Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Nuri Paşa (d. 1824 - ö. 1890) Osmanlı devlet adamı ve tarihçi.
| Mustafa Nuri Paşa | |
|---|---|
| Maârif nazırı | |
| Görev süresi 1882-1884 | |
| Hükümdar | II. Abdülhamid |
| Yerine geldiği | Ali Fuad Bey |
| Yerine gelen | Ahmed Zühdü Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Ekim 1824 İzmir  Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1890 İstanbul |
Ailesi
Ekim 1824 İzmir’de dünyaya gelmiştir. İzmir baş âyanı Mansûrîzâde Mehmed Emin Efendi’nin oğludur. Tanzimat devrinin önemli simaları arasında yer alan Said Efendi’nin kız kardeşi Züleyha Hanım’la evlenmiştir. Mustafa Nûri Paşa’nın bir oğlu olmuşsa da dört beş yaşlarında iken ölmüştür. Hatice ve Hüseyin isimli kardeşleri vardır. Hüseyin'in oğlu Mehmed Emin Efendi İzmir'in tanınmış bilginlerinden olup İzmir İl Kitaplığı'nın kurulmasında hizmeti geçmiştir. Onun oğlu olan Said Bey İttihad ve Terakki Cemiyeti'nde çalışmış ve Meclis-i Mebûsan'da 1908 Manisa (Saruhan), 1912 Manisa (Saruhan) ve 1914 Muğla (Menteşe) mebusluğu yapmıştır. İstanbul Üniversitesi'nde ders vermiştir. Said Bey'in Mecdut Mansuroğlu isimli oğlu aynı Üniversitede öğretim üyeliği yapmıştır.
Hayatı
27 Temmuz 1861’de Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye, ardından Muhâkemat Dairesi başkâtipliğine getirilmiştir. 1 Ocak 1863’te Mâbeyn-i Hümâyun başkâtibi olmuştur. Bu görevde yaklaşık bir yıl kaldıktan sonra Sadrazam Mehmed Emin Âli Paşa ile arası açıldığından Eylül 1863’te Dîvân-ı Hümâyun beylikçiliğine, 15 Aralık’ta Deâvî Nezâreti’ne, 12 Temmuz 1864’te Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye üyeliğine, 30 Nisan 1868’de Dîvân-ı Muhâkemât-ı Mâliyye, 4 Mayıs 1869’da rütbe-i bâlâ unvanıyla Dîvân-ı Muhâsebât-ı Maliyye başkanlığına getirilmiştir. Âlî Paşa’nın ölümünün ardından Mahmud Nedim Paşa sadrazam olunca 21 Eylül 1871’de görevinden azledilmiştir.
3 Ekim 1872’de Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye Temyîz-i Hukuk Dairesi başkanı olmuştur. Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa’nın sadrazamlığa getirilmesiyle sadâret müsteşarlığına tayin edildiyse de 8 Mayıs 1873’te azledilmiştir. İki yıldan fazla süren mâzuliyetinin ardından 1 Ocak 1876’da Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye mehâkimi müfettişliğine, 10 Mayıs 1876’da Temyiz Mahkemesi üyeliğine getirilmiştir. Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa’nın beşinci defa sadrazam olması üzerine 4 Haziran 1876’da Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye’ye bağlı Muhâkemat Dairesi reisi, 16 Ekim 1876’da Defter-i Hâkānî nâzırı olmuştur.
30 Nisan 1882’de vezâret rütbesi verilen Mustafa Nûri Paşa 9 Mayıs 1882’de Maarif Nazırlığına tayin edilmiştir. Bu görevi sırasında üstün hizmet nişan ve madalyalarıyla ödüllendirilmiştir. 25 Eylül 1885’te Doğu Rumeli’nin Bulgaristan Prensliği tarafından işgal edilmesi sebebiyle Mehmed Said Paşa kabinesinin düşmesi üzerine nâzırlıktan ayrılmıştır. 27 Ocak 1886’da Evkaf nâzırı olmuştur. Bu görevini sürdürürken 17 Ocak 1890'da II. Abdülhamid’in cuma selâmlığına katıldıktan sonra evine döndüğü sırada vefat etmiştir. Cenazesi Süleymaniye Camii Haziresi'ne defnedilmiştir.
Netayicü'l vukuat
Mustafa Nûri Paşa’nın adını yaşatan eseri, Osmanlı tarihçileri arasında önemli bir yer edinmesini sağlayan Netayicü'l vukuat adlı tarihidir. Dört ciltten oluşan kitabını sekiz yıl süren (1873-1881) Defter-i Hâkānî nâzırlığı sırasında kaleme almıştır. Çalışmasında Cevdet Paşa ile Ahmet Vefik Paşa’dan etkilendiği düşünülebilirse de esas örnek aldığı kişi İbn Haldun’dur. Mustafa Nûri Paşa, Osmanlı Devleti’nin tarihini altı devreye ayırmıştır; bu sebeple eseri de altı bölümden meydana gelmektedir:
- Birinci bölümde Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan Timur hadisesine kadar geçen olaylar yer almaktadır.
- İkinci bölüm, Yıldırım Bayezid’in vefatı ve Çelebi Mehmed’in tahta çıkışından II. Bayezid’in saltanatı oğlu Selim’e bırakmasına kadar geçen hadiseleri konu edinir.
- Üçüncü bölüm Yavuz Sultan Selim’in tahta çıkışından III. Murad’ın vefatına kadar geçen dönemi anlatmaktadır.
- Dördüncü bölüm III. Mehmed’den II. Süleyman’ın tahta çıkışına kadar geçen dönemi anlatır.
- Beşinci bölüm II. Süleyman’ın cülûsundan Küçük Kaynarca Antlaşması’na kadar cereyan eden olayları anlatmaktadır.
- Altıncı bölüm de bu tarihten itibaren 1841 yılına kadar geçen hadiseleri ihtiva etmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c d Özcan, Tahsin (2006). "MUSTAFA NÛRİ PAŞA". TDV İslâm Ansiklopedisi. 31. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 342-343. 26 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.
- ^ Kafadar, C.; Karateke, H.; Fleischer, C. "Mustafa Nuri Paşa (1824-1890)". HISTORIANS OF THE OTTOMAN EMPIRE. 26 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Nuri Pasa d 1824 o 1890 Osmanli devlet adami ve tarihci Mustafa Nuri PasaMaarif naziriGorev suresi 1882 1884Hukumdar II AbdulhamidYerine geldigi Ali Fuad BeyYerine gelen Ahmed Zuhdu PasaKisisel bilgilerDogum Ekim 1824 Izmir Osmanli ImparatorluguOlum 1890 IstanbulAilesiEkim 1824 Izmir de dunyaya gelmistir Izmir bas ayani Mansurizade Mehmed Emin Efendi nin ogludur Tanzimat devrinin onemli simalari arasinda yer alan Said Efendi nin kiz kardesi Zuleyha Hanim la evlenmistir Mustafa Nuri Pasa nin bir oglu olmussa da dort bes yaslarinda iken olmustur Hatice ve Huseyin isimli kardesleri vardir Huseyin in oglu Mehmed Emin Efendi Izmir in taninmis bilginlerinden olup Izmir Il Kitapligi nin kurulmasinda hizmeti gecmistir Onun oglu olan Said Bey Ittihad ve Terakki Cemiyeti nde calismis ve Meclis i Mebusan da 1908 Manisa Saruhan 1912 Manisa Saruhan ve 1914 Mugla Mentese mebuslugu yapmistir Istanbul Universitesi nde ders vermistir Said Bey in Mecdut Mansuroglu isimli oglu ayni Universitede ogretim uyeligi yapmistir Hayati27 Temmuz 1861 de Meclis i Vala yi Ahkam i Adliye ardindan Muhakemat Dairesi baskatipligine getirilmistir 1 Ocak 1863 te Mabeyn i Humayun baskatibi olmustur Bu gorevde yaklasik bir yil kaldiktan sonra Sadrazam Mehmed Emin Ali Pasa ile arasi acildigindan Eylul 1863 te Divan i Humayun beylikciligine 15 Aralik ta Deavi Nezareti ne 12 Temmuz 1864 te Meclis i Vala yi Ahkam i Adliye uyeligine 30 Nisan 1868 de Divan i Muhakemat i Maliyye 4 Mayis 1869 da rutbe i bala unvaniyla Divan i Muhasebat i Maliyye baskanligina getirilmistir Ali Pasa nin olumunun ardindan Mahmud Nedim Pasa sadrazam olunca 21 Eylul 1871 de gorevinden azledilmistir 3 Ekim 1872 de Divan i Ahkam i Adliyye Temyiz i Hukuk Dairesi baskani olmustur Mutercim Mehmed Rusdi Pasa nin sadrazamliga getirilmesiyle sadaret mustesarligina tayin edildiyse de 8 Mayis 1873 te azledilmistir Iki yildan fazla suren mazuliyetinin ardindan 1 Ocak 1876 da Divan i Ahkam i Adliyye mehakimi mufettisligine 10 Mayis 1876 da Temyiz Mahkemesi uyeligine getirilmistir Mutercim Mehmed Rusdi Pasa nin besinci defa sadrazam olmasi uzerine 4 Haziran 1876 da Divan i Ahkam i Adliyye ye bagli Muhakemat Dairesi reisi 16 Ekim 1876 da Defter i Hakani naziri olmustur 30 Nisan 1882 de vezaret rutbesi verilen Mustafa Nuri Pasa 9 Mayis 1882 de Maarif Nazirligina tayin edilmistir Bu gorevi sirasinda ustun hizmet nisan ve madalyalariyla odullendirilmistir 25 Eylul 1885 te Dogu Rumeli nin Bulgaristan Prensligi tarafindan isgal edilmesi sebebiyle Mehmed Said Pasa kabinesinin dusmesi uzerine nazirliktan ayrilmistir 27 Ocak 1886 da Evkaf naziri olmustur Bu gorevini surdururken 17 Ocak 1890 da II Abdulhamid in cuma selamligina katildiktan sonra evine dondugu sirada vefat etmistir Cenazesi Suleymaniye Camii Haziresi ne defnedilmistir Netayicu l vukuatMustafa Nuri Pasa nin adini yasatan eseri Osmanli tarihcileri arasinda onemli bir yer edinmesini saglayan Netayicu l vukuat adli tarihidir Dort ciltten olusan kitabini sekiz yil suren 1873 1881 Defter i Hakani nazirligi sirasinda kaleme almistir Calismasinda Cevdet Pasa ile Ahmet Vefik Pasa dan etkilendigi dusunulebilirse de esas ornek aldigi kisi Ibn Haldun dur Mustafa Nuri Pasa Osmanli Devleti nin tarihini alti devreye ayirmistir bu sebeple eseri de alti bolumden meydana gelmektedir Birinci bolumde Osmanli Devleti nin kurulusundan Timur hadisesine kadar gecen olaylar yer almaktadir Ikinci bolum Yildirim Bayezid in vefati ve Celebi Mehmed in tahta cikisindan II Bayezid in saltanati oglu Selim e birakmasina kadar gecen hadiseleri konu edinir Ucuncu bolum Yavuz Sultan Selim in tahta cikisindan III Murad in vefatina kadar gecen donemi anlatmaktadir Dorduncu bolum III Mehmed den II Suleyman in tahta cikisina kadar gecen donemi anlatir Besinci bolum II Suleyman in culusundan Kucuk Kaynarca Antlasmasi na kadar cereyan eden olaylari anlatmaktadir Altinci bolum de bu tarihten itibaren 1841 yilina kadar gecen hadiseleri ihtiva etmektedir Kaynakca a b c d Ozcan Tahsin 2006 MUSTAFA NURI PASA TDV Islam Ansiklopedisi 31 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi ss 342 343 26 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2021 Kafadar C Karateke H Fleischer C Mustafa Nuri Pasa 1824 1890 HISTORIANS OF THE OTTOMAN EMPIRE 26 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2021