Marmara Adası (Yunanca: Προικόνησος Proikonesos, Latince: Proconnesus), Marmara Denizi'nin güneybatısında bulunan Marmara Adaları'nın en büyüğü ve Balıkesir'e bağlı olan bir adadır.Gökçeada'dan sonra Türkiye'nin ikinci büyük adası olup İstanbul'a deniz otobüsüyle 2,5 saat, gemiyle 5 saat; Erdek'e ise gemiyle 1 saat 45 dakika uzaklıktadır. Nüfus yazın artar ve birçok otel, hotel, pansiyona ev sahipliği yapmaktadır. Adanın merkezinden başka, köyleri de turizm amaçlı hizmet verir. 2014 yılında Balıkesir'in büyükşehir olması ile birlikte Marmara Adası'na bağlanan diğer ada ve köyler; Avşa Adası, Ekinlik Adası ve Yiğitler Köyü'dür. Marmara Adası'na yaz sezonunda İstanbul'dan her gün 2 ya da 3 deniz otobusü ve İDO'ya ait gemi tarifeli sefer yapmaktadır, haftasonları ek seferler de konulmaktadır.
Marmara Adası | |
---|---|
Coğrafya | |
Marmara Adası | |
Koordinatlar | 40°37′K 27°37′D / 40.617°K 27.617°D |
Takımadası | Marmara Adaları |
Denizi | Marmara Denizi |
Siyasi | |
Adadaki ülke(ler) | |
Bölge | Marmara Bölgesi |
İl | Balıkesir |
İlçe | Marmara |
Tarih
Adadaki ilk yerleşme Antik Çağda Miletoslularca kuruldu. Bir deniz ticaret kolonisi olarak kurulan Prokonnesos (Προκόννησος) kenti, adaya da adını verdi. Birçok kez yağmalanan Prokonnesos, Roma Döneminde Hristiyanların sürgün yeriydi. Bizans Döneminde keşişlerin yerleştiği adaya, Osmanlı topraklarına katıldıktan sonra 15. yüzyıldan başlayarak Türkler de yerleştirildi. Ada halkının çoğunluğunu oluşturan Rumlar yüzyıllarca Türklerle yan yana yaşadı. Günümüzde Roma, Bizans ve Osmanlı Dönemi tarihî eserleri adada kısmen mevcuttur. İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen birçok mermer eser Roma ve Bizans Dönemlerinde adanın mermerleri ile yapılmıştır.
Lozan Antlaşması'nın mübadele maddesi hükümleri uyarınca Rumlar Yunanistan'a gitmek zorunda kalınca, adaya özellikle Karadeniz Bölgesi'nden gelenler yerleştirildi. Rum nüfus Yunanistan'a göçerek Halkidiki yarımadasında Neos Marmaras (Νέος Μαρμαράς, Yeni Marmara) yerleşimini kurdu.
4 Ocak 1935'teki Erdek Depremi adada büyük bir yıkıma yol açtı.
20. yüzyılın başlarında adaya Girit göçmenleri iskan edildi. Günümüzde ada sakinlerinin büyük çoğunluğunu Romeika konuşan Of ve Trabzon göçmenleri oluşturmaktadır.
Coğrafya
Yüzölçümü 117,18 kilometre karedir. Kabaca bir elipsi andıran adanın orta kesimleri dağlık, kuzeyi ve güneyi ise genellikle tepeliktir. Kuzeyde şerit biçiminde yayılan tepelik alan batıya doğru daralır. Badalan Körfezi'nin doğusunda genişleyen bu tepelerin yüksekliği doğuda 337 m'yi bulur. Adanın kuzey kesimindeki bu tepelik alanın güneyinde yer alan Karabanlar Tepesi 346 m'ye, Yavuzaki sırtı ise 359 m'ye kadar ulaşır.
Orta kesimdeki dağlık alan, batıda Keltepe'de 516 m'ye, doğudaki Viranköy Tepesi'nde 598 m'ye yükselir. Bu dağlık alanın ve adanın en yüksek noktası ortabatı kesiminde 699 m'ye kadar uzanan Büyükçayır Doruğudur. Adanın güney kıyılarına doğru, kuzey kesimdekini andıran, ama yüksekliği 300 m'yi aşmayan tepelik bir alana geçilir. Güneydoğu'da tepelerin arasında önemli bir tarım alanı olan Topağaç Ovası yer alır. Ovanın ortalama taban genişliği 1 km kadardır.
İklim
Marmara Adası'nda yer yer Kızılçam ormanlarına rastlanır. Daha kurak olan güney kesiminde makiler yaygındır. Marmara'nın orta bölümünde bulunduğu için bölge iklimi gibi bazı özellikler taşır. Akdeniz ikliminin birçok özelliğini yansıttığı gibi Karadeniz'in etkisi de kendini gösterir. Kış döneminde bu bölgenin güneyinde ve Akdeniz üzerinde oluşan hava akımları alanı orta ve doğu Avrupa üzerinde bulunan kuzey cephenin güneye doğru kayması sonucu batıdan gelen kar ve yağmur getiren siklonların ve bunların cephesel faaliyetlerinin etkisinde kalır. Yaz dönemleri ise bu faaliyetler ortadan kalkar. Bunun yerini farklı bir sistem alır. Bu değişim güneşin görünürdeki hareketi ile Büyük Sahra üzerindeki yüksek basınç kuşağının Akdeniz üzerine yerleşmesi ve bu iklim bölgesinin Marmara'yı etkisel altına almasında ileri gelir. Ortalama sıcaklık ile en soğuk ay Ocak'tır. Yaz döneminde bir tarafta Basra Körfezi'nde oluşan alçak basınç, diğer taraftan Avrupa üzerindeki yüksek basıncın sonucu ada kuzey, kuzeybatı yönlü rüzgarların etkisinde kalır. İki farklı iklim bölgesi ortasında yer aldığı için ada yazın kuzeydeki soğuk cephenin dalgalanışına bağlı olarak bazen kısa süreli fırtınaların etkisinde kalır. En sıcak ay 24.6 ortalama sıcaklık ile Temmuz'dur. Yağmurlar en çok Aralık ayında görülür. Nadir olarak yağan kar Ocak ve Şubat aylarında düşer. Yıllık ortalama yağış miktarı : 700.2 mm'dir.
Marmara Adası'nın sahip olduğu mermer yatakları nemi emdiğinden, diğer adalar gibi rutubetli bir iklime sahip değildir.
Bitki örtüsü
Marmara Adaları'nın en yükseği olan Marmara Adası doğal bitki örtüsü açısından öbür adalardan ayrılır. Takım adanın geri kalan bölümünde step görünümü egemen iken, Marmara Adası'nda yer yer Kızılçam ormanlarına rastlanır. Daha kurakçıl olan güney kesimde makiler yaygındır. Orman örtüsünün bulunduğu kuzey kesim ise bitki örtüsü bakımından daha zengindir. Ayrıca Marmara Adası zeytin ağaçları bakımından zengin bir yöredir.
Ekonomi
Başlıca ekonomik etkinlikler, eskiden beri sürdürülen zeytincilik, bağcılık, şarapçılık, balıkçılık ve mermer madenciliğidir. Yaz aylarında gelen turistler ile otelcilik de önem kazanır. Ada halkı geçimini büyük oranla zeytincilik ve balıkçılıktan sağlar. 1960'lı yıllarda gelişkin olan balıkçılık, adada balık konserveciliğinin yapılmasında etkili olmuştur ancak günümüzde balıkçılığın eski etkisini kaybetmesi yüzünden konservecilik etkisini kaybetmiştir. Eskiden kılıçbalığı avlamak için ideal bir yer olan Marmara Adası günümüzde düzensiz avlanma sonucu balıkların azalması ile bu önemini de yavaşça yitirmektedir.
Beldesi'nde yapılan mermer çıkarma işlemleri bu beldenin son yıllarda gelişmesini sağlamıştır. Buradan çıkan mermerlerin çevre illere taşınma ihtiyacı Beldesi'nde deniz taşımacılığını geliştirmekle beraber, çevre iller ile adanın iletişimini daha güçlü bir hale getirmiştir. Mermer çıkarma işlemleri yüzünden adanın kuzey bölümünün bir kısmına büyük oyuklar hakimdir.
Ada halkının en önemli geçim kaynaklarından biri ise zeytinciliktir. Ufak çaplı girişimciler topladıkları zeytinleri kendi yağhanelerinde zeytin yağına çevirirler. Diğer zeytin üreticileri ise topladıkları zeytinlerin büyük bir kısmını Marmarabirlik kurumuna satarlar. Marmarabirlik kurumu ada zeytincilerinin büyük bir kesimi ile anlaşmalı olarak çalışmaktadır.
Bağcılıktan elde edilen üzümler ile çeşitli meşrubatlar yapılır ya da bu üzümler şarap yapımında kullanılır. Büyük bir ihracat ve kar payı olmasa bile, bağcılık ada halkı için bir gelir kaynağıdır.
Plajlar
Adanın etrafı boyunca irili ufaklı birçok plaj bulunur. Merkeze en yakın plaj Kole Plajı'dır. Merkezde Kole Plajı ile başlayan bu plajlar Çınarlı Köyü'ne kadar irili ufaklı devam eder. Çınarlı Plajı'na varıncaya kadar Şifalı Su, Mestenağa ve Manastır Plajı gibi birçok plaj ihtiva eden Marmara Adası'nın en farklı plajı ise Aba Plajı'dır. Çünkü Aba Plajı diğer kumul plajların aksine çakıl taşları ile doludur ve merkezi gören güzel bir manzarası vardır. Ayrıca akıntı diğer koylara oranla daha kuvvetli olduğu için genellikle suyu derin ve soğuktur.
Bir başka değişik plaj ise Şifalı Su Plajı'dır. Dağdan inen içimlik suyun denize dökülmesi ile denizin kıyılarını daha soğuk hale getiren bu suyun şifalı olduğuna inanılır. Etrafı doğal kayalar ile örtülü olan bu plaj bu nedenle turistik bakımdan değerli hale gelmiştir. Ayrıca kano ve tekne kiralanarak adanın birbirine yakın olan bu plajları deniz yoluyla dolaşılabilir.
Gündoğdu Köyü'nde bulunan plaj köyün kıyı kesimini tamamen kaplayan sığ bir koydur. Köyün güneyinde bulunan burun akıntıyı büyük ölçüde keserek bu plajın suyunu sakin bir hale getirir. Adanın en ufak köyü olan Asmalı ise küçük ve bakir koylar ihtiva eder. Topağaç ise adanın en uzun plajına sahiptir. Her ne kadar tarım bölgesi olarak anılsa da plaj köy merkezine ve konaklama bölgelerine çok yakındır. Saraylar plajı ise kumunun renginin açık olmasıyla dikkat çeker. Genellikle bu bölgede işçi insanlar yaşar ve bu nedenle iş saatinde plaj tenha kalır. Kumun renginin açık olması suyun rengini de açık gösterir.
Ulaşım
Adaya Tekirdağ, İstanbul illerinden ve Balıkesir'e bağlı Erdek ilçesinden deniz taşımacılığı vardır. Tekirdağ'dan ve Erdek'ten arabalı vapur ve yolcu vapurları ulaşımı sağlarken, İstanbul'dan İDO'ya bağlı deniz otobüsü çalışmaktadır. Tekirdağ'dan ve Erdek'ten deniz yoluyla 2 saat sürerken İstanbul'dan 2,5 saat sürmektedir.
Kaynakça
- Ana Britannica Ansiklopedisi 15. Cilt Marmara Adası Maddesi,
Tarih, Deniz, Doğa İşte Marmara (Marmara Belediyesi Yayınları 2005)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Marmara Adasi Yunanca Proikonhsos Proikonesos Latince Proconnesus Marmara Denizi nin guneybatisinda bulunan Marmara Adalari nin en buyugu ve Balikesir e bagli olan bir adadir Gokceada dan sonra Turkiye nin ikinci buyuk adasi olup Istanbul a deniz otobusuyle 2 5 saat gemiyle 5 saat Erdek e ise gemiyle 1 saat 45 dakika uzakliktadir Nufus yazin artar ve bircok otel hotel pansiyona ev sahipligi yapmaktadir Adanin merkezinden baska koyleri de turizm amacli hizmet verir 2014 yilinda Balikesir in buyuksehir olmasi ile birlikte Marmara Adasi na baglanan diger ada ve koyler Avsa Adasi Ekinlik Adasi ve Yigitler Koyu dur Marmara Adasi na yaz sezonunda Istanbul dan her gun 2 ya da 3 deniz otobusu ve IDO ya ait gemi tarifeli sefer yapmaktadir haftasonlari ek seferler de konulmaktadir Marmara AdasiCografyaMarmara AdasiMarmara Adasi nin Balikesir deki konumuKoordinatlar40 37 K 27 37 D 40 617 K 27 617 D 40 617 27 617TakimadasiMarmara AdalariDeniziMarmara DeniziSiyasiAdadaki ulke ler TurkiyeBolgeMarmara BolgesiIlBalikesirIlceMarmaraTarihAdadaki ilk yerlesme Antik Cagda Miletoslularca kuruldu Bir deniz ticaret kolonisi olarak kurulan Prokonnesos Prokonnhsos kenti adaya da adini verdi Bircok kez yagmalanan Prokonnesos Roma Doneminde Hristiyanlarin surgun yeriydi Bizans Doneminde kesislerin yerlestigi adaya Osmanli topraklarina katildiktan sonra 15 yuzyildan baslayarak Turkler de yerlestirildi Ada halkinin cogunlugunu olusturan Rumlar yuzyillarca Turklerle yan yana yasadi Gunumuzde Roma Bizans ve Osmanli Donemi tarihi eserleri adada kismen mevcuttur Istanbul Arkeoloji Muzesi nde sergilenen bircok mermer eser Roma ve Bizans Donemlerinde adanin mermerleri ile yapilmistir Lozan Antlasmasi nin mubadele maddesi hukumleri uyarinca Rumlar Yunanistan a gitmek zorunda kalinca adaya ozellikle Karadeniz Bolgesi nden gelenler yerlestirildi Rum nufus Yunanistan a gocerek Halkidiki yarimadasinda Neos Marmaras Neos Marmaras Yeni Marmara yerlesimini kurdu 4 Ocak 1935 teki Erdek Depremi adada buyuk bir yikima yol acti 20 yuzyilin baslarinda adaya Girit gocmenleri iskan edildi Gunumuzde ada sakinlerinin buyuk cogunlugunu Romeika konusan Of ve Trabzon gocmenleri olusturmaktadir CografyaYuzolcumu 117 18 kilometre karedir Kabaca bir elipsi andiran adanin orta kesimleri daglik kuzeyi ve guneyi ise genellikle tepeliktir Kuzeyde serit biciminde yayilan tepelik alan batiya dogru daralir Badalan Korfezi nin dogusunda genisleyen bu tepelerin yuksekligi doguda 337 m yi bulur Adanin kuzey kesimindeki bu tepelik alanin guneyinde yer alan Karabanlar Tepesi 346 m ye Yavuzaki sirti ise 359 m ye kadar ulasir Orta kesimdeki daglik alan batida Keltepe de 516 m ye dogudaki Virankoy Tepesi nde 598 m ye yukselir Bu daglik alanin ve adanin en yuksek noktasi ortabati kesiminde 699 m ye kadar uzanan Buyukcayir Dorugudur Adanin guney kiyilarina dogru kuzey kesimdekini andiran ama yuksekligi 300 m yi asmayan tepelik bir alana gecilir Guneydogu da tepelerin arasinda onemli bir tarim alani olan Topagac Ovasi yer alir Ovanin ortalama taban genisligi 1 km kadardir Marmara Adasi ni gosteren panoramik resimIklimMarmara Adasi nda yer yer Kizilcam ormanlarina rastlanir Daha kurak olan guney kesiminde makiler yaygindir Marmara nin orta bolumunde bulundugu icin bolge iklimi gibi bazi ozellikler tasir Akdeniz ikliminin bircok ozelligini yansittigi gibi Karadeniz in etkisi de kendini gosterir Kis doneminde bu bolgenin guneyinde ve Akdeniz uzerinde olusan hava akimlari alani orta ve dogu Avrupa uzerinde bulunan kuzey cephenin guneye dogru kaymasi sonucu batidan gelen kar ve yagmur getiren siklonlarin ve bunlarin cephesel faaliyetlerinin etkisinde kalir Yaz donemleri ise bu faaliyetler ortadan kalkar Bunun yerini farkli bir sistem alir Bu degisim gunesin gorunurdeki hareketi ile Buyuk Sahra uzerindeki yuksek basinc kusaginin Akdeniz uzerine yerlesmesi ve bu iklim bolgesinin Marmara yi etkisel altina almasinda ileri gelir Ortalama sicaklik ile en soguk ay Ocak tir Yaz doneminde bir tarafta Basra Korfezi nde olusan alcak basinc diger taraftan Avrupa uzerindeki yuksek basincin sonucu ada kuzey kuzeybati yonlu ruzgarlarin etkisinde kalir Iki farkli iklim bolgesi ortasinda yer aldigi icin ada yazin kuzeydeki soguk cephenin dalgalanisina bagli olarak bazen kisa sureli firtinalarin etkisinde kalir En sicak ay 24 6 ortalama sicaklik ile Temmuz dur Yagmurlar en cok Aralik ayinda gorulur Nadir olarak yagan kar Ocak ve Subat aylarinda duser Yillik ortalama yagis miktari 700 2 mm dir Marmara Adasi nin sahip oldugu mermer yataklari nemi emdiginden diger adalar gibi rutubetli bir iklime sahip degildir Bitki ortusuMarmara Adalari nin en yuksegi olan Marmara Adasi dogal bitki ortusu acisindan obur adalardan ayrilir Takim adanin geri kalan bolumunde step gorunumu egemen iken Marmara Adasi nda yer yer Kizilcam ormanlarina rastlanir Daha kurakcil olan guney kesimde makiler yaygindir Orman ortusunun bulundugu kuzey kesim ise bitki ortusu bakimindan daha zengindir Ayrica Marmara Adasi zeytin agaclari bakimindan zengin bir yoredir EkonomiBaslica ekonomik etkinlikler eskiden beri surdurulen zeytincilik bagcilik sarapcilik balikcilik ve mermer madenciligidir Yaz aylarinda gelen turistler ile otelcilik de onem kazanir Ada halki gecimini buyuk oranla zeytincilik ve balikciliktan saglar 1960 li yillarda geliskin olan balikcilik adada balik konserveciliginin yapilmasinda etkili olmustur ancak gunumuzde balikciligin eski etkisini kaybetmesi yuzunden konservecilik etkisini kaybetmistir Eskiden kilicbaligi avlamak icin ideal bir yer olan Marmara Adasi gunumuzde duzensiz avlanma sonucu baliklarin azalmasi ile bu onemini de yavasca yitirmektedir Beldesi nde yapilan mermer cikarma islemleri bu beldenin son yillarda gelismesini saglamistir Buradan cikan mermerlerin cevre illere tasinma ihtiyaci Beldesi nde deniz tasimaciligini gelistirmekle beraber cevre iller ile adanin iletisimini daha guclu bir hale getirmistir Mermer cikarma islemleri yuzunden adanin kuzey bolumunun bir kismina buyuk oyuklar hakimdir Ada halkinin en onemli gecim kaynaklarindan biri ise zeytinciliktir Ufak capli girisimciler topladiklari zeytinleri kendi yaghanelerinde zeytin yagina cevirirler Diger zeytin ureticileri ise topladiklari zeytinlerin buyuk bir kismini Marmarabirlik kurumuna satarlar Marmarabirlik kurumu ada zeytincilerinin buyuk bir kesimi ile anlasmali olarak calismaktadir Bagciliktan elde edilen uzumler ile cesitli mesrubatlar yapilir ya da bu uzumler sarap yapiminda kullanilir Buyuk bir ihracat ve kar payi olmasa bile bagcilik ada halki icin bir gelir kaynagidir PlajlarAdanin etrafi boyunca irili ufakli bircok plaj bulunur Merkeze en yakin plaj Kole Plaji dir Merkezde Kole Plaji ile baslayan bu plajlar Cinarli Koyu ne kadar irili ufakli devam eder Cinarli Plaji na varincaya kadar Sifali Su Mestenaga ve Manastir Plaji gibi bircok plaj ihtiva eden Marmara Adasi nin en farkli plaji ise Aba Plaji dir Cunku Aba Plaji diger kumul plajlarin aksine cakil taslari ile doludur ve merkezi goren guzel bir manzarasi vardir Ayrica akinti diger koylara oranla daha kuvvetli oldugu icin genellikle suyu derin ve soguktur Bir baska degisik plaj ise Sifali Su Plaji dir Dagdan inen icimlik suyun denize dokulmesi ile denizin kiyilarini daha soguk hale getiren bu suyun sifali olduguna inanilir Etrafi dogal kayalar ile ortulu olan bu plaj bu nedenle turistik bakimdan degerli hale gelmistir Ayrica kano ve tekne kiralanarak adanin birbirine yakin olan bu plajlari deniz yoluyla dolasilabilir Gundogdu Koyu nde bulunan plaj koyun kiyi kesimini tamamen kaplayan sig bir koydur Koyun guneyinde bulunan burun akintiyi buyuk olcude keserek bu plajin suyunu sakin bir hale getirir Adanin en ufak koyu olan Asmali ise kucuk ve bakir koylar ihtiva eder Topagac ise adanin en uzun plajina sahiptir Her ne kadar tarim bolgesi olarak anilsa da plaj koy merkezine ve konaklama bolgelerine cok yakindir Saraylar plaji ise kumunun renginin acik olmasiyla dikkat ceker Genellikle bu bolgede isci insanlar yasar ve bu nedenle is saatinde plaj tenha kalir Kumun renginin acik olmasi suyun rengini de acik gosterir UlasimAdaya Tekirdag Istanbul illerinden ve Balikesir e bagli Erdek ilcesinden deniz tasimaciligi vardir Tekirdag dan ve Erdek ten arabali vapur ve yolcu vapurlari ulasimi saglarken Istanbul dan IDO ya bagli deniz otobusu calismaktadir Tekirdag dan ve Erdek ten deniz yoluyla 2 saat surerken Istanbul dan 2 5 saat surmektedir Kaynakca a b Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 Sevan Nisanyan Marmara ilce Marmara Balikesir nisanyanmap com 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Temmuz 2022 Ana Britannica Ansiklopedisi 15 Cilt Marmara Adasi Maddesi Tarih Deniz Doga Iste Marmara Marmara Belediyesi Yayinlari 2005