Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Montanizm, 2. yüzyılın başlarında kurulmuş, ismini kurucusu Montanus'tan almış erken Hristiyanlık hareketidir.
Hareket, Hierapolisli Papias'ın Piskopos olduğu ve Frigya bölgesini etkilediği Hierapolis kökenlidir. Hristiyanlığın hoşgörüldüğü ya da yasal kabul edildiği dönemden önceki zamanlarda Roma İmparatorluğu'nda diğer bölgelere hızla yayılmıştır. Ortodoks İznik Hristiyanlığı birkaç kuşak boyunca hareketi kafir ilan etmiştir. Bu nedenle mezhep, 8. yüzyılda birkaç izole bölgede yaşar hale gelmiştir. En geniş şekilde tanınan Montanist, Tertullianus'tur, kendisi Montanizm'e dönmeden önce önde gelen kilise babasıydı.
Kuruluş
Montanus'un Hristiyan olmadan önce Frigya bölgesinde Anadolu anatanrıçası Kibele kültünün rahibi olduğuna inanılmaktadır. Bu sebeple mezhep kadın liderlerin aktif çalışma alanına girmiştir. Hareketin Montanus'dan sonra en önemli iki ismi Priscilla/Prisca ve Maximilla isimli zengin ve dul iki kadındır. Rivayetlere göre bu iki kadın Montanus'la tanıştıktan sonra kocalarından boşanmışlardır. Her iki kadın da peygamber olarak adlandırılmış ve harekete oldukça önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Montanus kendini peygamber ilan etmiş ve Pepuza'yı merkez olarak seçmiştir. Anadolu'da doğmuş olmasına rağmen İtalya ve Kuzey Afrika'ya kadar yayılmıstır. Pepuza zaman içinde bölgenin dışında yaşayanlar için bir hac merkezi haline dönüşmüştür. Pepuza'nın yeri şu ana kadar yapılan araştırmalara göre kesin olarak bulunamamıştır.
İçerik
Montanistler ahlaki davranışlar konusunda katı bir tutum izlemişlerdir. Evlenmemek temizlik ve kutsallık olarak kabul edilmiştir. Ancak evliliği de tamamen reddettiklerine dair bilgiye rastlanılmamıştır. Montanist hareket kilisenin bir kurum olarak teskilatlanmasına tepki göstermiştir. Montanizm, dönemin sosyo-ekonomik bunalımlarını ortaya atarak insanlara kıyametin kopmak üzere olduğu ve "Yeni Kudüs" Pepuza'ya sığınmalarını istemiştir. Hristiyanlığın diğer mezheplerine göre diğer önemli fark ise Anadolu'daki Kibele kültünün de etkisiyle kadın liderlerin önde olmasıdır. Dolayısıyla Montanist kadın, piskopos bile olabilmektedir.
Sonuç
Montanistlerin yeni bir peygamber ortaya çıkarması, piskoposun egemenlik alanına müdahale etmeleri ve kilisenin kontrolünü reddetmeleri, bir piskoposun etrafında yeni yeni örgütlenen kilise teşkilatınca toplanan ekümenik konsiller tarafından sıklıkla sapkınlık olarak ilan edilmelerine neden olmuştur. 6. yüzyılda Bizans İmparatoru I. Justinianus, yabancı asıllı barbarlar ile sapık mezheplere karşı mücadeleye girişmiştir. Baskıya dayanamayan Montanistler kendilerini bir kiliseye kapatarak yakmışlardır. Kısacası Montanistler bağımsız bir kilise olarak varolmayı sürdürememişlerdir.
Kaynakça
- H. J. Lawlor, "Montanizm", Encyclopedia of Religion and Ethics, Cilt: 8, s. 828.
- William Tabernee, Montanist Inscriptions and Testimonia Epigraphic Sources Illustrating the History of Montanism, North American Patristic Society, Patristic Monograph Series 16, Mercer University Press, Macon, Georgia 1997.
 | Hristiyanlık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Montanizm 2 yuzyilin baslarinda kurulmus ismini kurucusu Montanus tan almis erken Hristiyanlik hareketidir Hareket Hierapolisli Papias in Piskopos oldugu ve Frigya bolgesini etkiledigi Hierapolis kokenlidir Hristiyanligin hosgoruldugu ya da yasal kabul edildigi donemden onceki zamanlarda Roma Imparatorlugu nda diger bolgelere hizla yayilmistir Ortodoks Iznik Hristiyanligi birkac kusak boyunca hareketi kafir ilan etmistir Bu nedenle mezhep 8 yuzyilda birkac izole bolgede yasar hale gelmistir En genis sekilde taninan Montanist Tertullianus tur kendisi Montanizm e donmeden once onde gelen kilise babasiydi KurulusMontanus un Hristiyan olmadan once Frigya bolgesinde Anadolu anatanricasi Kibele kultunun rahibi olduguna inanilmaktadir Bu sebeple mezhep kadin liderlerin aktif calisma alanina girmistir Hareketin Montanus dan sonra en onemli iki ismi Priscilla Prisca ve Maximilla isimli zengin ve dul iki kadindir Rivayetlere gore bu iki kadin Montanus la tanistiktan sonra kocalarindan bosanmislardir Her iki kadin da peygamber olarak adlandirilmis ve harekete oldukca onemli katkilarda bulunmuslardir Montanus kendini peygamber ilan etmis ve Pepuza yi merkez olarak secmistir Anadolu da dogmus olmasina ragmen Italya ve Kuzey Afrika ya kadar yayilmistir Pepuza zaman icinde bolgenin disinda yasayanlar icin bir hac merkezi haline donusmustur Pepuza nin yeri su ana kadar yapilan arastirmalara gore kesin olarak bulunamamistir IcerikMontanistler ahlaki davranislar konusunda kati bir tutum izlemislerdir Evlenmemek temizlik ve kutsallik olarak kabul edilmistir Ancak evliligi de tamamen reddettiklerine dair bilgiye rastlanilmamistir Montanist hareket kilisenin bir kurum olarak teskilatlanmasina tepki gostermistir Montanizm donemin sosyo ekonomik bunalimlarini ortaya atarak insanlara kiyametin kopmak uzere oldugu ve Yeni Kudus Pepuza ya siginmalarini istemistir Hristiyanligin diger mezheplerine gore diger onemli fark ise Anadolu daki Kibele kultunun de etkisiyle kadin liderlerin onde olmasidir Dolayisiyla Montanist kadin piskopos bile olabilmektedir SonucMontanistlerin yeni bir peygamber ortaya cikarmasi piskoposun egemenlik alanina mudahale etmeleri ve kilisenin kontrolunu reddetmeleri bir piskoposun etrafinda yeni yeni orgutlenen kilise teskilatinca toplanan ekumenik konsiller tarafindan siklikla sapkinlik olarak ilan edilmelerine neden olmustur 6 yuzyilda Bizans Imparatoru I Justinianus yabanci asilli barbarlar ile sapik mezheplere karsi mucadeleye girismistir Baskiya dayanamayan Montanistler kendilerini bir kiliseye kapatarak yakmislardir Kisacasi Montanistler bagimsiz bir kilise olarak varolmayi surdurememislerdir Kaynakca a b c Hiristiyanlik Tarihi David F Wright Yeni Yasam Yayinlari 1977 s 87 ISBN 975 8318 86 1 a b Roger E Olson 2020 Hristiyan Ilahiyatinin Hikayesi Gelenek ve Reformun Yirmi Yuzyili ABD Haberci Basin Yayin Dagitim Turizm San ve Tic Ltd Sti s 30 ISBN 978 605 4707 62 1 H J Lawlor Montanizm Encyclopedia of Religion and Ethics Cilt 8 s 828 William Tabernee Montanist Inscriptions and Testimonia Epigraphic Sources Illustrating the History of Montanism North American Patristic Society Patristic Monograph Series 16 Mercer University Press Macon Georgia 1997 Hristiyanlik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz