Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Metzamor Nükleer Santrali (Ermenice: Մեծամոր ատոմակայան), Ermenistan'ın Türkiye sınırına 16 km uzaklıkta yer alan Metzamor şehrinde bulunan nükleer santral. Santralde biri işlevsel olmak üzere 2 adet 408 MW güce sahip VVER-440/230 tipi reaktör bulunmaktadır. Santral Ermenistan'ın başkenti Erivan'a 32 km, Kars'a 100 km, Iğdır'a ise 30 km uzaklıktadır. 2018 verilerine göre santral ülkenin enerji ihtiyacının %27'sini karşılamaktadır.
Santralin ilk reaktörü 1976, ikincisi ise 1980 yılında hizmete girdi. 1988 Spitak depreminde zarar görmemiş olmakla birlikte santralin iki reaktörü de halk baskısı ve protestolar sonucunda kapatıldı. 1993 yılında Ermenistan hükûmeti enerji krizi nedeniyle ikinci üniteyi tekrar açma kararı aldı ve bazı iyileştirme çalışmaları sonrasında ünite 1995'te devreye alındı. 2005 yılında planlanmış ömrünü tamamlayan santralin faaliyet ömrü 2016'ya uzatıldı. 2016 yılında santralin faaliyet ömrünün 2026'ya uzatılması planlandı. 2018'de ise 2036'ya kadar uzatılmasının planlandığı açıklandı.
Çeşitli kaynaklara göre Metzamor Nükleer Santrali, günümüzde dünyadaki mevcut santraller içerisinde en güvensiz reaktörler arasında yer almaktadır. Nükleer santralin yapım sürecinde Sovyet bilim insanları ve Ermenistan içerisindeki çevreler, santralin fay hattı üzerinde yer alması ve su kaynaklarına sızıntı gerçekleşmesi ihtimali dolayısıyla yapımına karşı çıkmıştır.
Çeşitli sivil toplum örgütleri, bazı akademisyenler ve Avrupa Birliği, santralin, çevresindeki bölgeler için tehlike arz ettiğini öne sürerek kapatılması talep etmiştir. Deprem bölgesinde bulunması ve VVER-440'ın aslî tasarımındaki yetersizlikler santral hakkındaki temel endişeleri oluşturmaktadır, ancak yetkililer santralde herhangi bir güvenlik sorunu olmadığını öne sürmektedir. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun 2020'de tamamladığı güvenlik incelemesi santralde herhangi bir güvenlik ihlâli tespit etmediğinden ötürü Ermenistan Nükleer Düzenlemeler Kurumu'na santrali Ekim 2026'ya kadar işletmesi için izin vermiştir.
Tarihçe
Santralin ilk reaktörü 1976, ikincisi ise 1980 yılında hizmete girmiştir. Santralin planlarının gündeme ilk olarak geldiği 1960'larda hem Sovyet bilim dünyasında hem de Ermenistan içerisinde çevreler, santralin inşasına karşı çıkmıştır. Bilim insanlarının karşı çıkma gerekçeleri arasında santralin Ağrı Dağı fay hattı üzerinde bulunduğu gerçeği ve bölgedeki yeraltı sularına radyasyon sızdırması, böylece Ermenistan'ın ana su şebekesini kirletme potansiyeline sahip olması yer almaktaydı.1988 Spitak depreminin merkezi santralin 75 km uzağında yer almıştır. Deprem sonucunda zarar görmemiş olmakla birlikte santralin iki reaktörü de halkın güvenlik ile ilgili olan endişelerinden ötürü depremden birkaç ay sonra enerji üretimi durdurulmuş, 1990'da ise tamamen kapatılarak santraldeki değerli ekipmanlar satılmıştır. 1993 yılında Ermenistan hükûmeti enerji açığı gerekçesi ile 2. üniteyi tekrar açma kararı almış ve yapılan bazı iyileştirme çalışmaları sonrası üniteyi 1995'te devreye almıştır. İlk ünite sadece 13 yıl serviste kalmış olup deprem sonrasında yeniden hizmete alınmamıştır. Yeniden devreye alınmasından beri Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu santrale düzenli olarak güvenlik iyileştirmeleri yapmaktadır.
2005 yılında planlanmış ömrünü tamamlayan santralin Robert Koçaryan'ın bir demecine göre 2016'ya kadar faaliyetini sürdürmesi planlanmıştır. 2016 yılında, Ermenistan'ın %40 oranında enerji ihtiyacını karşıladığı için santralin 2026 yılına kadar kullanımına karar verilmiştir. Ermenistan Parlamentosu'nun oturumunda, Metsamor Nükleer Santrali'nin işletim süresinin 2026 yılına kadar uzatılması konusunda Rusya ile arasındaki işbirliği anlaşmasını onaylamış; karar, 111 lehte, 1 aleyhte ve 3 çekimser oyla kabul edilmiştir. Anlaşmaya göre, Rus şirketi Rosatom, nükleer santralin genel tamir ve ekipman değişiminden sorumlu olacak, aynı zamanda bakım ve personel yetiştirme işlerini de yürütecektir.
2018 Temmuz ayında Ermenistan başbakanı santralin işlevsel ömrünün 2040'a kadar uzatılması için çalışmaların yapılacağını duyurdu. 2020'de UAEK, santralin uzun süreli kullanım için güvenlik incelemesini (SALTO) tamamladı. 2021 yılında Rosatom liderliğinde santral 140 günlüğüne kapatılarak santralin işlevsel ömrünün uzatılması için çalışmalar gerçekleştirdi.
Reaktörler
Metzamor'da yer alan iki reaktör de VVER-440 tipine mensuptur. VVER, 1960'ların sonunda tasarlanmış su soğutmalı ve yönetmeli basınçlı su reaktörler serisidir. Rusya'da bulunan , Metzamor ile aynı reaktör tipine sahip olan aktif reaktörleri oluşturmaktadır. Metzamor'da olduğu üzere bu reaktörler de ömrün uzatılması ve enerji üretimini artırmak adına işlemlerden geçmiştir. Santrale üçüncü ve yeni bir reaktörün eklenmesi Ermenistan gündemine sıklıkla gelen bir konudur.
| İsim (Santral, reaktör ünite veya kod) | Reaktör tipi | Durumu | MWe (net üretim) | MWe (brüt üretim) | Hizmete geçiş | Hizmetten çıkış | GWh, elektrik şebekesine verilen miktar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Metzamor - 1 | VVER-440 Model v270 | Hizmet dışı | 376 | 408 | 28.12.1976 | 25.02.1989 | 25.266 |
| Metzamor - 2 | VVER-440 Model v270 | Hizmette | 376 | 408 | 05.01.1980 | 2026 - 2036 | 44.198 |
| Metzamor - 3 | VVER-1000? | Planlanan | 1060 | - | - | - | - |
Risk ve önlemler
VVER 440 tipi reaktörlerin eleştirilen en önemli özelliklerinden biri büyük yarıklara karşı gazların atmosfere salınımına engel olacak bir sahip olmamasıdır. Bu tip reaktörlerin orijinal dizaynında yangına karşı önlemlerin ve ikincil koruma sistemlerinin yetersiz olması diğer büyük risk faktörlerini oluşturmaktadır, buna karşın yapılan modifikasyonlar yetkililerin açıklamalarına göre bu risk faktörlerini azaltmıştır. Yapının güvenlik denetçisi Martun Gurkanian'a göre VVER 440 tipi reaktörlerin sonrasında gelen yeni tiplere (veya öncülü RBMK'ye) göre en büyük avantajı nötron moderatörü olarak grafit yerine su kullanmasıdır.
Reaktörün inşa edildiği bölgenin sismik açıdan dünyanın en aktif deprem bölgelerinden birinde yer alması büyük bir risk faktörü olarak nitelendirilmektedir. Aralarında Ermeni devlet yetkililerinin de yer aldığı santralin destekçileri santralin stabil bazalt kaya üzerine inşa edildiğini ve pek çok güvenlik modifikasyonu yapıldığını öne sürerek depremin yapıyı etkileyeceği iddiasını kabul etmemektedir. Yetkililere göre santralin Syunik depreminde hasar görmemesi ve Fukuşima faciasından sonra uygulanmaya başlanan gerilim testlerini geçmesi iddialarına kanıt oluşturmaktadır.
Avusturyalı ekoloji profesörü Antonia Wenisch santrali "dünyanın en tehlikelilerinden biri" olarak tanımlamıştır. Wenisch, reaktördeki yakıtın hasar görmesi ihtimalinin () neredeyse her 10 bin yılda 2 kazaya denk olduğunu; bu ihtimalin ABD'deki tipik bir santralde her 50 bin yılda 2 kaza olduğunu belirtmiştir. Amerikalı nükleer mühendislik uzmanı Robert Kalantari ise Metsamor'un herhangi bir nükleer santral kadar güvenli olduğunu söylemiş ve bir kaza esnasında alınmış önlemlerin kazaya engel olacağını belirtmiştir.
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) olası bir nükleer kaza sonucunda ortaya çıkabilecek doğal radyasyon seviyesindeki artıştan haberdar olmak ve gerekli müdahalede bulunabilmek için () kurmuştur. 24 saat kesintisiz çalışan sistem Türkiye genelinde kurulu 78 istasyon vasıtası ile bölgelerdeki radyasyon düzeylerini sürekli kontrol etmekte ve havadaki Gama ışınındaki artış uyarı eşik değerinin üzerine çıktığında Ankara'daki TAEK Kriz Merkezi'ni otomatik olarak uyarmaktadır. Bu istasyonlardan 14 adeti ise Metzamor'a yakın bölgelerde konuşlandırılmıştır.Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun 2007 yılında yaptığı basın açıklamasına göre o zamana dek yapılan tüm radyoaktivite analizlerinde ve RESA istasyonlarının ölçümlerinde doğal seviyenin üzerinde bir radyoaktivite ya da radyasyon seviyesine rastlanmamış olup, Türk medyasında yer alan ve aksini iddia eden haberlerin doğru olmadığını belirtmiştir.
Tepki ve eleştiriler
Metsamor'un varlığı Ermenistan'da tartışmalı bir konudur. Özellikle 1988 depreminden sonra halk baskısı santralin kapatılması yönündeki birincil faktör olmuştur. Deprem sonrasında "" adı verilen grup çevreye zararlı olarak tanımladıkları ülkenin en büyük kimyasal şirketi olan Sovyet merkezli ile nükleer santrale karşı büyük protesto gösterileri düzenlemiştir. Kapatılmasının ardından yaşanan ağır elektrik sorunları santralin toplum içerisinde destek görme oranının artmasına sebebiyet vermiştir. Elektrik kesintisi sıkıntısı döneminde yaşamış bireylerin, santrali tehlikeli bulsalar bile o dönemde yaşamaya tercih ettikleri rapor edilmiştir.
Türkiye
Olası bir nükleer kaza sonucu radyoaktif gazların atmosfere salınması durumunda sadece çevre illerin değil çevre ülkelerin de etkilenmesi muhtemeldir. 1979'dan beri devrede olan santral için Türkiye'nin resmi bir girişimi olmamıştır. Ancak sivil toplum örgütleri bazında santrale karşı çıkma söz konusudur. Nisan 2016 tarihinde Enerji Bakanı Berat Albayrak nükleer enerji karşıtlarına seslenerek "Enerjinizi Ermenistan'daki santrali protesto etmek için harcarsanız, Türkiye'ye çok daha büyük hizmet verirsiniz. 40 küsur yıllık bir teknoloji, ciddi riskleri ve sıkıntıları beraberinde barındırıyor. Sadece Ermenistan için değil, bütün dünya coğrafyası için tehlikeli" diye konuştu.
Avrupa Birliği
Avrupa Birliği, Ermenistan'dan santrali kapatmasını istemiş, ülkenin 25 Ocak 2001'de gerçekleştirdiği Avrupa Konseyi üyeliği için bu şartı koymuştur. AB daha öncesinde aynı reaktör tipine sahip Bulgaristan, Slovakya ve Çekya için de bu şartı koymuş ve bu reaktörleri kapatmıştır. Ancak, Ermenistan artan enerji ihtiyacını ileri sürerek santrali kapatmamıştır. Bunun üzerine AB santralin kapatılması için 100 milyon Euro vermek istemiştir. Ancak bu parayı yetersiz bulan dönemin Ermenistan Başbakanı Robert Koçaryan 1 milyar Euro talep etmiştir. Bunun sonucunda Avrupa Birliği vazgeçmiştir.
2017 yılında Avrupa Parlamentosu'nda AB'nin Metzamor'un bölgede teşkil ettiği risk üzerindeki tutumuna ilişkin soruya AP başkan yardımcısı Mogherini santralin kapatılmasının AB'nin Ermenistan'la Avrupa Komşuluk Politikası çerçevesindeki ana amaçlarından biri olduğunu söyleyerek cevap vermiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d "Is Armenia's Nuclear Plant the World's Most Dangerous?". National Geographic (İngilizce). 14 Nisan 2011. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2022. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":2" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b Yeşil Iğdır Gazetesi, 4 Ağustos 2004, Sayı: 10702, sf. 1-2.
- ^ Spencer, Meredith III (2014). "Armenia at the crossroads". Nuclear Energy Safety and International Cooperation: Closing the World's Most Dangerous Reactors. Londra: Routledge. ISBN .
- ^ a b Gureghian, Tamara C. (1994). "Medzamor: Weighing the Reopening of Armenia's Unstable Nuclear Power Plant and the Duties of the International Community". Villanova Environmental Law Journal. 5 (1). ss. 163-202.
- ^ a b c d . www.world-nuclear.org. 9 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- ^ a b Inc, Educational Foundation for Nuclear Science (Ocak 1994). Bulletin of the Atomic Scientists (İngilizce). Educational Foundation for Nuclear Science, Inc. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2022. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b c d . 11 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2008.
- ^ . Milliyet. 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2015.
- ^ . www.iaea.org (İngilizce). 4 Kasım 2021. 4 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- ^ Hizmete geçişten 31 Aralık 2006 ya kadar elektrik şebekesine verilen net elektrik miktar.
- ^ Inc, Educational Foundation for Nuclear Science (Ocak 1994). Bulletin of the Atomic Scientists (İngilizce). Educational Foundation for Nuclear Science, Inc. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- ^ a b c Mersom, Daryl. "The city in the shadow of an ageing nuclear reactor". www.bbc.com (İngilizce). 24 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2022. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Samuel Apikyan; David Diamond (13 Ekim 2009). Nuclear Power and Energy Security. Springer. ss. 135-. ISBN . 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Kasım 2017.
- ^ . 11 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2017.
- ^ . world-nuclear.org. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2015.
- ^ "Answer to Question No E-005076/17". www.europarl.europa.eu (İngilizce). 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
Dış bağlantılar
- Sınırımızdaki Çernobil: Metsamor Nükleer Santrali(11 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- Metsamor sancısı!(15 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Metzamor Nukleer Santrali Ermenice Մեծամոր ատոմակայան Ermenistan in Turkiye sinirina 16 km uzaklikta yer alan Metzamor sehrinde bulunan nukleer santral Santralde biri islevsel olmak uzere 2 adet 408 MW guce sahip VVER 440 230 tipi reaktor bulunmaktadir Santral Ermenistan in baskenti Erivan a 32 km Kars a 100 km Igdir a ise 30 km uzakliktadir 2018 verilerine gore santral ulkenin enerji ihtiyacinin 27 sini karsilamaktadir Metzamor Nukleer Santrali Santralin ilk reaktoru 1976 ikincisi ise 1980 yilinda hizmete girdi 1988 Spitak depreminde zarar gormemis olmakla birlikte santralin iki reaktoru de halk baskisi ve protestolar sonucunda kapatildi 1993 yilinda Ermenistan hukumeti enerji krizi nedeniyle ikinci uniteyi tekrar acma karari aldi ve bazi iyilestirme calismalari sonrasinda unite 1995 te devreye alindi 2005 yilinda planlanmis omrunu tamamlayan santralin faaliyet omru 2016 ya uzatildi 2016 yilinda santralin faaliyet omrunun 2026 ya uzatilmasi planlandi 2018 de ise 2036 ya kadar uzatilmasinin planlandigi aciklandi Cesitli kaynaklara gore Metzamor Nukleer Santrali gunumuzde dunyadaki mevcut santraller icerisinde en guvensiz reaktorler arasinda yer almaktadir Nukleer santralin yapim surecinde Sovyet bilim insanlari ve Ermenistan icerisindeki cevreler santralin fay hatti uzerinde yer almasi ve su kaynaklarina sizinti gerceklesmesi ihtimali dolayisiyla yapimina karsi cikmistir Cesitli sivil toplum orgutleri bazi akademisyenler ve Avrupa Birligi santralin cevresindeki bolgeler icin tehlike arz ettigini one surerek kapatilmasi talep etmistir Deprem bolgesinde bulunmasi ve VVER 440 in asli tasarimindaki yetersizlikler santral hakkindaki temel endiseleri olusturmaktadir ancak yetkililer santralde herhangi bir guvenlik sorunu olmadigini one surmektedir Uluslararasi Atom Enerjisi Kurumu nun 2020 de tamamladigi guvenlik incelemesi santralde herhangi bir guvenlik ihlali tespit etmediginden oturu Ermenistan Nukleer Duzenlemeler Kurumu na santrali Ekim 2026 ya kadar isletmesi icin izin vermistir TarihceNukleer Santral in bulundugu Armavir bolgesi Santralin ilk reaktoru 1976 ikincisi ise 1980 yilinda hizmete girmistir Santralin planlarinin gundeme ilk olarak geldigi 1960 larda hem Sovyet bilim dunyasinda hem de Ermenistan icerisinde cevreler santralin insasina karsi cikmistir Bilim insanlarinin karsi cikma gerekceleri arasinda santralin Agri Dagi fay hatti uzerinde bulundugu gercegi ve bolgedeki yeralti sularina radyasyon sizdirmasi boylece Ermenistan in ana su sebekesini kirletme potansiyeline sahip olmasi yer almaktaydi 1988 Spitak depreminin merkezi santralin 75 km uzaginda yer almistir Deprem sonucunda zarar gormemis olmakla birlikte santralin iki reaktoru de halkin guvenlik ile ilgili olan endiselerinden oturu depremden birkac ay sonra enerji uretimi durdurulmus 1990 da ise tamamen kapatilarak santraldeki degerli ekipmanlar satilmistir 1993 yilinda Ermenistan hukumeti enerji acigi gerekcesi ile 2 uniteyi tekrar acma karari almis ve yapilan bazi iyilestirme calismalari sonrasi uniteyi 1995 te devreye almistir Ilk unite sadece 13 yil serviste kalmis olup deprem sonrasinda yeniden hizmete alinmamistir Yeniden devreye alinmasindan beri Uluslararasi Atom Enerjisi Kurumu santrale duzenli olarak guvenlik iyilestirmeleri yapmaktadir 2005 yilinda planlanmis omrunu tamamlayan santralin Robert Kocaryan in bir demecine gore 2016 ya kadar faaliyetini surdurmesi planlanmistir 2016 yilinda Ermenistan in 40 oraninda enerji ihtiyacini karsiladigi icin santralin 2026 yilina kadar kullanimina karar verilmistir Ermenistan Parlamentosu nun oturumunda Metsamor Nukleer Santrali nin isletim suresinin 2026 yilina kadar uzatilmasi konusunda Rusya ile arasindaki isbirligi anlasmasini onaylamis karar 111 lehte 1 aleyhte ve 3 cekimser oyla kabul edilmistir Anlasmaya gore Rus sirketi Rosatom nukleer santralin genel tamir ve ekipman degisiminden sorumlu olacak ayni zamanda bakim ve personel yetistirme islerini de yurutecektir 2018 Temmuz ayinda Ermenistan basbakani santralin islevsel omrunun 2040 a kadar uzatilmasi icin calismalarin yapilacagini duyurdu 2020 de UAEK santralin uzun sureli kullanim icin guvenlik incelemesini SALTO tamamladi 2021 yilinda Rosatom liderliginde santral 140 gunlugune kapatilarak santralin islevsel omrunun uzatilmasi icin calismalar gerceklestirdi ReaktorlerMetzamor da yer alan iki reaktor de VVER 440 tipine mensuptur VVER 1960 larin sonunda tasarlanmis su sogutmali ve yonetmeli basincli su reaktorler serisidir Rusya da bulunan Metzamor ile ayni reaktor tipine sahip olan aktif reaktorleri olusturmaktadir Metzamor da oldugu uzere bu reaktorler de omrun uzatilmasi ve enerji uretimini artirmak adina islemlerden gecmistir Santrale ucuncu ve yeni bir reaktorun eklenmesi Ermenistan gundemine siklikla gelen bir konudur Isim Santral reaktor unite veya kod Reaktor tipi Durumu MWe net uretim MWe brut uretim Hizmete gecis Hizmetten cikis GWh elektrik sebekesine verilen miktarMetzamor 1 VVER 440 Model v270 Hizmet disi 376 408 1976 12 28 28 12 1976 1989 02 25 25 02 1989 25 266Metzamor 2 VVER 440 Model v270 Hizmette 376 408 1980 01 05 05 01 1980 2016 99 99 2026 2036 44 198Metzamor 3 VVER 1000 Planlanan 1060 2016 99 99 Risk ve onlemlerVVER 440 tipi reaktorlerin elestirilen en onemli ozelliklerinden biri buyuk yariklara karsi gazlarin atmosfere salinimina engel olacak bir sahip olmamasidir Bu tip reaktorlerin orijinal dizayninda yangina karsi onlemlerin ve ikincil koruma sistemlerinin yetersiz olmasi diger buyuk risk faktorlerini olusturmaktadir buna karsin yapilan modifikasyonlar yetkililerin aciklamalarina gore bu risk faktorlerini azaltmistir Yapinin guvenlik denetcisi Martun Gurkanian a gore VVER 440 tipi reaktorlerin sonrasinda gelen yeni tiplere veya onculu RBMK ye gore en buyuk avantaji notron moderatoru olarak grafit yerine su kullanmasidir Reaktorun insa edildigi bolgenin sismik acidan dunyanin en aktif deprem bolgelerinden birinde yer almasi buyuk bir risk faktoru olarak nitelendirilmektedir Aralarinda Ermeni devlet yetkililerinin de yer aldigi santralin destekcileri santralin stabil bazalt kaya uzerine insa edildigini ve pek cok guvenlik modifikasyonu yapildigini one surerek depremin yapiyi etkileyecegi iddiasini kabul etmemektedir Yetkililere gore santralin Syunik depreminde hasar gormemesi ve Fukusima faciasindan sonra uygulanmaya baslanan gerilim testlerini gecmesi iddialarina kanit olusturmaktadir Avusturyali ekoloji profesoru Antonia Wenisch santrali dunyanin en tehlikelilerinden biri olarak tanimlamistir Wenisch reaktordeki yakitin hasar gormesi ihtimalinin neredeyse her 10 bin yilda 2 kazaya denk oldugunu bu ihtimalin ABD deki tipik bir santralde her 50 bin yilda 2 kaza oldugunu belirtmistir Amerikali nukleer muhendislik uzmani Robert Kalantari ise Metsamor un herhangi bir nukleer santral kadar guvenli oldugunu soylemis ve bir kaza esnasinda alinmis onlemlerin kazaya engel olacagini belirtmistir Turkiye Atom Enerjisi Kurumu TAEK olasi bir nukleer kaza sonucunda ortaya cikabilecek dogal radyasyon seviyesindeki artistan haberdar olmak ve gerekli mudahalede bulunabilmek icin kurmustur 24 saat kesintisiz calisan sistem Turkiye genelinde kurulu 78 istasyon vasitasi ile bolgelerdeki radyasyon duzeylerini surekli kontrol etmekte ve havadaki Gama isinindaki artis uyari esik degerinin uzerine ciktiginda Ankara daki TAEK Kriz Merkezi ni otomatik olarak uyarmaktadir Bu istasyonlardan 14 adeti ise Metzamor a yakin bolgelerde konuslandirilmistir Turkiye Atom Enerjisi Kurumu nun 2007 yilinda yaptigi basin aciklamasina gore o zamana dek yapilan tum radyoaktivite analizlerinde ve RESA istasyonlarinin olcumlerinde dogal seviyenin uzerinde bir radyoaktivite ya da radyasyon seviyesine rastlanmamis olup Turk medyasinda yer alan ve aksini iddia eden haberlerin dogru olmadigini belirtmistir Tepki ve elestirilerMetsamor un varligi Ermenistan da tartismali bir konudur Ozellikle 1988 depreminden sonra halk baskisi santralin kapatilmasi yonundeki birincil faktor olmustur Deprem sonrasinda adi verilen grup cevreye zararli olarak tanimladiklari ulkenin en buyuk kimyasal sirketi olan Sovyet merkezli ile nukleer santrale karsi buyuk protesto gosterileri duzenlemistir Kapatilmasinin ardindan yasanan agir elektrik sorunlari santralin toplum icerisinde destek gorme oraninin artmasina sebebiyet vermistir Elektrik kesintisi sikintisi doneminde yasamis bireylerin santrali tehlikeli bulsalar bile o donemde yasamaya tercih ettikleri rapor edilmistir Turkiye Metzamor Nukleer Santrali nin Igdir dan gorunumu Olasi bir nukleer kaza sonucu radyoaktif gazlarin atmosfere salinmasi durumunda sadece cevre illerin degil cevre ulkelerin de etkilenmesi muhtemeldir 1979 dan beri devrede olan santral icin Turkiye nin resmi bir girisimi olmamistir Ancak sivil toplum orgutleri bazinda santrale karsi cikma soz konusudur Nisan 2016 tarihinde Enerji Bakani Berat Albayrak nukleer enerji karsitlarina seslenerek Enerjinizi Ermenistan daki santrali protesto etmek icin harcarsaniz Turkiye ye cok daha buyuk hizmet verirsiniz 40 kusur yillik bir teknoloji ciddi riskleri ve sikintilari beraberinde barindiriyor Sadece Ermenistan icin degil butun dunya cografyasi icin tehlikeli diye konustu Avrupa Birligi Avrupa Birligi Ermenistan dan santrali kapatmasini istemis ulkenin 25 Ocak 2001 de gerceklestirdigi Avrupa Konseyi uyeligi icin bu sarti koymustur AB daha oncesinde ayni reaktor tipine sahip Bulgaristan Slovakya ve Cekya icin de bu sarti koymus ve bu reaktorleri kapatmistir Ancak Ermenistan artan enerji ihtiyacini ileri surerek santrali kapatmamistir Bunun uzerine AB santralin kapatilmasi icin 100 milyon Euro vermek istemistir Ancak bu parayi yetersiz bulan donemin Ermenistan Basbakani Robert Kocaryan 1 milyar Euro talep etmistir Bunun sonucunda Avrupa Birligi vazgecmistir 2017 yilinda Avrupa Parlamentosu nda AB nin Metzamor un bolgede teskil ettigi risk uzerindeki tutumuna iliskin soruya AP baskan yardimcisi Mogherini santralin kapatilmasinin AB nin Ermenistan la Avrupa Komsuluk Politikasi cercevesindeki ana amaclarindan biri oldugunu soyleyerek cevap vermistir Kaynakca a b c d Is Armenia s Nuclear Plant the World s Most Dangerous National Geographic Ingilizce 14 Nisan 2011 18 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2022 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 2 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b Yesil Igdir Gazetesi 4 Agustos 2004 Sayi 10702 sf 1 2 Spencer Meredith III 2014 Armenia at the crossroads Nuclear Energy Safety and International Cooperation Closing the World s Most Dangerous Reactors Londra Routledge ISBN 9781315779690 a b Gureghian Tamara C 1994 Medzamor Weighing the Reopening of Armenia s Unstable Nuclear Power Plant and the Duties of the International Community Villanova Environmental Law Journal 5 1 ss 163 202 a b c d www world nuclear org 9 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2022 a b Inc Educational Foundation for Nuclear Science Ocak 1994 Bulletin of the Atomic Scientists Ingilizce Educational Foundation for Nuclear Science Inc 18 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2022 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 1 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b c d 11 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2008 Milliyet 9 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2015 www iaea org Ingilizce 4 Kasim 2021 4 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2022 Hizmete gecisten 31 Aralik 2006 ya kadar elektrik sebekesine verilen net elektrik miktar Inc Educational Foundation for Nuclear Science Ocak 1994 Bulletin of the Atomic Scientists Ingilizce Educational Foundation for Nuclear Science Inc 18 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2022 a b c Mersom Daryl The city in the shadow of an ageing nuclear reactor www bbc com Ingilizce 24 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2022 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 3 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Samuel Apikyan David Diamond 13 Ekim 2009 Nuclear Power and Energy Security Springer ss 135 ISBN 978 90 481 3504 2 9 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Kasim 2017 11 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2016 Arsivlenmis kopya 15 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2017 world nuclear org 24 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Aralik 2015 Answer to Question No E 005076 17 www europarl europa eu Ingilizce 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2022 Dis baglantilarSinirimizdaki Cernobil Metsamor Nukleer Santrali 11 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Metsamor sancisi 15 Agustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde