Gündoğdu, Rize'nin merkez ilçesinde bulunan bir beldedir. 7 kilometre kare alanda, 6.200 nüfusa sahip olmakla birlikte beş mahalle ve on beş köyü içinde barındırmaktadır. Mevcut coğrafi ve idari yapısıyla 7 ilçeden daha büyük olan Gündoğdu 1965 yılında belde konumuna ulaşarak günümüze gelmiştir.
Gündoğdu | |
---|---|
![]() | |
Ülke | Türkiye |
İl | Rize |
İlçe | Merkez |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 7 km² |
Rakım | 4 m |
Nüfus | |
• Toplam | 6,200 |
• Yoğunluk | 886/km² |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0464 |
Posta kodu | 53800 |
Resmî site Gündoğdu Belediyesi |
Tarihçe
Gündoğdu’nun tarihi Merkez İlçenin tarihi ile birlikte düşünülür. Tarihe ilişkin bilgiler; MÖ 7. yüzyılda Milets'lu denizcilerin yöreye yapmış oldukları seferlerle başlamaktadır. Bunların kurduğu “emperion” (pazaryeri) adlı ticaret kolonilerinin halkı, sonraları Doğu Anadolu’ya göç eden Kimmerler'in (Gimirrai) önünden kaçan İç Anadolu oymakları ile birleşerek, bölgenin ilk yerleşme merkezlerini oluşturdu. MS 370'e kadar önemli bir askeri ve siyasi gelişmeye sahne olmayan bölge, bu tarihten başlayarak, Karadeniz-İran ticaret yolu üzerinde olması dolayısıyla Sasanlı Devleti ile Roma İmparatorluğu arasında sürekli el değiştirdi.
1071'deki Malazgirt Savaşı'ndan sonra hızla Anadolu'ya yayılan Türkler, Rize ve yöresini de ele geçirdiler. Ancak Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurulmasından sonra savaş alanının Batı Anadolu'ya kayması, 1075'te bölgenin yeniden Bizans egemenliğine girmesi sonucunu doğurdu. Bu tarihten sonra Bizans, Danişmend, Anadolu Selcuklu Devletleri arasında el değiştiren Rize, 1184'e kadar Bizans etkisinde kaldı.
(IV. Haçlı seferi) sırasında Kostantinopolis işgale uğrayınca, Bizanslılar Karadeniz’e çekilerek, Rize'yi içine alan Trabzon Rum Pontos İmparatorluğunu kurdular. Bu İmparatorluk, yüzyıllarca Rize yöresinde hüküm sürdükten sonra, 1461'de Fatih Sultan Mehmet tarafından ortadan kaldırıldı. Yavuz Sultan Selim 1509'da Rize yöresini tümüyle Osmanlı Devleti'ne kattı.
Sosyal yapısı
Dış çevreyle yoğun ilişkilerine karşın, kapalı bir toplumsal yapısı olan Gündoğdu’nun, çaycıIıkla birlikte yaşantı biçimi de değişmiştir. Kırsal kesim insanı kente akın ederken kendi değerlerini de taşıyarak Gündoğdu’da yaşamı etkilemiştir. Yaşam şartlarının değişmesine, geçim düzeyinin yükselmesine karşın inançlar, töresel değerler, doğum-evlenme ve beslenme biçimlerinde geleneksel uygulamalar korunmaktadır.
Beş mahalleden oluşan Gündoğdu’da, mahalleler arasında sosyal farklılıklar gözlenmemektedir.
İdari Durum
2000 yılı merkez nüfusu; 5200 olan Gündoğdu, Rize Merkez İlçede yer alır. Kentin batısında Rize Merkez yerleşimi, Kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Çayeli ilçesi, Güneyinde ise Güneysu İlçesi yer almaktadır. Gündoğdu’ya bağlı 15 köy vardır. Köylerle birlikte 2000 yılı nüfusu; 12614'dür. Ancak Resmi Gazete’de yer alan 2012/433 sayılı duyuruda “Rize İli Merkez İlçeye bağlı Çiftekavak ve Alipaşa Köyleri ile Gündoğdu Belediyesinin, tüzel kişiliklerinin kaldırılarak, Rize Belediyesi sınırları içine katılması 5393 sayılı Belediye Kanununun 11 inci maddesi uyarınca uygun görülmüştür. Bu Kararı İçişleri Bakanı yürütür“ denildi. Böylece Gündoğdu beldesi Rize merkezine bağlanmış oldu.
Coğrafi konumu
Gündoğdu Doğu Karadeniz Bölgesinde, Rize İli Merkez İlçeye bağlı bir belde merkezidir. Rize İli 40°21 ve 41°25’ doğu boylamları ile, 40°35 ve 41°20’ kuzey enlemleri arasında yer alır.
Gündoğdu’nun topoğrafyası; dar bir kıyı şeridiyle bunun hemen ardından denize paralel bir şekilde yükselen dağlardan oluşur. Kaçkar Dağları güneydoğuda 3900 metre üzerine çıkarken, güneydeki Dilek dağının yüksekliği 3711 metre, Kırklar dağının yüksekliği ise 3352 metredir. Bunlar bölgenin en yüksek dağlarıdır. Topraklar sık sık bir akarsu ağıyla parçalanmıştır. Meyilin fazla oluşu nedeniyle hızla akan dereler ekonomik değer ifade etmemektedir. Vadi yamaçlarını kaplayan ormanlar denize paralel bir kuşak oluşturmaktadır. Rize Merkez İlçeye doğudan sınır olan Gündoğdu, dar bir şerit halindeki düzlükte ve dağınık düzendeki tepelerde kurulmuştur. Gündoğdu 4. derece deprem kuşağında yer almaktadır.
Fiziki konum
Gündoğdu, genelde dar ve uzun kıyı şeridi boyunca düz ve bunlardan hemen sonra çok eğimli alanlardan oluşan bir yapıya sahiptir. Belediye sınırları ve imar planı alanlarındaki dereler sınırlı da olsa içlere doğru düz ve düze yakın alanlar oluşturmaktadır. Kentte nüfusun büyük bölümü bu sınırlı düz alanlarda yer alır.
Bitki örtüsü
Gündoğdu’da hakim bitki örtüsü çay bahçeleridir. Dar kıyı şeridinden hemen sonra başlayan yükseltilerde, çay bahçeleri ile birlikte fundalıklar, kısa boylu orman ağaçları, gürgen, kızılağaç ve karaağaçlar yer almaktadır.Son zamanlarda kivi üretimininde yaygınlığı artmaktadır.
Jeolojik yapısı
Gündoğdu’da sahil şeridinden güneye doğru uzanan eğilimli alanlarda, aglomera, bazalt ve tüfler’den oluşan volkanik seriler gözlenmektedir. Aglomera, tüf üst kretase yaşlı bu volkanik seriler denizaltı volkanizmasının tipik ürünleridir.
Ulaşım
Rize İlinin en önemli karayolu bağlantısı, Karadeniz kıyı yoludur. Samsun-Trabzon üstünden gelen yol, İyidere ilçesinin 4 km batısında il sınırına girer, kıyıyı izleyerek kuzeydoğuya uzanır ve 12 km doğusunda il sınırları dışına çıkar. Rize, Gündoğdu, Çayeli, Pazar, Ardeşen ve Fındıklı bu devlet yolu üzerindedir. Bölgede ikinci devlet yolu ise Rize-İspir yoludur. Rize merkezden Gündoğdu'ya özel vasıtayla 5 dakika, toplu taşıma araçlarıyla ise 10 dakika civarında zaman almaktadır.
Gündoğdu’nun önemli merkezlere uzaklığı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
GÜNDOĞDU > | Gidelecek yer | Mesafe |
---|---|---|
GÜNDOĞDU | Rize | 8 km |
GÜNDOĞDU | Trabzon | 83 km |
GÜNDOĞDU | ANKARA | 841 km |
GÜNDOĞDU | İSTANBUL | 1205 km |
GÜNDOĞDU | Erzurum | 260 km |
GÜNDOĞDU | ARTVİN | 156 km |
GÜNDOĞDU | İzmir | 1427 km |
GÜNDOĞDU | Samsun | 424 km |
GÜNDOĞDU | Adana | 1115 km |
Altyapı bilgileri
Mahalleler | Köyler | Okullar | Aile Sağlık Merkezi | Eczane |
---|---|---|---|---|
Bozkale | Akarsu | Özel Şahika Salih Kalkavan İlköğretim Okulu | Gündoğdu 4 Nolu Aile Sağlık Merkezi | Gündoğdu Eczanesi |
Dağınıksu | Akpınar | Taşlıdere Mahallesi | Hamidiye Mah. Gündoğdu/Rize | Hamidiye Mah. Veliköy Cad. No: 2A |
Hamidiye | Aktaş | Tel: 0 (464) 246 20 00 - 20 70 | Tel: 0 (464) 246 40 66 | Tel: 0 (464) 246 39 93 |
Mezra | Balıkcılar | Taşlıdere Gazi İlköğretim Okulu | ||
Taşlıdere | Boğazköy | Taşlıdere Mahallesi | ||
Ketenli | Tel: 0 (464) 246 23 34 | |||
Kurtuluş | Gündoğdu 29 Ekim İlköğretim Okulu | |||
Pekmezli | Dağınıksu Mahallesi | |||
Pınarbaşı | Tel: 0 (464) 246 29 35 | |||
Söğütlü | Rize Talip Kahraman El Sanatları Merkezi | |||
Taşlık | Hamidiye Mahallesi | |||
Taşpınar | Tel: 0 (464) 226 16 34 | |||
Veliköy | ||||
Yenidoğan | ||||
Yenikale |
Dış bağlantılar
- Haber Gündoğdu 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Gündoğdu 29 Ekim İlköğretim Okulu 9 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2014.
- ^ . 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2014.
- ^ [1] 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ [2] 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ [3] 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ [4] 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ [5] 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ [6] 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ [7] 18 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ [8] 20 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ [9] 9 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
- ^ [10][] 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gundogdu Rize nin merkez ilcesinde bulunan bir beldedir 7 kilometre kare alanda 6 200 nufusa sahip olmakla birlikte bes mahalle ve on bes koyu icinde barindirmaktadir Mevcut cografi ve idari yapisiyla 7 ilceden daha buyuk olan Gundogdu 1965 yilinda belde konumuna ulasarak gunumuze gelmistir GundogduBeldeUlkeTurkiyeIlRizeIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiYuzolcumu Toplam7 km Rakim4 mNufus Toplam6 200 Yogunluk886 km Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0464Posta kodu53800Resmi site Gundogdu BelediyesiTarihceGundogdu nun tarihi Merkez Ilcenin tarihi ile birlikte dusunulur Tarihe iliskin bilgiler MO 7 yuzyilda Milets lu denizcilerin yoreye yapmis olduklari seferlerle baslamaktadir Bunlarin kurdugu emperion pazaryeri adli ticaret kolonilerinin halki sonralari Dogu Anadolu ya goc eden Kimmerler in Gimirrai onunden kacan Ic Anadolu oymaklari ile birleserek bolgenin ilk yerlesme merkezlerini olusturdu MS 370 e kadar onemli bir askeri ve siyasi gelismeye sahne olmayan bolge bu tarihten baslayarak Karadeniz Iran ticaret yolu uzerinde olmasi dolayisiyla Sasanli Devleti ile Roma Imparatorlugu arasinda surekli el degistirdi 1071 deki Malazgirt Savasi ndan sonra hizla Anadolu ya yayilan Turkler Rize ve yoresini de ele gecirdiler Ancak Anadolu Selcuklu Devleti nin kurulmasindan sonra savas alaninin Bati Anadolu ya kaymasi 1075 te bolgenin yeniden Bizans egemenligine girmesi sonucunu dogurdu Bu tarihten sonra Bizans Danismend Anadolu Selcuklu Devletleri arasinda el degistiren Rize 1184 e kadar Bizans etkisinde kaldi IV Hacli seferi sirasinda Kostantinopolis isgale ugrayinca Bizanslilar Karadeniz e cekilerek Rize yi icine alan Trabzon Rum Pontos Imparatorlugunu kurdular Bu Imparatorluk yuzyillarca Rize yoresinde hukum surdukten sonra 1461 de Fatih Sultan Mehmet tarafindan ortadan kaldirildi Yavuz Sultan Selim 1509 da Rize yoresini tumuyle Osmanli Devleti ne katti Sosyal yapisi Dis cevreyle yogun iliskilerine karsin kapali bir toplumsal yapisi olan Gundogdu nun cayciIikla birlikte yasanti bicimi de degismistir Kirsal kesim insani kente akin ederken kendi degerlerini de tasiyarak Gundogdu da yasami etkilemistir Yasam sartlarinin degismesine gecim duzeyinin yukselmesine karsin inanclar toresel degerler dogum evlenme ve beslenme bicimlerinde geleneksel uygulamalar korunmaktadir Bes mahalleden olusan Gundogdu da mahalleler arasinda sosyal farkliliklar gozlenmemektedir Idari Durum 2000 yili merkez nufusu 5200 olan Gundogdu Rize Merkez Ilcede yer alir Kentin batisinda Rize Merkez yerlesimi Kuzeyinde Karadeniz dogusunda Cayeli ilcesi Guneyinde ise Guneysu Ilcesi yer almaktadir Gundogdu ya bagli 15 koy vardir Koylerle birlikte 2000 yili nufusu 12614 dur Ancak Resmi Gazete de yer alan 2012 433 sayili duyuruda Rize Ili Merkez Ilceye bagli Ciftekavak ve Alipasa Koyleri ile Gundogdu Belediyesinin tuzel kisiliklerinin kaldirilarak Rize Belediyesi sinirlari icine katilmasi 5393 sayili Belediye Kanununun 11 inci maddesi uyarinca uygun gorulmustur Bu Karari Icisleri Bakani yurutur denildi Boylece Gundogdu beldesi Rize merkezine baglanmis oldu Cografi konumu Gundogdu Dogu Karadeniz Bolgesinde Rize Ili Merkez Ilceye bagli bir belde merkezidir Rize Ili 40 21 ve 41 25 dogu boylamlari ile 40 35 ve 41 20 kuzey enlemleri arasinda yer alir Gundogdu nun topografyasi dar bir kiyi seridiyle bunun hemen ardindan denize paralel bir sekilde yukselen daglardan olusur Kackar Daglari guneydoguda 3900 metre uzerine cikarken guneydeki Dilek daginin yuksekligi 3711 metre Kirklar daginin yuksekligi ise 3352 metredir Bunlar bolgenin en yuksek daglaridir Topraklar sik sik bir akarsu agiyla parcalanmistir Meyilin fazla olusu nedeniyle hizla akan dereler ekonomik deger ifade etmemektedir Vadi yamaclarini kaplayan ormanlar denize paralel bir kusak olusturmaktadir Rize Merkez Ilceye dogudan sinir olan Gundogdu dar bir serit halindeki duzlukte ve daginik duzendeki tepelerde kurulmustur Gundogdu 4 derece deprem kusaginda yer almaktadir Fiziki konum Gundogdu genelde dar ve uzun kiyi seridi boyunca duz ve bunlardan hemen sonra cok egimli alanlardan olusan bir yapiya sahiptir Belediye sinirlari ve imar plani alanlarindaki dereler sinirli da olsa iclere dogru duz ve duze yakin alanlar olusturmaktadir Kentte nufusun buyuk bolumu bu sinirli duz alanlarda yer alir Bitki ortusu Gundogdu da hakim bitki ortusu cay bahceleridir Dar kiyi seridinden hemen sonra baslayan yukseltilerde cay bahceleri ile birlikte fundaliklar kisa boylu orman agaclari gurgen kizilagac ve karaagaclar yer almaktadir Son zamanlarda kivi uretimininde yayginligi artmaktadir Jeolojik yapisi Gundogdu da sahil seridinden guneye dogru uzanan egilimli alanlarda aglomera bazalt ve tufler den olusan volkanik seriler gozlenmektedir Aglomera tuf ust kretase yasli bu volkanik seriler denizalti volkanizmasinin tipik urunleridir Ulasim Rize Ilinin en onemli karayolu baglantisi Karadeniz kiyi yoludur Samsun Trabzon ustunden gelen yol Iyidere ilcesinin 4 km batisinda il sinirina girer kiyiyi izleyerek kuzeydoguya uzanir ve 12 km dogusunda il sinirlari disina cikar Rize Gundogdu Cayeli Pazar Ardesen ve Findikli bu devlet yolu uzerindedir Bolgede ikinci devlet yolu ise Rize Ispir yoludur Rize merkezden Gundogdu ya ozel vasitayla 5 dakika toplu tasima araclariyla ise 10 dakika civarinda zaman almaktadir Gundogdu nun onemli merkezlere uzakligi asagidaki tabloda gosterilmistir GUNDOGDU gt Gidelecek yer MesafeGUNDOGDU Rize 8 kmGUNDOGDU Trabzon 83 kmGUNDOGDU ANKARA 841 kmGUNDOGDU ISTANBUL 1205 kmGUNDOGDU Erzurum 260 kmGUNDOGDU ARTVIN 156 kmGUNDOGDU Izmir 1427 kmGUNDOGDU Samsun 424 kmGUNDOGDU Adana 1115 kmAltyapi bilgileriMahalleler Koyler Okullar Aile Saglik Merkezi EczaneBozkale Akarsu Ozel Sahika Salih Kalkavan Ilkogretim Okulu Gundogdu 4 Nolu Aile Saglik Merkezi Gundogdu EczanesiDaginiksu Akpinar Taslidere Mahallesi Hamidiye Mah Gundogdu Rize Hamidiye Mah Velikoy Cad No 2AHamidiye Aktas Tel 0 464 246 20 00 20 70 Tel 0 464 246 40 66 Tel 0 464 246 39 93Mezra Balikcilar Taslidere Gazi Ilkogretim OkuluTaslidere Bogazkoy Taslidere MahallesiKetenli Tel 0 464 246 23 34Kurtulus Gundogdu 29 Ekim Ilkogretim OkuluPekmezli Daginiksu MahallesiPinarbasi Tel 0 464 246 29 35Sogutlu Rize Talip Kahraman El Sanatlari MerkeziTaslik Hamidiye MahallesiTaspinar Tel 0 464 226 16 34VelikoyYenidoganYenikaleDis baglantilarHaber Gundogdu 1 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gundogdu 29 Ekim Ilkogretim Okulu 9 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Arsivlenmis kopya 19 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2014 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Nisan 2014 1 20 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 07 2012 tarihinde erisilmistir 2 20 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 07 2012 tarihinde erisilmistir 3 20 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 07 2012 tarihinde erisilmistir 4 20 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 07 2012 tarihinde erisilmistir 5 20 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 07 2012 tarihinde erisilmistir 6 20 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 07 2012 tarihinde erisilmistir 7 18 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 07 2012 tarihinde erisilmistir 8 20 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 07 2012 tarihinde erisilmistir 9 9 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 07 2012 tarihinde erisilmistir 10 olu kirik baglanti 18 07 2012 tarihinde erisilmistir