Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Ertuğrul Aker (1892, Hanya - 5 Kasım 1961, Antalya), dünya askeri tarihinde ilk defa olarak bir uçak gemisi (Seaplane tender) batıran Türk subayıdır ve bu gemiyi karadan dağ topu ile batırmıştır.
| Mustafa Ertuğrul Aker | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1892 Hanya, Girit Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1961 (68-69 yaşlarında) Antalya, Türkiye |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1912-1920) Türkiye (1920-1946) |
| Hizmet yılları | 1912-1946 |
| Rütbesi | Yüzbaşı |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri | İstiklâl Madalyası |
| Sonraki işi | Emekli |
Askeri hayatı
1912 yılında Harp Okulu'nu topçu subayı olarak bitirdi. Çanakkale Savaşı'nda 27. Alay'da savaştı. Buradaki başarılarından dolayı Osmanlı Harp Madalyası ve Alman Demir Haç Madalyası ile taltif edildi. Çanakkale Savaşı'nın bitmesinden sonra Galiçya Cephesi'ne gönderildi. 1916 yılında yurda geri döndü ve emrine 4 dağ topu verilerek, Kaş'a tayin edildi.
Meis Harekâtı
I. Dünya Savaşı'nın en sıcak günleri olan o dönemde resmen İtalya'ya bağlı olan Meis Adası İngiliz ve Fransız kuvvetlerinin denetimindeydi. Doğu Akdeniz geneli açısından stratejik önemi olan Meis Adası'nın işgal ve tahkimine Çanakkale'de 5. Ordu'ya komuta eden Alman General Liman Von Sanders'in 'çok gizli' emriyle karar verildi. Bu emir çerçevesinde 4 adet 7,7'lik Alman yapımı Erhard dağ topu olan küçük bir batarya ile Aydın'dan Kaş'a intikal ettirildi. Başlangıçtaki plan adanın alınması olmakla birlikte, cephede bunun imkânsızlığına kanaat getirilerek, operasyon Meis Limanı'nda demirli yolcu gemisinden deniz uçağı gemisine (Seaplane tender) dönüştürülmüş HMS Ben-My-Chree komutasındaki filo ve adayı transit limanı olarak kullanan erzak ve mühimmat gemilerinin imha ve tacizini hedefler şekle dönüştürüldü. 1930 yılında kaleme alması Mustafa Kemal Atatürk tarafından bizzat tavsiye edilen hatıralarını yazdı ve bıraktığı kaynaktaki bilgiler kaynak yakın geçmişte güncelleştirilip desteklenerek yayınlandı.
Batırılan ilk deniz uçağı gemisi: Ben My Chree
Dünya savaş tarihinde bir ilki başararak, 7.7 inçlik dağ bataryasının bir deniz uçağı gemisini 36 dakikada batırdı. Batırdığı deniz uçağı gemisi ise, 120 metre boyunda, saatte 24,5 mil hız yapan ve altı deniz uçağı taşıyan İngiliz bandıralı Ben My Chree 'dir. Aynı gün Meis Limanı'na demirli büyüklü küçüklü pek çok tekne de batırılır.
Fransız savaş gemisi Paris II
Bir süre sonra Kemer yakınındaki Ağva koyunda Fransız avizosu Paris II'yi de sadece 18 dakikada denize gömdü ve mürettebatı esir aldı.
Alexandra'nın batırılışı
Uçak gemisi Ben My Chree’nin ardından Paris II avizosunun da bir "dağ bataryası" ile batırılması, Müttefiklerin artık açıktan seyretmeye başlamasına neden olmuştur. Mustafa Ertuğrul savaşın bu aşamasını hatıralarında, "Herhangi bir yelkenlinin kaburgasını kaplayan iç tahtaları sökülerek, mümkün mertebe fazla miktarda dinamit kaburga aralarına döşenecek, tam merkezine de bir top fünyesi yerleştirilecek. Fünye halkası bir telle portakal sandıklarından birisinin altına bağlanıp, kaburgalar tekrar çakılarak düzen hazırlanacaktı. Birbirine bağlı sandıklar mutlaka bir vinç yardımıyla kaldırılacaktı ki, fünye dinamiti ateşleyip geminin batırılmasını sağlayacaktık." şeklinde aktarmaktadır.
Alexandra sandık yüklü yelkenlinin bi kaç kilometre kadar yakınına gelip 40 top ateşine tutmuş ama hiçbir isabet tutturamamış daha sonra tekrar dönüp portakal sandıklarını muayene etmiş zehirli olmadığını anlayınca murettabat sandıkları gemiye yüklemiştir.
Kamaları sökülmeyen tek batarya
I. Dünya Savaşı bittiğinde, Mondros Mütarekesi gereğince, işgal edilen Anadolu topraklarında, tüm silah ve cephaneye el konuldu. Topların kamaları söküldü. O tarihlerde Aydın bölgesindeki birlikleri denetlemekle görevlendirilen HMS Ben-my-Chree’nin eski komutanı ise; "Gösterdiği kahramanlıktan dolayı bu batarya toplarının kamalarını sökmek askeri şerefe aykırıdır" diyerek, Mustafa Ertuğrul'un bataryasına dokunmadı.
Türk Kurtuluş Savaşı
Türk Kurtuluş Savaşı'nda da önemli yararlıklar gösterdi ve savaştan sonra yerleştiği Antalya'da 05 Kasım 1968'de ölmüştür.
Mezarı Antalya Andızlı mezarlığındadır.
9 Ocak 1917'de İngiliz Uçak Gemisini Ben My Chree'yi Kaş'tan yaptığı atışla Meyis Adası'nda top atışları ile
13 Aralık 1917 Fransız Savaş Gemisi Paris II'yi Kemer'de top atışları ile
8 Mart 1918'de Fransız Savaş Gemisi Aleksandıra'yı Kemer'de bir savaş tuzağı ile batırmıştır.
5 Kasım ve takip eden haftayı Muratpaşa Belediyesi meclis kararı ile anma haftası olarak çeşitli etkinlikler ile anmaktadır.
9 Ocak ve takip eden haftayı da Kaş Belediyesi meclis kararı ile anma haftası ilân etmiştir.
Özel hayatı
Komutanı Şefik Bey'in (Aker) kızı ile evlendi. 1934'te Soyadı Kanunu'nun çıkmasından sonra kayınpederinin soyadını seçti.
2007 yılında Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından Atatürk Parkı'nda anısına bir heykel dikilmiştir.
Madalyaları
Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde girdiği savaşlarda toplam 10 madalya ve rozetle taltif edildi.
- Osmanlı Liyakat Madalyası - II. Abdülhamit döneminde savaşta başarı gösteren askerlere verilmiştir.
- - Osmanlı Donanması'na yapılan hizmet ve yardımlar karşılığı verilmiştir.
- Çanakkale'de düşürdüğü İngiliz keşif uçağı pilotunun şapkasındaki rozet. Mustafa Ertuğrul'a hatıra olarak verilmiştir.
- Avusturya 305 no'lu havan top birliği Çanakkale hatıra rozeti
- Alman Demir Haç Madalyası
- İstiklal Madalyası
- Prusya Liyakat Madalyası
- Cedit Girid Madalyası
- Galiçya Savaşı metal rozeti
- Harp Madalyası. Çanakkale, Galiçya, Kafkasya, Irak ve Mısır'da savaşanlara verilmiştir.
Ayrıca bakınız
- Paris 2 Batığı, Kemer, Ağva bükü
Notlar
- ^ V. Mehmet döneminde Mustafa Ertuğrul'un babasına da bu madalya verilmiştir.
- ^ II. Abdülhamid döneminde Girit'te savaşan askerlere verilen bu nişan, Mustafa Ertuğrul'un babasına aittir. Oğullar da bu nişanı takabiliyorlardı.
Dipnotlar
| Wikimedia Commons'ta Mustafa Ertuğrul Aker ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- Mustafa Aydemir (2004). Ben bir Türk zabitiyim . Denizler Kitabevi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Ertugrul Aker 1892 Hanya 5 Kasim 1961 Antalya dunya askeri tarihinde ilk defa olarak bir ucak gemisi Seaplane tender batiran Turk subayidir ve bu gemiyi karadan dag topu ile batirmistir Mustafa Ertugrul AkerDogum1892 Hanya Girit Vilayeti Osmanli ImparatorluguOlum1961 68 69 yaslarinda Antalya TurkiyeBagliligi Osmanli 1912 1920 Turkiye 1920 1946 Hizmet yillari1912 1946RutbesiYuzbasiCatisma savaslariI Dunya Savasi Turk Kurtulus SavasiOdulleriIstiklal MadalyasiSonraki isiEmekliAskeri hayati1912 yilinda Harp Okulu nu topcu subayi olarak bitirdi Canakkale Savasi nda 27 Alay da savasti Buradaki basarilarindan dolayi Osmanli Harp Madalyasi ve Alman Demir Hac Madalyasi ile taltif edildi Canakkale Savasi nin bitmesinden sonra Galicya Cephesi ne gonderildi 1916 yilinda yurda geri dondu ve emrine 4 dag topu verilerek Kas a tayin edildi Meis Harekati I Dunya Savasi nin en sicak gunleri olan o donemde resmen Italya ya bagli olan Meis Adasi Ingiliz ve Fransiz kuvvetlerinin denetimindeydi Dogu Akdeniz geneli acisindan stratejik onemi olan Meis Adasi nin isgal ve tahkimine Canakkale de 5 Ordu ya komuta eden Alman General Liman Von Sanders in cok gizli emriyle karar verildi Bu emir cercevesinde 4 adet 7 7 lik Alman yapimi Erhard dag topu olan kucuk bir batarya ile Aydin dan Kas a intikal ettirildi Baslangictaki plan adanin alinmasi olmakla birlikte cephede bunun imkansizligina kanaat getirilerek operasyon Meis Limani nda demirli yolcu gemisinden deniz ucagi gemisine Seaplane tender donusturulmus HMS Ben My Chree komutasindaki filo ve adayi transit limani olarak kullanan erzak ve muhimmat gemilerinin imha ve tacizini hedefler sekle donusturuldu 1930 yilinda kaleme almasi Mustafa Kemal Ataturk tarafindan bizzat tavsiye edilen hatiralarini yazdi ve biraktigi kaynaktaki bilgiler kaynak yakin gecmiste guncellestirilip desteklenerek yayinlandi Batirilan ilk deniz ucagi gemisi Ben My Chree Ben My Chree nin Meis limaninda yanarak batisi Dunya savas tarihinde bir ilki basararak 7 7 inclik dag bataryasinin bir deniz ucagi gemisini 36 dakikada batirdi Batirdigi deniz ucagi gemisi ise 120 metre boyunda saatte 24 5 mil hiz yapan ve alti deniz ucagi tasiyan Ingiliz bandirali Ben My Chree dir Ayni gun Meis Limani na demirli buyuklu kucuklu pek cok tekne de batirilir Fransiz savas gemisi Paris II Bir sure sonra Kemer yakinindaki Agva koyunda Fransiz avizosu Paris II yi de sadece 18 dakikada denize gomdu ve murettebati esir aldi Alexandra nin batirilisi Ucak gemisi Ben My Chree nin ardindan Paris II avizosunun da bir dag bataryasi ile batirilmasi Muttefiklerin artik aciktan seyretmeye baslamasina neden olmustur Mustafa Ertugrul savasin bu asamasini hatiralarinda Herhangi bir yelkenlinin kaburgasini kaplayan ic tahtalari sokulerek mumkun mertebe fazla miktarda dinamit kaburga aralarina dosenecek tam merkezine de bir top funyesi yerlestirilecek Funye halkasi bir telle portakal sandiklarindan birisinin altina baglanip kaburgalar tekrar cakilarak duzen hazirlanacakti Birbirine bagli sandiklar mutlaka bir vinc yardimiyla kaldirilacakti ki funye dinamiti atesleyip geminin batirilmasini saglayacaktik seklinde aktarmaktadir Alexandra sandik yuklu yelkenlinin bi kac kilometre kadar yakinina gelip 40 top atesine tutmus ama hicbir isabet tutturamamis daha sonra tekrar donup portakal sandiklarini muayene etmis zehirli olmadigini anlayinca murettabat sandiklari gemiye yuklemistir Kamalari sokulmeyen tek batarya I Dunya Savasi bittiginde Mondros Mutarekesi geregince isgal edilen Anadolu topraklarinda tum silah ve cephaneye el konuldu Toplarin kamalari sokuldu O tarihlerde Aydin bolgesindeki birlikleri denetlemekle gorevlendirilen HMS Ben my Chree nin eski komutani ise Gosterdigi kahramanliktan dolayi bu batarya toplarinin kamalarini sokmek askeri serefe aykiridir diyerek Mustafa Ertugrul un bataryasina dokunmadi Turk Kurtulus Savasi Turk Kurtulus Savasi nda da onemli yararliklar gosterdi ve savastan sonra yerlestigi Antalya da 05 Kasim 1968 de olmustur Mezari Antalya Andizli mezarligindadir 9 Ocak 1917 de Ingiliz Ucak Gemisini Ben My Chree yi Kas tan yaptigi atisla Meyis Adasi nda top atislari ile 13 Aralik 1917 Fransiz Savas Gemisi Paris II yi Kemer de top atislari ile 8 Mart 1918 de Fransiz Savas Gemisi Aleksandira yi Kemer de bir savas tuzagi ile batirmistir 5 Kasim ve takip eden haftayi Muratpasa Belediyesi meclis karari ile anma haftasi olarak cesitli etkinlikler ile anmaktadir 9 Ocak ve takip eden haftayi da Kas Belediyesi meclis karari ile anma haftasi ilan etmistir Mustafa Ertugrul un anisina yapilan Antalya daki heykel Ozel hayatiKomutani Sefik Bey in Aker kizi ile evlendi 1934 te Soyadi Kanunu nun cikmasindan sonra kayinpederinin soyadini secti 2007 yilinda Antalya Buyuksehir Belediyesi tarafindan Ataturk Parki nda anisina bir heykel dikilmistir MadalyalariOsmanli Imparatorlugu ve Turkiye Cumhuriyeti donemlerinde girdigi savaslarda toplam 10 madalya ve rozetle taltif edildi Osmanli Liyakat Madalyasi II Abdulhamit doneminde savasta basari gosteren askerlere verilmistir Osmanli Donanmasi na yapilan hizmet ve yardimlar karsiligi verilmistir Canakkale de dusurdugu Ingiliz kesif ucagi pilotunun sapkasindaki rozet Mustafa Ertugrul a hatira olarak verilmistir Avusturya 305 no lu havan top birligi Canakkale hatira rozeti Alman Demir Hac Madalyasi Istiklal Madalyasi Prusya Liyakat Madalyasi Cedit Girid Madalyasi Galicya Savasi metal rozeti Harp Madalyasi Canakkale Galicya Kafkasya Irak ve Misir da savasanlara verilmistir Ayrica bakinizParis 2 Batigi Kemer Agva bukuNotlar V Mehmet doneminde Mustafa Ertugrul un babasina da bu madalya verilmistir II Abdulhamid doneminde Girit te savasan askerlere verilen bu nisan Mustafa Ertugrul un babasina aittir Ogullar da bu nisani takabiliyorlardi Dipnotlar Makale Mustafa Ertugrul Anisina Kalkan Haber olu kirik baglanti Aydemir Mustafa Mart 2007 2004 Mustafa Ertugrul un Madalyalari Ben Bir Turk Zabitiyim Batiktan Cikan Kahraman Topcu Yuzbasi Mustafa Ertugrul Belgesel Kitap bicim kullanmak icin url gerekiyor yardim 4 Baski bas Istanbul Kaptan Yayincilik ss 172 173 ISBN 994 42640 5 9 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Wikimedia Commons ta Mustafa Ertugrul Aker ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir KaynakcaMustafa Aydemir 2004 Ben bir Turk zabitiyim ISBN 978 9944 2 6405 1 Denizler Kitabevi