Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu sayfada devam eden bir çalışma vardır. Yardım etmek istiyorsanız ya da çalışma yarım bırakılmışsa, çalışmayı yapan kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu sayfada son yedi gün içinde değişiklik yapılmadığı takdirde şablon sayfadan kaldırılacaktır. En son değişiklik, 7 dakika önce ( | ) tarafından gerçekleştirildi (). |
Mezhepçilik, akademik çevrelerde tartışılan bir kavramdır. Bazı akademisyenler ve gazeteciler mezhepçiliği, toplumda önceden var olan sabit toplumsal kategoriler olarak tanımlar ve gruplar arasındaki siyasi, kültürel veya dini çatışmaları açıklamak için kullanırlar. Diğerleri ise mezhepçiliği, günlük yaşamın bireylerin stratejik olarak kullandığı ve aştığı toplumsal norm ve kurallara göre örgütlendiği bir dizi sosyal uygulama olarak görürler. Bu tanım, mezhepçiliği sabit ve uyumsuz toplumsal sınırlar olarak anlamaktan ziyade, mezhepçiliğin ve insanların eylemliliğinin ortaklaşa oluşturucu yönünü vurgular.
Mezhepçilik sıklıkla dini veya siyasi olarak etiketlense de, mezhepçi bir durumun gerçekliği genellikle çok daha karmaşıktır. En temel biçiminde mezhepçilik, 'bir yerleşim birimi içinde, iki veya daha fazla bölünmüş ve aktif olarak rekabet halinde olan toplumsal kimliğin varlığı, ortaklığı amansızca aşan güçlü bir ikicilik duygusuna yol açması ve hem kültürel hem de fiziksel olarak tezahür etmesi' olarak tanımlanmıştır.
Tanım
Oxford İngilizce Sözlüğü, "mezhepçilik" terimini "özellikle dinde belirli bir mezhep veya partiye aşırı bağlılık" olarak tanımlar. "Mezhep çatışması" ifadesi genellikle, Kuzey İrlanda'daki Milliyetçiler ve Birlikçiler arasındaki çatışmalar gibi (dini ve sınıfsal ayrımlar da önemli roller oynayabilir), dini veya politik çizgiler boyunca meydana gelen şiddet içeren çatışmaları ifade eder. Ayrıca, Şii ve Sünni Müslümanlar arasındaki gibi farklı düşünce okulları arasındaki genel felsefi ve politik farklılıklara da atıfta bulunabilir. Mezhepçi olmayanlar, başarılı ve barışçıl insan etkileşiminin temel taşlarını, farklı inançlara karşı serbest ilişki ve hoşgörü olarak görürler. Siyasi ve dini çoğulculuğu benimserler.
Mezhepçilikte kesişimsellik
Mezhepçiliği incelemede kesişimsellik analitik çerçevesi giderek önem kazanmaktadır. Kesişimsellik, mezhepsel gerilimlerin ve çatışmaların yaşandığı bağlamlarda dini, etnik, politik ve sosyal kimliklerin doğasını vurgular. Bireylerin mezhepçilik deneyimlerinin yalnızca dini aidiyetleri veya diğer mezhepsel kategoriler tarafından değil, aynı zamanda cinsiyet, sınıf ve milliyet gibi diğer boyutlar tarafından da şekillendiğini kabul etmek, bu deneyimlere temel katkı sağlamaktadır.
Dini boyut
Cinsiyet, Etnik Köken ve Sosyoekonomik Statünün Rolü Kesişimsellik, cinsiyet, etnik köken ve sosyoekonomik statü gibi faktörlerin dini kimlikle kesişerek bireylerin mezhepçilik deneyimlerini şekillendirdiğini ortaya koymaktadır. Maya Mikdashi gibi yazarlar, özellikle Lübnan gibi siyasi mezhepçi sistemlerde cinsiyet rolünün bireyin dini mezhep farklılıklarını deneyimleme biçimini nasıl önemli ölçüde etkilediğini göstererek 'Cinsiyetçi Mezhepçilik' kavramını ortaya atmışlardır. In the case of , she highlights how Sextarian differences are decisive vectors in determining woman's experiences of power and sovereignty in a political sectarian system. Lübnan'daki mezhepçilik örneğinde Mikdashi, cinsiyetçi mezhep farklılıklarının, siyasi bir mezhep sisteminde kadının iktidar ve egemenlik deneyimlerini belirlemede belirleyici vektörler olduğunu vurgulamaktadır.
Siyasi boyut
Politik boyutlar bağlamında kesişimsellik yaklaşımı, politik kimlikler ile diğer sosyal kategoriler arasındaki karmaşık bağlantıları ele alır. Siyasi partiler veya diğer gruplar, siyasi kazanç elde etmek için dini ayrılıkları istismar edebilir ve bu da mezhepsel gerilimleri şiddetlendirebilir. Kesişimsellik, örneğin siyasi aidiyetlerin sosyoekonomik statü ve bölgesel köken gibi faktörlerle nasıl kesiştiğini anlamamıza yardımcı olarak, mezhepsel ortamlarda siyasi mobilizasyonun ardındaki motivasyonu ve güç dinamiklerini anlamamıza katkı sağlar.
Toplum için sonuçları
Etkilenen topluluklar, özellikle de mezhepçi sistemler altında yaşayan kadınlar, göçmenler ve marjinalleştirilmiş etnik gruplar gibi birden fazla marjinalleşmiş gruba ait bireyler için derin etkilere sahiptir. Bu kesişen ayrımcılık ve marjinalleşme biçimlerinin tanınması, farklı toplumlarda barışı, hoşgörüyü ve artan sosyal uyumu teşvik etmek için kapsayıcı stratejiler geliştirmede belirleyicidir.
Siyasi mezhepçilik
21. yüzyılda mezhepçilik
Siyasetteki mezhepçi eğilimler, geçmişte ve günümüzde mezhepsel şiddetle ilişkilendirilen ülkelerde ve şehirlerde gözlemlenebilir. Mezhepçiliğin yaşamları etkilediği önemli örnekler arasında sokak sanatı ifadesi, şehir planlaması ve spor kulübü aidiyeti yer almaktadır.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık genelinde, İskoç ve İrlanda mezhepçi eğilimleri genellikle takım sporları müsabakalarında yansımasını bulmaktadır. Takım taraftarlıkları, gizli bir mezhepçilik eğilimi temsili olarak kabul edilir. (1900'lerin başından itibaren, kriket takımları mezhepsel bağlantılı toprak sahiplerinin himayesinde kurulmuştur. Sporun Protestan temsiline tepki olarak, birçok Katolik okulu kendi kriket okullarını kurmuştur. ) Günümüz örnekleri arasında futbol gibi sporlardaki gerilimler yer almaktadır ve bu durum "Futbolda Saldırgan Davranışlar ve Tehdit edici İletişim (İskoçya) Yasası 2012"nin çıkarılmasına yol açmıştır.
İran
Dünya liderleri, İran'ın siyasi emellerini eleştirmekte ve Hizbullah gibi muhalif gruplara verdiği destek ve müdahilini kınamaktadır. İran İslam Cumhuriyeti'nin siyasi otoritesi komşu ülkelere yayılmış ve bölgedeki gerilimlerin artmasına yol açmıştır.
Bu genişleme sürecinde önemli bir figür, İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun dış operasyonlar kolu olan Kudüs Gücü'nün komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani'ydi. Süleymani, Ocak 2020'de Irak'ta bir Amerikan insansız hava aracı tarafından öldürülmüş ve bu da Amerika Birleşik Devletleri ile İran arasındaki gerilimi artırmıştır. Süleymani, İran'ın Lübnan'daki Hizbullah, Suriye'deki Esad rejimi ve Irak'taki Şii milis grupları gibi yabancı güçlerle bağlarını güçlendirmekten sorumluydu. Süleymani, İran'ın yabancı birliklerinin bir numaralı komutanı olarak görülüyordu ve İran ideolojisinin bölgeye yayılmasında önemli bir rol oynadı. Bazı analistler, Süleymani suikastının İran'ın bölgesel etkisini önemli ölçüde değiştirmediğini ve hatta bazı durumlarda hükümete yönelik iç desteği artırmış olabileceğini savunmaktadır.
Dini mezhepçilik
Farklı dinlere mensup insanların yakın bir arada yaşadığı yerlerde, mezhepçilik çeşitli biçimlerde ve derecelerde ortaya çıkabilir. Bazı bölgelerde, farklı mezheplere mensup kişiler (örneğin Protestan ve Katolik Hristiyanlar) günümüzde çoğunlukla barış içinde bir arada yaşamaktadır. Ancak bu farklılıklar, 1990'lı yıllara kadar şiddete, ölümlere ve topyekün savaşlara yol açmıştır. Yakın tarihteki en bilinen örneklerden biri Kuzey İrlanda Sorunu'dur.
Katolik-Protestan mezhepçiliği, ABD başkanlık seçim kampanyalarında da etkili olmuştur. John F. Kennedy'den önce, yalnızca bir Katolik (Al Smith) büyük bir partinin başkan adayı olmuş ve Katolikliği nedeniyle ortaya atılan iddialar nedeniyle büyük bir yenilgiye uğramıştı. JFK, Batı Virginia ön seçimlerinde mezhepçilik konusunu doğrudan ele almayı tercih etti, ancak bu, ona sonunda başkanlığı tarihteki en dar farklardan biriyle kazanması için zar zor yetecek kadar Protestan oyu kazandırdı.
İslam tarihi boyunca Sünniler ve Şiiler arasında çeşitli dönemlerde anlaşmazlıklar yaşanmıştır. Şiiler, ilk halife olarak Ali'yi kabul etmeyi ve onun tüm soyundan gelenleri masum ve ilahi olarak yönlendirilmiş, Sünniler de kabul etmeyi reddettikleri için Şiiler tarafından Sünniler hatalı görülür. Vehhabilik ve diğer ideolojilerden esinlenenler de dahil olmak üzere birçok Sünni dini lider, Şiileri sapkın veya dinden çıkmış ilan etmiştir.
Avrupa
Reform'dan çok önce, 12. yüzyıla kadar uzanan bir geçmişe sahip olan İrlanda'da, değişen yoğunlukta mezhepsel çatışmalar yaşanmıştır. Tarihsel olarak, bazı Katolik ülkeler Protestanları sapkın olarak görmüş ve zulmetmiştir. Örneğin, İskoçya'da Roma Katolik Kilisesi, yeni doğan bebekler de dahil olmak üzere Protestan ailelerin tamamını "tutuklamış" (kaçırmış) ve işkence, açlık ve tecavüze maruz bırakmıştır. Bu eylemlerin tek amacı, Protestan inancına sahip insanları inançlarından vazgeçmeye ve Papa'nın sözünün Tanrı'nın sözü olduğunu söylemeye zorlamaktı. Papalık daha sonra her bir Şehidi diri diri yakarak, kazıkta halka açık bir şekilde idam etmiştir.
Reform'un başarılı olduğu bazı ülkelerde, Roma Katoliklerine yönelik zulümler yaşanmıştır. Bu zulümlerin temelinde, Katoliklerin 'yabancı' bir güce (Papalık veya Vatikan) bağlılıklarını sürdürdükleri algısı ve bu algının yol açtığı şüpheler yatmaktadır. Bu güvensizlik, zaman zaman Katoliklerin kısıtlamalara ve ayrımcılığa maruz kalmasına neden olmuş ve bu da daha fazla çatışmaya yol açmıştır. Örneğin, 1829 tarihli Roma Katoliklerine Yardım Yasası ile Katoliklerin Özgürleşmesi sağlanmadan önce, İrlanda'da Katoliklerin oy kullanması, parlamento üyesi olması veya toprak satın alması yasaktı.
İrlanda
İrlanda tarihinde Katolik-Protestan mezhepçiliği önemli bir yer tutar. İngiliz (ve daha sonra Britanya) hakimiyeti döneminde, Britanya'dan gelen Protestan yerleşimciler İrlanda'ya "yerleştirilmiş" ve bu durum Protestan Reformu ile birlikte İrlandalı Katolikler ile Britanyalı Protestanlar arasında artan mezhepsel gerilimlere yol açmıştır. Bu gerilimler sonunda 1641 İrlanda İsyanı sırasında yaygın şiddete dönüşmüştür. Savaşın sonunda Katoliklerin topraklarına el konulmuş ve 1652 İrlanda Yerleşim Yasası uyarınca on milyon dönümden fazla arazi yeni İngiliz sahiplerine verilmiştir. Cromwell'in İrlanda'yı fethi (1649-1653) sırasında, Protestan Yeni Model Ordu tarafından Katolik İngiliz kraliyetçilerine ve İrlandalı sivillere karşı bir dizi katliam gerçekleştirilmiştir. İrlanda Krallığı'nda Katolikler ve Protestanlar arasındaki mezhepçilik devam etmiş, Britanya yönetimine karşı 1798 İrlanda İsyanı adada daha fazla mezhepsel şiddete yol açmış, en kötü şöhretli olanı ise Protestanların Wexford Kontluğu'nda diri diri yakıldığı Scullabogue Ahırı katliamıdır. Dunlavin ve Carnew'de düzinelerce isyan şüphelisinin alenen infaz edilmesini de içeren isyana Britanya'nın verdiği yanıt, mezhepsel duyguları daha da alevlendirmiştir.
- ^ a b Sayed, Linda (2022). "Negotiating Citizenship". In Practising Sectarianism. Stanford:Stanford University Press. ss. 31–51.
- ^ a b Sbaiti, Nadya (2022). ""No Room for This Story"". In Practising Sectarianism. Stanford:Stanford University Press. ss. 14–30.
- ^ a b L. Deeb, T. Nalbantian, N. Sbaiti (2022). "Introduction". In Practicing sectarianism. Stanford: Stanford University Press. ss. 1–13.
- ^ Roberts, Keith Daniel (2017). Liverpool Sectarianism: The Rise and Demise. Liverpool: Liverpool University Press. s. 19. ISBN .
- ^ Dixon, Paul (2018-02-01), "Beyond Sectarianism in the Middle East?", Beyond Sunni and Shia, Oxford University Press, ss. 11–36, doi:10.1093/oso/9780190876050.003.0002, ISBN , erişim tarihi: 2022-05-23
- ^ Makofsky, David; Unal, Bayram (2022-08-04). Religious Fundamentalism in an Age of Conflict (İngilizce). Cambridge Scholars Publishing. ISBN .
- ^ Aldoughli, Rahaf (2023-08-07). "Missing Gender: Conceptual Limitations in the Debate on "Sectarianism" in the Middle East". Middle East Critique (İngilizce). 33: 143–162. doi:10.1080/19436149.2023.2243178. ISSN 1943-6149. Geçersiz
|doi-access=free() - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:21isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Kadhum, Oula (April 2019). "Ethno-sectarianism in Iraq, diaspora positionality and political transnationalism". Global Networks (İngilizce). 19 (2): 158–178. doi:10.1111/glob.12222. ISSN 1470-2266.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:22isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Murphy, Joanne; McDowell, Sara (1 September 2019). "Transitional optics: Exploring liminal spaces after conflict". Urban Studies (İngilizce). 56 (12): 2499–2514. doi:10.1177/0042098018788988. ISSN 0042-0980.
- ^ a b Kennedy, David (1 July 2011). "Moonbeams and baying dogs: football and Liverpool politics". Soccer & Society. 12 (4): 510–522. doi:10.1080/14660970.2011.593792. ISSN 1466-0970.
- ^ Kavanagh, Thomas (October 2020). ""It'd Just Be Banter": Sectarianism in a Northern Irish Rugby Club". Cultural Studies ↔ Critical Methodologies (İngilizce). 20 (5): 485–495. doi:10.1177/1532708619886330. ISSN 1532-7086.
- ^ Cairns, David (September 2000). "The object of sectarianism: the material reality of sectarianism in Ulster Loyalism". Journal of the Royal Anthropological Institute. 6 (3): 437–452. doi:10.1111/1467-9655.00025. ISSN 1359-0987.
- ^ "Anti-sectarian football legislation could face early review". BBC News (İngilizce). 5 November 2013. Erişim tarihi: 3 May 2021.
- ^ Bradley, Joseph M. (28 May 2015). "Sectarianism, anti-sectarianism and Scottish football". Sport in Society. 18 (5): 588–603. doi:10.1080/17430437.2014.976008. ISSN 1743-0437.
- ^ Phillips, Christopher (25 October 2016). The battle for Syria: international rivalry in the new Middle East. Yale University Press. s. 158. ISBN .
- ^ Phillips, Christopher (25 October 2016). The battle for Syria : international rivalry in the new Middle East. Yale University Press. s. 158. ISBN .
- ^ "Who was Qassem Soleimani, Iran's IRGC's Quds Force leader?". www.aljazeera.com.
- ^ a b "Top Iranian general killed by US in Iraq". BBC News. 3 January 2020.
- ^ "John F. Kennedy and Religion". Erişim tarihi: 29 July 2015.
- ^ "Lahore bomb raises sectarian questions". BBC News. 10 January 2008. Erişim tarihi: 23 May 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu sayfada devam eden bir calisma vardir Yardim etmek istiyorsaniz ya da calisma yarim birakilmissa calismayi yapan kisilerle iletisime gecebilirsiniz Bu sayfada son yedi gun icinde degisiklik yapilmadigi takdirde sablon sayfadan kaldirilacaktir En son degisiklik 7 dakika once Renenutet katkilar kayitlar tarafindan gerceklestirildi onbellegi bosalt Mezhepcilik akademik cevrelerde tartisilan bir kavramdir Bazi akademisyenler ve gazeteciler mezhepciligi toplumda onceden var olan sabit toplumsal kategoriler olarak tanimlar ve gruplar arasindaki siyasi kulturel veya dini catismalari aciklamak icin kullanirlar Digerleri ise mezhepciligi gunluk yasamin bireylerin stratejik olarak kullandigi ve astigi toplumsal norm ve kurallara gore orgutlendigi bir dizi sosyal uygulama olarak gorurler Bu tanim mezhepciligi sabit ve uyumsuz toplumsal sinirlar olarak anlamaktan ziyade mezhepciligin ve insanlarin eylemliliginin ortaklasa olusturucu yonunu vurgular Mezhepcilik siklikla dini veya siyasi olarak etiketlense de mezhepci bir durumun gercekligi genellikle cok daha karmasiktir En temel biciminde mezhepcilik bir yerlesim birimi icinde iki veya daha fazla bolunmus ve aktif olarak rekabet halinde olan toplumsal kimligin varligi ortakligi amansizca asan guclu bir ikicilik duygusuna yol acmasi ve hem kulturel hem de fiziksel olarak tezahur etmesi olarak tanimlanmistir TanimOxford Ingilizce Sozlugu mezhepcilik terimini ozellikle dinde belirli bir mezhep veya partiye asiri baglilik olarak tanimlar Mezhep catismasi ifadesi genellikle Kuzey Irlanda daki Milliyetciler ve Birlikciler arasindaki catismalar gibi dini ve sinifsal ayrimlar da onemli roller oynayabilir dini veya politik cizgiler boyunca meydana gelen siddet iceren catismalari ifade eder Ayrica Sii ve Sunni Muslumanlar arasindaki gibi farkli dusunce okullari arasindaki genel felsefi ve politik farkliliklara da atifta bulunabilir Mezhepci olmayanlar basarili ve bariscil insan etkilesiminin temel taslarini farkli inanclara karsi serbest iliski ve hosgoru olarak gorurler Siyasi ve dini cogulculugu benimserler Mezhepcilikte kesisimsellikMezhepciligi incelemede kesisimsellik analitik cercevesi giderek onem kazanmaktadir Kesisimsellik mezhepsel gerilimlerin ve catismalarin yasandigi baglamlarda dini etnik politik ve sosyal kimliklerin dogasini vurgular Bireylerin mezhepcilik deneyimlerinin yalnizca dini aidiyetleri veya diger mezhepsel kategoriler tarafindan degil ayni zamanda cinsiyet sinif ve milliyet gibi diger boyutlar tarafindan da sekillendigini kabul etmek bu deneyimlere temel katki saglamaktadir Dini boyutCinsiyet Etnik Koken ve Sosyoekonomik Statunun Rolu Kesisimsellik cinsiyet etnik koken ve sosyoekonomik statu gibi faktorlerin dini kimlikle kesiserek bireylerin mezhepcilik deneyimlerini sekillendirdigini ortaya koymaktadir Maya Mikdashi gibi yazarlar ozellikle Lubnan gibi siyasi mezhepci sistemlerde cinsiyet rolunun bireyin dini mezhep farkliliklarini deneyimleme bicimini nasil onemli olcude etkiledigini gostererek Cinsiyetci Mezhepcilik kavramini ortaya atmislardir In the case of she highlights how Sextarian differences are decisive vectors in determining woman s experiences of power and sovereignty in a political sectarian system Lubnan daki mezhepcilik orneginde Mikdashi cinsiyetci mezhep farkliliklarinin siyasi bir mezhep sisteminde kadinin iktidar ve egemenlik deneyimlerini belirlemede belirleyici vektorler oldugunu vurgulamaktadir Siyasi boyut Politik boyutlar baglaminda kesisimsellik yaklasimi politik kimlikler ile diger sosyal kategoriler arasindaki karmasik baglantilari ele alir Siyasi partiler veya diger gruplar siyasi kazanc elde etmek icin dini ayriliklari istismar edebilir ve bu da mezhepsel gerilimleri siddetlendirebilir Kesisimsellik ornegin siyasi aidiyetlerin sosyoekonomik statu ve bolgesel koken gibi faktorlerle nasil kesistigini anlamamiza yardimci olarak mezhepsel ortamlarda siyasi mobilizasyonun ardindaki motivasyonu ve guc dinamiklerini anlamamiza katki saglar Toplum icin sonuclari Etkilenen topluluklar ozellikle de mezhepci sistemler altinda yasayan kadinlar gocmenler ve marjinallestirilmis etnik gruplar gibi birden fazla marjinallesmis gruba ait bireyler icin derin etkilere sahiptir Bu kesisen ayrimcilik ve marjinallesme bicimlerinin taninmasi farkli toplumlarda barisi hosgoruyu ve artan sosyal uyumu tesvik etmek icin kapsayici stratejiler gelistirmede belirleyicidir Siyasi mezhepcilik21 yuzyilda mezhepcilik Siyasetteki mezhepci egilimler gecmiste ve gunumuzde mezhepsel siddetle iliskilendirilen ulkelerde ve sehirlerde gozlemlenebilir Mezhepciligin yasamlari etkiledigi onemli ornekler arasinda sokak sanati ifadesi sehir planlamasi ve spor kulubu aidiyeti yer almaktadir Birlesik Krallik Birlesik Krallik genelinde Iskoc ve Irlanda mezhepci egilimleri genellikle takim sporlari musabakalarinda yansimasini bulmaktadir Takim taraftarliklari gizli bir mezhepcilik egilimi temsili olarak kabul edilir 1900 lerin basindan itibaren kriket takimlari mezhepsel baglantili toprak sahiplerinin himayesinde kurulmustur Sporun Protestan temsiline tepki olarak bircok Katolik okulu kendi kriket okullarini kurmustur Gunumuz ornekleri arasinda futbol gibi sporlardaki gerilimler yer almaktadir ve bu durum Futbolda Saldirgan Davranislar ve Tehdit edici Iletisim Iskocya Yasasi 2012 nin cikarilmasina yol acmistir Iran Dunya liderleri Iran in siyasi emellerini elestirmekte ve Hizbullah gibi muhalif gruplara verdigi destek ve mudahilini kinamaktadir Iran Islam Cumhuriyeti nin siyasi otoritesi komsu ulkelere yayilmis ve bolgedeki gerilimlerin artmasina yol acmistir Bu genisleme surecinde onemli bir figur Iran Devrim Muhafizlari Ordusu nun dis operasyonlar kolu olan Kudus Gucu nun komutani Tumgeneral Kasim Suleymani ydi Suleymani Ocak 2020 de Irak ta bir Amerikan insansiz hava araci tarafindan oldurulmus ve bu da Amerika Birlesik Devletleri ile Iran arasindaki gerilimi artirmistir Suleymani Iran in Lubnan daki Hizbullah Suriye deki Esad rejimi ve Irak taki Sii milis gruplari gibi yabanci guclerle baglarini guclendirmekten sorumluydu Suleymani Iran in yabanci birliklerinin bir numarali komutani olarak goruluyordu ve Iran ideolojisinin bolgeye yayilmasinda onemli bir rol oynadi Bazi analistler Suleymani suikastinin Iran in bolgesel etkisini onemli olcude degistirmedigini ve hatta bazi durumlarda hukumete yonelik ic destegi artirmis olabilecegini savunmaktadir Dini mezhepcilik1871 de New York taki i Irlandali Protestanlar tarafindan kiskirtildi Cikan polis mudahalesinde cogunlugu Irlandali Katoliklerden olusan 63 vatandas katledildi Farkli dinlere mensup insanlarin yakin bir arada yasadigi yerlerde mezhepcilik cesitli bicimlerde ve derecelerde ortaya cikabilir Bazi bolgelerde farkli mezheplere mensup kisiler ornegin Protestan ve Katolik Hristiyanlar gunumuzde cogunlukla baris icinde bir arada yasamaktadir Ancak bu farkliliklar 1990 li yillara kadar siddete olumlere ve topyekun savaslara yol acmistir Yakin tarihteki en bilinen orneklerden biri Kuzey Irlanda Sorunu dur Katolik Protestan mezhepciligi ABD baskanlik secim kampanyalarinda da etkili olmustur John F Kennedy den once yalnizca bir Katolik Al Smith buyuk bir partinin baskan adayi olmus ve Katolikligi nedeniyle ortaya atilan iddialar nedeniyle buyuk bir yenilgiye ugramisti JFK Bati Virginia on secimlerinde mezhepcilik konusunu dogrudan ele almayi tercih etti ancak bu ona sonunda baskanligi tarihteki en dar farklardan biriyle kazanmasi icin zar zor yetecek kadar Protestan oyu kazandirdi Islam tarihi boyunca Sunniler ve Siiler arasinda cesitli donemlerde anlasmazliklar yasanmistir Siiler ilk halife olarak Ali yi kabul etmeyi ve onun tum soyundan gelenleri masum ve ilahi olarak yonlendirilmis Sunniler de kabul etmeyi reddettikleri icin Siiler tarafindan Sunniler hatali gorulur Vehhabilik ve diger ideolojilerden esinlenenler de dahil olmak uzere bircok Sunni dini lider Siileri sapkin veya dinden cikmis ilan etmistir Avrupa Fransiz Din Savaslari sirasinda meydana gelen Aziz Bartalmay Yortusu Katliami ni tasvir eden tablo Reform dan cok once 12 yuzyila kadar uzanan bir gecmise sahip olan Irlanda da degisen yogunlukta mezhepsel catismalar yasanmistir Tarihsel olarak bazi Katolik ulkeler Protestanlari sapkin olarak gormus ve zulmetmistir Ornegin Iskocya da Roma Katolik Kilisesi yeni dogan bebekler de dahil olmak uzere Protestan ailelerin tamamini tutuklamis kacirmis ve iskence aclik ve tecavuze maruz birakmistir Bu eylemlerin tek amaci Protestan inancina sahip insanlari inanclarindan vazgecmeye ve Papa nin sozunun Tanri nin sozu oldugunu soylemeye zorlamakti Papalik daha sonra her bir Sehidi diri diri yakarak kazikta halka acik bir sekilde idam etmistir Reform un basarili oldugu bazi ulkelerde Roma Katoliklerine yonelik zulumler yasanmistir Bu zulumlerin temelinde Katoliklerin yabanci bir guce Papalik veya Vatikan bagliliklarini surdurdukleri algisi ve bu alginin yol actigi supheler yatmaktadir Bu guvensizlik zaman zaman Katoliklerin kisitlamalara ve ayrimciliga maruz kalmasina neden olmus ve bu da daha fazla catismaya yol acmistir Ornegin 1829 tarihli Roma Katoliklerine Yardim Yasasi ile Katoliklerin Ozgurlesmesi saglanmadan once Irlanda da Katoliklerin oy kullanmasi parlamento uyesi olmasi veya toprak satin almasi yasakti Irlanda Irlanda tarihinde Katolik Protestan mezhepciligi onemli bir yer tutar Ingiliz ve daha sonra Britanya hakimiyeti doneminde Britanya dan gelen Protestan yerlesimciler Irlanda ya yerlestirilmis ve bu durum Protestan Reformu ile birlikte Irlandali Katolikler ile Britanyali Protestanlar arasinda artan mezhepsel gerilimlere yol acmistir Bu gerilimler sonunda 1641 Irlanda Isyani sirasinda yaygin siddete donusmustur Savasin sonunda Katoliklerin topraklarina el konulmus ve 1652 Irlanda Yerlesim Yasasi uyarinca on milyon donumden fazla arazi yeni Ingiliz sahiplerine verilmistir Cromwell in Irlanda yi fethi 1649 1653 sirasinda Protestan Yeni Model Ordu tarafindan Katolik Ingiliz kraliyetcilerine ve Irlandali sivillere karsi bir dizi katliam gerceklestirilmistir Irlanda Kralligi nda Katolikler ve Protestanlar arasindaki mezhepcilik devam etmis Britanya yonetimine karsi 1798 Irlanda Isyani adada daha fazla mezhepsel siddete yol acmis en kotu sohretli olani ise Protestanlarin Wexford Kontlugu nda diri diri yakildigi Scullabogue Ahiri katliamidir Dunlavin ve Carnew de duzinelerce isyan suphelisinin alenen infaz edilmesini de iceren isyana Britanya nin verdigi yanit mezhepsel duygulari daha da alevlendirmistir a b Sayed Linda 2022 Negotiating Citizenship In Practising Sectarianism Stanford Stanford University Press ss 31 51 a b Sbaiti Nadya 2022 No Room for This Story In Practising Sectarianism Stanford Stanford University Press ss 14 30 a b L Deeb T Nalbantian N Sbaiti 2022 Introduction In Practicing sectarianism Stanford Stanford University Press ss 1 13 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Roberts Keith Daniel 2017 Liverpool Sectarianism The Rise and Demise Liverpool Liverpool University Press s 19 ISBN 978 1 78694 010 0 Dixon Paul 2018 02 01 Beyond Sectarianism in the Middle East Beyond Sunni and Shia Oxford University Press ss 11 36 doi 10 1093 oso 9780190876050 003 0002 ISBN 978 0 19 087605 0 erisim tarihi 2022 05 23 Makofsky David Unal Bayram 2022 08 04 Religious Fundamentalism in an Age of Conflict Ingilizce Cambridge Scholars Publishing ISBN 978 1 5275 8599 7 Aldoughli Rahaf 2023 08 07 Missing Gender Conceptual Limitations in the Debate on Sectarianism in the Middle East Middle East Critique Ingilizce 33 143 162 doi 10 1080 19436149 2023 2243178 ISSN 1943 6149 Gecersiz doi access free yardim Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 21 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Kadhum Oula April 2019 Ethno sectarianism in Iraq diaspora positionality and political transnationalism Global Networks Ingilizce 19 2 158 178 doi 10 1111 glob 12222 ISSN 1470 2266 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 22 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Murphy Joanne McDowell Sara 1 September 2019 Transitional optics Exploring liminal spaces after conflict Urban Studies Ingilizce 56 12 2499 2514 doi 10 1177 0042098018788988 ISSN 0042 0980 a b Kennedy David 1 July 2011 Moonbeams and baying dogs football and Liverpool politics Soccer amp Society 12 4 510 522 doi 10 1080 14660970 2011 593792 ISSN 1466 0970 Kavanagh Thomas October 2020 It d Just Be Banter Sectarianism in a Northern Irish Rugby Club Cultural Studies Critical Methodologies Ingilizce 20 5 485 495 doi 10 1177 1532708619886330 ISSN 1532 7086 Cairns David September 2000 The object of sectarianism the material reality of sectarianism in Ulster Loyalism Journal of the Royal Anthropological Institute 6 3 437 452 doi 10 1111 1467 9655 00025 ISSN 1359 0987 Anti sectarian football legislation could face early review BBC News Ingilizce 5 November 2013 Erisim tarihi 3 May 2021 Bradley Joseph M 28 May 2015 Sectarianism anti sectarianism and Scottish football Sport in Society 18 5 588 603 doi 10 1080 17430437 2014 976008 ISSN 1743 0437 Phillips Christopher 25 October 2016 The battle for Syria international rivalry in the new Middle East Yale University Press s 158 ISBN 9780300217179 Phillips Christopher 25 October 2016 The battle for Syria international rivalry in the new Middle East Yale University Press s 158 ISBN 9780300217179 Who was Qassem Soleimani Iran s IRGC s Quds Force leader www aljazeera com a b Top Iranian general killed by US in Iraq BBC News 3 January 2020 John F Kennedy and Religion Erisim tarihi 29 July 2015 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Lahore bomb raises sectarian questions BBC News 10 January 2008 Erisim tarihi 23 May 2010