Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2020) () |
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. (Haziran 2020) () |
I. Mervan (Arapça: مروان بن الحكم; Mervân bin Hakem, d. 623 - ö. 685), Emevîlerin dördüncü halifesi. Emeviler halifeliğine 684'te II. Muaviye'nin halifelikten feragat etmesinden sonra geçmiştir. I. Mervan'ın halife olmasıyla Emeviler hanedanın iktidar gücü Ebu Süfyan kolundan "Hakam bin Vail" koluna geçmiştir; Ebu Süfyan ve Hakam bin Vail, Emevîlerin ismini aldığı Ümeyye'nın torunlarıdır. Hakam da Osman bin Affan'ın birinci derece kuzenidir. Dokuz ay süren halifeliği, önce diğer Emevilere karşı iç savaşla geçmiş ve bunda başarı sağlamıştır. Sonra Hicaz'da isyan etmiş ve kendi halifeliğini ilan etmiş olan Abdullah bin Zübeyr'i halife kabul etmiş olan güney Suriye ve Mısır'ı eline geçirmiştir. Fakat Mervan 685'te öldüğünde Abdullah bin Zübeyr hâlâ Irak ve Hicaz'da halife olarak kabul edilmekteydi.
| I. Mervan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Arapça Hüsn-ü Hatt ile "Mervan" yazısı | |||||
| Emevî Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 684 – 7 Mayıs 685 | ||||
| Önce gelen | II. Muaviye | ||||
| Sonra gelen | Abdülmelik | ||||
| Doğum | 28 Mart 623 | ||||
| Ölüm | 7 Mayıs 685 | ||||
| Çocuk(lar)ı | Liste
| ||||
| |||||
| Hanedan | Emevî Hanedanı | ||||
| Babası | El-Hakem ibn-i Ebî el-ʿAs | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Halife olmadan yaşamı
Mervan ve babası El-Hakem ibn-i Ebî el-ʿAs, Muhammed tarafından Mekke'den kovulmuşlar ve Mekke'nin güneyinde Taif şehrinde yaşamaya başlamışlardır. Osman bin Affan, halifeliği sırasında kuzeni olan Hakem'i oğlu ile Mekke'ye çağırdı. Bu konunun ayrıntıları hakkında Sünnî ve Şiî tarihçiler arasında anlaşmazlık bulunmaktadır. Bu anlaşmazlık şu sorular üzerinde odaklanır:
- Bu kişiler bir sürgün cezasına çarptırılarak mı Mekke'den ayrılmak zorunda kaldılar?
- Eğer sürgün cezası verilmişse bu ceza geçici miydi?
- Halife Osman'ın kuzenini ve oğlunu Mekke'ye geri çağırması, Peygamber'in iradesine aykırı mıdır?
Her ne olursa olsun bu Mekke'ye dönüş, Mervan bin Hakem için çok faydalı olmuştu. Önce Halife Osman bin Affan'a bir vezir gibi görevle sekreter olmuş, sonra 648'de İfrikiye'de yapılan birkaç sefere katılmıştır.
Bu sırada Mısır ve Irak'ta bulunan bir grup, Halife Osman aleyhine bir komplo hazırlamaktaydılar. 656 yılında Mısır, Basra ve Kufe’den komplocular kendi kabilelerinden olan bedevîler ile gelip Medine yakınında "Zi-Huşub"da buluştular ve birbirine yakın, fakat her grup diğerinden ayrı üç kamp kurup bu mevkide yerleştiler. Medine'ye girmeden önce şehirlilerle görüştükleri zaman Ali, onların şehre girişlerine karşı çıktı. Osman, bu isyancı gruba Ali'yi göndererek onların Mısır'a dönmelerine karar vermelerini sağladı. Fakat Mısır yolunda bir ulağa rastladılar ve bu ulağın üzerinde Mısır valisine Medine'den Mısır'a geri gelenlerin yakalanıp öldürülmesi için Osman'ın mührünü taşıyan bir emir buldular. Komplocular geri dönüp bu mektubu arabulucu Ali'ye geri getirdiler. Ali, bu emir mektubunu Osman'a gösterince bunun Osman'a hiç danışmadan yakın akrabası ve sekreteri Mervan tarafından halife adına yazıldığı anlaşıldı. İsyancılar, halife Osman’ın evine giderek ya halifelikten ayrılmasını ya da kendilerine komplo hazırlayan Mervan’ın kendilerine teslim edilmesini istediler. Halife’nin her iki teklifi de kabul etmemesi üzerine evini kuşattılar. İçeri girdiklerinde Mervan ensesinden bir bıçak darbesine uğradı. Ölmüş taklidi yapıp daha fazla öldürücü darbeler almaktan kurtuldu. Fakat iyileştikten sonra Mervan'ın boynu devamlı olarak eğri kalmıştır.
656'da Osman suikaste maruz kalıp öldürülünce yerine Ali halife seçildi. Ali de Mervan'ı önemli hâlife sekreterliği görevinden çıkardı. Peygamber'in dul karısı Aişe, bu suikast haberini hacdan Medine'ye gelirken duydu ve Medine'ye gitmeyip Mekke'ye geri döndü. Osman'ın Mekke valisi olan Abdullah Emir Hadrâmî'nin evinde Aişe, yanına gelen Talha ve Zübeyr ile birlikte Benî Ümeyye kabilesi ile bir toplantı yaptı ve bu toplantıya Benî Ümeyye liderlerinden olan Mervan da katıldı. Aişe ve diğerleri bir ordu toplayıp Osman'ın ölümüne sebep olduğunu iddia ettikleri ve o zaman halife seçilmiş olan Ali'den Osman'ın öcünü almaya and içtiler.
Aişe ve müttefiklerinin 656'da Ali'ye karşı Kûfe civarında yaptıkları ve tarihe Cemel Vakası olarak geçen muharebede Ali galip geldi. Bu muharebede Aişe'nin komutanlarından biri olan Talha bin Ubeydullah, bacağından bir ok yarası aldı ve bu ok yarasından öldü. Bu oku atanın Mervan olduğu bilinmektedir. Mervan'ın kendi taraftarını öldürmesi, Osman'ın öldürüldüğü zaman Mervan'ın Talha'yı isyancılara yardım ederken görmesine ve bunun öcünü Cemel Vakası'nda Talha'ya okla yaralayarak öç almasına bağlanmaktadır.
661'de I. Muaviye Şam'da Emevî halifeliğini ilan ettikten bir yıl sonra Mervan'ı Hicaz valisi olarak atamıştır. 682'ye kadar Hicaz'da vali olan Mervan, o zaman Emevî halifesi olan I. Yezid'e isyan eden Abdullah bin Zübeyr tarafından valilik merkezi olan Medine'den atılmış ve Mervan Şam'a gitmiştir. 683'te I. Yezid öldükten ve II. Muaviye isyancı Abdullah bin Zübeyr üzerine gitmeyip halifelikten feragat ettikten sonra Emevîler devletinin yüksek idarecileri ile görüşmüş ve halife olarak görev almayı kabul etmiştir. Jabiyah'da, Halife ilan edilmiştir.
Halifeliği
Mervan'ın sadece dokuz ay süren halifeliği, Ümeyye kabilesi içinde iç harbin dışında Mekke ve Medine'de halifeliğini ilan etmiş olup Hicaz, Irak, Mısır ve Suriye'nin bir kısmını elinde bulunduran Abdullah bin Zübeyr'e karşı çarpışmalarla geçti.
Önce Şam valisi Ad-Dahkak, kendi kabilesi ile Şam yakınlarında bir meraya çıkarak Abdullah bin Zübeyr'i halife kabul ettiğini ilan etti. Mervan, kendi kabilesinden olan ordusuyla yakınında yerde kamp kurdu. Yılın sonuna doğru Mercirahit Muharebesi denilen çarpışmalar başladı, Ad-Dahkak bunlardan birinde öldürülüp Suriye tümüyle Mervan'a bağlandı.
Abdullah bin Zübeyr'in bir kardeşi komutasında Mısır'dan Suriye'ye gelmekte olan bir ordu da tümüyle püskürtüldü ve Mervan, Mısır'a giderek bu eyaleti de kendine bağladı.
685'te Mervan Mısır'dan Suriye'ye döndü. Kendi halifeliğini daha meşru kılmak için I. Yezid'in küçük oğlu olan ve II. Muaviye'nin feragatinde halifeliğe diğer bir aday olan Halid'in annesi ile evlendi. Fakat Mervan, kendine vâris olarak Halid'i seçeceğine bir diğer karısından olan büyük oğlu Abdülmelik'i kendine varis seçti. Bâzı tarihlerde bunun yeni evlendiği Halid'in annesini çok fena sarstığını ve bu kadının halifelik tahtından edilen oğlunun öcünü almak için Mervan'ı uykusunda yüzüne bir yastık koyarak boğup öldürdüğünü bildirirler. Diğer tarihçiler ise Mervan'ın Şam'da çıkan veba salgınında öldüğünü yazarlar.
Böylece Mervan dokuz ay süren bir halifelikten sonra 7 Mayıs 685'te ölmüştür. Yerine büyük oğlu Abdulmelik, Şam'daki Emeviler halifeliğinin başına geçmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış kaynaklar
- Hitti, Philip H. (çev. Salih Tuğ), (1968) Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (IV Cilt), İstanbul:Boğaziçi Yayınları.
- Çağatay, Neşet (1993),Başlangıcından Abbasilere Kadar (Dinî-İçtimaî-İktisadî-Siyasî Açıdan) İslam Tarihi: , Ankara:Türk Tarih Kurumu
- Powers, Stephan, (Ed.) (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume 24: The Empire in Transition: The Caliphates of Sulaymān, ʿUmar, and Yazīd, A.D. 715–724/A.H. 96–105. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
Dış bağlantılar
- Üçok, Bahriye (1979 1.Bas.:1968) İslam Tarihi Emeviler- Abbasiler, Devlet Kitaplari, Ankara: Milli Eğitim Basımevi () [1]23 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Muir, William (1924), The Caliphate; Its Rise, Decline and Fall, Edinburgh, Bölüm 49, Web sitesi: [2]13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişim tarihi: 30.8.2009)
- الأمويون/بنو أمية في دمش 26 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Arapça) (Erişim tarihi: 30.8.2009)
I. Mervân | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen II. Muaviye | Emevî Halifesi 684 - 685 | Sonra gelen Abdülmelik |
| Önce gelen: Said ibn al-As | Medine Valisi 679 - 681 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: Said ibn al-As | Medine Valisi 674 - 677 | Sonra gelen: Said ibn al-As |
| Önce gelen: ? | Medine Valisi 662 - 669 | Sonra gelen: Said ibn al-As |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara I Mervan haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin I Mervan Arapca مروان بن الحكم Mervan bin Hakem d 623 o 685 Emevilerin dorduncu halifesi Emeviler halifeligine 684 te II Muaviye nin halifelikten feragat etmesinden sonra gecmistir I Mervan in halife olmasiyla Emeviler hanedanin iktidar gucu Ebu Sufyan kolundan Hakam bin Vail koluna gecmistir Ebu Sufyan ve Hakam bin Vail Emevilerin ismini aldigi Umeyye nin torunlaridir Hakam da Osman bin Affan in birinci derece kuzenidir Dokuz ay suren halifeligi once diger Emevilere karsi ic savasla gecmis ve bunda basari saglamistir Sonra Hicaz da isyan etmis ve kendi halifeligini ilan etmis olan Abdullah bin Zubeyr i halife kabul etmis olan guney Suriye ve Misir i eline gecirmistir Fakat Mervan 685 te oldugunde Abdullah bin Zubeyr hala Irak ve Hicaz da halife olarak kabul edilmekteydi I MervanArapca Husn u Hatt ile Mervan yazisiEmevi HalifesiHukum suresi684 7 Mayis 685Once gelenII MuaviyeSonra gelenAbdulmelikDogum28 Mart 623Olum7 Mayis 685Cocuk lar iListe AbdulmelikAbdulazizMuaviyeBisrOsmanEyyupDavudOmerMuhammedTam adiMervan ibn u l HakemHanedanEmevi HanedaniBabasiEl Hakem ibn i Ebi el ʿAsDiniSunni IslamHalife olmadan yasamiMervan ve babasi El Hakem ibn i Ebi el ʿAs Muhammed tarafindan Mekke den kovulmuslar ve Mekke nin guneyinde Taif sehrinde yasamaya baslamislardir Osman bin Affan halifeligi sirasinda kuzeni olan Hakem i oglu ile Mekke ye cagirdi Bu konunun ayrintilari hakkinda Sunni ve Sii tarihciler arasinda anlasmazlik bulunmaktadir Bu anlasmazlik su sorular uzerinde odaklanir Bu kisiler bir surgun cezasina carptirilarak mi Mekke den ayrilmak zorunda kaldilar Eger surgun cezasi verilmisse bu ceza gecici miydi Halife Osman in kuzenini ve oglunu Mekke ye geri cagirmasi Peygamber in iradesine aykiri midir Her ne olursa olsun bu Mekke ye donus Mervan bin Hakem icin cok faydali olmustu Once Halife Osman bin Affan a bir vezir gibi gorevle sekreter olmus sonra 648 de Ifrikiye de yapilan birkac sefere katilmistir Bu sirada Misir ve Irak ta bulunan bir grup Halife Osman aleyhine bir komplo hazirlamaktaydilar 656 yilinda Misir Basra ve Kufe den komplocular kendi kabilelerinden olan bedeviler ile gelip Medine yakininda Zi Husub da bulustular ve birbirine yakin fakat her grup digerinden ayri uc kamp kurup bu mevkide yerlestiler Medine ye girmeden once sehirlilerle gorustukleri zaman Ali onlarin sehre girislerine karsi cikti Osman bu isyanci gruba Ali yi gondererek onlarin Misir a donmelerine karar vermelerini sagladi Fakat Misir yolunda bir ulaga rastladilar ve bu ulagin uzerinde Misir valisine Medine den Misir a geri gelenlerin yakalanip oldurulmesi icin Osman in muhrunu tasiyan bir emir buldular Komplocular geri donup bu mektubu arabulucu Ali ye geri getirdiler Ali bu emir mektubunu Osman a gosterince bunun Osman a hic danismadan yakin akrabasi ve sekreteri Mervan tarafindan halife adina yazildigi anlasildi Isyancilar halife Osman in evine giderek ya halifelikten ayrilmasini ya da kendilerine komplo hazirlayan Mervan in kendilerine teslim edilmesini istediler Halife nin her iki teklifi de kabul etmemesi uzerine evini kusattilar Iceri girdiklerinde Mervan ensesinden bir bicak darbesine ugradi Olmus taklidi yapip daha fazla oldurucu darbeler almaktan kurtuldu Fakat iyilestikten sonra Mervan in boynu devamli olarak egri kalmistir 656 da Osman suikaste maruz kalip oldurulunce yerine Ali halife secildi Ali de Mervan i onemli halife sekreterligi gorevinden cikardi Peygamber in dul karisi Aise bu suikast haberini hacdan Medine ye gelirken duydu ve Medine ye gitmeyip Mekke ye geri dondu Osman in Mekke valisi olan Abdullah Emir Hadrami nin evinde Aise yanina gelen Talha ve Zubeyr ile birlikte Beni Umeyye kabilesi ile bir toplanti yapti ve bu toplantiya Beni Umeyye liderlerinden olan Mervan da katildi Aise ve digerleri bir ordu toplayip Osman in olumune sebep oldugunu iddia ettikleri ve o zaman halife secilmis olan Ali den Osman in ocunu almaya and ictiler Aise ve muttefiklerinin 656 da Ali ye karsi Kufe civarinda yaptiklari ve tarihe Cemel Vakasi olarak gecen muharebede Ali galip geldi Bu muharebede Aise nin komutanlarindan biri olan Talha bin Ubeydullah bacagindan bir ok yarasi aldi ve bu ok yarasindan oldu Bu oku atanin Mervan oldugu bilinmektedir Mervan in kendi taraftarini oldurmesi Osman in olduruldugu zaman Mervan in Talha yi isyancilara yardim ederken gormesine ve bunun ocunu Cemel Vakasi nda Talha ya okla yaralayarak oc almasina baglanmaktadir 661 de I Muaviye Sam da Emevi halifeligini ilan ettikten bir yil sonra Mervan i Hicaz valisi olarak atamistir 682 ye kadar Hicaz da vali olan Mervan o zaman Emevi halifesi olan I Yezid e isyan eden Abdullah bin Zubeyr tarafindan valilik merkezi olan Medine den atilmis ve Mervan Sam a gitmistir 683 te I Yezid oldukten ve II Muaviye isyanci Abdullah bin Zubeyr uzerine gitmeyip halifelikten feragat ettikten sonra Emeviler devletinin yuksek idarecileri ile gorusmus ve halife olarak gorev almayi kabul etmistir Jabiyah da Halife ilan edilmistir HalifeligiMervan in sadece dokuz ay suren halifeligi Umeyye kabilesi icinde ic harbin disinda Mekke ve Medine de halifeligini ilan etmis olup Hicaz Irak Misir ve Suriye nin bir kismini elinde bulunduran Abdullah bin Zubeyr e karsi carpismalarla gecti Once Sam valisi Ad Dahkak kendi kabilesi ile Sam yakinlarinda bir meraya cikarak Abdullah bin Zubeyr i halife kabul ettigini ilan etti Mervan kendi kabilesinden olan ordusuyla yakininda yerde kamp kurdu Yilin sonuna dogru Mercirahit Muharebesi denilen carpismalar basladi Ad Dahkak bunlardan birinde oldurulup Suriye tumuyle Mervan a baglandi Abdullah bin Zubeyr in bir kardesi komutasinda Misir dan Suriye ye gelmekte olan bir ordu da tumuyle puskurtuldu ve Mervan Misir a giderek bu eyaleti de kendine bagladi 685 te Mervan Misir dan Suriye ye dondu Kendi halifeligini daha mesru kilmak icin I Yezid in kucuk oglu olan ve II Muaviye nin feragatinde halifelige diger bir aday olan Halid in annesi ile evlendi Fakat Mervan kendine varis olarak Halid i sececegine bir diger karisindan olan buyuk oglu Abdulmelik i kendine varis secti Bazi tarihlerde bunun yeni evlendigi Halid in annesini cok fena sarstigini ve bu kadinin halifelik tahtindan edilen oglunun ocunu almak icin Mervan i uykusunda yuzune bir yastik koyarak bogup oldurdugunu bildirirler Diger tarihciler ise Mervan in Sam da cikan veba salgininda oldugunu yazarlar Boylece Mervan dokuz ay suren bir halifelikten sonra 7 Mayis 685 te olmustur Yerine buyuk oglu Abdulmelik Sam daki Emeviler halifeliginin basina gecmistir Ayrica bakinizEmeviler Emevi Halifeler listesiKaynakca a b c Powers Stephan Ed 1989 The History of al Ṭabari Volume 24 The Empire in Transition The Caliphates of Sulayman ʿUmar and Yazid A D 715 724 A H 96 105 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 0072 2 Dis kaynaklarHitti Philip H cev Salih Tug 1968 Siyasi ve Kulturel Islam Tarihi IV Cilt Istanbul Bogazici Yayinlari Cagatay Neset 1993 Baslangicindan Abbasilere Kadar Dini Ictimai Iktisadi Siyasi Acidan Islam Tarihi Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751605342 Powers Stephan Ed 1989 The History of al Ṭabari Volume 24 The Empire in Transition The Caliphates of Sulayman ʿUmar and Yazid A D 715 724 A H 96 105 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 0072 2 Dis baglantilarUcok Bahriye 1979 1 Bas 1968 Islam Tarihi Emeviler Abbasiler Devlet Kitaplari Ankara Milli Egitim Basimevi 1 23 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Muir William 1924 The Caliphate Its Rise Decline and Fall Edinburgh Bolum 49 Web sitesi 2 13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 30 8 2009 الأمويون بنو أمية في دمش 26 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arapca Erisim tarihi 30 8 2009 I MervanEmevilerResmi unvanlarOnce gelen II Muaviye Emevi Halifesi 684 685 Sonra gelen AbdulmelikOnce gelen Said ibn al As Medine Valisi 679 681 Sonra gelen Once gelen Said ibn al As Medine Valisi 674 677 Sonra gelen Said ibn al AsOnce gelen Medine Valisi 662 669 Sonra gelen Said ibn al As