Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muhtıra ya da memorandum, bir kişi ya da grup veyahut kurumun, bir başka kişi, grup ya da kurumu uyarmak amacıyla ona gönderdiği yazılı metin. Aynı zamanda bir anlaşma, sözleşme ya da uzlaşmanın resmî bir özeti ve belgesidir. Resmi ya da iş dünyasına ait kullanım alanları mevcuttur. İletişim amaçlı kullanılır. Hatırlatmaya dayalıdır. Bir konu ile ilgili olayları, gözlemleri, fikirleri içerebilir. Herhangi bir şekil şartı yoktur ancak genel temayül "Kimden", "Kime", "Tarih", "Konu" başlıklarını içeren bir formatta olmasıdır. Bildiriler, raporlar, geçici anlaşmalar, mektuplar memorandum kapsamına girebilir. 1 sayfa ya da daha fazla sayfadan oluşabilir.
Temel amacı karara yönelik olan bu belgeler, karar vericilerin karar alma süreçlerine yardım ve süreci hızlandırma yönünde olabileceği gibi bir problemin ortaya konulması şeklinde tespit amaçlı da olabilir.
Kökeni
Muhtıra, ihtar kökeninden gelmektedir ve ihtar edilen şey anlamını taşımaktadır. Türk Dil Kurumu sözlüğünde, kelime anlamı olarak bir şeyi hatırlatma veya uyarma amacıyla yazılan yazı ifadesi yer almaktadır. Siyasetteki kullanımı ise herhangi siyasi bir konuda bir kişi veya kişilerce, bir başka kişi veya kişilerin uyarılması şeklindedir. Bu yönüyle muhtıra, diplomatik notaya da benzemektedir. Fakat diplomatik nota, adından da anlaşılabileceği gibi diplomatik ilişkilerde, yani uluslararası ilişkilerde geçerlidir.
Muhtıra, kelime anlamı olarak Memorandum kelimesi ile benzerlik göstermektedir. Memorandum da, tıpkı muhtıra gibi hatırlatma amacıyla yazılan bir metindir. Fakat muhtıra, memorandumdan farklı olarak uyarı niteliği de taşıyan bir kelimedir ve Türkiye dışında bir kullanım alanı yoktur. Türkiye'deki kullanımı da daha çok askerî kesimin cumhurbaşkanı yoluyla hükûmeti uyarması şeklinde gerçekleşmektedir. Nitekim bugüne kadar verilen muhtıralarda hep aynı yol izlenmiştir.
Türkiye'de muhtıra
Türkiye'deki ilk muhtıra, 12 Mart Muhtırasıdır. 12 Mart 1971'de dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Faruk Gürler, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Celal Eyiceoğlu'nun imzasıyla radyodan okunmuştur. Dönemin cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'a gönderilen bu muhtırayla, mevcut hükûmetin yetersizliğine vurgu yapılarak, partiler üstü bir reform hükûmetinin kurulması gerektiği, aksi takdirde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin kendilerine verilen yetkiye dayanarak idareyi ele alabileceği, muhtırada dile getirilmiştir. Bir diğer muhtıra ise 27 Aralık Muhtırasıdır. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren tarafından cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'e verilen bu muhtıra ise amacına ulaşmamış ve nihayetinde 12 Eylül darbesi gerçekleşmiştir. Bunun yanı sıra, 28 Şubat sürecinde, Millî Güvenlik Kurulu toplantısı sırasında alınan kararlar da muhtıra olarak kabul edilmektedir. Bir diğer muhtıra ise, e-muhtıra olarak da bilinen 27 Nisan Genelkurmay Başkanlığı Basın Açıklamasıdır. Cumhurbaşkanlığı seçim süreci sırasında yaşanan laikliğe aykırı olaylara karşı olarak yazılan bu yazı ile ilgili olarak, dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, metni kendilerinin yazdığını, fakat bunun muhtıra olmadığını dile getirmiştir.
Dış bağlantılar
| Vikisözlük'te muhtıra ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ TDK Güncel Türkçe Sözlük 6 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 5 Eylül 2016
- ^ Muhtıra Nedir? - milligorusportal.com 7 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . {{|url= |tarih=7 Şubat 2017 |tarih=7 Şubat 2017 }} 29 Nisan 2007. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016
- ^ Muhtıra Nedir? - ebilge.com 6 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 5 Eylül 2016
- ^ Memorandum - Vikipedi 23 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2016
- ^ Muhtıra Nedir? - noktavirgul.com 6 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 5 Eylül 2016
- ^ 28 Şubat süreci - Vikipedi 4 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016
- ^ 27 Nisan Genelkurmay Başkanlığı Basın Açıklaması - Vikipedi 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhtira ya da memorandum bir kisi ya da grup veyahut kurumun bir baska kisi grup ya da kurumu uyarmak amaciyla ona gonderdigi yazili metin Ayni zamanda bir anlasma sozlesme ya da uzlasmanin resmi bir ozeti ve belgesidir Resmi ya da is dunyasina ait kullanim alanlari mevcuttur Iletisim amacli kullanilir Hatirlatmaya dayalidir Bir konu ile ilgili olaylari gozlemleri fikirleri icerebilir Herhangi bir sekil sarti yoktur ancak genel temayul Kimden Kime Tarih Konu basliklarini iceren bir formatta olmasidir Bildiriler raporlar gecici anlasmalar mektuplar memorandum kapsamina girebilir 1 sayfa ya da daha fazla sayfadan olusabilir Temel amaci karara yonelik olan bu belgeler karar vericilerin karar alma sureclerine yardim ve sureci hizlandirma yonunde olabilecegi gibi bir problemin ortaya konulmasi seklinde tespit amacli da olabilir KokeniMuhtira ihtar kokeninden gelmektedir ve ihtar edilen sey anlamini tasimaktadir Turk Dil Kurumu sozlugunde kelime anlami olarak bir seyi hatirlatma veya uyarma amaciyla yazilan yazi ifadesi yer almaktadir Siyasetteki kullanimi ise herhangi siyasi bir konuda bir kisi veya kisilerce bir baska kisi veya kisilerin uyarilmasi seklindedir Bu yonuyle muhtira diplomatik notaya da benzemektedir Fakat diplomatik nota adindan da anlasilabilecegi gibi diplomatik iliskilerde yani uluslararasi iliskilerde gecerlidir Muhtira kelime anlami olarak Memorandum kelimesi ile benzerlik gostermektedir Memorandum da tipki muhtira gibi hatirlatma amaciyla yazilan bir metindir Fakat muhtira memorandumdan farkli olarak uyari niteligi de tasiyan bir kelimedir ve Turkiye disinda bir kullanim alani yoktur Turkiye deki kullanimi da daha cok askeri kesimin cumhurbaskani yoluyla hukumeti uyarmasi seklinde gerceklesmektedir Nitekim bugune kadar verilen muhtiralarda hep ayni yol izlenmistir Turkiye de muhtiraTurkiye deki ilk muhtira 12 Mart Muhtirasidir 12 Mart 1971 de donemin Genelkurmay Baskani Orgeneral Memduh Tagmac Kara Kuvvetleri Komutani Orgeneral Faruk Gurler Hava Kuvvetleri Komutani Orgeneral Muhsin Batur ve Deniz Kuvvetleri Komutani Oramiral Celal Eyiceoglu nun imzasiyla radyodan okunmustur Donemin cumhurbaskani Cevdet Sunay a gonderilen bu muhtirayla mevcut hukumetin yetersizligine vurgu yapilarak partiler ustu bir reform hukumetinin kurulmasi gerektigi aksi takdirde Turk Silahli Kuvvetleri nin kendilerine verilen yetkiye dayanarak idareyi ele alabilecegi muhtirada dile getirilmistir Bir diger muhtira ise 27 Aralik Muhtirasidir Donemin Genelkurmay Baskani Orgeneral Kenan Evren tarafindan cumhurbaskani Fahri Koruturk e verilen bu muhtira ise amacina ulasmamis ve nihayetinde 12 Eylul darbesi gerceklesmistir Bunun yani sira 28 Subat surecinde Milli Guvenlik Kurulu toplantisi sirasinda alinan kararlar da muhtira olarak kabul edilmektedir Bir diger muhtira ise e muhtira olarak da bilinen 27 Nisan Genelkurmay Baskanligi Basin Aciklamasidir Cumhurbaskanligi secim sureci sirasinda yasanan laiklige aykiri olaylara karsi olarak yazilan bu yazi ile ilgili olarak donemin Genelkurmay Baskani Orgeneral Yasar Buyukanit metni kendilerinin yazdigini fakat bunun muhtira olmadigini dile getirmistir Dis baglantilarVikisozluk te muhtira ile ilgili tanim bulabilirsiniz 12 Mart Muhtirasi 27 Aralik Muhtirasi 28 Subat sureci 27 Nisan Genelkurmay Baskanligi Basin Aciklamasi Diplomatik notaKaynakca TDK Guncel Turkce Sozluk 6 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 5 Eylul 2016 Muhtira Nedir milligorusportal com 7 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde url tarih 7 Subat 2017 tarih 7 Subat 2017 29 Nisan 2007 Erisim tarihi 5 Eylul 2016 Muhtira Nedir ebilge com 6 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 5 Eylul 2016 Memorandum Vikipedi 23 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Erisim tarihi 8 Eylul 2016 Muhtira Nedir noktavirgul com 6 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 5 Eylul 2016 28 Subat sureci Vikipedi 4 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2016 27 Nisan Genelkurmay Baskanligi Basin Aciklamasi Vikipedi 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2016