Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mihenk taşı, gümüş ve altın alaşımlarının kalitesini test etmekte kullanılan, düz, sert, ince pütürlü, siyah veya koyu renkli bir taştır. Bu amaç için çeşitli taşlar kullanılır, bunlar genelde kuvars veya bazalt tipi olur. (bazanit), çakmak taşı, arduvaz (kayağan taşı), akik veya koyu renkli yeşim taşı da kullanılabilir. Mecazi anlamıyla mihenk taşı bir şeyin kalitesini belirlemek için kullanılan kıstas demektir.
Kullanımı
Kalitesi kontrol edilecek cisim, mihenk taşına sürülünce taşın üzerinde metalin izi kalır. Metalde ne kadar altın olduğuğunu anlamak için altın oranı bilinen birkaç iğne ile kalitesi bilinmeyen cisim aynı mihenk taşının üzerine yan yana iz bırakacak şekilde çizilir. Eski çağlarda kullanılan bu yöntemde, metalik çiziklerin renklerinin karşılaştırması, saflık konusunda bir fikir verirdi. Orta Çağlardandan sonra, daha ileri bir test için taşın üzerine asit karışımları sürme yöntemi gelişti (geleneksel olarak bu bir tüyle yapılırdı). Nitrik asit altın dışındaki metalleri çözer, eğer çizik parlak sarı renkte kalırsa alaşım iyidir; eğer renk kırmızı-kahverengine dönüşür veya yok olursa alaşımdaki altın oranı düşük veya noksandır. Kalan altının miktarı, bilinen standartlardaki altın miktarıyla görsel olarak karşılaştırılarak test edilen örnekteki altının ayarı kabaca belirlenebilir. Gümüş miktarını belirlemek için de benzer bir yaklaşım kullanılır, ama nitrik asit yerine önce gümüş sülfat, sonra kromik asit sürülür. Yöntemin duyarlılığı altınla beraber bulunan diğer metallere bağlıdır, öte yandan kral suyu içinde altının çözünme hızına bakarak daha hassas değerlendirme yöntemleri de kullanılabilir.
Orta Çağlarda kullanılan bu yöntem aslında pek bir yöntem değildi; kıymetli metal oranının belirlenmesi başka bilinen örneklerle karşılaştırmaya dayalıydı. Fransız kimyager %75'in altındaki altın oranının güvenilir olarak belirlenemediği için mihenk taşının nicel amaçla kullanımının bu oranın üzerinde altın içeren alaşımlarda olması gerektiğini belirtmiştir. Bu oranının üzerinde dahi binde 15'ten küçük farklılıklar ayırdedilemez.
Tarih
Mihenk taşından ilk bahseden kaynak, MÖ 4. yüzyıldan kalma adlı Sanskritçe metindir. Roma tarihçisi Büyük Plinius da 1. yüzyılda yazdığı Doğa Tarihi eserinde, mihenk taşından bahsetmiştir. 19. yüzyıla kadar yaygın olarak kullanılmıştır. (İngilizce: cupellation) denen başka bir yöntem mihenk taşıyla yapılan testlerden daha duyarlı olmakla birlikte, incelenen cismin tamamen eritilmesini gerektirir. Günümüzde veya gibi teknikler bir alaşımdaki altın oranını ölçmekte daha duyarlı olup incelenen örneğe çok az zarar vermektedirler.
Daha çok bilgi için
- A. Oddy, Assaying in Antiquity [1] 3 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "Mihenk taşı" Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim tarihi: 2 temmuz 2009.
- ^ Georg Lunge (1911). Technical Methods of Chemical Analysis. D. Van Nostrand co. s. 135.
- ^ Kautalya, R. P. Kangle (1997). The Kautiliya Arthasastra. Motilal Banarsidass Publ.
- ^ Pliny, John Bostock, Henry Thomas Riley (1857). The Natural History of Pliny. H. G. Bohn.
- ^ . 6 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mihenk tasi gumus ve altin alasimlarinin kalitesini test etmekte kullanilan duz sert ince puturlu siyah veya koyu renkli bir tastir Bu amac icin cesitli taslar kullanilir bunlar genelde kuvars veya bazalt tipi olur bazanit cakmak tasi arduvaz kayagan tasi akik veya koyu renkli yesim tasi da kullanilabilir Mecazi anlamiyla mihenk tasi bir seyin kalitesini belirlemek icin kullanilan kistas demektir KullanimiKalitesi kontrol edilecek cisim mihenk tasina surulunce tasin uzerinde metalin izi kalir Metalde ne kadar altin oldugugunu anlamak icin altin orani bilinen birkac igne ile kalitesi bilinmeyen cisim ayni mihenk tasinin uzerine yan yana iz birakacak sekilde cizilir Eski caglarda kullanilan bu yontemde metalik ciziklerin renklerinin karsilastirmasi saflik konusunda bir fikir verirdi Orta Caglardandan sonra daha ileri bir test icin tasin uzerine asit karisimlari surme yontemi gelisti geleneksel olarak bu bir tuyle yapilirdi Nitrik asit altin disindaki metalleri cozer eger cizik parlak sari renkte kalirsa alasim iyidir eger renk kirmizi kahverengine donusur veya yok olursa alasimdaki altin orani dusuk veya noksandir Kalan altinin miktari bilinen standartlardaki altin miktariyla gorsel olarak karsilastirilarak test edilen ornekteki altinin ayari kabaca belirlenebilir Gumus miktarini belirlemek icin de benzer bir yaklasim kullanilir ama nitrik asit yerine once gumus sulfat sonra kromik asit surulur Yontemin duyarliligi altinla beraber bulunan diger metallere baglidir ote yandan kral suyu icinde altinin cozunme hizina bakarak daha hassas degerlendirme yontemleri de kullanilabilir Orta Caglarda kullanilan bu yontem aslinda pek bir yontem degildi kiymetli metal oraninin belirlenmesi baska bilinen orneklerle karsilastirmaya dayaliydi Fransiz kimyager 75 in altindaki altin oraninin guvenilir olarak belirlenemedigi icin mihenk tasinin nicel amacla kullaniminin bu oranin uzerinde altin iceren alasimlarda olmasi gerektigini belirtmistir Bu oraninin uzerinde dahi binde 15 ten kucuk farkliliklar ayirdedilemez TarihMihenk tasindan ilk bahseden kaynak MO 4 yuzyildan kalma adli Sanskritce metindir Roma tarihcisi Buyuk Plinius da 1 yuzyilda yazdigi Doga Tarihi eserinde mihenk tasindan bahsetmistir 19 yuzyila kadar yaygin olarak kullanilmistir Ingilizce cupellation denen baska bir yontem mihenk tasiyla yapilan testlerden daha duyarli olmakla birlikte incelenen cismin tamamen eritilmesini gerektirir Gunumuzde veya gibi teknikler bir alasimdaki altin oranini olcmekte daha duyarli olup incelenen ornege cok az zarar vermektedirler Daha cok bilgi icinA Oddy Assaying in Antiquity 1 3 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Mihenk tasi Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim tarihi 2 temmuz 2009 Georg Lunge 1911 Technical Methods of Chemical Analysis D Van Nostrand co s 135 Kautalya R P Kangle 1997 The Kautiliya Arthasastra Motilal Banarsidass Publ Pliny John Bostock Henry Thomas Riley 1857 The Natural History of Pliny H G Bohn KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link 6 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2009