Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2021) () |
Kambur balina (Megaptera novaeangliae), oluklu balinagiller (Balaenopteridae) familyasından bir balina türü.
| Kambur balina | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
 Boyut karşılaştırması | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Megaptera novaeangliae , 1781 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Kambur balinalar genellikle 14,6–15,2 metre uzunluğundadır ve 31–41 ton ağırlığa ulaşabilirler. Dişileri erkeklerden daha iridir ve bu özelliğe sahip az sayıdaki memeli türünden biridirler. Olağanüstü bir birey, 18,9 metre uzunluğa ve 48 ton ağırlığa ulaşabilir.
Morfoloji
Kambur balinaların beyinciği, beyninin toplam ağırlığının yaklaşık olarak % 20’sini teşkil eder; beyni diğer dişsiz balinalarınkinden çok farklı değildir. Koku alma duyusuna ait organları oldukça indirgenmiştir ve koku alıp almadıkları konusunda kuşku duyulmaktadır. Gözleri küçüktür ve su basıncına karşı dayanmaya uyum sağlamışlardır. İşitme ile ilgili kanalları dardır ve kafasının üzerinde, gözlerinin gerisinden fazla uzak olmayan ufak bir deliğe açılır.
Kambur balinaların ayırt edici en farklı dış özellikleri, yüzgeç büyüklüğü ve şekli, kuyruk rengi ve şekli bir de dorsal yüzgeç şeklidir. Yüzgeçleri oldukça uzundur ve uç kenarlarında ufak yumrular vardır. Yüzgeçlerin rengi büyük ölçüde beyazdır. Kelebek şeklindeki kuyrukları, kolaylıkla ayırt edilebilen gri ve beyaz renkteki desenleri üzerlerinde bulundururlar ve tarak kabuğu şeklinde kenarları vardır. Dorsal yüzgeçleri, küçük bir üçgen ya da bir kanca şeklinde olabilir ve basamak ya da hörgüç şekline sahip olmaları ‘Kambur’ isminin bir kaynağıdır. Ventralinde 14–35 arasında büzgüler bulunmaktadır.
Kambur balinalar, herhangi bir sırtı yüzgeçli balinaya göre en çok balina yağı yoğunluğuna sahiptir ve gök balinayı göz önüne aldığımızda, kambur balina yoğunluk sıralamasında ikinci sıradadır. Balina yağı yoğunluğu, yılın farklı zamanlarında değişiklik gösterir ve bunda yaşın ve psikolojik durumun da etkisi vardır. Balina plakları, siyahımsı, sert ve kalın kıllarla birlikte genellikle tamamen siyah görünürler.
Coğrafi dağılım
Kambur balinalar, soğuk kutup suları ve tropikal sularda, bunlardan özellikle Atlas Okyanusu, Büyük Okyanus ve Kuzey Buz Denizi’nde yaşarlar. Yaşam alanları ayrıca Bering Denizi suları ve Antarktika çevresindeki suları da içermektedir.
Avlanma ve beslenme
Kambur balinalar çok hareketli ve fırsatçıdırlar. Planktonları, su yüzeyindeki bitki ve hayvanlardan oluşan yaşam formlarını ya da sürü halindeki balıkları yiyerek beslenirler. Yedikleri balıklar genellikle ticari yönden kullanılan, ekonomik bir değere sahip balıklardır. Kambur balinaların beslenme işi yaz boyunca gerçekleşir.
Av
Atka mackerel ve Pacific Saury, kambur balinaların doğuda, Büyük Okyanus’un kuzeyinde genellikle en fazla buldukları ve beslendikleri balıklardır. Ayrıca kambur balinalar, Büyük Okyanus’ un kuzeyinde ve Bering Denizi’nde kril, Ammodytes americanus, , ringa, capelin ve mackerel yiyerek beslenirler. Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde bulunan kambur balinaların besinlerinin % 95’ini balıklar oluşturur. Atlas Okyanusu’nda yaşayan bu balinalar Cape Cod ve Grönland yakınlarında bulunurlar ve kum mızrağı, ringa ve Pollachius pollachius (Morinaya benzer bir balık) ile de beslenirler. Avustralya ve Antarktika yakınlarındaki sularda yaşayan kambur balinalar da kril ile beslenirler.
Beslenme alışkanlıkları
Hayvan beslenirken önce besini ve suyu ağzına alır. Daha sonra ağzını kapatır ve suyu sıkıştırır. Bu sıkıştırmanın etkisi ile besin, balina plakları tarafından yakalanır ve sonra yutulur. Çatal kuyruklu balinagillerden sırtı yüzgeçli balinalarda bu beslenme mekanizmasına dil ile yardım edilir. Kambur balinalar beş temel beslenme davranışına sahiptirler.
1. Kambur balinalar okyanus yüzeyinde bulunduklarında ve bir çember etrafında yüzerlerken karmaşık bir beslenme davranışına sahiptirler. Böyle zamanlarda kuyruklarıyla suya vurarak avlarının etrafında bir köpük çemberi meydana getirirler. Ondan sonra çemberin altına dalarlar ve avlarını ele geçirmek için ağzı açık bir şekilde çemberin merkezinin hizasından su yüzeyine doğru çıkarlar.
2. Kambur balinalar saldırıya benzer bir davranış da sergilerler. Plankton ya da balık sürülerinin içinden yukarıya doğru dikey ya da eğik bir şekilde yüzerek geçerlerken beslenirler. Bu olay sadece besinin bol olduğu zamanlarda meydana gelir. Ayrıca bazı durumlarda lateral veya ters dönerek yapılan saldırılar aracılığıyla da gerçekleşebilmektedir.
3. Bazı kambur balinalar hava kabarcığı davranışı denilen bir beslenme davranışı gerçekleştirirler; suyun altında soluk vererek hava kabarcığı bulutları ve sütunları meydana getirirler. Bu geniş, birbirleri ile bağlantılı hava kabarcıkları kümesi, suyun altında soluk verilmesi ile oluşarak avları bir araya toplayarak küme haline getirir veya sürü halinde toplar. Beslenmenin sualtında gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Bundan sonra, kambur balina hava kabarcığı bulutunun içinden yavaşça su yüzeyine doğru yükselir. Birkaç soluk alıp verme işlemi ve fazla derine olmayan birkaç dalıştan sonra önceki manevra tekrarlanır. Bu davranışın, avın bulunmasında veya avın hareketsiz hale getirilmesi ve şaşırtılması yoluyla ele geçirilmesinde yardımcı olduğu görülmektedir. Ayrıca bu, avda bir irkilme etkisine neden olarak avcının avı bulmasına yardımcı olabilir veya avcıyı avdan gizleyebilir. Sütunlar, kambur balinanın sualtında geniş bir çember etrafında yüzerken soluk vermesi ile şekillenir. Tek bir sütun, sütun sıraları, yarım daireler ya da tam daireler oluşturulabilir. Bu daire, avları bir araya getirmede ya da sürü halinde toplamada yakalayıcı bir ağ gibi iş görür.
4. Kambur balinalar kuyruk vurma metodunu kullandıklarında kuyruklarını suyun içinde kamçı gibi vururlarken geniş bir çember etrafında yüzerler. Asıl beslenme, burgacın merkezinde meydana gelir.
5. Kambur balinalar kuyruklarını suya daldırır gibi vururlarken derine inmeyen dalışlar gerçekleştirirler. Hayvan, keskin bir U dönüşü yaparken 180o’lik bir yuvarlanma hareketini gerçekleştirirler ve sonra balina, kuyruğu tarafından yaratılan burgu alanının içinden yavaşça yiyeceklere saldırır. Bazen kambur balinalar bu metotların bazılarını birleştirirler. Örnek olarak, kum mızrağı ile beslenmek için hava kabarcığı davranışı ve kuyruk vurma davranışının birleşimini kullanırlar. Dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta da yavru kambur balinalar bir yılda sütten kesildikleri halde iki yaşından daha genç olanlar kuyruk vurma davranışını kullanmazlar. Ama sütten kesilmiş daha büyük yaştaki gençler arasında bu kuyruk vurma davranışı birkaç defa görülmüştür. Ayrıca, cinsiyetler arasında, kuyruk vurarak beslenme sıklığında herhangi bir farktan söz edilemez.
Üreme
Kambur balinaların çok eşli çiftleşme sistemine sahip olduğu, erkeklerin cinsel faaliyeti olan dişileri elde edebilmek için saldırganca yarışmalarından anlaşılmaktadır. Erkekler için herhangi bir ebeveyn sorumluluğu bulunmamaktadır. Kambur balinaların üreme tabiatları memelilere özgü olan tipik özellikleri gösterirler. Üreme mevsimi kış boyuncadır ve tropikal sularda gerçekleşir.
Çiftleşme ve gebelik
Çiftleşme için erkek ve dişi bireyler ilk önce aynı hizada yüzerler ondan sonra yuvarlanarak, yüzgeçlerini ve kuyruklarını vurarak dikkat çekmeye çalışırlar. Ardından her ikisi de suya dalarlar ve ondan sonra ventral yüzeyleri temas halinde iken dikey olarak su yüzeyine çıkarlar. Yüzgeçlerinin biraz aşağısındaki bir noktaya kadar sudan çıkarlar. Ardından, ikisi birlikte su yüzeyinde yatay duruma geçerler. Gebelik dönemi 11–11,5 ay sürer. Bu süre boyunca embriyo her ay yaklaşık olarak 17–35 cm. arasında büyür.
Gelişim
Yavrular her iki yarım kürede de ılık tropikal veya tropikale yakın sularda doğurulurlar. Yeni doğan yavrular genellikle 4–5 metre uzunluktadır ve yaklaşık 5 ay boyunca anneleri tarafından emzirilirler. Dişilerin sütü son derece besleyicidir ve yüksek miktarda yağ, protein, laktoz ve su içerir. Cinsel ergenliğe genellikle 4–5 yaş arasında erişilir. Erkeklerde penis uzunluğu cinsel olgunluğun bir belirtisi olabilir. Cinsel olarak olgunlaşmış erkeklerde testislerin ağırlığı ve spermlerin gelişme hızı üreme mevsimi boyunca artar, dişilerin ovulasyonu ile aynı zamana rastlar. Dişilerde cinsel olgunluğa ulaşıldıktan sonra ovaryum ağırlığı tamamen sabit kalır. Ovulasyon yaklaşırken, dinlenen ovaryumların yüzeyindeki Graafian folikülleri büyür. Her üreme mevsiminde genellikle sadece bir ovulasyon gerçekleşir. Üreme genellikle her iki yılda bir defa meydana gelir ama her üç yılda iki defa da gerçekleşebilir. İkinci durumda, emzirme 5 aydan daha uzun sürebilir.
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Kambur balina ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.![image]()
Vikitür'de Kambur balina ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ "Fossilworks: Megaptera". Fossilworks. 9 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Kambur balina haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Kambur balina Megaptera novaeangliae oluklu balinagiller Balaenopteridae familyasindan bir balina turu Kambur balina Yasadigi donem araligi 20 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNBoyut karsilastirmasiKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim CetaceaFamilya BalaenopteridaeCins Megaptera Gray 1846Tur M novaeangliaeIkili adlandirmaMegaptera novaeangliae 1781DagilimiSinonimlerBalaena gibbosa Erxleben 1777 B boops Fabricius 1780 B nodosa Bonnaterre 1789 B longimana Rudolphi 1832 Megaptera longimana Gray 1846 Kyphobalaena longimana Van Beneden 1861 Megaptera versabilis Cope 1869Bir kambur balinanin kuyrugu Bir kambur balina sudan disariya sicrarken Kambur balinalar genellikle 14 6 15 2 metre uzunlugundadir ve 31 41 ton agirliga ulasabilirler Disileri erkeklerden daha iridir ve bu ozellige sahip az sayidaki memeli turunden biridirler Olaganustu bir birey 18 9 metre uzunluga ve 48 ton agirliga ulasabilir MorfolojiBir kambur balina suya dalarken Kambur balinalarin beyincigi beyninin toplam agirliginin yaklasik olarak 20 sini teskil eder beyni diger dissiz balinalarinkinden cok farkli degildir Koku alma duyusuna ait organlari oldukca indirgenmistir ve koku alip almadiklari konusunda kusku duyulmaktadir Gozleri kucuktur ve su basincina karsi dayanmaya uyum saglamislardir Isitme ile ilgili kanallari dardir ve kafasinin uzerinde gozlerinin gerisinden fazla uzak olmayan ufak bir delige acilir Kambur balinalarin ayirt edici en farkli dis ozellikleri yuzgec buyuklugu ve sekli kuyruk rengi ve sekli bir de dorsal yuzgec seklidir Yuzgecleri oldukca uzundur ve uc kenarlarinda ufak yumrular vardir Yuzgeclerin rengi buyuk olcude beyazdir Kelebek seklindeki kuyruklari kolaylikla ayirt edilebilen gri ve beyaz renkteki desenleri uzerlerinde bulundururlar ve tarak kabugu seklinde kenarlari vardir Dorsal yuzgecleri kucuk bir ucgen ya da bir kanca seklinde olabilir ve basamak ya da horguc sekline sahip olmalari Kambur isminin bir kaynagidir Ventralinde 14 35 arasinda buzguler bulunmaktadir Kambur balinalar herhangi bir sirti yuzgecli balinaya gore en cok balina yagi yogunluguna sahiptir ve gok balinayi goz onune aldigimizda kambur balina yogunluk siralamasinda ikinci siradadir Balina yagi yogunlugu yilin farkli zamanlarinda degisiklik gosterir ve bunda yasin ve psikolojik durumun da etkisi vardir Balina plaklari siyahimsi sert ve kalin killarla birlikte genellikle tamamen siyah gorunurler Cografi dagilimKambur balinalar soguk kutup sulari ve tropikal sularda bunlardan ozellikle Atlas Okyanusu Buyuk Okyanus ve Kuzey Buz Denizi nde yasarlar Yasam alanlari ayrica Bering Denizi sulari ve Antarktika cevresindeki sulari da icermektedir Avlanma ve beslenmeKambur balinalar cok hareketli ve firsatcidirlar Planktonlari su yuzeyindeki bitki ve hayvanlardan olusan yasam formlarini ya da suru halindeki baliklari yiyerek beslenirler Yedikleri baliklar genellikle ticari yonden kullanilan ekonomik bir degere sahip baliklardir Kambur balinalarin beslenme isi yaz boyunca gerceklesir Av Atka mackerel ve Pacific Saury kambur balinalarin doguda Buyuk Okyanus un kuzeyinde genellikle en fazla bulduklari ve beslendikleri baliklardir Ayrica kambur balinalar Buyuk Okyanus un kuzeyinde ve Bering Denizi nde kril Ammodytes americanus ringa capelin ve mackerel yiyerek beslenirler Atlas Okyanusu nun kuzeyinde bulunan kambur balinalarin besinlerinin 95 ini baliklar olusturur Atlas Okyanusu nda yasayan bu balinalar Cape Cod ve Gronland yakinlarinda bulunurlar ve kum mizragi ringa ve Pollachius pollachius Morinaya benzer bir balik ile de beslenirler Avustralya ve Antarktika yakinlarindaki sularda yasayan kambur balinalar da kril ile beslenirler Beslenme aliskanliklari Hayvan beslenirken once besini ve suyu agzina alir Daha sonra agzini kapatir ve suyu sikistirir Bu sikistirmanin etkisi ile besin balina plaklari tarafindan yakalanir ve sonra yutulur Catal kuyruklu balinagillerden sirti yuzgecli balinalarda bu beslenme mekanizmasina dil ile yardim edilir Kambur balinalar bes temel beslenme davranisina sahiptirler 1 Kambur balinalar okyanus yuzeyinde bulunduklarinda ve bir cember etrafinda yuzerlerken karmasik bir beslenme davranisina sahiptirler Boyle zamanlarda kuyruklariyla suya vurarak avlarinin etrafinda bir kopuk cemberi meydana getirirler Ondan sonra cemberin altina dalarlar ve avlarini ele gecirmek icin agzi acik bir sekilde cemberin merkezinin hizasindan su yuzeyine dogru cikarlar 2 Kambur balinalar saldiriya benzer bir davranis da sergilerler Plankton ya da balik surulerinin icinden yukariya dogru dikey ya da egik bir sekilde yuzerek gecerlerken beslenirler Bu olay sadece besinin bol oldugu zamanlarda meydana gelir Ayrica bazi durumlarda lateral veya ters donerek yapilan saldirilar araciligiyla da gerceklesebilmektedir Suya dalarken bir kambur balinanin kuyrugu 3 Bazi kambur balinalar hava kabarcigi davranisi denilen bir beslenme davranisi gerceklestirirler suyun altinda soluk vererek hava kabarcigi bulutlari ve sutunlari meydana getirirler Bu genis birbirleri ile baglantili hava kabarciklari kumesi suyun altinda soluk verilmesi ile olusarak avlari bir araya toplayarak kume haline getirir veya suru halinde toplar Beslenmenin sualtinda gerceklestigi tahmin edilmektedir Bundan sonra kambur balina hava kabarcigi bulutunun icinden yavasca su yuzeyine dogru yukselir Birkac soluk alip verme islemi ve fazla derine olmayan birkac dalistan sonra onceki manevra tekrarlanir Bu davranisin avin bulunmasinda veya avin hareketsiz hale getirilmesi ve sasirtilmasi yoluyla ele gecirilmesinde yardimci oldugu gorulmektedir Ayrica bu avda bir irkilme etkisine neden olarak avcinin avi bulmasina yardimci olabilir veya avciyi avdan gizleyebilir Sutunlar kambur balinanin sualtinda genis bir cember etrafinda yuzerken soluk vermesi ile sekillenir Tek bir sutun sutun siralari yarim daireler ya da tam daireler olusturulabilir Bu daire avlari bir araya getirmede ya da suru halinde toplamada yakalayici bir ag gibi is gorur 4 Kambur balinalar kuyruk vurma metodunu kullandiklarinda kuyruklarini suyun icinde kamci gibi vururlarken genis bir cember etrafinda yuzerler Asil beslenme burgacin merkezinde meydana gelir Sudaki bir kambur balina grubu 5 Kambur balinalar kuyruklarini suya daldirir gibi vururlarken derine inmeyen dalislar gerceklestirirler Hayvan keskin bir U donusu yaparken 180o lik bir yuvarlanma hareketini gerceklestirirler ve sonra balina kuyrugu tarafindan yaratilan burgu alaninin icinden yavasca yiyeceklere saldirir Bazen kambur balinalar bu metotlarin bazilarini birlestirirler Ornek olarak kum mizragi ile beslenmek icin hava kabarcigi davranisi ve kuyruk vurma davranisinin birlesimini kullanirlar Dikkat edilmesi gereken onemli bir nokta da yavru kambur balinalar bir yilda sutten kesildikleri halde iki yasindan daha genc olanlar kuyruk vurma davranisini kullanmazlar Ama sutten kesilmis daha buyuk yastaki gencler arasinda bu kuyruk vurma davranisi birkac defa gorulmustur Ayrica cinsiyetler arasinda kuyruk vurarak beslenme sikliginda herhangi bir farktan soz edilemez UremeKambur balinalarin cok esli ciftlesme sistemine sahip oldugu erkeklerin cinsel faaliyeti olan disileri elde edebilmek icin saldirganca yarismalarindan anlasilmaktadir Erkekler icin herhangi bir ebeveyn sorumlulugu bulunmamaktadir Kambur balinalarin ureme tabiatlari memelilere ozgu olan tipik ozellikleri gosterirler Ureme mevsimi kis boyuncadir ve tropikal sularda gerceklesir Ciftlesme ve gebelik Ciftlesme icin erkek ve disi bireyler ilk once ayni hizada yuzerler ondan sonra yuvarlanarak yuzgeclerini ve kuyruklarini vurarak dikkat cekmeye calisirlar Ardindan her ikisi de suya dalarlar ve ondan sonra ventral yuzeyleri temas halinde iken dikey olarak su yuzeyine cikarlar Yuzgeclerinin biraz asagisindaki bir noktaya kadar sudan cikarlar Ardindan ikisi birlikte su yuzeyinde yatay duruma gecerler Gebelik donemi 11 11 5 ay surer Bu sure boyunca embriyo her ay yaklasik olarak 17 35 cm arasinda buyur Gelisim Kambur balina sudan cikarken Queensland Yavrular her iki yarim kurede de ilik tropikal veya tropikale yakin sularda dogurulurlar Yeni dogan yavrular genellikle 4 5 metre uzunluktadir ve yaklasik 5 ay boyunca anneleri tarafindan emzirilirler Disilerin sutu son derece besleyicidir ve yuksek miktarda yag protein laktoz ve su icerir Cinsel ergenlige genellikle 4 5 yas arasinda erisilir Erkeklerde penis uzunlugu cinsel olgunlugun bir belirtisi olabilir Cinsel olarak olgunlasmis erkeklerde testislerin agirligi ve spermlerin gelisme hizi ureme mevsimi boyunca artar disilerin ovulasyonu ile ayni zamana rastlar Disilerde cinsel olgunluga ulasildiktan sonra ovaryum agirligi tamamen sabit kalir Ovulasyon yaklasirken dinlenen ovaryumlarin yuzeyindeki Graafian folikulleri buyur Her ureme mevsiminde genellikle sadece bir ovulasyon gerceklesir Ureme genellikle her iki yilda bir defa meydana gelir ama her uc yilda iki defa da gerceklesebilir Ikinci durumda emzirme 5 aydan daha uzun surebilir Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kambur balina ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Kambur balina ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca Fossilworks Megaptera Fossilworks 9 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Nisan 2018