Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Milano Dükalığı (İtalyanca; Ducato di Milano, Latince; Ducatus Mediolani) İtalya'nın kuzeyinde yer alan Kutsal Roma İmparatorluğu'na bağlı devlet. Başkenti Milano olan devlet tarafından 1395 yılında kurulmuştu. Dükalığın komşuları doğuda Venedik Cumhuriyeti, batıda Savoy Dükalığı, güneyde Ceneviz Cumhuriyeti ve kuzeyde ise İsviçre Kantonlarıydı. Resmi olarak kullanılan diller Lombardca ve İtalyanca'ydı.
Milano Dükalığı | |
|---|---|
 Bayrak  Arma | |
 Milano Dükalığı, 1494 (Beyaz renkte) | |
| Başkent | Milano |
| Resmî dil(ler) | Lombardca, İtalyanca |
15.yy'ın başlarında en geniş sınırlarına ulaşan devlet Lombardiya eyaletinin tamamına ve Venedik eyaletinin, Emilia Romagna eyaletinin ve Piemonte eyaletinin bir kısmına sahipti.
Sforza hanedanı zamanında ipek endüstrisinin gelişmesiyle birlikte zenginleşen şehir Rönesans döneminin en zengin eyaletlerinden biri oldu.
15.yy'ın sonlarına doğru Fransa Krallığı ve Habsburg İmparatorluğu arasındaki mücadelenin sebeplerinden biri oldu. 1556 yılında Habsburg İspanya'sına geçen Milano Dükalığı 1707 yılında eski imparatorluk sınırında olduğu için Habsburg Avusturya'sına geçti. 1796 yılında yeniden Fransa'nın eline geçen Milano Dükalığı bir yıl sonra Campo Formio Antlaşması ile birlikte (Alplerin güneyindeki bir Fransız kukla devleti olan Cisalpin Cumhuriyeti'ne geçti.
Napolyon yönetimindeki yenilen Fransa, 1815'teki Viyana Kongresi'nde Lombardiya- Venedik Krallığı'nı (Milan Dükalığı dahil) Avusturya İmparatorluğu'na teslim etti. 1859 yılında Lombardiya Avusturya tarafından Sardinya-Piemonte Krallığı'na teslim edildi. Sardinya- Piemonte Krallığı ise ileride günümüz İtalya'sını oluşturacaktı.
Tarih
Visconti Hanedanı 1277 yılından beri Milan şehrini yönetmekteydi. 100.000 Florin karşılığında Milan Dükalığını Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na ekleten Gian Galeazzo Visconti Milan Dükü ve Pavia Kontu olmuştur.
Visconti Yönetimi (1395-1447)
1395 yılında Milan Dükü unvanını alan Gian Galeazzo Visconti Adda ve Ticino nehirleri arasında izin belgesine sahip olmasına rağmen dükalığını Piemonte'den Venedik'e kadar olan 26 kasabayı da dahil ederek sınırlarını papalığa ait Umbria eyaletinden İsviçre kantonu olan Ticino'ya kadar genişletmiştir. Gian Galeazzo Visconti'den önce gelen Milan yöneticileri sırasıyla şöyledir: Azzone Visconti, Luchino Visconti, Giovanni Visconti, Bernabò Visconti idi.
Gian Galeazzo Visconti'den önce gelen Azzone Visconti ise 1331 yılında Ossala'yı (Piemonte) 1332 yılında ise Bergamo ve Pavia 'yı (Lombardiya) ve Novara'yı (Piemonte), 1333 yılında Pontremoli'yi (Toskana), 1334'te ise Vercelli'yi(Piemonte) ve Cremona'yı (Lombardiya), 1335 yılında ise Lombardiya şehirleri olan Como, Creama, Lodi ve Valtellina'yı, 1336 yılında ise Bormio'yu(Lombardiya) ve Piacenza'yı (Emilia) ve 1337 yılında Brescia ve Val Camonica'yı dükalığına kattı.
Luchino ve Giovanni Visconti kardeşler 1342 yılında şu an İsviçre'ye ait olan Bellizona'yı 1346 yıllında ise Parma'yı(Emilia), 1347 yılında ise güneybatı Pieomente'deki birkaç bölgeyi daha eklemiştir. (Tortona, Alessandria, Asti ve Mondovi) Luchino ve Giovanni kardeşleden sonra yönetime gelen Bernabo Visconti, Reggio Emilia'yı 1371 yılında, Riva Del Garda'yı da 1380 yılında fethett ve son olarak Gian Galeazzo Visconti Verona (1387),Vicenza (1387), Belluno'yu (1388) topraklarına kattı. Kısa bir süreliğine de olsa Padova'yı da topraklarına kattı. Güneye doğru da fetihler yapan Galeazzo Lucca, Pisa ve Siene'yı da 1399 yılında topraklarına kattı. 1402 yılında ise Bologna (Emilia'da), Perugia ve Assisi'yi de (Umbria'da) fethetti.
Ambrosyan Cumhuriyeti (1447-1450)
1447 yılında erkek varis bırakmadan ölen Filippo Maria ardından cumhuriyet yönetimine geçen Milan Dükalığı komşularının saldırıları ve isyanlar neticesinde zor bir duruma düşmüştü. Bu sırada bir paralı asker komutanı olan Francesco Sforza Filippo Maria'nın gayrimeşru kızı ile evlenerek Sforza hanedanının yönetiminde dükalık yeniden kurulmuştur.
Sforza Yönetimi ( 1450-1499)
Bu dönemde krallık topraklarını İsviçrelilere, Venediklilere ve Fransızlara karşı korumaya çalışmasına rağmen bunda pek de başarılı olamayıp Novara İhaneti'nden sonra krallık Fransa tarafından ele geçirilmiştir.
Fransa Yönetimi (1499-1526)
1498 yılında Fransa Kralı XII. Louis babasının hak iddiasını kullanarak 1499 yılında Milan Dükalığı'nı işgal edip Lodovico Sforza'yı tahtan indirdi ve kendisini Milan Dükü ilan etti. Bu durum üzerine İsviçre ise 1512 yılında Lodovico'nun oğlu Massimilano'yu tahta geçirdi fakat kısa bir süre sonra Fransuva tarafından 1515 yılında tahtan indirilip, hapsedildi. Bunun üzerine 1521 yılında Avusturya Massimilano'nun kardeşi Francesco'yu tahta geçirdi. Bu durum üzerine karşı karşıya gelen Fransa ve Habsburglar 1525 yılında Pavia'da savaşa girdiler.
1525 yılında V. Karl'a yenilen Fransa Konyak Ligi'ne katıldı. Fransa, Papalık, Floransa Cumhuriyeti ve Venedik Cumhuriyeti ile birlikte Habsburg İspanyası ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na saldırdı. İmparatorluk bu savaşta galip gelmişti ve Milan şehrinden Fransızlar çıkarılmıştı. Ancak bu galibiyete rağmen hala bazı şehirleri işgal eden Fransa 1529 yılında Habsburglarla anlaşarak Milan Dükalığı'ndan çekildi.
1535 yılında Francesco II'nin varis bırakmadan ölmesi yeni bir tartışmaya sebep olmuştu. Bu tartışmalar sürerken 1545 yılında Po Nehri'nin güneyindeki Milan Düklüğü'nün topraklarından Parma Düklüğü oluşturulmuş olup Papa III. Paul'un gayrimeşru oğlu Pier Luigi Farnese bu düklüğün başına getirilmiştir.
İspanyol Habsburgları (1556-1707)
Kalan toprakları 1535 yılından beri kontrol eden V.Karl 1556 yılından sonra tahtını oğlu II. Philip'e bırakmıştı. 1551-1559 İtalyan Savaşları sonunda ise Fransa Dükalığın Habsburglara ait olduğunu kabul etti.
İspanyol Veraset Savaşı ile birlikte 1701 yılında Milan'ı işgal eden Habsburglar 1707 yılında Milan Kongresi ile Milan Dükalığı'nın yeni dükü olmuştu.
Avusturya Habsburgları (1707-1796)
1796 yılında Napolyon tarafından işgal edilen Milan Avusturya tarafından 1797 yılında resmi olarak Campo Formio Antlaşması ile birlikte Fransa'ya teslim edildi. Cisalpine Cumhuriyeti'nin merkezini oluşturdu.
Mirası
1815 yılındaki Viyana Kongresi'nde yıkılan birçok devlet yeniden oluşturulmasına rağmen Milan Dükalığı oluşturulmadı. Lombardiya ve eski Venedik topraklarından bir krallık oluşturuldu. Bu krallığın kralı ise Avusturya İmparatoru olmuştu. İtalya Krallığı'nı oluşturacak olan Sardinya-Piemonte Krallığı tarafından 1861 yılında eski Milan Düklüğü toprakları, 1866 yılında ise eski Venedik Krallığı'nın toprakları ele geçirilecekti. 1870 yılında İtalyan Krallığı'nın oluşturulmasıyla birlikte günümüzde İtalyan Cumhuriyeti'nin bir eyaleti olmaktadır.
Kaynakça
- ^ Bueno (1941), s. 173
- ^ Black (2009), ss. 68–72
Konuyla ilgili yayınlar
- Black, Jane (2009). Absolutism in Renaissance Milan. Plenitude of power under the Visconti and the Sforza 1329–1535. Oxford: Oxford Universiy Press. ISBN .
- Bueno de Mesquita, Daniel Meredith (1941). Giangaleazzo Visconti, Duke of Milan (1351-1402): a study in the political career of an Italian despot. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN . OCLC 837985673. 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Dış bağlantılar
- Milano Tarihi 28 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Avrupa tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Milano Dukaligi Italyanca Ducato di Milano Latince Ducatus Mediolani Italya nin kuzeyinde yer alan Kutsal Roma Imparatorlugu na bagli devlet Baskenti Milano olan devlet tarafindan 1395 yilinda kurulmustu Dukaligin komsulari doguda Venedik Cumhuriyeti batida Savoy Dukaligi guneyde Ceneviz Cumhuriyeti ve kuzeyde ise Isvicre Kantonlariydi Resmi olarak kullanilan diller Lombardca ve Italyanca ydi Milano DukaligiDucato di Milano Italyanca Ducatus Mediolani Latince Bayrak ArmaMilano Dukaligi 1494 Beyaz renkte BaskentMilanoResmi dil ler Lombardca Italyanca 15 yy in baslarinda en genis sinirlarina ulasan devlet Lombardiya eyaletinin tamamina ve Venedik eyaletinin Emilia Romagna eyaletinin ve Piemonte eyaletinin bir kismina sahipti Sforza hanedani zamaninda ipek endustrisinin gelismesiyle birlikte zenginlesen sehir Ronesans doneminin en zengin eyaletlerinden biri oldu 15 yy in sonlarina dogru Fransa Kralligi ve Habsburg Imparatorlugu arasindaki mucadelenin sebeplerinden biri oldu 1556 yilinda Habsburg Ispanya sina gecen Milano Dukaligi 1707 yilinda eski imparatorluk sinirinda oldugu icin Habsburg Avusturya sina gecti 1796 yilinda yeniden Fransa nin eline gecen Milano Dukaligi bir yil sonra Campo Formio Antlasmasi ile birlikte Alplerin guneyindeki bir Fransiz kukla devleti olan Cisalpin Cumhuriyeti ne gecti Napolyon yonetimindeki yenilen Fransa 1815 teki Viyana Kongresi nde Lombardiya Venedik Kralligi ni Milan Dukaligi dahil Avusturya Imparatorlugu na teslim etti 1859 yilinda Lombardiya Avusturya tarafindan Sardinya Piemonte Kralligi na teslim edildi Sardinya Piemonte Kralligi ise ileride gunumuz Italya sini olusturacakti TarihVisconti Hanedani 1277 yilindan beri Milan sehrini yonetmekteydi 100 000 Florin karsiliginda Milan Dukaligini Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu na ekleten Gian Galeazzo Visconti Milan Duku ve Pavia Kontu olmustur Visconti Yonetimi 1395 1447 1395 yilinda Milan Duku unvanini alan Gian Galeazzo Visconti Adda ve Ticino nehirleri arasinda izin belgesine sahip olmasina ragmen dukaligini Piemonte den Venedik e kadar olan 26 kasabayi da dahil ederek sinirlarini papaliga ait Umbria eyaletinden Isvicre kantonu olan Ticino ya kadar genisletmistir Gian Galeazzo Visconti den once gelen Milan yoneticileri sirasiyla soyledir Azzone Visconti Luchino Visconti Giovanni Visconti Bernabo Visconti idi Gian Galeazzo Visconti den once gelen Azzone Visconti ise 1331 yilinda Ossala yi Piemonte 1332 yilinda ise Bergamo ve Pavia yi Lombardiya ve Novara yi Piemonte 1333 yilinda Pontremoli yi Toskana 1334 te ise Vercelli yi Piemonte ve Cremona yi Lombardiya 1335 yilinda ise Lombardiya sehirleri olan Como Creama Lodi ve Valtellina yi 1336 yilinda ise Bormio yu Lombardiya ve Piacenza yi Emilia ve 1337 yilinda Brescia ve Val Camonica yi dukaligina katti Luchino ve Giovanni Visconti kardesler 1342 yilinda su an Isvicre ye ait olan Bellizona yi 1346 yillinda ise Parma yi Emilia 1347 yilinda ise guneybati Pieomente deki birkac bolgeyi daha eklemistir Tortona Alessandria Asti ve Mondovi Luchino ve Giovanni kardesleden sonra yonetime gelen Bernabo Visconti Reggio Emilia yi 1371 yilinda Riva Del Garda yi da 1380 yilinda fethett ve son olarak Gian Galeazzo Visconti Verona 1387 Vicenza 1387 Belluno yu 1388 topraklarina katti Kisa bir sureligine de olsa Padova yi da topraklarina katti Guneye dogru da fetihler yapan Galeazzo Lucca Pisa ve Siene yi da 1399 yilinda topraklarina katti 1402 yilinda ise Bologna Emilia da Perugia ve Assisi yi de Umbria da fethetti Ambrosyan Cumhuriyeti 1447 1450 1447 yilinda erkek varis birakmadan olen Filippo Maria ardindan cumhuriyet yonetimine gecen Milan Dukaligi komsularinin saldirilari ve isyanlar neticesinde zor bir duruma dusmustu Bu sirada bir parali asker komutani olan Francesco Sforza Filippo Maria nin gayrimesru kizi ile evlenerek Sforza hanedaninin yonetiminde dukalik yeniden kurulmustur Sforza Yonetimi 1450 1499 Bu donemde krallik topraklarini Isvicrelilere Venediklilere ve Fransizlara karsi korumaya calismasina ragmen bunda pek de basarili olamayip Novara Ihaneti nden sonra krallik Fransa tarafindan ele gecirilmistir Fransa Yonetimi 1499 1526 1498 yilinda Fransa Krali XII Louis babasinin hak iddiasini kullanarak 1499 yilinda Milan Dukaligi ni isgal edip Lodovico Sforza yi tahtan indirdi ve kendisini Milan Duku ilan etti Bu durum uzerine Isvicre ise 1512 yilinda Lodovico nun oglu Massimilano yu tahta gecirdi fakat kisa bir sure sonra Fransuva tarafindan 1515 yilinda tahtan indirilip hapsedildi Bunun uzerine 1521 yilinda Avusturya Massimilano nun kardesi Francesco yu tahta gecirdi Bu durum uzerine karsi karsiya gelen Fransa ve Habsburglar 1525 yilinda Pavia da savasa girdiler 1525 yilinda V Karl a yenilen Fransa Konyak Ligi ne katildi Fransa Papalik Floransa Cumhuriyeti ve Venedik Cumhuriyeti ile birlikte Habsburg Ispanyasi ve Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu na saldirdi Imparatorluk bu savasta galip gelmisti ve Milan sehrinden Fransizlar cikarilmisti Ancak bu galibiyete ragmen hala bazi sehirleri isgal eden Fransa 1529 yilinda Habsburglarla anlasarak Milan Dukaligi ndan cekildi 1535 yilinda Francesco II nin varis birakmadan olmesi yeni bir tartismaya sebep olmustu Bu tartismalar surerken 1545 yilinda Po Nehri nin guneyindeki Milan Duklugu nun topraklarindan Parma Duklugu olusturulmus olup Papa III Paul un gayrimesru oglu Pier Luigi Farnese bu duklugun basina getirilmistir Ispanyol Habsburglari 1556 1707 Kalan topraklari 1535 yilindan beri kontrol eden V Karl 1556 yilindan sonra tahtini oglu II Philip e birakmisti 1551 1559 Italyan Savaslari sonunda ise Fransa Dukaligin Habsburglara ait oldugunu kabul etti Ispanyol Veraset Savasi ile birlikte 1701 yilinda Milan i isgal eden Habsburglar 1707 yilinda Milan Kongresi ile Milan Dukaligi nin yeni duku olmustu Avusturya Habsburglari 1707 1796 1796 yilinda Napolyon tarafindan isgal edilen Milan Avusturya tarafindan 1797 yilinda resmi olarak Campo Formio Antlasmasi ile birlikte Fransa ya teslim edildi Cisalpine Cumhuriyeti nin merkezini olusturdu Mirasi1815 yilindaki Viyana Kongresi nde yikilan bircok devlet yeniden olusturulmasina ragmen Milan Dukaligi olusturulmadi Lombardiya ve eski Venedik topraklarindan bir krallik olusturuldu Bu kralligin krali ise Avusturya Imparatoru olmustu Italya Kralligi ni olusturacak olan Sardinya Piemonte Kralligi tarafindan 1861 yilinda eski Milan Duklugu topraklari 1866 yilinda ise eski Venedik Kralligi nin topraklari ele gecirilecekti 1870 yilinda Italyan Kralligi nin olusturulmasiyla birlikte gunumuzde Italyan Cumhuriyeti nin bir eyaleti olmaktadir Kaynakca Bueno 1941 s 173 Black 2009 ss 68 72Konuyla ilgili yayinlarBlack Jane 2009 Absolutism in Renaissance Milan Plenitude of power under the Visconti and the Sforza 1329 1535 Oxford Oxford Universiy Press ISBN 9780199565290 Bueno de Mesquita Daniel Meredith 1941 Giangaleazzo Visconti Duke of Milan 1351 1402 a study in the political career of an Italian despot Cambridge Cambridge University Press ISBN 9780521234559 OCLC 837985673 26 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2020 Dis baglantilarMilano Tarihi 28 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Avrupa tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz