Mehmet Cengiz 4 Temmuz 1958 Kalkandere Rize Türk iş insanı ve müteahhit Mehmet CengizDoğum4 Temmuz 1958 65 yaşınd

Mehmet Cengiz (4 Temmuz 1958, Kalkandere, Rize) Türk iş insanı ve müteahhit.

Mehmet Cengiz
Doğum	4 Temmuz 1958 (65 yaşında) Kalkandere, Rize, Türkiye
Eğitim	Kabataş Erkek Lisesi
Meslek	İş insanı
Evlilik	Fatma Cengiz

Cengiz Holding'in kurucusu ve yönetim kurulu başkanı.

1998-2002 arasında Çaykur Rizespor'un başkanlığını yaptı; 2002'de yeniden başkan seçildiğinde görevi kardeşine devretti ve "onursal başkan" sıfatını aldı.

2009 yılından beri Forbes dergisinin açıkladığı “Türkiye’nin en zenginleri” listesinde yer alır. 2022’de açıklanan listede 41. sırada yer almıştır.

Hayatı

4 Temmuz 1958 tarihinde Rize'nin Kalkandere ilçesinde dünyaya geldi. Annesi Şöhret Cengiz, babası Şaban Cengiz'dir. 1980 yılında kardeşi Ekrem Cengiz ile beraber Cengiz İnşaat'ı kurdu. 1990'lı yıllarda Antalya'da iki lüks otel inşaatı ile Çamlıhemşin-Ayder Ilıcası Yolu, İzmir şehir içi telefon şebekesi gibi yerel projeler gerçekleştirdi. Aldığı kamu ihaleleriyle işlerini büyüttü. Faaliyet alanlarını genişleterek turizm, madencilik, altyapı, havalimanı işletmesi, sigortacılık sektörlerinde de faaliyet gösterdi.

Kamu ihaleleri

Aldığı kamu ihaleleri ve serveti, Türkiye'de Adalet ve Kalkınma Partisi'nin iktidara gelişinden sonra arttı. Sahibi olduğu Cengiz Holding, Dünya Bankası'nın Özel Sektör Altyapı Projeleri Veritabanı'na göre 1990-2020 yılları arasında 42 milyar 92 milyon$ değerinde 9 projeye yatırım yapmıştır ve dünyada "dahil olduğu altyapı projelerinin toplam yatırım tutarı en büyük firmalar" listesinde 4. sırada yer alır.

Madencilik şirketleri

Özelleştirilen Eti Bakır 'ın Küre ve Samsun'daki işletmelerini (2004), Konya'daki Eti Alüminyum İşletmesini (2005), ETİ Bakır’ın Murgul işletmesini (2006), Hasköy tesislerini (2007), Mazıdağı’ndaki fosfat tesislerini (2011) aldı; 2007’de Samgaz (Samsun) ve Selçukgaz adlı doğalgaz dağıtım şirketlerini kurdu.

Elektrik dağıtım şirketleri

Mehmet Cengiz, TEDAŞ'a bağlı bölgesel elektrik dağıtım şirketlerinden Akdeniz, Uludağ ve Çamlıbel elektrik dağıtım şirketlerinin - Limak Holding ve Kolin ortaklığı ile - sahibidir.

İstanbul Havalimanı

2013'te Limak Holding, Kolin, Kalyon Holding ve MaPa ile birlikte İstanbul Havalimanı ihalesini kazanmıştır; ortaklıktan Kolin, Limak ve Mapa'nın ayrılmasından sonra İstanbul Havalimanı'nı yapıp işleten IGA Havalimanı İşletmesi'nin iki ortağından birisi olarak kalmıştır.

Çaykur Rizespor

Mehmet Cengiz, 1998 - 2002 arasında Çaykur Rizespor'un başkanlığını yaptı. 2002 yılında yeniden kulübe başkan seçildi; ancak görevi kardeşi Ekrem Cengiz'e bıraktı ve kendisi onursal başkan oldu.

Rize'nin Gündoğdu ilçesinde 2008 yılında hizmete açılan spor tesisi Mehmet Cengiz'in adını taşır.

Bazı davaları

17-25 Aralık Yolsuzluk ve Rüşvet Soruşturmaları kapsamında 2013 yılı Aralık ayı sonuna Mehmet Cengiz'in tüm mal varlıklarına tedbir konulması kararı alınmış, bu karar 13 Ocak 2014'te kaldırılmıştır. Bu yolsuzluk soruşturması sürecinde ortaya çıkan ve internette yayımlanan ses kayıtlarında yer alan küfürlü konuşmalarında Türk milletine küfür ettiği gerekçesi ile hakkında açılan manevi tazminat davası sonucu tazminat ödemeye mahkum olmuştur

Sahibi olduğu Üsküdar’daki Hüseyin Avni Paşa Köşkü’nün içinde bulunduğu tarihî korudaki hukuksuz yapılaşma ile ilgili olarak Cumhuriyet gazetesi muhabiri Hazal Ocak’ın yaptığı “Boğaz manzaralı lüks müştemilat!” haberi nedeniyle muhabir Ocak'a ve gazetenin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Alev Şahin'e 1 milyon lira tazminat talebiyle dava açmış; ancak mahkeme davanın reddine karar vermiştir.

Eşi Fatma Cengiz 2019 yılında şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davası açmıştır.

Eleştiriler

Kurucusu olduğu ve Türkiye'de Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarı süresince kamu-özel sektör işbirlikleri çerçevesinde gerçekleştirilen birçok büyük projeyi yürüten Cengiz Holding, muhalefet tarafından "Beşli Çete" olarak adlandırılan ve kamusal kaynakların usulsüz olarak aktarıldığı iddia edilen şirketlerden biridir.

Mehmet Cengiz, 17-25 Aralık Yolsuzluk ve Rüşvet Soruşturmaları sürecinde ortaya çıkan ve internette yayımlanan ses kayıtlarında yer alan küfürlü konuşmalarında Türk milletine küfür etmekle suçlanmış; millete değil, rakibine küfrettiğini iddia etmiştir.

2010 yılında 422 milyon tutarında vergi borcunun tamamı vergi uzlaşması sırasında silinmiş, bu durum 2015 yılında basında gündeme getirilerek eleştirilere neden olmuştur.

Birçok yatırımı ve faaliyeti ile çevreye zarar vermekle eleştirilmiştir. Bu faaliyetlerden bazıları şunlardır:

Artvin ili Merkez ilçesinin sınırları içindeki Cerattepe mevkiindeki madencilik faaliyetleri, Cerattepe protestoları olarak anılan tepkilere neden olmuştur.
2021'de Rize’nin İkizdere ilçesinde koruma altında olan ve cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile acele kamulaştırma kararı alınan Eskencidere vadisinde açtığı taş ocağı, orman tahribatına neden olmak ve yerel halkın organik bal ve çay üretimi gibi geçim kaynaklarını yok etmekle eleştirildi, köylülerin vadi girişimde eylemler yapmasına neden oldu.
Çanakkale Halilağa köyündeki bakır madene çalışması, açılan davalar sonucu "geri dönüşsüz tahribata neden olacaktır" raporu ile defalarca durduruldu.
Bodrum'da Gölköy mahallesinde devlete ait bir yarımadayı satın alarak lüks turistik tesis yapma girişimi tepkilere neden oldu, verilen inşaat ruhsatı 2023 yılı Ocak ayında iptal edildi.
Kemer Beldibi'nde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tahsis edilen arazi üzerine 1998'de inşa ettiği turizm tesisin yatak kapasitesini artırmak üzere 2019'da yan arazinin de tahsisi tepkilere neden oldu; Danıştay kararı sonucu tahsis iptal edildi.

Üstlendiği projelerde çok fazla sayıda ölümlü iş kazası gerçekleştiği için eleştirilmiş; projelerin hızlı ilerlemesi amacıyla işçilerin çok uzun saatler çalışılması, güvenlik önlemlerinin alınmaması gibi nedenlerle iş cinayetlerine işlediği iddia edilmiştir. Söz konusu kazalardan bazıları şunlardır:

8 Eylül 2004’te Kastamonu’nun Küre ilçesindeki Aşıköy maden ocağında 19 çalışanın ölümü
Adana'nın Kozan ilçesinde 24 Şubat 2012'de gerçekleşen Gökdere Barajı Faciası'nda 10 kişinin ölümü
İstanbul'daki Marmara Park AVM inşaat şantiyesinde 11 işçinin, kaldıkları çadırda çıkan yangın sonucu 11 Mart 2012'de yanarak ölmesi.
Samsun'da Eti Bakır İşletmesi için inşa edilen amonyak tankının kapağının işçilerin üzerine düşmesi sonucu22 Kasım 2012'de 5 işçinin ölümü.
İşçilerin günde 12 saat çalıştırıldığı iddia edilen Bingöl’ün Solhan ilçesindeki hidroelektrik santrali inşaatında 15 Mayıs 2016'da bir işçinin 30 metre yüksekten düşerek ölmesi.
Gebze'de Kuzey Marmara Otoyolu kapsamında yapılan 7 numaralı viyadük inşaatında üç işçinin ölümü.
18 Mayıs 2016'da Palu-Genç-Muş demiryolu inşaatında tünel genişletme çalışmaları sırasında bir işçinin ölümü.
Mayıs 2022'de İkizdere'deki Cengiz İnşaat şantiyesinde freni patlayan taş yüklü kamyonun su tankerine çarpması sonucu iki kişinin ölümü
20 Ağustos 2022'de Mardin'in Derik ilçesinde Cengiz İnşaat'a ait tesisten çıkan iki tırın freninin boşalması sonucu 20 kişinin ölümü ile sonuçlanan kaza.
2023 depremlerinde depremzedeler için 3 milyar TL bağışlamasının ardından paranın kendisine 3 milyar 10 milyon TL olarak kendisine teşvik olarak geri dönmesi.

Kaynakça

^ Agency, Anatolian. . Hürriyet. 30 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ . Haberler. 15 Şubat 2022. 20 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ . www.yeniakit.com.tr. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
^ ^a ^b Özçolak, Aytuğ (6 Temmuz 2022). . Medyascope. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ . Evrensel.net. 19 Eylül 2022. 19 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ . Toplumsal.com.tr/. 5 Temmuz 2022. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ . Cumhuriyet.com.tr. 17 Şubat 2022. 17 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ Yüksel, Emincan. . www.dogrulukpayi.com. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ a Haber. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ . Cumhuriyet. 18 Kasım 2021. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ . Caykurrizespor.org.tr. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ . Hürriyet. 14 Ocak 2002. 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ . Pazar 53. 2 Eylül 2016. 5 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ . Rizetakip.com. 20 Ocak 2011. 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ . Olay53.com. 4 Ocak 2014. 5 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ AKSU, Fatma (14 Ocak 2014). . Hürriyet. 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
^ . Cumhuriyet. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
^ . 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
^ . birgun.net. 10 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
^ . Cumhuriyet. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
^ Karabağ, Gülçin (14 Aralık 2020). . Medyascope. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ . T24.com.tr. 21 Aralık 2014. 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ . www.patronlardunyasi.com. 13 Mayıs 2015. 15 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ . Anadolu Ajansı. 7 Nisan 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ Alphan, Melis (29 Mart 2014). . Hürriyet. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ Gul, Dilek (2 Eylül 2021). . euronews. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ Dağıstanlı, Eren (14 Eylül 2021). . Bianet. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ . Cumhuriyet. 31 Aralık 2022. 31 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= ()
^ . Gazeteduvar.com.tr. 14 Aralık 2022. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ . Gazeteduvar.com.tr. 1 Eylül 2023. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ . antalyakorfez.com. 22 Temmuz 2019. 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
^ (PDF). Maden Mühendisleri Odası basın açıklaması. 10 Eylül 2004. 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ . Cumhuriyet. 29 Şubat 2012. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
^ . İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi. 23 Kasım 2012. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
^ A.A, Aysel ALP-ANKARA / Hakan ÇELİKBAŞ- İsmail AKDUMAN/SAMSUN, (DHA)- (23 Kasım 2012). . Hürriyet. 3 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
^ ^a ^b . Uluslararası İşçi Dayanışması Derneği. Uider.org. 19 Mayıs 2016. 24 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
^ . ilerihaber.org. 28 Kasım 2018. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
^ . 18 Mayıs 2022. 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Yeşilçınar, Fırat (21 Ağustos 2022). . Tele1. 21 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
^ . Milli Gazete. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.
^ . Yurtsever ve Açık Bilgi Platformu | Özel Büro İstihbarat Grubu. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.

[1] Agency, Anatolian. . Hürriyet. 30 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[2] . Haberler. 15 Şubat 2022. 20 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[3] . www.yeniakit.com.tr. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.

[:0-4] Özçolak, Aytuğ (6 Temmuz 2022). . Medyascope. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[5] . Evrensel.net. 19 Eylül 2022. 19 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[6] . Toplumsal.com.tr/. 5 Temmuz 2022. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[7] . Cumhuriyet.com.tr. 17 Şubat 2022. 17 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[8] Yüksel, Emincan. . www.dogrulukpayi.com. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[9] a Haber. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[10] . Cumhuriyet. 18 Kasım 2021. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[11] . Caykurrizespor.org.tr. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[12] . Hürriyet. 14 Ocak 2002. 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[13] . Pazar 53. 2 Eylül 2016. 5 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[14] . Rizetakip.com. 20 Ocak 2011. 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[15] . Olay53.com. 4 Ocak 2014. 5 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[16] AKSU, Fatma (14 Ocak 2014). . Hürriyet. 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.

[17] . Cumhuriyet. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.

[18] . 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.

[19] . birgun.net. 10 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.

[20] . Cumhuriyet. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.

[21] Karabağ, Gülçin (14 Aralık 2020). . Medyascope. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[22] . T24.com.tr. 21 Aralık 2014. 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[23] . www.patronlardunyasi.com. 13 Mayıs 2015. 15 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[24] . Anadolu Ajansı. 7 Nisan 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[25] Alphan, Melis (29 Mart 2014). . Hürriyet. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[26] Gul, Dilek (2 Eylül 2021). . euronews. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[27] Dağıstanlı, Eren (14 Eylül 2021). . Bianet. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[28] . Cumhuriyet. 31 Aralık 2022. 31 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= ()

[29] . Gazeteduvar.com.tr. 14 Aralık 2022. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[30] . Gazeteduvar.com.tr. 1 Eylül 2023. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[31] . antalyakorfez.com. 22 Temmuz 2019. 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.

[32] (PDF). Maden Mühendisleri Odası basın açıklaması. 10 Eylül 2004. 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[33] . Cumhuriyet. 29 Şubat 2012. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.

[34] . İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi. 23 Kasım 2012. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.

[35] A.A, Aysel ALP-ANKARA / Hakan ÇELİKBAŞ- İsmail AKDUMAN/SAMSUN, (DHA)- (23 Kasım 2012). . Hürriyet. 3 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.

[:1-36] . Uluslararası İşçi Dayanışması Derneği. Uider.org. 19 Mayıs 2016. 24 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.

[37] . ilerihaber.org. 28 Kasım 2018. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.

[38] . 18 Mayıs 2022. 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[39] Yeşilçınar, Fırat (21 Ağustos 2022). . Tele1. 21 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.

[40] . Milli Gazete. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.

[41] . Yurtsever ve Açık Bilgi Platformu | Özel Büro İstihbarat Grubu. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.