Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Malaki kitabı (İbranice: מַלְאָכִי), Tanah'ta bulunan Neviim kitabının içindeki Oniki küçük peygamber dizisinin son kitabıdır. Hristiyan sıralamasında Yeni Ahit'ten önce gelen son kitabı dolayısıyla Eski Ahit'teki son peygamberi oluşturur.
Geleneksel olarak kitap, Malaki isimli peygambere atfedilir. Her ne kadar peygamberin gerçek ismi sıkça Malaki olarak kabul edilse de İbranice'de kısaca "Benim (Tanrı'nın) ulağım" demektir ve peygamberin gerçek ismi olmayabilir. Malaki 1:1 ve Malaki 3:1'deki önsözlerde kullanılan Malaki lakapları büyük ihtimalle farklı anlamlar içermektedir; bunlardan ilki peygamberi temsil ederken diğeri ulak anlamı taşımaktadır. Bu nedenle, kitabın yazarının kim olduğuyla ilgili münazara devam etmektedir. Targumlardan biri Malaki kitabının yazarı olarak peygamber Ezra'yı gösterir. Jerome'ye göre yazarın Ezra olarak düşünülmesinin sebebi Ezra'nın peygamberlerle Tapınak arasında aracı olmasıdır. Fakat, bu iddiayı destekleyen tarihi bir kanıt bulunmamaktadır.
Bazı uzmanlar, Zekeriya kitabının 9-14 konuları ile Malaki kitabı arasındaki benzerlikleri göz önüne serer. Zekeriya 9, Zekerya 12 ve Malaki 1'de, "Tanrı'nın aracılar yoluyla bildiri" yaptığı görülür. Çoğu uzman, bu üç kehanetin birbirinden bağımsız ve anonim olduğu görüşünü savunur; bunlardan ilk ikisi ardı ardına Zekeriya kitabının "İkinci Zekeriya" denen bölümüne diğerinin ise bir sonraki kitap olan Malaki kitabına eklendiğini düşünür. Sonuç olarak birçok uzman Malaki kitabının lakabının Malaki olup olmadığı bilinmeyen tek bir yazar tarafından derlendiğini savunur. Küçük peygamberler kitaplarının sayısı, İsrail kabilelerinin atalarını oluşturan Yakup'un oğullarının sayısı ile paralellik gösterir.
Yazar
Malaki kitabı yazarının biyografisi ile ilgili elde mevcut veri bulunmamaktadır fakat yazarın bir Levi olduğu düşünülür. Bu varsayım ilginçtir çünkü Ezra Tapınak'ta bir rahipti. Zekeriya ve Hagay kitaplarının Ezra'nın yaşadığı dönemde yazılmış olması belki de Malaki kitabının bu iki kitap ile olan tarzdaki benzerliğini açıklamaktadır. Her ne kadar yazarın Ezra olduğu iddiası tartışmaya açık ise de bunun dışında kuvvetli bir varsayım daha bulunmamaktadır.
1897 Easton İncil Sözlüğü editörlerine göre "Malaki" kişinin gerçek adı olmayıp "Yehova'nın ulağı" anlamına gelen bir kısaltmadır. Bu görüşün sebebi Malaki 3:1'de geçen "İşte habercimi gönderiyorum..."dan kaynaklanıyor olabilir. Bazı bilirkişiler kitabın anonim olduğunu, Malaki 1:1'in sonradan eklendiğini düşünür.Catholic Encyclopedia ise imla kanıtlarından yola çıkarak Malaki'nin gerçek isim olduğunu savunur.
Dönem
Malaki kitabında çok az tarihsel detay bulunmaktadır. Kitabın yazıldığı dönemle ilgili en büyük ipucu, Malaki 1:8'de Pers dönemi valileri için kullanılan "pehâ" kelimesidir. Bu kelimeden yola çıkarak kitabın sürgün sonrası dönemde yazıldığı anlaşılır çünkü hem pehâ kelimesi Pers dönemine aittir hem de sürgünden önce vali değil Yehuda'da kral bulunmaktaydı. Aynı bapta Tapınağın tekrar inşa edilmiş olduğu belirtildiğinden kitap MÖ 515'ten sonra yazılmış olmalıdır. Malaki, MÖ 2.yy'ın başlarında yazılan eserinin yazarı tarafından da bilinmekteydi. Çoğu uzman, kitabın Hagay ile Zekeriya kitaplarının arasında ve Nehemya Kudüs'e MÖ 445'te varmadan biraz önce yazıldığını düşünür.
Amaç
Malaki kitabı, dinî ve başta rahipler olmak üzere İsrailoğullarının gevşek sosyal tavırları nedeniyle sürgün sonrası Kudüs'te yazılmıştır. Peygamberlerin Yehuda ve İsrail'in sürgüne gönderilmesinin sebebinin Yehova ile olan antlaşmaya sadık kalmamalarının cezası olarak göstermelerine rağmen, bir süre sonra topraklarına dönenler tekrar dinen yozlaşmaya başladı.
Malaki 1:2'de İsrail halkı Tanrı'nın kendilerine olan sevgisini sorgulamaktadır. Malaki'nin üzerinde durduğu bu nokta durumun ciddiyetini göstermektedir. Durumun önemi, dinleyicileriyle yüzleşen Malaki'nin diyalektik tarzıyla da öne çıkmaktadır. Malaki, dinleyicilerini Tanrı'ya hakkettiği saygıyı göstermedikleri için suçlamaktadır. Kitapta anlatılan Tanrı'ya olan saygısızlıklardan biri rahipler tarafından Tanrı'ya sunulan adakların kalitesizliği ve murdarlığıdır. Her ne kadar Yehova "kusursuz" (Levililer 1:3) hayvan talep etse de "hayvanın kabul edilebilir olduğuna karar veren" rahipler nasıl olsa anlaşılmaz diye kör, topal ve hasta hayvanlar kurban etmekteydi.
Malaki 2:10'da boşanma konusu ele alınmaktadır. Malaki, boşanma konusuna hem sosyal açıdan ("antlaşmayı bozarak ... ihanet ediyor?") hem de dini açıdan ("Yahuda yabancı ilaha tapınan kızla evlenerek...") değinmektedir. Ezra kitabının aksine, Malaki kişilerin gençliğinde aldığı kadınlara sadık kalmasına teşvik etmektedir.
Malaki aynı zamanda, dinleyicilerini Tanrı'nın adaletini sorguladıkları için eleştirmektedir. Malaki onlara, Tanrı'ın adil olduğunu söyleyip adaleti beklerken O'na sadık kalınmasını öğütlemektedir. Malaki bunun ardından hemen halkın sadık olmadığını dile getirmektedir. Hatta, halk Tanrı'ya hakkettiğini vermemektedir. Rahiplerin kabul edilemez kurbanları gibi halk da payına düşen Tanrı'ya aşar vergisini ödemeyi ihmal etmektedir. Bu yetersizlikler nedeniyle halk tarafından Tanrı'ya hizmet etmenin iyi bir şey getirmediği inancı ortaya çıktı.
Malaki, sadık olanların yargı günü geldiğinde ortaya çıkacağını belirtir. Kitap, Musa'nın öğretileriyle ve "Tanrı'nın büyük günü" gelmeden önce Eliyahu'nun geleceği sözüyle son bulmaktadır.
Kaynakça
- Özel
- ^ Malachi 22 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at the
- ^ a b Carl Heinrich Cornill'e göre, Zekeriya 9-14 ile Malaki'nin tamamı anonimdir ve bu nedenle Onikiler'in sonuna eklenmiştir. Wellhausen, ve Wilhelm Gustav Hermann Nowack de Malaki 1:1'in sonradan eklendiğini ve Zekeriya 9:1 ve 12:1'e işaret ettiğini savunur.
- ^ A. VAN HOONACKER, "Malachias" 8 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Original Catholic Encyclopedia, retrieved 12 February 2011.
- ^ Malaki 2:10
- ^ Malaki 2:11
- Genel
- New American Bible - http://www.usccb.org/nab/bible/malachi/malachi1.htm28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 21st Century KJV - http://www.biblegateway.com/passage/?search=Malachi+1&version=KJ2125 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- NIRV - http://www.biblegateway.com/passage/?search=Malachi+1&version=NIRV27 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Malachi at Chabad.org - http://www.chabad.org/library/bible_cdo/aid/1621927 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Easton's Bible Dictionary, 1897.
- Hill, Andrew E. Malachi: A New Translation with Introduction and Commentary. The Anchor Bible Volume 25D. Toronto: Doubleday, 1998.
- LaSor, William Sanford et al. Old Testament Survey: the Message, Form, and Background of the Old Testament. Grand Rapids: William B. Eerdmans, 1996.
- Mason, Rex. The Books of Haggai, Zechariah and Malachi. The Cambridge Bible Commentary on the New English Bible. New York, Cambridge University Press, 1977.
- Singer, Isidore & Adolf Guttmacher. "Book of Malachi." JewishEncyclopedia.com17 Kasım 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. 2002.
- "Malachias (Malachi)." Catholic Encyclopedia. Transcribed by Thomas J. Bress. 2003.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Malaki kitabi Ibranice מ ל א כ י Tanah ta bulunan Neviim kitabinin icindeki Oniki kucuk peygamber dizisinin son kitabidir Hristiyan siralamasinda Yeni Ahit ten once gelen son kitabi dolayisiyla Eski Ahit teki son peygamberi olusturur Geleneksel olarak kitap Malaki isimli peygambere atfedilir Her ne kadar peygamberin gercek ismi sikca Malaki olarak kabul edilse de Ibranice de kisaca Benim Tanri nin ulagim demektir ve peygamberin gercek ismi olmayabilir Malaki 1 1 ve Malaki 3 1 deki onsozlerde kullanilan Malaki lakaplari buyuk ihtimalle farkli anlamlar icermektedir bunlardan ilki peygamberi temsil ederken digeri ulak anlami tasimaktadir Bu nedenle kitabin yazarinin kim olduguyla ilgili munazara devam etmektedir Targumlardan biri Malaki kitabinin yazari olarak peygamber Ezra yi gosterir Jerome ye gore yazarin Ezra olarak dusunulmesinin sebebi Ezra nin peygamberlerle Tapinak arasinda araci olmasidir Fakat bu iddiayi destekleyen tarihi bir kanit bulunmamaktadir Bazi uzmanlar Zekeriya kitabinin 9 14 konulari ile Malaki kitabi arasindaki benzerlikleri goz onune serer Zekeriya 9 Zekerya 12 ve Malaki 1 de Tanri nin aracilar yoluyla bildiri yaptigi gorulur Cogu uzman bu uc kehanetin birbirinden bagimsiz ve anonim oldugu gorusunu savunur bunlardan ilk ikisi ardi ardina Zekeriya kitabinin Ikinci Zekeriya denen bolumune digerinin ise bir sonraki kitap olan Malaki kitabina eklendigini dusunur Sonuc olarak bircok uzman Malaki kitabinin lakabinin Malaki olup olmadigi bilinmeyen tek bir yazar tarafindan derlendigini savunur Kucuk peygamberler kitaplarinin sayisi Israil kabilelerinin atalarini olusturan Yakup un ogullarinin sayisi ile paralellik gosterir YazarMalaki kitabi yazarinin biyografisi ile ilgili elde mevcut veri bulunmamaktadir fakat yazarin bir Levi oldugu dusunulur Bu varsayim ilginctir cunku Ezra Tapinak ta bir rahipti Zekeriya ve Hagay kitaplarinin Ezra nin yasadigi donemde yazilmis olmasi belki de Malaki kitabinin bu iki kitap ile olan tarzdaki benzerligini aciklamaktadir Her ne kadar yazarin Ezra oldugu iddiasi tartismaya acik ise de bunun disinda kuvvetli bir varsayim daha bulunmamaktadir 1897 Easton Incil Sozlugu editorlerine gore Malaki kisinin gercek adi olmayip Yehova nin ulagi anlamina gelen bir kisaltmadir Bu gorusun sebebi Malaki 3 1 de gecen Iste habercimi gonderiyorum dan kaynaklaniyor olabilir Bazi bilirkisiler kitabin anonim oldugunu Malaki 1 1 in sonradan eklendigini dusunur Catholic Encyclopedia ise imla kanitlarindan yola cikarak Malaki nin gercek isim oldugunu savunur DonemMalaki kitabinda cok az tarihsel detay bulunmaktadir Kitabin yazildigi donemle ilgili en buyuk ipucu Malaki 1 8 de Pers donemi valileri icin kullanilan peha kelimesidir Bu kelimeden yola cikarak kitabin surgun sonrasi donemde yazildigi anlasilir cunku hem peha kelimesi Pers donemine aittir hem de surgunden once vali degil Yehuda da kral bulunmaktaydi Ayni bapta Tapinagin tekrar insa edilmis oldugu belirtildiginden kitap MO 515 ten sonra yazilmis olmalidir Malaki MO 2 yy in baslarinda yazilan eserinin yazari tarafindan da bilinmekteydi Cogu uzman kitabin Hagay ile Zekeriya kitaplarinin arasinda ve Nehemya Kudus e MO 445 te varmadan biraz once yazildigini dusunur AmacMalaki kitabi dini ve basta rahipler olmak uzere Israilogullarinin gevsek sosyal tavirlari nedeniyle surgun sonrasi Kudus te yazilmistir Peygamberlerin Yehuda ve Israil in surgune gonderilmesinin sebebinin Yehova ile olan antlasmaya sadik kalmamalarinin cezasi olarak gostermelerine ragmen bir sure sonra topraklarina donenler tekrar dinen yozlasmaya basladi Malaki 1 2 de Israil halki Tanri nin kendilerine olan sevgisini sorgulamaktadir Malaki nin uzerinde durdugu bu nokta durumun ciddiyetini gostermektedir Durumun onemi dinleyicileriyle yuzlesen Malaki nin diyalektik tarziyla da one cikmaktadir Malaki dinleyicilerini Tanri ya hakkettigi saygiyi gostermedikleri icin suclamaktadir Kitapta anlatilan Tanri ya olan saygisizliklardan biri rahipler tarafindan Tanri ya sunulan adaklarin kalitesizligi ve murdarligidir Her ne kadar Yehova kusursuz Levililer 1 3 hayvan talep etse de hayvanin kabul edilebilir olduguna karar veren rahipler nasil olsa anlasilmaz diye kor topal ve hasta hayvanlar kurban etmekteydi Malaki 2 10 da bosanma konusu ele alinmaktadir Malaki bosanma konusuna hem sosyal acidan antlasmayi bozarak ihanet ediyor hem de dini acidan Yahuda yabanci ilaha tapinan kizla evlenerek deginmektedir Ezra kitabinin aksine Malaki kisilerin gencliginde aldigi kadinlara sadik kalmasina tesvik etmektedir Malaki ayni zamanda dinleyicilerini Tanri nin adaletini sorguladiklari icin elestirmektedir Malaki onlara Tanri in adil oldugunu soyleyip adaleti beklerken O na sadik kalinmasini ogutlemektedir Malaki bunun ardindan hemen halkin sadik olmadigini dile getirmektedir Hatta halk Tanri ya hakkettigini vermemektedir Rahiplerin kabul edilemez kurbanlari gibi halk da payina dusen Tanri ya asar vergisini odemeyi ihmal etmektedir Bu yetersizlikler nedeniyle halk tarafindan Tanri ya hizmet etmenin iyi bir sey getirmedigi inanci ortaya cikti Malaki sadik olanlarin yargi gunu geldiginde ortaya cikacagini belirtir Kitap Musa nin ogretileriyle ve Tanri nin buyuk gunu gelmeden once Eliyahu nun gelecegi sozuyle son bulmaktadir KaynakcaOzel Malachi 22 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde at the a b Carl Heinrich Cornill e gore Zekeriya 9 14 ile Malaki nin tamami anonimdir ve bu nedenle Onikiler in sonuna eklenmistir Wellhausen ve Wilhelm Gustav Hermann Nowack de Malaki 1 1 in sonradan eklendigini ve Zekeriya 9 1 ve 12 1 e isaret ettigini savunur A VAN HOONACKER Malachias 8 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Original Catholic Encyclopedia retrieved 12 February 2011 Malaki 2 10 Malaki 2 11 GenelNew American Bible http www usccb org nab bible malachi malachi1 htm28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 21st Century KJV http www biblegateway com passage search Malachi 1 amp version KJ2125 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde NIRV http www biblegateway com passage search Malachi 1 amp version NIRV27 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Malachi at Chabad org http www chabad org library bible cdo aid 1621927 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Easton s Bible Dictionary 1897 Hill Andrew E Malachi A New Translation with Introduction and Commentary The Anchor Bible Volume 25D Toronto Doubleday 1998 LaSor William Sanford et al Old Testament Survey the Message Form and Background of the Old Testament Grand Rapids William B Eerdmans 1996 Mason Rex The Books of Haggai Zechariah and Malachi The Cambridge Bible Commentary on the New English Bible New York Cambridge University Press 1977 Singer Isidore amp Adolf Guttmacher Book of Malachi JewishEncyclopedia com17 Kasim 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2002 Malachias Malachi Catholic Encyclopedia Transcribed by Thomas J Bress 2003