| Ölüm sebebi | Uzun süre radyasyona maruz kalma |
| Vatandaşlık |  Polonya Fransa |
| Eğitim | Paris Üniversitesi |
| Ödüller | Nobel Fizik Ödülü (1903)
|
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik, Kimya |
| Çalıştığı kurumlar | Paris Üniversitesi Pasteur Enstitüsü |
| Doktora danışmanı | Henri Becquerel |
| İmza | |
 | |
Nobel Ödülü alan ilk kadındır. Avrupa'da doktora yapmış ilk kadındır. Paris Üniversitesi'nde ders veren ve aynı üniversitede profesör unvanı alan ilk kadındır. İki farklı alanda Nobel Ödülü almış tek insandır. Pierre Curie ile evlenmiş ve Irene ve adında iki kızı olmuştur. | |
Uranyumla yaptığı deneyler sonucu radyoaktiviteyi keşfetti. Toryumun radyoaktif özelliğini buldu ve radyum elementini ayrıştırdı. 1903 Nobel Fizik ödülü sahibi, 1911 Nobel Kimya ödülü sahibi ve radyoloji biliminin kurucusudur. Çalışmalarıyla bir çığır açan Curie, Nobel Ödülü'nü alan ilk kadın, bu ödülü iki kere alan ilk bilim insanı olmuştur.Varşova'nın Clandestine Floating Üniversitesinde okudu ve uygulamalı bilimsel eğitimine başladı. 1891 yılında 24 yaşında olan Curie üniversitede yüksek derece kazandı. Marie, kocası Pierre Curie ve fizikçi Henri Becquerel ile Fizik 1903 Nobel Ödülünü paylaştı. Marie Kimya 1911 Nobel Ödülünü de kazandı. Başarılarına radyoaktif izotopları izole etmek için kullanılan radyoaktivite teknikleri ve iki element, polonyum ve radyumun keşfi de dahildir. Curie'nin yönetimi ile, radyoaktif izotoplar kullanılarak neoplazmaların tedavisi yapılmıştır.
Hayatı
Çocukluğu ve gençliği
7 Kasım 1867 tarihinde Polonya'nın Varşova kentinde dünyaya geldi. Babası Wladislaw Sklodowski Varşova lisesinde fizik ve matematik öğretmeni iken annesi Bronislawa Sklodowski yatılı kız yurdu müdürüydü. Kız kardeşleriyle beraber, annesinin müdürlük yaptığı yurtta kalıyordu. Sofia, Hela ve Bronya isimlerinde 3 kız, Joseph isminde bir erkek kardeşi vardı. 1875 yılında ablaları Sofia ve Bronya tifüse yakalandı, Sofia 1876 yılının Ocak ayında öldü ama Bronya iyileşti. 2 yıl sonra Marie'nin annesi verem sebebiyle öldü. Gençlik yıllarında yaşadığı Varşova, o sırada Rus yönetimi altında, Rus Çarı II. Aleksandr tarafından yönetiliyordu. Ülkedeki eğitim sistemi nedeniyle kadınların üniversiteye gitmesi ya da teknik eğitim görmeleri için yurt dışına çıkmaları gerekiyordu. Kardeşi Bronya ve Marie çalışıp para biriktirdiler, 1885 yılında Bronya Sorbonne'da tıp eğitimi almaya başladı. Mezun olduktan sonra Marie'ye matematik ve fizik eğitimi alması için yardım etti. 1891 yılında Paris'te ablasının yanında eğitime başlayana dek Varşova'da Endüstri ve Tarım Müzesi adı altında gizlice eğitim veren Polonya okulunda eğitim aldı. Paris'e gidince önce ablasının yanında kalarak sonrasında ise küçük bir tavan arasında yaşayarak eğitimini sürdürdü. 3 Kasım 1891 tarihinde başladığı eğitimde bir buçuk yıl sonunda sınıfının birincisi olarak fizik diploması aldı. 1894 yılında ise ikinci diplomasını matematik alanında aldı. Bir sonraki hedefi ise öğretmenlik diploması alıp Varşova'ya dönmekti.
Kariyeri ve evliliği
1894 yılında Polonyalı bir bilim insanı aracılığıyla, kardeşi Jacques ile piezoelektriği keşfeden Pierre Curie ile tanıştı. 35 yaşındaki Pierre Curie, Endüstriyel Fizik ve Kimya Okulu laboratuvarının başkanıydı. Marie ve Pierre, ortak bilimsel ilgilerinin de katkısıyla birbirlerine bağlanıp, Temmuz 1895'te evlendiler. Bu tarihten itibaren Maria Skłodowska yerine Marie Curie adını aldı.
1896 yılında öğretmenlik diplomasını aldıktan sonra 1897'de, daha önce Henri Becquerel (Bekerel)'in duyurduğu, uranyum tuzlarının yaydığı, sonraları radyoaktivite olarak adlandırılacak ışın üzerine detaylı araştırmalara başladı. Fakat Eylül 1897'de ilk kızı Irene'in dünyaya gelmesi, çalışmalarına ara vermesine sebep oldu. 1898 başlarında çalışmalarına hız veren Marie toryumun da bu ışınları yaydığını fark etti. Bu noktada eşi Pierre de kendi çalışmalarını bırakarak Marie'ye yardım etmeye başladı.
Bu arada Becquerel, iki farklı uranyum izotopunun daha aktif olduğunu keşfetti.
Temmuz 1898'de Curie'ler yeni radyoaktif bir element olan ve uranyumun radyoaktif bozunmasından ortaya çıkan polonyumu bulduklarını duyurdular. (İsmini Marie'nin vatanı Polonya'dan esinlenerek koydular). Eylül 1898'de Fransız kimyacı 'ın spektroskopi yöntemi ile tanımlanmasına yardım ettiği, doğal radyoaktif element radyumu duyurdular.
Marie, 1904 yılında doktorasını vererek Fransa'da gelişmiş bilim alanında doktora unvanı alan ilk kadın oldu. Aynı yıl radyoaktivite konusundaki araştırmalarından dolayı, kocası ve Becquerel ile paylaştığı Nobel Fizik Ödülü'nü alarak, tarihte Nobel Ödülü alan ilk kadın oldu.
1904 yılında eşi Pierre Sorbonne'da öğretmenliğe başladı. Marie de Sevr'deki bir kızlar okulunda fizik öğretmenliği yapmaya başladı. Aynı yılın sonlarına doğru ikinci kızları Eve doğdu. O sıralar Marie ve Pierre, radyasyondan kaynaklanan rahatsızlıklar geçirmeye başladılar. Radyumun dokuya verdiği zarar, araştırmacılar tarafından kabul edilmeye başlanmıştı. Aynı zamanda, radyumun etkisinin kötü dokulara uygulanarak tedavide kullanılabileceği fikri de doğmaya başlamıştı. Amerikalı mucit Alexander Graham Bell, kanserin tedavisi için tümöre radyum verilmesini önermişti.[]
19 Nisan 1906'da Pierre Curie bir at arabasının çarpması sonucu öldü. İki çocuğu ile dul kalan Marie, kocasının Sorbonne'daki öğretmenlik görevini sürdürdü ve 1908'de Sorbonne'daki ilk kadın profesör oldu.
1911 yılında radyum ve polonyumun keşfi ve araştırılmasındaki rolünden ötürü Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü. Böylece tarihte iki Nobel Ödülüne sahip ilk kişi oldu. Hâlen 2 Nobel Ödülüne sahip tek kadındır. Yaptığı çalışma bir elementin radyoaktif işlemlerden sonra başka bir elemente dönüşebileceğini gösteriyordu.[]
Bu başarılarının yanı sıra kişisel saldırılara maruz kaldı. İlk olarak tümü erkeklerden oluşan Fransız Bilim Akademisi bir oyla üyeliğini reddetti. Ardından, Paul Langevin ile arasında aşk ilişkisi olduğuna dair dedikodular yayılmaya başladı. Evli ve Pierre Curie'nin yakın dostu olan Paul Langevin ile Marie arasındaki bu dedikodu gazetelere olarak yansıdı ve Marie'nin ikinci Nobel Ödülünü alması bile arka plana atıldı. Langevin gazetenin baş editörünü halkın önünde yapılacak düelloya davet etti. Editörün silahını çekmemesi ile o zamanın anlayışıyla gülünçleşen olay, konunun kapanmasını sağladı.[]
Marie Curie, Aralık 1911'de Nobel Ödülünü almak için Stokholm'e gitti. Buradaki konuşmasında, Pierre Curie'nin yardımlarını küçümsemediğini de belirterek, radyoaktivitenin atomun bir özelliği olduğu hipotezinin kendi çalışması olduğunu duyurdu. Fransa'ya geri dönen Marie Curie, çalkantılı geçen yılın etkisi ile depresyona girdi.[]
1914 yılında Paris Üniversitesi'nde kuruldu ve Marie Curie ilk müdür olarak atandı. Hayatı boyunca radyumun tıptaki önemine dikkat çekti. I. Dünya Savaşı sırasında taşınabilir röntgen cihazları yaparak, kızı Irene ile birlikte, genç kadınlara x ışını teknolojisini öğretti. Ayrıca fizik tedavi uzmanlarına savaş ortamında radyoloji ekipmanını nasıl kullanacaklarını gösterdiler. Bu esnada yüksek dozda radyoaktif ışına maruz kaldılar.
1920'li yıllarda bilime katkısını sürdürdü. Varşova'daki Radyum Enstitüsü'nün kurulmasında önemli rol oynadı. Başkan 'ın kendisine verdiği 50.000 dolar ödülle Varşova'da yeni kurulan laboratuvara radyum aldı.
Ölümü
1934 yılında Fransa'nın Savoy kentinde kan kanserinden öldü. Hastalığı, aşırı dozda radyasyona maruz kalmasına bağlandı. Bu yüzden ona "bilim için ölen kadın." denildi. Radyokaktivite çalışmalarından dolayı, radyoaktivite birimine "curie" denilmektedir. Ölümünün ardından Sceaux'taki aile mezarlığına gömülmüş ancak, 20 Nisan 1995'te Marie Curie'nin ve kocasının mezarları Fransa'nın ulusal anıt mezarı olan Panthéon'a taşınmıştır. Marie Curie başarılarından dolayı bu şerefe layık görülen ilk kadındır.[] Curie'nin not defterleri o kadar çok radyasyona maruz kalmıştır ki, ancak kurşun kaplı bölmelerde muhafaza edilip sadece radyoaktif koruma altında incelenebilmektedir.
Ödülleri
- 1903 - Nobel Fizik Ödülü
- 1903 - İngiliz Kraliyet Birliği'nden Davy Madalyası
- 1904 - Matteuci Madalyası
- 1909 - Elliot Cresson Madalyası
- 1911 - Nobel Kimya Ödülü
- 1921 - John Scoot Madalyası
- 1921 - Bilime katkılarından ötürü, Amerika'nın kadınları adına, başkan Warren Harding'ten 1 gram radyum
- 1921 - Willard Gibbs Madalyası
- 1921 - Benjamin Franklin Madalyası
Yeni Elementler
Kendi üretim arkasındaki mekanizma henüz anlaşılmamış olsa da 1895 yılında Wilhelm Röntgen, X-ışınlarının varlığını keşfetti. 1896 yılında Henri Becquerel uranyum tuzlarının kendi nüfuz gücünü X-ışınlarına benzer ışınları yaydığını keşfeden Marie, bu radyasyon, fosforesans aksine, enerjinin bir dış kaynaktan bağlı olmadığını gösterdi ama uranyum kendiliğinden ortaya çıkmış gibiydi. Bu iki önemli keşiflerden etkilenerek, Marie tez araştırmasına olası bir alan oluşturarak uranyum ışınlarının içine bakmaya karar verdi.
Onun örneklerini araştırmak için yenilikçi bir teknik kullandılar. On beş yıl önce, kocası ve kardeşi elektrometrenin, elektrik yükü ölçmek için hassas bir cihazın bir sürümünü geliştirdi. Pierre'in elektrometreyi kullanarak, o uranyum ışınları elektrik yürütmek için bir numune etrafında havada neden olduğunu keşfetti. Bu tekniği kullanarak, onun ilk sonucundan uranyum bileşiklerinin faaliyeti sadece uranyumun mevcut miktarına bağlı olduğuna dair bir bulgu olduğu bulundu. Radyasyon moleküllerinin bazıları etkileşim sonucu değildi ama atom kendisinden gelmelidir varsaydı. Bu hipotez atomların bölünmez olduğunun antik varsayımını çürütmek için önemli bir adım oldu.
1897 yılında kızı Irène doğdu. Ailesini desteklemek için, Curie Ecole Normale Supérieure'e ders vermeye başladı. Curies özel bir laboratuvara sahip değildi; kendi araştırmalarının çoğunu Fizik ve Kimya Okulu yanındaki döküme dönüştürülen yerde yürütmüştü. Sundurma, eski bir tıp okulu kesme odası, kötü havalandırmalı ve hatta su geçirmez durumdaydı. Onlar radyoaktif maddeler ile bunların devamlı korumasız çalışmalarına ve radyasyona maruz kalan görevlisine zararlı etkilerinden habersizdiler. Okul onun araştırmasında sponsorluk yapmıyordu, ama o metalürji ve madencilik şirketleri ve çeşitli kurum ve hükûmetlerinden sübvansiyon alacaktı.
Curie sistematik çalışmalar için iki uranyum minerali seçti, zift ve torbernite dahil. Her elektrometre pitchblende etkin olarak iki uranyum ve kalkosin dört kat daha etkin olduğunu göstermiştir. Onun aktivitesine uranyum miktarı ile ilgili daha önceki sonuçlar doğru olsaydı, o zaman bu iki mineral çok daha aktif miktarlarda uranyum içermelidir sonucuna varıldı. Radyasyon yayan ek maddeler için sistematik bir arama başlattı ve 1898 ile o elemanın toryum radyoaktifi olduğunu keşfetti.
Dünya Savaşı
Dünya Savaşı sırasında, savaş alanında Curie cerrahlara yardımcı olmak için ön saflara yakın bölgede radyolojik merkezleri için bir ihtiyaç gördü. Radyoloji, anatomi ve otomotiv mekaniği hızlı bir çalışmadan sonra o, X-ışını ekipmanı, araçları, yardımcı jeneratörler ve geliştirilen mobil radyografi üniteleri tedarik etti ve halk arasında petites Curies ("Küçük Curies") olarak bilinir hale geldi. O Kızıl Haç Radyoloji Servisi müdürü oldu ve 1914 yılının sonlarında Fransa'nın ilk askeri radyoloji merkezi faaliyetlerini kurdu. Askeri doktor tarafından ve onun 17 yaşındaki kızı Irène tarafından desteklendi, Curie savaşın ilk yılında hastanelerde 20 mobil radyolojik araçla ve başka bir 200 radyolojik birimlerinin kurulumunu yönetti. Daha sonra, o yardımcıları gibi diğer kadınları eğitmeye başladı.
1915 yılında, Curie enfekte doku sterilize etmek için kullanılmak üzere daha sonra radon olarak tanımlanan 'radyum fışkırma", radyum tarafından verilen renksiz, radyoaktif bir gaz ihtiva eden içi boş bir iğne üretti. O kendi tek gram kaynağından Radyumu sağladı. Bu bir milyondan fazla yaralı askerler onu X-ışını birimleri ile tedavi edildi tahmin edilmektedir. Bu çalışma ile meşgul, o dönemde çok az bilimsel araştırma gerçekleştirdi. Fransız savaş çabalarına onun tüm insani katkıları rağmen, Curie Fransız hükûmeti tarafından kendisine herhangi bir resmî tanıma alamamıştır.
Ayrıca, savaş başladıktan hemen sonra, o savaş çabalarına onu altın Nobel Ödülü madalya bağış çalıştı ama Fransız Ulusal Bankası bunları kabul etmeyi reddetti. O Nobel Ödülü parayı kullanarak, savaş tahvilleri satın aldılar. O da Polonya davasına adanmış Fransa'da Polonia komitelerinde aktif bir üyesi oldu. Savaştan sonra, o Savaşı'nda bir kitap Radyoloji (1919) onun savaş zamanı deneyimlerini özetlenmiştir.
Savaş Sonrası Yıllar
1920 yılında, radyum keşfinin 25. yıldönümü için, Fransız hükûmeti onun için bir maaş kurdu; önceki alıcı Louis Pasteur (1822-1895) idi. O radyum araştırma için fon Birleşik Devletlerini gezdi. 1921 yılında, Marie zaferle karşılandı. Bayan William Brown Meloney, Marie'yle görüşme sonrasında, Marie Curie Radyum Fonu oluşturdu ve onun gezisinin duyurulması, radyum satın almak için para alımına teşvikte bulundu. 1921 yılında, ABD Başkanı Warren G. Harding Amerika Birleşik Devletleri'nde toplanan 1 gram radyumu sunmak için Beyaz Saray'a onu aldı. Toplantıdan önce, halkın önünde giymek için birtakım Fransız resmî ayrımlar da vardı ve aslında yurt dışında şöhreti büyüyen onu tanımak isteyen Fransız hükûmeti ona Legion Onur ödülünü sundu, ama Marie bu ödülü reddetti. 1922 yılında Fransız Tıp Akademisinde tanınır hale geldi. O da kamuya görünerek Belçika, Brezilya, İspanya ve Çekoslovakya'da konferanslar vererek, diğer ülkelere gitti.
Curie tarafından Led, Enstitü kızı Irène Joliot-Curie ve hukukçu oğlu, Frédéric Joliot-Curie de dahil olmak üzere dört Nobel Ödülü kazandı. Sonunda, bu dört ana radyoaktivite araştırma laboratuvarlarından biri hâline geldi, Ernest Rutherford Cavendish Laboratuvarı, varlık diğerleri; Stefan Meyer ile Radyum Araştırma, Viyana, Enstitüsü; Otto Hahn ve Lise Meitner ile Kimya Kaiser Wilhelm Enstitüsü.
Ağustos 1922 yılında, Marie Curie Milletler Cemiyeti Fikri İşbirliği yeni oluşturulan Uluslararası Komisyonu üyesi oldu. 1923 yılında Pierre Curie başlıklı Pierre biyografisini yazdı. 1925 yılında, o Varşova Radyum Enstitüsü temellerini attı törenine katılmak üzere, Polonya'yı ziyaret etti. Onun ikinci Amerika turu, 1929 yılında, radyum ile Varşova Radyum Enstitüsü donatılması ile başladı; 1932 yılında açıldı ve kız kardeşi Bronisława yönetmeni oldu. Onun bilimsel uğraşları ve tanıtımı her ne kadar dikkat dağıtıcı olsa ve onu çok rahatsız etse de onun işi için gerekli kaynaklara erişebilmesine neden oldu. 1930 yılında, Curie'nin ölümüne kadar Curie Uluslararası Atom Ağırlıkları Komitesi üyesi seçildi.
Kaynakça
Marie Curie hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
- ^ a b c d e f g h i j k R.F. Mould (1998). "The discovery of radim in 1898 by Maria Skłodowska Curie (1867 - 1934) and Pierre Curie (1859 - 1906) with commentary on theri life and times" (PDF) (İngilizce). The British Journal of Radiology. 2 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2012.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q (1988). Marie Curie - Radyumu ve yaşam kurtaran özelliklerini keşfeden Polonyalı bilim kadını (İngilizce). İngiltere. .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Marie Sklodowska Curie Lehce telaffuz kʲiˈri Fransizca telaffuz kyʁi dogum Maria Salomea Sklodowska d 7 Kasim 1867 o 4 Temmuz 1934 radyoaktivite alaninda oncu arastirmalar yapmis ve bu arastirmalari sonucunda Nobel Odulu ne layik gorulmus Polonyali Fransiz fizikci ve kimyagerdir Marie CurieMarie Curie y 1920DogumMaria Salome Sklodowska 7 Kasim 1867 1867 11 07 Varsova PolonyaOlum4 Temmuz 1934 66 yasinda Haute Savoie FransaOlum sebebiUzun sure radyasyona maruz kalmaVatandaslik Polonya FransaEgitimParis UniversitesiOdullerNobel Fizik Odulu 1903 Davy Madalyasi 1903 Matteucci Madalyasi 1904 1909 1910 Nobel Kimya Odulu 1911 Willard Gibbs Madalyasi 1921 KariyeriDaliFizik KimyaCalistigi kurumlarParis Universitesi Pasteur EnstitusuDoktora danismaniHenri BecquerelImzaNobel Odulu alan ilk kadindir Avrupa da doktora yapmis ilk kadindir Paris Universitesi nde ders veren ve ayni universitede profesor unvani alan ilk kadindir Iki farkli alanda Nobel Odulu almis tek insandir Pierre Curie ile evlenmis ve Irene ve adinda iki kizi olmustur Uranyumla yaptigi deneyler sonucu radyoaktiviteyi kesfetti Toryumun radyoaktif ozelligini buldu ve radyum elementini ayristirdi 1903 Nobel Fizik odulu sahibi 1911 Nobel Kimya odulu sahibi ve radyoloji biliminin kurucusudur Calismalariyla bir cigir acan Curie Nobel Odulu nu alan ilk kadin bu odulu iki kere alan ilk bilim insani olmustur Varsova nin Clandestine Floating Universitesinde okudu ve uygulamali bilimsel egitimine basladi 1891 yilinda 24 yasinda olan Curie universitede yuksek derece kazandi Marie kocasi Pierre Curie ve fizikci Henri Becquerel ile Fizik 1903 Nobel Odulunu paylasti Marie Kimya 1911 Nobel Odulunu de kazandi Basarilarina radyoaktif izotoplari izole etmek icin kullanilan radyoaktivite teknikleri ve iki element polonyum ve radyumun kesfi de dahildir Curie nin yonetimi ile radyoaktif izotoplar kullanilarak neoplazmalarin tedavisi yapilmistir HayatiCocuklugu ve gencligi 7 Kasim 1867 tarihinde Polonya nin Varsova kentinde dunyaya geldi Babasi Wladislaw Sklodowski Varsova lisesinde fizik ve matematik ogretmeni iken annesi Bronislawa Sklodowski yatili kiz yurdu muduruydu Kiz kardesleriyle beraber annesinin mudurluk yaptigi yurtta kaliyordu Sofia Hela ve Bronya isimlerinde 3 kiz Joseph isminde bir erkek kardesi vardi 1875 yilinda ablalari Sofia ve Bronya tifuse yakalandi Sofia 1876 yilinin Ocak ayinda oldu ama Bronya iyilesti 2 yil sonra Marie nin annesi verem sebebiyle oldu Genclik yillarinda yasadigi Varsova o sirada Rus yonetimi altinda Rus Cari II Aleksandr tarafindan yonetiliyordu Ulkedeki egitim sistemi nedeniyle kadinlarin universiteye gitmesi ya da teknik egitim gormeleri icin yurt disina cikmalari gerekiyordu Kardesi Bronya ve Marie calisip para biriktirdiler 1885 yilinda Bronya Sorbonne da tip egitimi almaya basladi Mezun olduktan sonra Marie ye matematik ve fizik egitimi almasi icin yardim etti 1891 yilinda Paris te ablasinin yaninda egitime baslayana dek Varsova da Endustri ve Tarim Muzesi adi altinda gizlice egitim veren Polonya okulunda egitim aldi Paris e gidince once ablasinin yaninda kalarak sonrasinda ise kucuk bir tavan arasinda yasayarak egitimini surdurdu 3 Kasim 1891 tarihinde basladigi egitimde bir bucuk yil sonunda sinifinin birincisi olarak fizik diplomasi aldi 1894 yilinda ise ikinci diplomasini matematik alaninda aldi Bir sonraki hedefi ise ogretmenlik diplomasi alip Varsova ya donmekti Kariyeri ve evliligi Marie Curie nin aldigi Nobel Odulu Diplomasi 1894 yilinda Polonyali bir bilim insani araciligiyla kardesi Jacques ile piezoelektrigi kesfeden Pierre Curie ile tanisti 35 yasindaki Pierre Curie Endustriyel Fizik ve Kimya Okulu laboratuvarinin baskaniydi Marie ve Pierre ortak bilimsel ilgilerinin de katkisiyla birbirlerine baglanip Temmuz 1895 te evlendiler Bu tarihten itibaren Maria Sklodowska yerine Marie Curie adini aldi 1896 yilinda ogretmenlik diplomasini aldiktan sonra 1897 de daha once Henri Becquerel Bekerel in duyurdugu uranyum tuzlarinin yaydigi sonralari radyoaktivite olarak adlandirilacak isin uzerine detayli arastirmalara basladi Fakat Eylul 1897 de ilk kizi Irene in dunyaya gelmesi calismalarina ara vermesine sebep oldu 1898 baslarinda calismalarina hiz veren Marie toryumun da bu isinlari yaydigini fark etti Bu noktada esi Pierre de kendi calismalarini birakarak Marie ye yardim etmeye basladi Bu arada Becquerel iki farkli uranyum izotopunun daha aktif oldugunu kesfetti Temmuz 1898 de Curie ler yeni radyoaktif bir element olan ve uranyumun radyoaktif bozunmasindan ortaya cikan polonyumu bulduklarini duyurdular Ismini Marie nin vatani Polonya dan esinlenerek koydular Eylul 1898 de Fransiz kimyaci in spektroskopi yontemi ile tanimlanmasina yardim ettigi dogal radyoaktif element radyumu duyurdular Marie 1904 yilinda doktorasini vererek Fransa da gelismis bilim alaninda doktora unvani alan ilk kadin oldu Ayni yil radyoaktivite konusundaki arastirmalarindan dolayi kocasi ve Becquerel ile paylastigi Nobel Fizik Odulu nu alarak tarihte Nobel Odulu alan ilk kadin oldu 1904 yilinda esi Pierre Sorbonne da ogretmenlige basladi Marie de Sevr deki bir kizlar okulunda fizik ogretmenligi yapmaya basladi Ayni yilin sonlarina dogru ikinci kizlari Eve dogdu O siralar Marie ve Pierre radyasyondan kaynaklanan rahatsizliklar gecirmeye basladilar Radyumun dokuya verdigi zarar arastirmacilar tarafindan kabul edilmeye baslanmisti Ayni zamanda radyumun etkisinin kotu dokulara uygulanarak tedavide kullanilabilecegi fikri de dogmaya baslamisti Amerikali mucit Alexander Graham Bell kanserin tedavisi icin tumore radyum verilmesini onermisti kaynak belirtilmeli 19 Nisan 1906 da Pierre Curie bir at arabasinin carpmasi sonucu oldu Iki cocugu ile dul kalan Marie kocasinin Sorbonne daki ogretmenlik gorevini surdurdu ve 1908 de Sorbonne daki ilk kadin profesor oldu Curie ve Poincare 1911 de Solvay konferansi sirasinda 1911 yilinda radyum ve polonyumun kesfi ve arastirilmasindaki rolunden oturu Nobel Kimya Odulu ne layik goruldu Boylece tarihte iki Nobel Odulune sahip ilk kisi oldu Halen 2 Nobel Odulune sahip tek kadindir Yaptigi calisma bir elementin radyoaktif islemlerden sonra baska bir elemente donusebilecegini gosteriyordu kaynak belirtilmeli Bu basarilarinin yani sira kisisel saldirilara maruz kaldi Ilk olarak tumu erkeklerden olusan Fransiz Bilim Akademisi bir oyla uyeligini reddetti Ardindan Paul Langevin ile arasinda ask iliskisi olduguna dair dedikodular yayilmaya basladi Evli ve Pierre Curie nin yakin dostu olan Paul Langevin ile Marie arasindaki bu dedikodu gazetelere olarak yansidi ve Marie nin ikinci Nobel Odulunu almasi bile arka plana atildi Langevin gazetenin bas editorunu halkin onunde yapilacak duelloya davet etti Editorun silahini cekmemesi ile o zamanin anlayisiyla gulunclesen olay konunun kapanmasini sagladi kaynak belirtilmeli Marie Curie Aralik 1911 de Nobel Odulunu almak icin Stokholm e gitti Buradaki konusmasinda Pierre Curie nin yardimlarini kucumsemedigini de belirterek radyoaktivitenin atomun bir ozelligi oldugu hipotezinin kendi calismasi oldugunu duyurdu Fransa ya geri donen Marie Curie calkantili gecen yilin etkisi ile depresyona girdi kaynak belirtilmeli 1914 yilinda Paris Universitesi nde kuruldu ve Marie Curie ilk mudur olarak atandi Hayati boyunca radyumun tiptaki onemine dikkat cekti I Dunya Savasi sirasinda tasinabilir rontgen cihazlari yaparak kizi Irene ile birlikte genc kadinlara x isini teknolojisini ogretti Ayrica fizik tedavi uzmanlarina savas ortaminda radyoloji ekipmanini nasil kullanacaklarini gosterdiler Bu esnada yuksek dozda radyoaktif isina maruz kaldilar 1920 li yillarda bilime katkisini surdurdu Varsova daki Radyum Enstitusu nun kurulmasinda onemli rol oynadi Baskan in kendisine verdigi 50 000 dolar odulle Varsova da yeni kurulan laboratuvara radyum aldi Olumu 1934 yilinda Fransa nin Savoy kentinde kan kanserinden oldu Hastaligi asiri dozda radyasyona maruz kalmasina baglandi Bu yuzden ona bilim icin olen kadin denildi Radyokaktivite calismalarindan dolayi radyoaktivite birimine curie denilmektedir Olumunun ardindan Sceaux taki aile mezarligina gomulmus ancak 20 Nisan 1995 te Marie Curie nin ve kocasinin mezarlari Fransa nin ulusal anit mezari olan Pantheon a tasinmistir Marie Curie basarilarindan dolayi bu serefe layik gorulen ilk kadindir kaynak belirtilmeli Curie nin not defterleri o kadar cok radyasyona maruz kalmistir ki ancak kursun kapli bolmelerde muhafaza edilip sadece radyoaktif koruma altinda incelenebilmektedir Odulleri 1903 Nobel Fizik Odulu 1903 Ingiliz Kraliyet Birligi nden Davy Madalyasi 1904 Matteuci Madalyasi 1909 Elliot Cresson Madalyasi 1911 Nobel Kimya Odulu 1921 John Scoot Madalyasi 1921 Bilime katkilarindan oturu Amerika nin kadinlari adina baskan Warren Harding ten 1 gram radyum 1921 Willard Gibbs Madalyasi 1921 Benjamin Franklin MadalyasiYeni ElementlerKendi uretim arkasindaki mekanizma henuz anlasilmamis olsa da 1895 yilinda Wilhelm Rontgen X isinlarinin varligini kesfetti 1896 yilinda Henri Becquerel uranyum tuzlarinin kendi nufuz gucunu X isinlarina benzer isinlari yaydigini kesfeden Marie bu radyasyon fosforesans aksine enerjinin bir dis kaynaktan bagli olmadigini gosterdi ama uranyum kendiliginden ortaya cikmis gibiydi Bu iki onemli kesiflerden etkilenerek Marie tez arastirmasina olasi bir alan olusturarak uranyum isinlarinin icine bakmaya karar verdi Onun orneklerini arastirmak icin yenilikci bir teknik kullandilar On bes yil once kocasi ve kardesi elektrometrenin elektrik yuku olcmek icin hassas bir cihazin bir surumunu gelistirdi Pierre in elektrometreyi kullanarak o uranyum isinlari elektrik yurutmek icin bir numune etrafinda havada neden oldugunu kesfetti Bu teknigi kullanarak onun ilk sonucundan uranyum bilesiklerinin faaliyeti sadece uranyumun mevcut miktarina bagli olduguna dair bir bulgu oldugu bulundu Radyasyon molekullerinin bazilari etkilesim sonucu degildi ama atom kendisinden gelmelidir varsaydi Bu hipotez atomlarin bolunmez oldugunun antik varsayimini curutmek icin onemli bir adim oldu 1897 yilinda kizi Irene dogdu Ailesini desteklemek icin Curie Ecole Normale Superieure e ders vermeye basladi Curies ozel bir laboratuvara sahip degildi kendi arastirmalarinin cogunu Fizik ve Kimya Okulu yanindaki dokume donusturulen yerde yurutmustu Sundurma eski bir tip okulu kesme odasi kotu havalandirmali ve hatta su gecirmez durumdaydi Onlar radyoaktif maddeler ile bunlarin devamli korumasiz calismalarina ve radyasyona maruz kalan gorevlisine zararli etkilerinden habersizdiler Okul onun arastirmasinda sponsorluk yapmiyordu ama o metalurji ve madencilik sirketleri ve cesitli kurum ve hukumetlerinden subvansiyon alacakti Curie sistematik calismalar icin iki uranyum minerali secti zift ve torbernite dahil Her elektrometre pitchblende etkin olarak iki uranyum ve kalkosin dort kat daha etkin oldugunu gostermistir Onun aktivitesine uranyum miktari ile ilgili daha onceki sonuclar dogru olsaydi o zaman bu iki mineral cok daha aktif miktarlarda uranyum icermelidir sonucuna varildi Radyasyon yayan ek maddeler icin sistematik bir arama baslatti ve 1898 ile o elemanin toryum radyoaktifi oldugunu kesfetti Dunya SavasiDunya Savasi sirasinda savas alaninda Curie cerrahlara yardimci olmak icin on saflara yakin bolgede radyolojik merkezleri icin bir ihtiyac gordu Radyoloji anatomi ve otomotiv mekanigi hizli bir calismadan sonra o X isini ekipmani araclari yardimci jeneratorler ve gelistirilen mobil radyografi uniteleri tedarik etti ve halk arasinda petites Curies Kucuk Curies olarak bilinir hale geldi O Kizil Hac Radyoloji Servisi muduru oldu ve 1914 yilinin sonlarinda Fransa nin ilk askeri radyoloji merkezi faaliyetlerini kurdu Askeri doktor tarafindan ve onun 17 yasindaki kizi Irene tarafindan desteklendi Curie savasin ilk yilinda hastanelerde 20 mobil radyolojik aracla ve baska bir 200 radyolojik birimlerinin kurulumunu yonetti Daha sonra o yardimcilari gibi diger kadinlari egitmeye basladi 1915 yilinda Curie enfekte doku sterilize etmek icin kullanilmak uzere daha sonra radon olarak tanimlanan radyum fiskirma radyum tarafindan verilen renksiz radyoaktif bir gaz ihtiva eden ici bos bir igne uretti O kendi tek gram kaynagindan Radyumu sagladi Bu bir milyondan fazla yarali askerler onu X isini birimleri ile tedavi edildi tahmin edilmektedir Bu calisma ile mesgul o donemde cok az bilimsel arastirma gerceklestirdi Fransiz savas cabalarina onun tum insani katkilari ragmen Curie Fransiz hukumeti tarafindan kendisine herhangi bir resmi tanima alamamistir Ayrica savas basladiktan hemen sonra o savas cabalarina onu altin Nobel Odulu madalya bagis calisti ama Fransiz Ulusal Bankasi bunlari kabul etmeyi reddetti O Nobel Odulu parayi kullanarak savas tahvilleri satin aldilar O da Polonya davasina adanmis Fransa da Polonia komitelerinde aktif bir uyesi oldu Savastan sonra o Savasi nda bir kitap Radyoloji 1919 onun savas zamani deneyimlerini ozetlenmistir Savas Sonrasi Yillar1920 yilinda radyum kesfinin 25 yildonumu icin Fransiz hukumeti onun icin bir maas kurdu onceki alici Louis Pasteur 1822 1895 idi O radyum arastirma icin fon Birlesik Devletlerini gezdi 1921 yilinda Marie zaferle karsilandi Bayan William Brown Meloney Marie yle gorusme sonrasinda Marie Curie Radyum Fonu olusturdu ve onun gezisinin duyurulmasi radyum satin almak icin para alimina tesvikte bulundu 1921 yilinda ABD Baskani Warren G Harding Amerika Birlesik Devletleri nde toplanan 1 gram radyumu sunmak icin Beyaz Saray a onu aldi Toplantidan once halkin onunde giymek icin birtakim Fransiz resmi ayrimlar da vardi ve aslinda yurt disinda sohreti buyuyen onu tanimak isteyen Fransiz hukumeti ona Legion Onur odulunu sundu ama Marie bu odulu reddetti 1922 yilinda Fransiz Tip Akademisinde taninir hale geldi O da kamuya gorunerek Belcika Brezilya Ispanya ve Cekoslovakya da konferanslar vererek diger ulkelere gitti Curie tarafindan Led Enstitu kizi Irene Joliot Curie ve hukukcu oglu Frederic Joliot Curie de dahil olmak uzere dort Nobel Odulu kazandi Sonunda bu dort ana radyoaktivite arastirma laboratuvarlarindan biri haline geldi Ernest Rutherford Cavendish Laboratuvari varlik digerleri Stefan Meyer ile Radyum Arastirma Viyana Enstitusu Otto Hahn ve Lise Meitner ile Kimya Kaiser Wilhelm Enstitusu Agustos 1922 yilinda Marie Curie Milletler Cemiyeti Fikri Isbirligi yeni olusturulan Uluslararasi Komisyonu uyesi oldu 1923 yilinda Pierre Curie baslikli Pierre biyografisini yazdi 1925 yilinda o Varsova Radyum Enstitusu temellerini atti torenine katilmak uzere Polonya yi ziyaret etti Onun ikinci Amerika turu 1929 yilinda radyum ile Varsova Radyum Enstitusu donatilmasi ile basladi 1932 yilinda acildi ve kiz kardesi Bronislawa yonetmeni oldu Onun bilimsel ugraslari ve tanitimi her ne kadar dikkat dagitici olsa ve onu cok rahatsiz etse de onun isi icin gerekli kaynaklara erisebilmesine neden oldu 1930 yilinda Curie nin olumune kadar Curie Uluslararasi Atom Agirliklari Komitesi uyesi secildi KaynakcaVikipedi nin kardes projelerinden Marie Curie hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilar a b c d e f g h i j k R F Mould 1998 The discovery of radim in 1898 by Maria Sklodowska Curie 1867 1934 and Pierre Curie 1859 1906 with commentary on theri life and times PDF Ingilizce The British Journal of Radiology 2 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Haziran 2012 a b c d e f g h i j k l m n o p q 1988 Marie Curie Radyumu ve yasam kurtaran ozelliklerini kesfeden Polonyali bilim kadini Ingilizce Ingiltere ISBN 975 8030 06 X