Mitsubishi F-2, General Dynamics F-16 Fighting Falcon’dan türetilen, Amerika Birleşik Devletleri’nin %60; Japonya’nın %40 katkısıyla Japon Hava Öz Savunma Kuvvetleri için Mitsubishi Heavy Industries ve Lockheed Martin tarafından üretilmiş çok rollü bir savaş uçağıdır.
Mitsubishi F-2 | |
---|---|
Bir Mitsubishi F-2A | |
Türü | Avcı |
Ulusal köken | |
Üretici | Mitsubishi Heavy Industries-Lockheed Martin |
İlk uçuş | 7 Ekim 1995 |
Hizmete giriş | 2000 |
Durumu | Etkin |
Ana kullanıcı | Japon Öz Savunma Kuvvetleri |
Üretim sayısı | 94+4 Prototip |
Birim maliyeti | 12 Milyar yen ($127 Milyon) |
Gelişimi | General Dynamics F-16 Fighting Falcon |
F-2’nin tasarım temeli, Gelişmiş Taktik Avcı (ATF) programına düşük maliyetli bir alternatif olarak sunulan ve başarısız olan F-16 Agile Falcon’dur. Üretimi 1996 yılında başlamış, ilk uçağı hizmete 2000 yılında girmiştir.
İlk 76 uçak 2008 yılında hizmete girdi ve toplam 98 adet üretildi. Bir savaş uçağında kullanılan ilk aktif faz dizinli radar 1995 yılında F-2 ile tanıtılmış 'dir.
F-2, F-16'nın resmi olmayan takma adı olan "Viper"a ve Mitsubishi A6M Zero'ya atıfta bulunarak "Viper Zero" takma adını almıştır.
Geliştirilme aşaması
ABD-Japonya müzakereleri
JASDF ve yüklenicileri, 1981 kadar erken bir tarihte, yaşlanan Mitsubishi F-1 savaş uçağının yerine Japon tasarımı ve üretimi bir yedek parça geliştirmeyi düşündüler. 1985 yılında resmi bir fizibilite çalışması başlatıldı.
Japonya'nın uçakları yerli olarak geliştirme niyeti, daha önce McDonnell Douglas lisansı altında üretilen savaş uçağının başarısına dayandırıldı.
Japon savunma müteahhitleri, mühendislere deneyim olması ve dolayısıyla Japon uçak endüstrisini geliştirmesi amacıyla yeni bir uçak inşa etmeleri gerektiğini savundu.
Program 1985 yılında resmi olarak şekillenmeye başladığında, birçok ABD yetkilisi programın düşük kalitede bir uçakla sonuçlanacağından ve bunun zayıflatacağından endişelilerdi. Pentagon yetkilileri, Japonya'nın ABD uçağı satın almayı kabul etmeyeceğini düşündüğü için F-16 ya da (F/A-18) platformuna dayalı bir uçağın ortak üretimini veya ortak geliştirilmesini savundu.
1987'nin başlarında, Amerika Birleşik Devletleri, Caspar Weinberger ve diğer yetkililer aracılığıyla projeyi ABD-Japonya ortak geliştirmesi olarak yürütmesi için Japonya'ya diplomatik baskı yapmaya başlamıştı.
ve Nakasone hükümeti, ortak projeyi Ekim 1987'de duyurdu.
Kasım 1988'de imzalanan bir mutabakat zaptı uyarınca General Dynamics, F-16 Fighting Falcon teknolojisini Mitsubishi Heavy Industries'e sağlayacak ve ortak olarak geliştirme çalışmasının yüzde 45'e kadarını üstlenecekti.
ABD tarafında ise, ABD Dışişleri Bakanlığı ve Savunma Bakanlığı'ndaki üst düzey yetkililer, ABD'nin Japon teknolojisine erişeceğinden ve projenin ABD-Japonya ilişkilerini güçlendireceğinden dolayı projeyi destekledi fakat Ticaret Bakanlığı ve Kongre'nin birçok üyesi Japonya'nın ABD havacılık firmalarıyla rekabetini artırma riskinden dolayı bu projeye karşı çıktı. Kongre'deki muhalifler, Japonya'nın iki ülke arasındaki ticaret açığını kapatmak için Amerikan uçakları alması gerektiğini savundu. Yirmiden fazla Senato üyesi anlaşmanın resmi olarak gözden geçirilmesini talep etti.
George HW Bush'un Ocak 1989'da Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak göreve gelmesinden sonra, ABD hükûmeti anlaşmaya yönelik iç eleştirilere mutabakat zaptının şartlarının "açıklığa kavuşturulmasını" isteyerek yanıt verdi. Japon hükûmeti ise bunu yeniden müzakere etme girişimi olarak görmüştür. , teknolojinin Japonya'ya transfer edilmesinden endişe duyuyordu.
Bush, Nisan 1989'da Japon mevkidaşı Noboru Takeshita'nın istifasından kısa bir süre önce Japonya'nın uçuş kontrolü ve silah kontrol yazılımına erişiminin sınırlandırıldığı, ABD'nin ise Japonya'nın savaş için geliştirdiği her türlü yeni teknolojiye erişiminin olacağı revize edilmiş bir anlaşmayı duyurdu. Amerikalı müteahhitlere üretimin en az %40'ı garanti edildi. Kongre, anlaşmayı hoşnutsuzluğunu da dile getirerek Haziran 1989'da onayladı.
Japon milletvekili Shintaro Ishihara, nihai anlaşmayı 1990'da bir konuşmasında "Dışişleri Bakanlığımız ve diğer hükümet kurumları, başka bir ikili meselede Sam Amca'nın gazabına uğramaktansa daha küçük bir pasta yemenin daha iyi olduğuna karar verdi." diyerek eleştirdi ve ekledi: "En gelişmiş savunma teknolojimizi ABD'ye veriyoruz ancak kullandığımız her teknoloji için lisans ve patent ücreti ödüyoruz."
Üretim
Başlangıçta Mitsubishi SX-3 adı verilen FS-X programında çalışmalar başladı. 1984 yılında General Dynamics, F-16'nın büyütülmüş bir versiyonunu ABD Hava Kuvvetleri'ne sunmuş ve bunu Gelişmiş Taktik Avcı yarışmasına düşük maliyetli bir alternatif olarak girmeyi düşünmüştü. Bu çalışmalar meyve vermedi; ancak bu konsept F-2 tasarımının başlangıç noktası oldu. F-2'de kanat tasarımı kullanıldı ve elektroniklerin çoğu 1990'ların standartlarına göre güncellendi. Japonya, 'yi değiştirmek ve ana hava üstünlüğü savaş uçağı olan 'yi geliştirebilmek için bu uçağı seçti. Program aynı zamanda ABD'den Japonya'ya teknoloji transferi ve benzeri maddeler içeriyordu.
Maliyet paylaşımı %60 Japonya ve %40 ABD olmak üzere bölündü. Lockheed Martin, tüm arka gövdeleri, ön kanadın kenarlarındaki flapları ve sol wingbox'lardan sekizini üretecekti.
Geliştirme maliyetlerini de içeren birim maliyeti, F-16 Blok 50/52'nin geliştirme maliyetini içermeyen maliyetinin yaklaşık dört katı olması nedeniyle F-2 programı tartışmalıydı. Geliştirme maliyetlerinin de dahil edilmesi, birim maliyetini çarpıtıyordu (bu çoğu modern askeri uçakta görülen bir durumdur). Fakat planlanan tedarik seviyelerinde bile, uçak başına maliyet kısmen yüksekti. 141 F-2'den oluşan ilk planda, seri üretimden düşülen maliyetler hariç birim maliyet US$10 milyon (7,5 milyon Euro) kadar daha düşüktü. Bu nedenle, 2008'e kadar planlanan uçak adedi 94'e kadar düşürülmüştü.
F-2'nin ilk uçuşu 7 Ekim 1995'te gerçekleşti. Aynı yıl, Japon hükûmeti 1999 yılında hizmete girmesi için 141 adetlik (kısa süre sonra bu sayı 130'a düşürüldü) bir siparişi onayladı. Uçağın yapısal sorunları hizmet girişinin 2000 yılına kadar ertelenmesine neden oldu. Maliyet miktarından dolayı, 2004 yılında sipariş sayısı 98'e (dört prototip dahil) düşürüldü.[] Dört prototipin uçuş testleri Japon Savunma Bakanlığı tarafından gerçekleştirildi.
Sözleşme kapsamında sipariş edilen 94 adet seri üretim uçağının sonuncusu 27 Eylül 2011 tarihinde Savunma Bakanlığı'na teslim edildi. Üretilen son F-2'nin hangardan çıkış töreni sırasında Mitsubishi Heavy Industries, F-2 üretiminin sona ereceğini ve artık F-2 savaş uçağı üretilmeyeceğini doğruladı. 2014 itibarıyla, 61 tek koltuklu ve 21 iki koltuklu eğitmen uçağı uçar halde bulunmaktadır.
Tasarım
General Electric, Kawasaki, Honeywell, Raytheon, NEC, ve ana alt yükleniciler arasındaydı. Lockheed Martin, arka füzelajı, hücum kenarlarını, depo yönetim sistemini, wingbox'ların büyük bir kısmını (iki yönlü teknoloji transferi anlaşmalarının bir parçası olarak) ve diğer bileşenleri sağladı. Kawasaki, gövdenin orta bölümünün yanı sıra ana tekerleklerdeki ve motorlardaki kapıları da tasarlarken, ön gövde ve kanatlar da Mitsubishi tarafından tasarlandı.
Aviyoniklerin bir kısmı Lockheed Martin tarafından sağlandı ve dijital uçuş sistemi, Japan Aviation Electric ve Honeywell (eski adıyla Allied Signal) tarafından ortaklaşa geliştirildi. İletişim sistemleri ve IFF sistemleri yüklenicileri arkasında Raytheon, NEC, ve Kokusai Electric vardı. Atış kontrol radarı, IRS, görev bilgisayarı ve elektronik harp sistemleri ise Japonya tarafından geliştirildi.
Ayrıca, uçuş kontrol bilgisayarı, uçuş kontrol yasaları ve benzer bilgisayar yazılımlarının tamamı Japonya tarafından geliştirilmiş ve entegre edilmiştir. Nihai montaj MHI tarafından Japonya, Nagoya'daki Komaki Güney tesisinde gerçekleştirilmiştir.

Daha büyük kanatlar, uçağa itme gücüyle orantılı olarak daha iyi taşıma kapasitesi ve manevra kabiliyeti sağlar, fakat aynı zamanda uçak gövdesini de ağırlaştırırlar. Daha fazla ağırlığın hızlanma, tırmanma, taşıma kapasitesi ve menzil üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Daha büyük kanatları daha hafif hale getirmek için kanatlar grafit-epoksi kompozitten yapılmış ve bir otoklavda eş zamanlı kürlenmiştir. Bu da, eş zamanlı kürleme teknolojisinin bir savaş uçağındaki ilk uygulanmasıdır.[]
Kanatların geliştirme aşamasında, bu teknoloji bazı sorunlarla karşılaştı; ancak ağırlık tasarrufu, gelişmiş menzil ve bazı gizlilik avantajları sağlamasından ötürü ileri teknoloji olarak nitelendi. Bu teknoloji, programın endüstriyel ortaklığından dolayı daha sonra Amerika'ya aktarıldı.
F-2'nin, yapımı bir LCD (Sıvı Kristal Ekran) ekranı dahil toplam 3 ekranı vardır.
Mitsubishi, mevcut F-16 tasarımını bu uçak için bir referans kılavuzu olarak kullanmıştır ve F-16 mühendislik çizimlerinin %95'inden fazlası F-2 için değiştirilmiştir.
F-2'nin F-16A'dan bazı farklılıkları:

- %25 daha geniş kanat alanı
- toplam ağırlığı ve radar izini azaltmak için kullanılan kompozit malzemeler
- aktif faz dizinli (AESA) radarına uyum sağlamak için burun genişletildi ve uzatıldı. Aynı zamanda, yalnızca bir F-15C filosuyla birlikte F-2, dünyada AESA radarına sahip ilk operasyonel askeri uçaktı.
- daha büyük yatay stabilizatör
- daha büyük hava girişi[]
- üç parçalı kokpit kanopisi
- Aviyonik sistemle ve OFP ile alakalı ekipmanlar birçok açıdan F-16'dan farklılık göstermektedir.
- Orijinal uçuş kontrol sistemi.
- dört veya gemisavar füzesi, dört havadan havaya füze ve ek yakıt tankları ile yüklenebilmesi.
Ayrıca F-2, F-16'nın Güney Kore, Hollanda, Norveç, Yunanistan, Türkiye, Endonezya, Tayvan ve Venezuela tarafından kullanılan versiyonu gibi bir donatılmıştır.
Hizmet Geçmişi
7 Şubat 2013'te, iki Rus Hava Kuvvetleri Sukhoi Su-27 savaş uçağı, kuzeye dönmeden önce Japonya Denizi üzerinden güneye uçarak Hokkaido yakınlarındaki Rishiri Adası açıklarındaki Japon hava sahasına kısa bir süre girdi. Dört F-2 savaş uçağı, Rus uçaklarını görsel olarak doğrulamak için havalandı ve onları hava sahalarını terk etmeleri için ikaz etti.
İki Su-27'den birinin JASDF pilotu tarafından çekilen fotoğrafı Japonya Savunma Bakanlığı tarafından yayımlandı. Rusya, jetlerin Kuril Adalarındaki anlaşmazlığının rutin uçuş olduğunu söyleyerek saldırıyı yalanladı.
22 Ağustos 2013 tarihinde, iki Rus Tupolev Tu-142 Bear-F deniz devriye uçağı, iki dakikadan kısa bir süreliğine Kyüshü yakınındaki Japon hava sahasına girdi. Buna bir cevap olarak F-2 savaş uçakları kaldırıldı.
Kazalar ve olaylar
- 31 Ekim 2007'de bir F-2B Japonya'nın merkezindeki Nagoya Havaalanında kalkış yaparken düştü ve alev aldı. Bu jet, büyük bir bakımın sonrası JSDF'ye teslim edilmeden önce Mitsubishi çalışanları tarafından test uçuşuna alınıyordu. Her iki test pilotu da olayı hafif sıyrıklarla atlattı. Nihai raporda ise kazaya yanlış kablolamanın neden olduğu belirlenmiştir.
- 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi neticesinde ait 18 F-2B hasar gördü. Bunlardan 5'i tamir edilemeyecek durumdaydı ve hurdaya çıkarıldı. Geriye kalan 13 F-2'nin tamiri ise tahmini 84.33 milyar Yen (2011)'e mal oldu. Bu arada 21'inci Savaş Filosu'nun yürüttüğü eğitim görevleri de diğer hava üslerine devredildi. Onarım çalışmaları, 21. Filonun Matsushima'ya döndüğü 2016 yılında tamamlandı.
- 20 Şubat 2019'da bir F-2B, Japonya Denizi üzerinde eğitim uçuşu sırasında düştü. Kazadan hem uçuş eğitmeni hem de pilot sağ kurtuldu.
- Nisan 2021'de, formasyonda uçan iki F-2 jeti (bir F-2A ve bir F-2B), Yamaguchi Eyaleti üzerinde havada küçük bir çarpışma yaşadı. Herhangi bir yaralanma olmadan, az hasarlı uçaklar güvenli bir şekilde indiler.
Özellikler (F2A)
Veri kaynağı Jane's all the World's Aircraft 2010–11, Combat Aircraft since 1945
Genel özellikler
- Mürettebat: 1 (F-2B: 2)
- Açıklık oranı: 3.3
- Yakıt kapasitesi: 4.637 L (1.225 US gal; 1.020 imp gal) azami iç yakıt deposu 4.588 L (1.212 US gal; 1.009 imp gal)
- F-2B 3.948 L (1.043 US gal; 868 imp gal) azami iç yakıt deposu 3.903 L (1.031 US gal; 859 imp gal)
- Dış yakıt deposu kapasitesi: 5.678 L (1.500 US gal; 1.249 imp gal) azami – (1x 11.355 L (3.000 US gal; 2.498 imp gal) + 2x 227.125 L (60.000 US gal; 49.961 imp gal) bırakılabilir yakıt tankı) * Azami iniş ağırlığı: 18.300 kg (40.300 lb)
Performans
- Maksimum sürat: Mach yüksek irtifada Mach 2.0, alçak irtifada Mach 1.1
Mühimmat
- 20 mm JM61A1 top ve 8,085 kg ek silah yük kapasitesi:
- JLAU-3/A Roket Podu
- Havadan havaya füzeler: , Mitsubishi AAM-4, , AIM-9 Sidewinder, AIM-7 Sparrow
- Havadan karaya füzeler: ve gemi-savar füzeleri, GCS-1 IIR başlıklı çeşitli bombalar, JDAM
- diğer: J/AAQ-2 FLIR (sonradan )
Aviyonik
Mitsubishi J/APG-2 AESA radar sistemi
Raytheon Technologies AN/ARC-164 Have UHF alıcı-vericisi
Varyantlar

- XF-2A : Tek koltuklu prototipler.
- XF-2B : İki koltuklu prototipler.
- F-2A : Tek kişilik avcı varyantı.
- F-2B : İki koltuklu eğitim varyantı.
- F-2A Super Kai : F-16C Block 60 temelli CFT'li (uyumlu yakıt depolu) önerilen varyant. F-4EJ Kai Phantom II'nin yerini alması amaçlanmıştı. F-35A Lightning II seçildiğinde reddedildi.
Kullanan ülkeler
Mart 2022'de JHÖSK'te 91 adet F-2 hizmetteydi.
Hava Savunma Komutanlığı:
- Merkezi Hava Savunma Kuvvetleri
- 7. Filo,
- (2001-günümüz)
- 7. Filo,
- Batı Hava Savunma Kuvvetleri:
- 8. Filo,
- (2004-günümüz)
- (2008-günümüz)
- 8. Filo,
Hava Eğitim Komutanlığı:
- , (2000-günümüz)
- ,
- (Tekrar devreye sokuldu)
Hava Geliştirme ve Test Komutanlığı:
- ,
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Mitsubishi F-2 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ Roblin, Sebastien.
- ^ a b Spar, Debora (1991–1992). . International Journal. 47 (2): 265-292. doi:10.1177/002070209204700204. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017 – HeinOnline vasıtasıyla.
- ^ Yates, Ronald E. (17 Mayıs 1987). . Chicago Tribune (İngilizce). 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- ^ a b c Hiatt, Fred (23 Mart 1989). . Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- ^ a b c Ishihara, Shintaro (14 Ocak 1990). . The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- ^ a b . Chicago Tribune (İngilizce). 24 Mart 1989. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- ^ a b Sanger, David E. (20 Şubat 1989). . The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- ^ a b . Los Angeles Times (İngilizce). 30 Nisan 1989. ISSN 0458-3035. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- ^ Lauter, David; Pine, Aart (29 Nisan 1989). . Los Angeles Times (İngilizce). ISSN 0458-3035. 9 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- ^ Spar, Debora (1991–1992). . International Journal. 47 (2): 265-292. CiteSeerX live $2
|citeseerx=
değerini kontrol edin (). doi:10.1177/002070209204700204. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017 – HeinOnline vasıtasıyla. - ^ John W.R. Taylor, (Ed.) (1988). Jane's All the World's Aircraft 1988–89. Londra: Jane's Information Group. ISBN . r eksik
|soyadı1=
() - ^ a b c d e . Airforce-technology.com. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2012.
- ^ Breen, Tom (21 Ekim 1996). . Defense Daily. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2015.
- ^ . Forbes. 2008. 29 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2008.
- ^ . Defense Daily. 23 Nisan 1998. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015.
- ^ , "Final F-2 fighter delivered to ASDF", , 29 September 2011, p. 2.
- ^ . AirForceWorld.com. 2 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2011.
- ^ , , Reed Business Information, 24 Ekim 2014, 24 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Ekim 2014 Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . AirForceWorld.com. 2 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2011.
- ^ Lockheed Martin Press Release April 8, 2008
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Airforce-technology.com2
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b Lorell, Mark (1995). (PDF). RAND. s. 383. ISBN . 12 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
- ^ . Defenseindustrydaily.com. 21 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2012.
- ^ Lorell, Mark (1995). (PDF). RAND. s. 380. ISBN . 12 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
- ^ Kanda, Kuniichi (2018). 主任設計者が明かすF-2戦闘機開発 [F-2 fighter development explained by the chief designer] (Japonca). Tokyo, Japan: Namiki shobo. s. 201. ISBN .
- ^ a b c d Eric, Hehs (12 Kasım 2015). . CodeOneMagazine.com. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- ^ "Boeing Delivers Final AESA-Equipped F-15 Aircraft to U.S. Air Force". 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Japan Upgrading 60 F-2s With AAM-4, J/APG-2 | Aviation Week Network". aviationweek.com. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
- ^ Eric, Hehs (12 Kasım 2015). "Japan's F-2 Support Fighter". CodeOneMagazine.com. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- ^ Kenji, Fujimura; Yuasa, Hiroshi; Konishi, Tomoyuki; Nishi, Hiroshi; Fujisaki, takumi (5 Nisan 2000). [XF-2 Avionics Design]
|çeviri-başlık=
kullanmak için|başlık=
gerekiyor (). The Japan Society for Aeronautical and Space Sciences. 555 (Japonca). Aerospace Technology Japan. 48 (555): 256. CiteSeerX live $2|citeseerx=
değerini kontrol edin (). doi:10.14822/kjsass.48.555_252|arşivurl=
eksik başlık (). 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2020. - ^ Ide, Masaki; Horie, Kazuhiro; Katayanagi, Ryoji; Yamamoto, Masaki; Hashimoto, Kazunori; Satake, Nobumasa (5 Nisan 2000). [XF-2 Flight Control System Design]
|çeviri-başlık=
kullanmak için|başlık=
gerekiyor (). The Japan Society for Aeronautical and Space Sciences. 555 (Japonca). Aerospace Technology Japan. 48 (555): 233-240. CiteSeerX live $2|citeseerx=
değerini kontrol edin (). doi:10.14822/kjsass.48.555_233|arşivurl=
eksik başlık (). 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2020. - ^ a b , BBC News, 7 Şubat 2013, 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Haziran 2018
- ^ , Kuwait News Agency (KUNA), 7 Şubat 2013, 16 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Şubat 2013
- ^ , Dawn.com, 7 Şubat 2013, 8 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Şubat 2013
- ^ , Yahoo! News, 7 Şubat 2013, 11 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Şubat 2013
- ^ Japan scrambles jets, accusing Russian bombers of intrusion 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ . The Japan Times. 1 Kasım 2007. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2007.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2016.
- ^ . 8 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2016.
- ^ a b . Flightglobal.com. 19 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2016.
- ^ . Asahi Shimbun. 12 Mart 2011. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2011.
- ^ . J-Hangerspace. 9 Şubat 2019. 12 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2019.
- ^ Takahashi, Kosuke (21 Şubat 2019). . Jane's 360. 21 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2019.
- ^ . Mainichi Daily News. 23 Nisan 2021. 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
- ^ Jackson, Paul, FRAeS, (Ed.) (2009). Jane's all the World's Aircraft 2010–11. 101st. Londra: Jane's Information Group. ss. 422-424. ISBN .
- ^ Wilson, Stewart (2000). Combat aircraft since 1945. 1st. Fyshwick, Australia: Aerospace Publications. s. 106. ISBN .
- ^ a b c "ODIN - OE Data Integration Network". odin.tradoc.army.mil. 10 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ a b "MITSUBISHI F-2". janes.migavia.com. 10 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^
- Spar, Debora (1991–1992). "Co-Developing the FSX Fighter: The Domestic Calculus of International Co-Operation". International Journal. 47 (2): 265-292. doi:10.1177/002070209204700204. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2017 – HeinOnline vasıtasıyla.
- Ishihara, Shintaro (14 Ocak 1990). "FSX – Japan's Last Bad Deal". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- Yates, Ronald E. (17 Mayıs 1987). "U.S., Japan Wrestle Over Who Will Build Jet". Chicago Tribune (İngilizce). 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- Hiatt, Fred (23 Mart 1989). "Japan Calls on U.S. to Honor FSX Jet Pact". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- "Restricting The Japanese Fighter Deal". Chicago Tribune (İngilizce). 24 Mart 1989. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- Sanger, David E. (20 Şubat 1989). "Technology Pact for Fighter Creates Dispute With Japan". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- "Bush Clears Way for FSX Fighter Deal With Japan". Los Angeles Times (İngilizce). 30 Nisan 1989. ISSN 0458-3035. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
![]() | Askerî uçaklar ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mitsubishi F 2 General Dynamics F 16 Fighting Falcon dan turetilen Amerika Birlesik Devletleri nin 60 Japonya nin 40 katkisiyla Japon Hava Oz Savunma Kuvvetleri icin Mitsubishi Heavy Industries ve Lockheed Martin tarafindan uretilmis cok rollu bir savas ucagidir Mitsubishi F 2Bir Mitsubishi F 2ATuruAvciUlusal koken Japonya ABDUreticiMitsubishi Heavy Industries Lockheed MartinIlk ucus7 Ekim 1995Hizmete giris2000DurumuEtkinAna kullaniciJapon Oz Savunma KuvvetleriUretim sayisi94 4 PrototipBirim maliyeti12 Milyar yen 127 Milyon GelisimiGeneral Dynamics F 16 Fighting Falcon F 2 nin tasarim temeli Gelismis Taktik Avci ATF programina dusuk maliyetli bir alternatif olarak sunulan ve basarisiz olan F 16 Agile Falcon dur Uretimi 1996 yilinda baslamis ilk ucagi hizmete 2000 yilinda girmistir Ilk 76 ucak 2008 yilinda hizmete girdi ve toplam 98 adet uretildi Bir savas ucaginda kullanilan ilk aktif faz dizinli radar 1995 yilinda F 2 ile tanitilmis dir F 2 F 16 nin resmi olmayan takma adi olan Viper a ve Mitsubishi A6M Zero ya atifta bulunarak Viper Zero takma adini almistir Gelistirilme asamasiABD Japonya muzakereleri JASDF ve yuklenicileri 1981 kadar erken bir tarihte yaslanan Mitsubishi F 1 savas ucaginin yerine Japon tasarimi ve uretimi bir yedek parca gelistirmeyi dusunduler 1985 yilinda resmi bir fizibilite calismasi baslatildi Japonya nin ucaklari yerli olarak gelistirme niyeti daha once McDonnell Douglas lisansi altinda uretilen savas ucaginin basarisina dayandirildi Japon savunma muteahhitleri muhendislere deneyim olmasi ve dolayisiyla Japon ucak endustrisini gelistirmesi amaciyla yeni bir ucak insa etmeleri gerektigini savundu Program 1985 yilinda resmi olarak sekillenmeye basladiginda bircok ABD yetkilisi programin dusuk kalitede bir ucakla sonuclanacagindan ve bunun zayiflatacagindan endiselilerdi Pentagon yetkilileri Japonya nin ABD ucagi satin almayi kabul etmeyecegini dusundugu icin F 16 ya da F A 18 platformuna dayali bir ucagin ortak uretimini veya ortak gelistirilmesini savundu 1987 nin baslarinda Amerika Birlesik Devletleri Caspar Weinberger ve diger yetkililer araciligiyla projeyi ABD Japonya ortak gelistirmesi olarak yurutmesi icin Japonya ya diplomatik baski yapmaya baslamisti ve Nakasone hukumeti ortak projeyi Ekim 1987 de duyurdu Kasim 1988 de imzalanan bir mutabakat zapti uyarinca General Dynamics F 16 Fighting Falcon teknolojisini Mitsubishi Heavy Industries e saglayacak ve ortak olarak gelistirme calismasinin yuzde 45 e kadarini ustlenecekti ABD tarafinda ise ABD Disisleri Bakanligi ve Savunma Bakanligi ndaki ust duzey yetkililer ABD nin Japon teknolojisine eriseceginden ve projenin ABD Japonya iliskilerini guclendireceginden dolayi projeyi destekledi fakat Ticaret Bakanligi ve Kongre nin bircok uyesi Japonya nin ABD havacilik firmalariyla rekabetini artirma riskinden dolayi bu projeye karsi cikti Kongre deki muhalifler Japonya nin iki ulke arasindaki ticaret acigini kapatmak icin Amerikan ucaklari almasi gerektigini savundu Yirmiden fazla Senato uyesi anlasmanin resmi olarak gozden gecirilmesini talep etti George HW Bush un Ocak 1989 da Amerika Birlesik Devletleri baskani olarak goreve gelmesinden sonra ABD hukumeti anlasmaya yonelik ic elestirilere mutabakat zaptinin sartlarinin acikliga kavusturulmasini isteyerek yanit verdi Japon hukumeti ise bunu yeniden muzakere etme girisimi olarak gormustur teknolojinin Japonya ya transfer edilmesinden endise duyuyordu Bush Nisan 1989 da Japon mevkidasi Noboru Takeshita nin istifasindan kisa bir sure once Japonya nin ucus kontrolu ve silah kontrol yazilimina erisiminin sinirlandirildigi ABD nin ise Japonya nin savas icin gelistirdigi her turlu yeni teknolojiye erisiminin olacagi revize edilmis bir anlasmayi duyurdu Amerikali muteahhitlere uretimin en az 40 i garanti edildi Kongre anlasmayi hosnutsuzlugunu da dile getirerek Haziran 1989 da onayladi Japon milletvekili Shintaro Ishihara nihai anlasmayi 1990 da bir konusmasinda Disisleri Bakanligimiz ve diger hukumet kurumlari baska bir ikili meselede Sam Amca nin gazabina ugramaktansa daha kucuk bir pasta yemenin daha iyi olduguna karar verdi diyerek elestirdi ve ekledi En gelismis savunma teknolojimizi ABD ye veriyoruz ancak kullandigimiz her teknoloji icin lisans ve patent ucreti oduyoruz UretimBaslangicta Mitsubishi SX 3 adi verilen FS X programinda calismalar basladi 1984 yilinda General Dynamics F 16 nin buyutulmus bir versiyonunu ABD Hava Kuvvetleri ne sunmus ve bunu Gelismis Taktik Avci yarismasina dusuk maliyetli bir alternatif olarak girmeyi dusunmustu Bu calismalar meyve vermedi ancak bu konsept F 2 tasariminin baslangic noktasi oldu F 2 de kanat tasarimi kullanildi ve elektroniklerin cogu 1990 larin standartlarina gore guncellendi Japonya yi degistirmek ve ana hava ustunlugu savas ucagi olan yi gelistirebilmek icin bu ucagi secti Program ayni zamanda ABD den Japonya ya teknoloji transferi ve benzeri maddeler iceriyordu Maliyet paylasimi 60 Japonya ve 40 ABD olmak uzere bolundu Lockheed Martin tum arka govdeleri on kanadin kenarlarindaki flaplari ve sol wingbox lardan sekizini uretecekti Gelistirme maliyetlerini de iceren birim maliyeti F 16 Blok 50 52 nin gelistirme maliyetini icermeyen maliyetinin yaklasik dort kati olmasi nedeniyle F 2 programi tartismaliydi Gelistirme maliyetlerinin de dahil edilmesi birim maliyetini carpitiyordu bu cogu modern askeri ucakta gorulen bir durumdur Fakat planlanan tedarik seviyelerinde bile ucak basina maliyet kismen yuksekti 141 F 2 den olusan ilk planda seri uretimden dusulen maliyetler haric birim maliyet US 10 milyon 7 5 milyon Euro kadar daha dusuktu Bu nedenle 2008 e kadar planlanan ucak adedi 94 e kadar dusurulmustu F 2 nin ilk ucusu 7 Ekim 1995 te gerceklesti Ayni yil Japon hukumeti 1999 yilinda hizmete girmesi icin 141 adetlik kisa sure sonra bu sayi 130 a dusuruldu bir siparisi onayladi Ucagin yapisal sorunlari hizmet girisinin 2000 yilina kadar ertelenmesine neden oldu Maliyet miktarindan dolayi 2004 yilinda siparis sayisi 98 e dort prototip dahil dusuruldu kaynak belirtilmeli Dort prototipin ucus testleri Japon Savunma Bakanligi tarafindan gerceklestirildi Sozlesme kapsaminda siparis edilen 94 adet seri uretim ucaginin sonuncusu 27 Eylul 2011 tarihinde Savunma Bakanligi na teslim edildi Uretilen son F 2 nin hangardan cikis toreni sirasinda Mitsubishi Heavy Industries F 2 uretiminin sona erecegini ve artik F 2 savas ucagi uretilmeyecegini dogruladi 2014 itibariyla 61 tek koltuklu ve 21 iki koltuklu egitmen ucagi ucar halde bulunmaktadir TasarimGeneral Electric Kawasaki Honeywell Raytheon NEC ve ana alt yukleniciler arasindaydi Lockheed Martin arka fuzelaji hucum kenarlarini depo yonetim sistemini wingbox larin buyuk bir kismini iki yonlu teknoloji transferi anlasmalarinin bir parcasi olarak ve diger bilesenleri sagladi Kawasaki govdenin orta bolumunun yani sira ana tekerleklerdeki ve motorlardaki kapilari da tasarlarken on govde ve kanatlar da Mitsubishi tarafindan tasarlandi Aviyoniklerin bir kismi Lockheed Martin tarafindan saglandi ve dijital ucus sistemi Japan Aviation Electric ve Honeywell eski adiyla Allied Signal tarafindan ortaklasa gelistirildi Iletisim sistemleri ve IFF sistemleri yuklenicileri arkasinda Raytheon NEC ve Kokusai Electric vardi Atis kontrol radari IRS gorev bilgisayari ve elektronik harp sistemleri ise Japonya tarafindan gelistirildi Ayrica ucus kontrol bilgisayari ucus kontrol yasalari ve benzer bilgisayar yazilimlarinin tamami Japonya tarafindan gelistirilmis ve entegre edilmistir Nihai montaj MHI tarafindan Japonya Nagoya daki Komaki Guney tesisinde gerceklestirilmistir F 2 ve F 16 karsilastirmasi Daha buyuk kanatlar ucaga itme gucuyle orantili olarak daha iyi tasima kapasitesi ve manevra kabiliyeti saglar fakat ayni zamanda ucak govdesini de agirlastirirlar Daha fazla agirligin hizlanma tirmanma tasima kapasitesi ve menzil uzerinde olumsuz etkileri olabilir Daha buyuk kanatlari daha hafif hale getirmek icin kanatlar grafit epoksi kompozitten yapilmis ve bir otoklavda es zamanli kurlenmistir Bu da es zamanli kurleme teknolojisinin bir savas ucagindaki ilk uygulanmasidir kaynak guvenilir mi Kanatlarin gelistirme asamasinda bu teknoloji bazi sorunlarla karsilasti ancak agirlik tasarrufu gelismis menzil ve bazi gizlilik avantajlari saglamasindan oturu ileri teknoloji olarak nitelendi Bu teknoloji programin endustriyel ortakligindan dolayi daha sonra Amerika ya aktarildi F 2 nin yapimi bir LCD Sivi Kristal Ekran ekrani dahil toplam 3 ekrani vardir Mitsubishi mevcut F 16 tasarimini bu ucak icin bir referans kilavuzu olarak kullanmistir ve F 16 muhendislik cizimlerinin 95 inden fazlasi F 2 icin degistirilmistir F 2 nin F 16A dan bazi farkliliklari F 2 ve F 16 Blok 40 arasindaki farklar 25 daha genis kanat alani toplam agirligi ve radar izini azaltmak icin kullanilan kompozit malzemeler aktif faz dizinli AESA radarina uyum saglamak icin burun genisletildi ve uzatildi Ayni zamanda yalnizca bir F 15C filosuyla birlikte F 2 dunyada AESA radarina sahip ilk operasyonel askeri ucakti daha buyuk yatay stabilizator daha buyuk hava girisi kaynak belirtilmeli uc parcali kokpit kanopisi Aviyonik sistemle ve OFP ile alakali ekipmanlar bircok acidan F 16 dan farklilik gostermektedir Orijinal ucus kontrol sistemi dort veya gemisavar fuzesi dort havadan havaya fuze ve ek yakit tanklari ile yuklenebilmesi Ayrica F 2 F 16 nin Guney Kore Hollanda Norvec Yunanistan Turkiye Endonezya Tayvan ve Venezuela tarafindan kullanilan versiyonu gibi bir donatilmistir Hizmet Gecmisi7 Subat 2013 te iki Rus Hava Kuvvetleri Sukhoi Su 27 savas ucagi kuzeye donmeden once Japonya Denizi uzerinden guneye ucarak Hokkaido yakinlarindaki Rishiri Adasi aciklarindaki Japon hava sahasina kisa bir sure girdi Dort F 2 savas ucagi Rus ucaklarini gorsel olarak dogrulamak icin havalandi ve onlari hava sahalarini terk etmeleri icin ikaz etti Iki Su 27 den birinin JASDF pilotu tarafindan cekilen fotografi Japonya Savunma Bakanligi tarafindan yayimlandi Rusya jetlerin Kuril Adalarindaki anlasmazliginin rutin ucus oldugunu soyleyerek saldiriyi yalanladi 22 Agustos 2013 tarihinde iki Rus Tupolev Tu 142 Bear F deniz devriye ucagi iki dakikadan kisa bir sureligine Kyushu yakinindaki Japon hava sahasina girdi Buna bir cevap olarak F 2 savas ucaklari kaldirildi Kazalar ve olaylar31 Ekim 2007 de bir F 2B Japonya nin merkezindeki Nagoya Havaalaninda kalkis yaparken dustu ve alev aldi Bu jet buyuk bir bakimin sonrasi JSDF ye teslim edilmeden once Mitsubishi calisanlari tarafindan test ucusuna aliniyordu Her iki test pilotu da olayi hafif siyriklarla atlatti Nihai raporda ise kazaya yanlis kablolamanin neden oldugu belirlenmistir 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi neticesinde ait 18 F 2B hasar gordu Bunlardan 5 i tamir edilemeyecek durumdaydi ve hurdaya cikarildi Geriye kalan 13 F 2 nin tamiri ise tahmini 84 33 milyar Yen 2011 e mal oldu Bu arada 21 inci Savas Filosu nun yuruttugu egitim gorevleri de diger hava uslerine devredildi Onarim calismalari 21 Filonun Matsushima ya dondugu 2016 yilinda tamamlandi 20 Subat 2019 da bir F 2B Japonya Denizi uzerinde egitim ucusu sirasinda dustu Kazadan hem ucus egitmeni hem de pilot sag kurtuldu Nisan 2021 de formasyonda ucan iki F 2 jeti bir F 2A ve bir F 2B Yamaguchi Eyaleti uzerinde havada kucuk bir carpisma yasadi Herhangi bir yaralanma olmadan az hasarli ucaklar guvenli bir sekilde indiler Ozellikler F2A Mitsubishi F 2A Veri kaynagi Jane s all the World s Aircraft 2010 11 Combat Aircraft since 1945 Genel ozelliklerMurettebat 1 F 2B 2 Aciklik orani 3 3 Yakit kapasitesi 4 637 L 1 225 US gal 1 020 imp gal azami ic yakit deposu 4 588 L 1 212 US gal 1 009 imp gal F 2B 3 948 L 1 043 US gal 868 imp gal azami ic yakit deposu 3 903 L 1 031 US gal 859 imp gal dd dd dd Dis yakit deposu kapasitesi 5 678 L 1 500 US gal 1 249 imp gal azami 1x 11 355 L 3 000 US gal 2 498 imp gal 2x 227 125 L 60 000 US gal 49 961 imp gal birakilabilir yakit tanki Azami inis agirligi 18 300 kg 40 300 lb Performans Maksimum surat Mach yuksek irtifada Mach 2 0 alcak irtifada Mach 1 1 Muhimmat 20 mm JM61A1 top ve 8 085 kg ek silah yuk kapasitesi JLAU 3 A Roket Podu Havadan havaya fuzeler Mitsubishi AAM 4 AIM 9 Sidewinder AIM 7 Sparrow Havadan karaya fuzeler ve gemi savar fuzeleri GCS 1 IIR baslikli cesitli bombalar JDAM diger J AAQ 2 FLIR sonradan Aviyonik Mitsubishi J APG 2 AESA radar sistemi Raytheon Technologies AN ARC 164 Have UHF alici vericisiVaryantlar2009 tatbikati sirasinda taksi yaparken bir F 2 XF 2A Tek koltuklu prototipler XF 2B Iki koltuklu prototipler F 2A Tek kisilik avci varyanti F 2B Iki koltuklu egitim varyanti F 2A Super Kai F 16C Block 60 temelli CFT li uyumlu yakit depolu onerilen varyant F 4EJ Kai Phantom II nin yerini almasi amaclanmisti F 35A Lightning II secildiginde reddedildi Kullanan ulkeler Japonya Hava Oz Savunma Kuvvetleri Mart 2022 de JHOSK te 91 adet F 2 hizmetteydi Hava Savunma Komutanligi Merkezi Hava Savunma Kuvvetleri 7 Filo 2001 gunumuz Bati Hava Savunma Kuvvetleri 8 Filo 2004 gunumuz 2008 gunumuz Hava Egitim Komutanligi 2000 gunumuz Tekrar devreye sokuldu Hava Gelistirme ve Test Komutanligi Ayrica bakinizGeneral Dynamics F 16 Fighting Falcon AIDC F CK 1 Ching kuo Chengdu J 10 Saab JAS 39 GripenWikimedia Commons ta Mitsubishi F 2 ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca Roblin Sebastien a b Spar Debora 1991 1992 International Journal 47 2 265 292 doi 10 1177 002070209204700204 12 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2017 HeinOnline vasitasiyla Yates Ronald E 17 Mayis 1987 Chicago Tribune Ingilizce 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2017 a b c Hiatt Fred 23 Mart 1989 Washington Post Ingilizce ISSN 0190 8286 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2017 a b c Ishihara Shintaro 14 Ocak 1990 The New York Times Ingilizce ISSN 0362 4331 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2017 a b Chicago Tribune Ingilizce 24 Mart 1989 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2017 a b Sanger David E 20 Subat 1989 The New York Times Ingilizce ISSN 0362 4331 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2017 a b Los Angeles Times Ingilizce 30 Nisan 1989 ISSN 0458 3035 12 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2017 Lauter David Pine Aart 29 Nisan 1989 Los Angeles Times Ingilizce ISSN 0458 3035 9 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2017 Spar Debora 1991 1992 International Journal 47 2 265 292 CiteSeerX live 2 citeseerx degerini kontrol edin yardim doi 10 1177 002070209204700204 12 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2017 HeinOnline vasitasiyla John W R Taylor Ed 1988 Jane s All the World s Aircraft 1988 89 Londra Jane s Information Group ISBN 0 7106 0867 5 r eksik soyadi1 yardim a b c d e Airforce technology com 30 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2012 Breen Tom 21 Ekim 1996 Defense Daily 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2015 Forbes 2008 29 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2008 Defense Daily 23 Nisan 1998 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2015 Final F 2 fighter delivered to ASDF 29 September 2011 p 2 AirForceWorld com 2 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2011 Reed Business Information 24 Ekim 2014 24 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 24 Ekim 2014 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim AirForceWorld com 2 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Temmuz 2011 Lockheed Martin Press Release April 8 2008 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Airforce technology com2 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b Lorell Mark 1995 PDF RAND s 383 ISBN 1560008911 12 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2020 Defenseindustrydaily com 21 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2012 Lorell Mark 1995 PDF RAND s 380 ISBN 1560008911 12 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2020 Kanda Kuniichi 2018 主任設計者が明かすF 2戦闘機開発 F 2 fighter development explained by the chief designer Japonca Tokyo Japan Namiki shobo s 201 ISBN 978 4890633791 a b c d Eric Hehs 12 Kasim 2015 CodeOneMagazine com 4 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Agustos 2020 Boeing Delivers Final AESA Equipped F 15 Aircraft to U S Air Force 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Japan Upgrading 60 F 2s With AAM 4 J APG 2 Aviation Week Network aviationweek com 30 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mart 2020 Eric Hehs 12 Kasim 2015 Japan s F 2 Support Fighter CodeOneMagazine com 4 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2020 Kenji Fujimura Yuasa Hiroshi Konishi Tomoyuki Nishi Hiroshi Fujisaki takumi 5 Nisan 2000 XF 2 Avionics Design ceviri baslik kullanmak icin baslik gerekiyor yardim The Japan Society for Aeronautical and Space Sciences 555 Japonca Aerospace Technology Japan 48 555 256 CiteSeerX live 2 citeseerx degerini kontrol edin yardim doi 10 14822 kjsass 48 555 252 arsivurl eksik baslik yardim 12 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Eylul 2020 Ide Masaki Horie Kazuhiro Katayanagi Ryoji Yamamoto Masaki Hashimoto Kazunori Satake Nobumasa 5 Nisan 2000 XF 2 Flight Control System Design ceviri baslik kullanmak icin baslik gerekiyor yardim The Japan Society for Aeronautical and Space Sciences 555 Japonca Aerospace Technology Japan 48 555 233 240 CiteSeerX live 2 citeseerx degerini kontrol edin yardim doi 10 14822 kjsass 48 555 233 arsivurl eksik baslik yardim 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Eylul 2020 a b BBC News 7 Subat 2013 6 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 20 Haziran 2018 Kuwait News Agency KUNA 7 Subat 2013 16 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 10 Subat 2013 Dawn com 7 Subat 2013 8 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 9 Subat 2013 Yahoo News 7 Subat 2013 11 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 9 Subat 2013 Japan scrambles jets accusing Russian bombers of intrusion 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Japan Times 1 Kasim 2007 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2007 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2016 8 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2016 a b Flightglobal com 19 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2016 Asahi Shimbun 12 Mart 2011 29 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2011 J Hangerspace 9 Subat 2019 12 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2019 Takahashi Kosuke 21 Subat 2019 Jane s 360 21 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2019 Mainichi Daily News 23 Nisan 2021 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Temmuz 2021 Jackson Paul FRAeS Ed 2009 Jane s all the World s Aircraft 2010 11 101st Londra Jane s Information Group ss 422 424 ISBN 978 0 7106 29166 Wilson Stewart 2000 Combat aircraft since 1945 1st Fyshwick Australia Aerospace Publications s 106 ISBN 1 875671 50 1 a b c ODIN OE Data Integration Network odin tradoc army mil 10 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2024 a b MITSUBISHI F 2 janes migavia com 10 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2024 Spar Debora 1991 1992 Co Developing the FSX Fighter The Domestic Calculus of International Co Operation International Journal 47 2 265 292 doi 10 1177 002070209204700204 12 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2017 HeinOnline vasitasiyla Ishihara Shintaro 14 Ocak 1990 FSX Japan s Last Bad Deal The New York Times Ingilizce ISSN 0362 4331 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2017 Yates Ronald E 17 Mayis 1987 U S Japan Wrestle Over Who Will Build Jet Chicago Tribune Ingilizce 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2017 Hiatt Fred 23 Mart 1989 Japan Calls on U S to Honor FSX Jet Pact Washington Post Ingilizce ISSN 0190 8286 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2017 Restricting The Japanese Fighter Deal Chicago Tribune Ingilizce 24 Mart 1989 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2017 Sanger David E 20 Subat 1989 Technology Pact for Fighter Creates Dispute With Japan The New York Times Ingilizce ISSN 0362 4331 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2017 Bush Clears Way for FSX Fighter Deal With Japan Los Angeles Times Ingilizce 30 Nisan 1989 ISSN 0458 3035 12 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2017 Askeri ucaklar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz